Diagnoza sytuacji społeczno - gospodarczej
Powiatu Kielczewskiego
Studium przypadku
Powierzchnia Powiatu Kielczewskiego : 371,5 km2
Ludność Powiatu : 131 tys. osób
Siedziba powiatu - miasto Kielczewo: 50 tys. mieszkańców
Położenie
Powiat kielczewski położony jest w południowej części województwa i tworzy go pięć gmin: w tym trzy miejsko-wiejskie oraz dwie wiejskie. Miasto Kielczewo, ma dobre połączenia komunikacyjne z siedzibą województwa oddaloną o 90 km i innymi miastami województwa. Przez miasto przebiega linia kolejowa, dwie drogi krajowe, droga wojewódzka. W 2013r. planowane jest ukończenie budowy autostrady A-0. Duża część powierzchni powiatu to lasy i grunty leśne, pozostałą część stanowią inne grunty. Do surowców naturalnych zaliczyć można złoża żwiru i piasku. Tereny powiatu są atrakcyjne dla rozwoju rekreacji, sportu, turystyki konnej, rowerowej i pieszej. Głównymi walorami są lasy, liczne rzeki, potoki, rozległe łąki i malownicze krajobrazy, a także zabytki architektury dworskiej
i sakralnej.
Miasto Kielczewo położone jest na pogórzu Gór Jastrzębich nad rzeką Bniewą. Okolice rzeki są częściowo zalesione, stanowią zaciszny zakątek powiatu, oprócz jednego pensjonatu, z przestarzałą infrastrukturą, teren jest niezagospodarowany. W mieście znajduje się basen letni (odkryty), stadion sportowy, kino. Wszystkie obiekty pochodzą z wczesnych lat siedemdziesiątych i są w nienajlepszym stanie. Miasto posiada tereny zielone (parki, skwery), słabo wyposażone w infrastrukturę rekreacyjną. Śródmieście miasta to dzielnice mieszkaniowe z początku XX wieku. Samo centrum ma charakter zabytkowy. Piękne kamienice należące do miasta są zaniedbane i zamieszkałe przez rodziny wielodzietne, bezrobotne i patologiczne, które nie dbają o mieszkania i nieregularnie płacą czynsze.
Dzielnice mają zróżnicowany charakter. Dominują kolonie domków jednorodzinnych, przeplatane blokowiskami zamieszkałymi przez pracowników lokalnych firm. Na obrzeżach miasta lokują się dzielnice (kiedyś osady wiejskie) włączone do miasta w latach 90-tych. Infrastruktura miasta i drogi są w złym stanie. Problemem miasta jest nieuregulowana gospodarka śmieciami
i odpadami. Na terenie miasta funkcjonuje małe komunalne wysypisko śmieci, ale jest brak gospodarki związanej z utylizacją odpadów.
Demografia, oświata i możliwości zatrudnienia
Struktura społeczna nie odbiega od średnich wskaźników krajowych. Ponad połowa mieszkańców (56%) to ludzie w wieku produkcyjnym (pomiędzy 19 a 65 rokiem życia). Niepokojące są prognozy demograficzne, z których wynika, iż w najbliższych latach spadać będzie liczba osób w wieku przedprodukcyjnym, a wzrastać liczba osób w wieku poprodukcyjnym.
Największy odsetek bezrobotnych stanowią osoby mające 18 - 25 lat ( 31%), czyli grupa właśnie wchodząca na rynek pracy, a więc nie posiadająca doświadczenia. Bezrobotni w wieku 25 - 44 lata, czyli w wieku największej aktywności zawodowej i największych możliwości zawodowych, stanowią około 26% ogółu bezrobotnych. Najwyższy odsetek bezrobotnych w powiecie stanowią bezrobotni z wykształceniem zasadniczym zawodowym (46,85%).
Rolniczy charakter regionu i duże rozdrobnienie gospodarstw rolnych świadczy
o znacznym bezrobociu utajonym powiatu. Jedynie 6% mieszkańców ma wykształcenie wyższe.
Absolwenci szkół wyższych nie wracają w rodzinne strony, nie widzą perspektyw, nie mają szans na zatrudnienie oraz mieszkanie. Większość osób kończących studia pozostaje w siedzibie województwa. Przeważająca cześć młodzieży - 56% wybiera szkoły średnie techniczne i zawodowe. Relatywnie bardzo mały odsetek młodzieży - 25% wybiera licea ogólnokształcące, co świadczy o dążeniu do dalszej edukacji. Na terenie powiatu znajdują się Filia Akademii Ekonomicznej - Wydz. Zarządzania i Marketingu kształcąca w systemie wieczorowym
i zaocznym, 3 Licea Ogólnokształcące, Zespół Szkół Zawodowych z Liceum Zawodowym, Zespół Szkół Rolniczo - Technicznych.
Brak spójnej polityki edukacyjnej w skali regionu. Kierunki kształcenia w szkołach zawodowych nie zawsze odpowiadają potrzebom rynku pracy (brak kierunku kształcącego pracowników dla przetwórstwa mięsnego czy spożywczego).Na terenie powiatu funkcjonuje ZDZ organizujący szkolenia o zróżnicowanych profilach. Niestety oferta szkoleniowa nie zawsze jest zgodna z wymaganiami potencjalnego pracodawcy i możliwościami lokalnego rynku pracy.
Rolnictwo
55% powierzchni powiatu zajmują użytki rolne (przeważają drobno obszarowe gospodarstwa rolne). W strukturze produkcji dominują zboża, a następnie ziemniaki i rośliny pastewne. Głównymi uprawami są warzywa polowe, truskawki, buraki cukrowe, tytoń oraz ziarno fasoli. Uprawa warzyw i truskawek dominuje w jednej z gmin.
Brak jednak współpracy pomiędzy rolnikami, a zlokalizowanymi na terenie powiatu firmami przetwórstwa rolno - spożywczego. Oprócz miejscowego WODR-u, brak również organizacji zrzeszających okolicznych rolników, którzy samodzielnie muszą zdobywać środki do produkcji oraz rynki zbytu dla swoich towarów.
Sytuacja gospodarcza
W strukturze podmiotów gospodarczych przeważają: handel i naprawy, budownictwo, działalność produkcyjna, transport oraz obsługa nieruchomości i firm.
Do największych firm powiatu należą fabryka pomp i zakład przetwórstwa mięsnego. Na terenie miasta istnieje jeszcze kilka niedużych zakładów oraz spółdzielnia produkcyjna (zatrudniająca do 200 osób) produkująca części i podzespoły dla przemysłu mechanicznego
i spożywczego.
Rok 1989 - rok zmian restrukturyzacyjnych - wpłynął na sytuację gospodarczą
w mieście. Zakład przemysłowy, produkujący specjalistyczne pompy, zatrudniający ok. 1,5 tys. osób zaczął na początku lat 90 tracić rynki zbytu za granicą (RWPG). W wyniku przeprowadzonego procesu prywatyzacji i restrukturyzacji zatrudnionych jest 600 osób, załoga jest stabilna, nowych pracowników zatrudnia się jedynie w miejsce osób odchodzących na emeryturę.
Natomiast zakład przetwórstwa mięsnego (zatrudniający ok. 250 osób) ma trudności
z zatrudnieniem wykwalifikowanych robotników, ponieważ po otwarciu rynków pracy UE wielu rzeźników, masarzy wyjechało do pracy do Anglii i Irlandii. Niewielkie zakłady przemysłowe, produkujące pod potrzeby lokalnego przemysłu spożywczego, znalazły się w trudnej sytuacji.
Niektóre zbankrutowały, inne próbują zmienić profil produkcji, co wymaga inwestycji. Niestety oferta filii banków ogólnopolskich nie jest dostosowana do potrzeb i możliwości lokalnych przedsiębiorców. Banki nie chcąc ponosić ryzyka stawiają im wysokie obwarowania prawne, są mało elastyczne i uzależnione od swych central, dlatego też istniejące firmy nie rozwijają się.Przemiany rynkowe pozytywnie wpłynęły na rozwój usług na terenie miasta. Najintensywniej rozwinął się drobny handel. Odradza się rzemiosło. Brak jednak w mieście i powiecie instytucji wspierających działania przedsiębiorców. Słabo rozwinięta jest obsługa pocztowo - telekomunikacyjna.