dr Barbara Olech
Literatura dla dzieci i młodzieży
1. Literatura dla dzieci i młodzieży jako literatura „czwarta” albo „osobna”
J. Cieślikowski, Literatura osobna. Warszawa 1985, tu: Literatura czwarta. O naturze i sposobach istnienia literatury dla dzieci.
P. Hazard, Książki, dzieci, dorośli. Warszawa 1963.
Omówienie Kanonu Książek dla Dzieci i Młodzieży
2. Morfologia bajki
W. Propp, Morfologia bajki. Warszawa 1976. Lub: W. Propp, Morfologia bajki. „Pamiętnik Literacki” 1968 z. 4.
W. Propp, Transformacja bajek magicznych. „Pamiętnik Literacki” 1973 z. 1.
J. Krzyżanowski, W świecie bajki ludowej. Warszawa 1980, tu: Morfologia bajki
Ludowe baśnie.
3. Znaczenie i wartości baśni. Psychoanalityczny model baśni
B. Bettelheim, Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i wartościach baśni. Warszawa 1985, t. 1 - s. 39-64 (Walka o nadanie sensu własnej egzystencji), 67-74 (Odgadywanie życia od wewnątrz), 86-96 (Baśń a mit. Optymizm i pesymizm), 103-116 (Dziecięca potrzeba cudowności); t. 2 - s. 19-45 (Czerwony Kapturek).
P. Péju, Dziewczynka w baśniowym lesie. O poetykę baśni: w odpowiedzi na interpretacje psychoanalityczne i formalistyczne. Warszawa 2008, s. 55- 91.
Zalecane:
R. Waksmund, Od literatury dla dzieci do literatury dziecięcej. Wrocław 2000 (tu: Rehabilitacja baśni, s.161- 184).
K. Miller, T. Cichocka, Bajki rozebrane. Łódź 2008.
Baśnie ze zbioru braci Grimm.
Ch. Perrault, Bajki (tu: Czerwony Kapturek)
4. Baśń literacka, mit, podanie, legenda
E. Mieletinski, Poetyka mitu. Warszawa 1981, tu: Mit, bajka, epos, s. 324-345.
J. Krzyżanowski, Paralele: studia porównawcze z pogranicza literatury i folkloru. Warszawa 1977, tu: Literatura i folklor, s. 9-24.
J. Ługowska, Bajka w literaturze dziecięcej. Warszawa 1988, tu: Baśń ludowa a literacka. Przeciw szarości - czyli o baśni literackiej, s. 70-131.
B. Ostrowska, Utwory prozą, Warszawa 1982, tu: Madej, s. 244-265.
H. Ch. Andersen, Baśnie
5. O krasnoludkach i sierotce Marysi Marii Konopnickiej jako antycypacja współczesnej baśni wiejskiej
M. Konopnicka, O krasnoludkach i sierotce Marysi
J. Cieślikowski, Literatura i podkultura dziecięca. Wrocław 1974, tu: Baśń synkretyczna, s. 38-72.
„O krasnoludkach i o sierotce Marysi” Marii Konopnickiej. W stulecie pierwszego wydania. Studia i szkice pod red. T. Budrewicza, Z. Fałtynowicza. Suwałki 1997.
6. Sny i podróże Sindbada Żeglarza
B. Leśmian, Przygody Sindbada Żeglarza
A. Czabanowska-Wróbel, Baśń w literaturze Młodej Polski. Kraków 1996, s. 198-240.
J. Papuzińska, Zatopione królestwo. O polskiej literaturze fantastycznej XX wieku dla dzieci i młodzieży. Warszawa 1989, s.101-111.
J. Cieślikowski, Wielka zabawa. Wrocław 1985 (tu: Zabawa i wyobraźnia, s. 214-249).
7. „Potteromania”, czyli czego szukają w baśniach dzieci?
J. K. Rowling, Harry Potter i kamień filozoficzny. Poznań 2000.
K. Kuliczkowska, W świecie prozy dla dzieci. Warszawa 1983 (tu: Odmiany i elementy prozy, s. 36-98).
J. Szymkowska-Ruszała, Przygoda i wartość. W: Wartości literatury dla dzieci i młodzieży. Wybrane problemy. Praca zbiorowa pod red. J. Papuzińskiej i B. Żurakowskiego. Warszawa-Poznań 1985, s.135-149.
8. Folklor dziecięcy
J. Cieślikowski, Literatura i podkultura dziecięca, dz. cyt., tu: Folklor dziecięcy, s. 72-158.
Lub: J. Cieślikowski, Wielka zabawa. Wrocław 1985, tu: Folklor, s. 8-209.
K. Pisarkowa, Wyliczanki polskie. Wrocław 1985, s. 17-25, 79-101.
A. Janus-Sitarz, Groteska literacka. Kraków 1997 (tu: Groteskowy świat folkloru dziecięcego, Język rymowanek dziecięcych, s. 121-149).
9. Wiersze dla dzieci Jachowicza i Konopnickiej a model liryki XIX-wiecznej
S. Jachowicz, wiersze
M. Konopnicka, wiersze
J. Cieślikowski, Literatura i podkultura dziecięca. Wrocław 1974, tu: Model Jachowiczowskiej bajki i powiastki, s. 7-37.
J. Cieślikowski, Literatura osobna. Warszawa 1985, tu: Marii Konopnickiej książki z obrazkami, s. 139-171.
B. Żurakowski, W świecie poezji dla dzieci. Warszawa 1981 (tu: Czym jest poezja dla dzieci, s. 15-41).
Zalecana: A. Baluch, Dziecko i świat przedstawiony czyli tajemnice dziecięcej lektury. Warszawa 1987 (tu: Przestrzeń międzyosobowa a wychowanie - s. 73-93).
10. Folklor, nonsens i codzienność w liryce dziecięcej. Eksperymenty językowe i formalne.
Wiersze Brzechwy, Tuwima i innych współczesnych poetów
R. Waksmund, Literatura pokoju dziecinnego. Warszawa 1986, tu: Od poezji dydaktycznej do liryki dla dzieci, s. 142-168.
Lub:
R. Waksmund, Od literatury dla dzieci do literatury dziecięcej. Wrocław 2000 (tu: Od wiersza do poematu, s. 263-300).
J. Cieślikowski, Wielka zabawa. Wrocław 1985, tu: Bajeczka, s. 314-350.
B. Żurakowski, W świecie poezji dla dzieci. Warszawa 1981 (tu: Poezja jako zabawa i humor, s. 41-57).
Zalecana: J. Witan, Czarodziejska lampa Aladyna. O muzie dziecięcej na przykładzie Czechowicza. „Polonistyka” 1971 nr 2.
11. Powieść dla dziewcząt jako współczesna odmiana powieści pensjonarskiej
K. Makuszyński, Szaleństwa panny Ewy
M. Musierowicz, Kłamczucha
M. Fox, Firma Agaton-Gagaton: wypróbuj bez szorowania. Wrocław 1998.
L. Legut, Miłość trzynastolatki (książka dla dorastających dziewcząt). Łódź 1998.
M. Cabot, Pamiętnik księżniczki I
B. Kosmowska, Buba (powieści do wyboru)
A. Kruszewska-Kudelska. Polskie powieści dla dziewcząt po r. 1945. Wrocław 1972 ( tu: Polska powieść dla dziewcząt, s. 66-144)
K. Kuliczkowska, W szklanej kuli. Warszawa 1970 ( tu: O powieści dla dziewcząt, s. 103-125).
B. Kaniewska, Buba i inne… Refleksje na marginesie tzw. powieści dla dziewcząt. „Polonistyka” 2004 nr 2, s. 11-17.
12. Proza społeczno-obyczajowa
J. Olech, Dynastia Miziołków
L. Legut, Piotrek zgubił dziadka oko, a Jasiek chce dożyć spokojnej starości
J. Papuzińska, Literatura społeczno-obyczajowa. W: Literatura dla dzieci i młodzieży w procesie wychowania. Red. A. Przecławska. Warszawa 1978, s.98-113.
D. Kindlon, M. Thompson, Sposób na Kaina. Jak chronić życie emocjonalne chłopców? Tłum. A. Skucińska. Kraków 2004.
13. „Książki bardzo niegrzeczne” - nurt antypedagogiczny we współczesnej beletrystyce
R. Dahl, Matylda Sempe i Goscinny, Mikołajek F. Simon, Koszmarny Karolek M. Miklaszewska & asław, Mikołajek w szkole PRL
G. Leszczyński, Książki bardzo niegrzeczne. „Wysokie Obcasy” dod. do „Gazety Wyborczej” z 7.09.2002 r.
R. Waksmund, Dziecko nie święte, w: Dzieciństwo i sacrum. Studia i szkice literackie. Praca zbiorowa pod red. naukową J. Papuzinskiej i G. Leszczyńskiego. Warszawa 1998, s.209-225.
lub w:
R. Waksmund, Od literatury dla dzieci do literatury dziecięcej, op.cit. (tu: Dziecko nie święte, s.375-390).
14. Książki dla dzieci czy dla dorosłych?
B. Ostrowska, Utwory prozą. Warszawa 1982, tu: Książka jutra czyli tajemnica geniusza drukarni, s. 103-147.
A. de Saint-Exupery, Mały książę
A. Milne, Kubuś Puchatek, przeł. I. Tuwim
L. Caroll, Alicja w Krainie Czarów
J. Falicki, Uwagi o symbolice „Małego księcia” A. de Saint-Exupery'ego. „Roczniki Humanistyczne” 1957, z. 3, s. 163-192.
lub: G. Leszczyński, Cienie dzieciństwa. „Mały książę” A. de Saint-Exupery`go. [W:] Dzieciństwo i sacrum. Studia i szkice literackie. T.II. Praca zbiorowa pod red. J. Papuzinskiej i G. Leszczyńskiego. Warszawa 2000, s. 121-128.
E. Szary-Matywiecka, Książka - powieść - autotematyzm. (Od „Pałuby” do „Jedynego wyjścia”). Wrocław 1979, tu: Alfabet, s. 95-114.
I. Wiedmied-Jurek, Kto jest czytelnikiem „Kubusia Puchatka“? W: Studia o sztuce dla dziecka. Zeszyt I. Red. A. Smuszkiewicz. Poznań 1987, s. 47-57.
R. H. Holmes, Filozof o „Alicji w Krainie Czarów”. „Znak” 2003 nr 577 (takze: www.znak.com.pl/znak/holmes577.php)
2