Temat: Poszukiwanie wartości w cieni czarnoleskiej lipy - Na dom w Czarnolesie, Na zdrowie Jana Kochanowskiego
Zagadnienia:
Czytanie interpretacyjne. Fraszka jako gatunek, poznane fraszki - ich tematyka. Wiersz sylabiczny, średniówka. Apostrofa, jej rola w utworze. Kontrast: „ja”- „inszy” i wartości przeciwstawione. Motyw domu w różnych tekstach kultury.
Uczeń:
- rozumie tekst,
- zna różne fraszki J. Kochanowskiego, wymienia ich tytuły, tematy,
- dostrzega rytm i melodię wiersza, czyta w odpowiednim tempie, z właściwą intonacją,
- dostrzega motyw domu w różnych tekstach kultury,
- porządkuje fraszki według tematyki, podając przykłady.
WARTOSCI
Uczniowie piszą na karteczkach, jakie wartości są dla nich najważniejsze. Zbieramy i porządkujemy je wg kryteriów.
Co kształtuje Wasz system wartości?
dom rodzinny, wychowanie
religia
środowisko
wykształcenie, zdobyta wiedza
media
Jakie wartości są propagowane przez media?
kariera, sukces |
porażka, niepowodzenie |
pieniądze, bogactwo |
ubóstwo, bieda, niedostatek |
władza |
podporządkowanie |
młodość |
starość |
praca |
Bezrobocie, bezczynność |
Edukacja, wykształcenie |
Brak wiedzy, ignorancja |
uczciwość |
niegodziwość |
nowoczesność |
zacofanie |
Czytamy fraszki Na zdrowie i na Dom w Czarnolesie. Zapisuję temat lekcji i rozdaję uczniom karty pracy.
Wykonujemy zadanie nr 1 z Karty pracy: W świecie wartości
Analiza porównawcza wszystkich zestawien.
Które warotsci uznane zostłąy za priorytetowe przez Kochanowskiego i gimnazjalistów?
Które zotąły odrzucone przez Janka i przez młodzież?
Jak jest tego przyczyna?
Który z systemów wartości jest bardziej uporządkowany?
Ulegamy mediom?
ANALIZA FRASZEK
Analiza fraszek. Zadanie nr 2 z Karty pracy
Do kogo zwraca się podmiot liryczny na początku wiersza? Jak nazywa się ten środek stylistyczny?
Do czego podobna jest fraszka Na dom Czarnolesie?
Kim jest podmiot liryczny w obu utworach?
Budowa fraszek
Na zdrowie
- liczba sylab w wersie: 5 (pięciozgłoskowiec)
- układ rymów: aa bb cccc (rymy parzyste)
- rymy dokładne
Na dom w Czarnolesie
- liczba sylab w wersie: 8 (ośmiozgłoskowiec)
- układ rymów: aa bb cc (rymy parzyste)
- rymy dokładne
WIERSZ SYLABICZNY - wiersz mający równą liczbę sylab w wersie, akcent stały pada na przedostatnią sylabę wersu.
SREDNIOWKA - punkt podziału, który rozbija wers na kilka części, występuje w wierszach, które mają osiem lub więcej sylab w wersie.
PODSUMOWANIE
Jakie poznaliście fraszki Jana Kochanowskiego? (Do fraszek, Raki, Na Lipe, Do Kachny, Na młodość)
Co to jest fraszka? Jaka jest tematyka fraszek?
Fraszka - drobny utwór poetycki wierszem, często o charakterze żartobliwym, oparty na dowcipnym pomyśle, będący odmianą epigramatu. Nazwę gatunkową wprowadził z włoskiego ("frasca" - drobiazg, głupstewko) Jan Kochanowski, który swoimi "Fraszkami" ustalił obowiązujący wzór stylistyczny.
Pierwowzór fraszek w literaturze polskiej dał Mikołaj Rej w "Figlikach".
Fraszki Kochanowskiego charakteryzuje:
- bogactwo tematyczne (portreciki znajomych, zdarzenia, scenki obyczajowe, rozważania filozoficzne, ironiczne refleksje, rozważania na temat własnej twórczości),
- różnorodność tonu (żartobliwe, humorystyczne, satyryczne, frywolne obok bardzo poważnych)
- różna długość utworu (od dwuwierszowych po kilkudziesięciowersowych),
- zwięzłość (zbliżenie do epigramatu),
- pointa,
- konsekwencja rytmiczna(rymy parzyste aa bb cc, półtorazgłoskowe, żeńskie)
mniej ważne
ważne