AKADEMIA OBRONY NARODOWEJ

WYDZIAŁ BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO

Nr albumu 12398

Piotr RYBITW

Plan zakwaterowania tymczasowego

Praca kontrolna

napisana pod kierunkiem

Dr Ewa Kochanek

Warszawa 2013

Spis treści

WSTĘP

Plan zakwaterowania tymczasowego opracowano w celu ujednolicenia zasad i procedur w działaniu podmiotów w systemie zarządzania kryzysowego, których zadaniem jest zapewnienie bezpieczeństwa mieszkańcom gminy Trzebini w sytuacji wystąpienia klęsk żywiołowych oraz innych zagrożeń spowodowanych siłami natury lub działalnością człowieka. Burmistrz, jako Szef Obrony Cywilnej Gminy ma zagwarantować harmonijne współdziałanie wszystkich jednostek organizacyjnych administracji rządowej i samorządowej działających na obszarze gminy. Jego obowiązkiem jest stworzenie warunków do sprawnego działania w zakresie zapobiegania zagrożeniom życia, zdrowia, utraty mienia, zagrożeniom środowiska, bezpieczeństwa państwa, utrzymania porządku publicznego oraz ochrony praw obywatelskich na zasadach określonych w ustawach. Plan ma wskazać Burmistrzowi sposób realizacji tych zadań, poprzez zawarte w nim procedury.

Zadanie 6.

Opracować zapotrzebowanie na usługi kwaterunkowe w tymczasowym miejscu zakwaterowania zorganizowanym w namiotach typu NS dla wskazanej grupy ludności poszkodowanej w sytuacjach kryzysowych.

Treść zadania

W wyniku powodzi zalana została miejscowość Trzebinia. Mieszkańców Trzebini ewakuowano do trzech tymczasowych rejonów zakwaterowania:

Nr 1 - Rakowiec, Nr 2 - Bielany, Nr 3 - Wygoda.

Cel zadania

Opracować plan wyposażenia tymczasowych rejonach zakwaterowania w sprzęt kwaterunkowy.

Dane wyjściowe (Wariant A)

Miejscowość liczy 3000 + 10N mieszkańców. N = 25

Dane dodatkowe

Zakwaterowanie ewakuowanej ludności w tymczasowych rejonach zakwaterowania:

Nr 1 - 25%; Nr 2 - 30%; Nr 3 - 45%.

CZĘŚĆ I. Przepisy i wytyczne

Usługi gospodarczo-bytowe realizowane w sytuacjach kryzysowych obejmują szeroki wachlarz świadczeń sprzyjających przetrwaniu ludności poszkodowanej. Są to głównie usługi: kwaterunkowe, gastronomiczne, kąpielowe i pralnicze, szewsko-krawieckie, fryzjerskie oraz handlowe.

1. Usługi kwaterunkowe

Dla ludności poszkodowanej w sytuacjach kryzysowych organizowane są głównie w przypadku zarządzenia jej ewakuacji, a także kiedy utracą swoje stałe miejsca zakwaterowania. Należy je organizować przede wszystkim w obiektach stałych, do których docierają przy najmniej podstawowe media komunalne. W przypadku braku dostatecznej liczby miejsc do zakwaterowania ludzi w obiektach stacjonarnych organizuje się tzw. miasteczka namiotowe. W miarę możliwości powinno się je rozwijać w pobliżu stałych obiektów, w których zakwaterowano ewakuowaną ludność. Dzięki temu możliwe będzie wspólne korzystanie z istniejących urządzeń sanitarnych, stołówek, świetlic, pralni oraz innych urządzeń. W przypadku gdy tymczasowe miejsca za kwaterowania organizowane są np. w szkołach, magazynach, halach fabrycznych itp., wówczas konieczne jest ich wyposażenie w sprzęt kwaterunkowy (łóżka, stoły, krzesła, szafki) oraz urządzenie pomieszczeń sanitarnych (ubikacji, łazienek, umywalni, pralni), a także punktów zbiórki odpadów (śmieci). Dodatkowo będzie konieczne „wydanie" pościeli, środków higieny osobistej (ręczników, mydła, pasty do zębów itp.) oraz środków czystości (sprzętu i materiałów do sprzątania).

Według instrukcji Głównego Inspektora Sanitarnego w sprawie wymagań higieniczno-sanitarnych dla stacjonarnych obozów pod namiotami podane są wytyczne między innymi rozmieszczenia części mieszkalnej obozu, o których mowa w paragrafie 36 i 37. Namioty należy ustawiać w miejscach bezpiecznych, suchych, osłoniętych od wiatru, umożliwiających swobodny odpływ wód opadowych. Odległość między namiotami powinna umożliwiać swobodne przejście. Każdy namiot powinien być kompletnie olinowany. Sąsiadujące ze sobą namioty nie mogą być połączone wspólnymi linami. W namiocie powinna mieszkać taka liczba osób, by zachować wymagania sanitarne i zdrowotne, a w szczególności, aby mogła zostać zachowana odpowiednia wymiana powietrza. Kanadyjki, łóżka polowe, prycze lub inne miejsca do spania należy ustawić z zachowaniem swobodnego dostępu dla każdej osoby przynajmniej z jednej strony. Namioty mieszkalne powinny być wyposażone w wieszaki na ubrania i ręczniki oraz w półki na plecaki (torby), przybory toaletowe i obuwie.

2. Usługi gastronomiczne

Dla ludności poszkodowanej należy postrzegać głównie jako przygotowanie i dostarczanie gotowanych (gorących) posiłków. Zwykle organizowane są na bazie istniejących stołówek, jadłodajni, restauracji, barów gastronomicznych, a czasami kuchni polowych. Należy dążyć do tego, by posiłki przygotowywane były bezpośrednio w miejscu (lub w pobliżu) zakwaterowania (zamieszkiwania) żywionej ludności. Gotowe posiłki mogą być wydawane bezpośrednio w miejscu ich przygotowania bądź rozwożone (dostarczane) w termosach. Nie wyklucza się również możliwości dostarczania osobom poszkodowanym produktów (półproduktów), z których przygotowują sobie gotowane posiłki, jednak muszą posiadać do tego odpowiednie warunki. Do przygotowania oraz dystrybucji gotowanych posiłków mogą i powinny być angażowane osoby bezpośrednio zainteresowane, tzn. poszkodowani. W tym wypadku muszą być one poddane wcześniej badaniom lekarskim.

Rozdział 2 instrukcji Głównego Inspektora Sanitarnego paragraf 7 podaje normy bezpieczeństwa żywności i żywienia. Obóz należy zaopatrywać w wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi: konfekcjonowaną w opakowaniach jednostkowych, przy czym zaleca się ten sposób zaopatrzenia w wodę do spożycia, czerpaną ze źródła lub studni zlokalizowanych na terenie obozu lub w nieznacznej odległości od niego, po uprzednim stwierdzeniu, przez właściwego państwowego inspektora sanitarnego, o przydatności wody do spożycia. Woda, w którą zaopatrywany jest obóz, powinna spełniać wymagania rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. Nr 61, poz. 417 z póżn zm.). Część żywieniowa obozu obejmuje: magazyn żywnościowy, punkt obierania warzyw i ziemniaków, punkt przygotowywania posiłków, zadaszoną kuchnię, zadaszoną jadalnię, zmywalnię naczyń kuchennych i stołowych, wydzielone miejsce dla osób pracujących w kuchni. Część żywieniowa obozu powinna znajdować się w bezpiecznej odległości od części mieszkalnej. Jadalnia powinna być zlokalizowana w sąsiedztwie kuchni, zadaszona oraz wyposażona w stoły i ławki. Blaty stołów powinny być łatwo zmywalne i cały czas utrzymywane w czystości. W bezpośrednim sąsiedztwie kuchni należy zlokalizować punkt wydawania posiłków.

3. Usługi kąpielowo-pralnicze

Dla ludności poszkodowanej w sytuacjach kryzysowych zwykle organizowane są łącznie, tj. po kąpieli wydawana jest czysta bielizna (czasami również pościel), a bielizna brudna przekazywana jest do prania. Głównie ma to miejsce w stosunku do osób ewakuowanych do tymczasowych miejsc zakwaterowania. Kąpiel najprościej jest organizować na bazie istniejących stacjonarnych łazienek i miejsc kąpielowych, w których jest bieżąca ciepła i zimna woda. Zdecydowanie trudniej jest ją organizować na bazie mobilnych (samochodowych, wagonowych - kolejowych) łaźni, do których trzeba dowozić wodę oraz których trzeba wywozić wodę zużytą. W tym wypadku często zachodzi potrzeba ograniczenia częstotliwości kąpieli, limitowania wody (ograniczenia jej zużycia) itp. Organizując kąpiele, urządza się albo oddzielne łaźnie dla mężczyzn i oddzielne dla kobiet, bądź też ustala się różne godziny kąpieli dla mężczyzn i dla kobiet. Pranie bielizny osobistej powinno być organizowane w trybie indywidualnym. W tym przypadku organizatorzy zapewniają niezbędną liczbę pralek i środków piorących. Natomiast pranie pościeli zwykle odbywa się w sposób zbiorowy w profesjonalnych pralniach.

Wedle rozdziału 4 instrukcji Głównego Inspektora Sanitarnego w paragrafie 25 zapisanie jest: w obozie należy zapewnić właściwą lokalizację, urządzenie i stan higieniczny obiektów sanitarnych, (umywalnie, ustępy, latryny, śmietniki). Uczestnicy obozu powinni mieć zapewnione warunki do utrzymania higieny osobistej, w tym dostęp do ciepłej wody. Umywalnie powinny być zlokalizowane w odległości co najmniej 15 m od części żywieniowej i części mieszkalnej obozu oraz co najmniej 20 m od miejsca pobierania wody.

Tabela 1.

Kontenerowa łaźnia połowa użytkowana przez jednostki wojskowe SZ RP

Baza urządzenia	Główne elementy użytkowe		Charakterystyka użytkowa
		Kontener łaźnia		Kontener przebieralnia
Dwa kontenery 20-stopowe, stalowe, izolowane termicznie	12 kabin prysznicowych	Wyposażenie: -przebieralnia -regal magazynowy	Przeznaczenie: zabezpieczenie usług kąpielowych w warunkach terenowych. Ponadto może służyć do zabiegów dezaktywacyjnych.

Źródło: E. Nowak, Logistyka w Sytuacjach Kryzysowych, Wyd. AON, Warszawa 2009, s.142

4. Organizacja przedsięwzięć sanitarnohigienicznych

Dla ludności poszkodowanej należy zapewnić dostęp do toalet i wyznaczyć punkt zbiórki śmieci. Istnieje możliwość wynajęcia z prywatnych firm przenośnych toalet i kontenerów. Istnieje również możliwość, jeżeli warunki na to nie pozwalają, latryny należy budować na uboczu, w miejscach osłoniętych, na terenie suchym, po stronie zawietrznej w stosunku do obozu. Odległość od obozu powinna wynosić, co najmniej 70 m. Latryna powinna być zbudowana nad odpowiednim zbiornikiem na fekalia lub nad dołem chłonnym o głębokości 1,5 m i długości proporcjonalnej do liczby uczestników, przy czym przyjmuje się, że jedno stanowisko przypada na 15 osób. Latryna powinna być zadaszona, mieć mocną obudowę, wysokość siedzenia dostosowaną do wzrostu uczestników, dół zabezpieczony przed wpadnięciem. Obóz powinien być wyposażony w pojemniki (kontenery) do czasowego gromadzenia odpadów komunalnych, dostarczone przez podmiot, z którym organizator obozu zawarł umowę o usuwaniu odpadów. Za odpady komunalne rozumie się odpady, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych. Pojemniki (kontenery) służące do czasowego gromadzenia odpadów stałych, należy sytuować w odległości przynajmniej 20 m od części mieszkalnej, kuchni, punktu pobierania wody i kąpieliska, w miejscu umożliwiającym łatwy wywóz. Pojemniki (kontenery) na odpady należy zabezpieczyć przed dostępem zwierząt.

5. Artykuły powszechnego użytku

Do artykułów powszechnego użytku zalicza się zwykle sprzęt (przedmioty) gospodarstwa domowego, środki higieny osobistej, środki czystości, zastępcze źródła światła (latarki, lampy naftowe, świece, zapałki) itp. Jednak w sytuacjach kryzysowych ludność czasami traci cały swój dobytek i mogą być konieczne również dostawy ubrań, obuwia, pościeli itp. Ponadto, sytuacjom kryzysowym towarzyszą często ekstremalne zjawiska pogodowe, w takich przypadkach, w zależności od występujących czynników pogodowych, mogą być potrzebne ciepła odzież, ciepła pościel (kołdry, śpiwory, dodatkowe koce), ciepłe obu­wie, a ponadto środki (kremy) przeciwodmrożeniowe; podczas upałów (silnego nasłonecznienia) okulary przeciwsłoneczne oraz letnie nakrycia głowy; obuwie gumowe oraz ubrania przeciwdeszczowe, parasole itp. Ponadto, zawsze występuje zapotrzebowanie na ogólnodostępne bez recepty leki i materiały opatrunkowa. Nie można wykluczyć dostaw takich przedmiotów jak, np. nart i sanek, pontonów i łódek - podczas powodzi, ręcznych narzędzi (łopat, grabi, sie­kier, młotków), indywidualnych środków transportu (rowerów, wózków, taczek), drobnego sprzętu kwaterunkowego (namiotów, łóżek polowych, taboretów, stołów, szafek) itp. Do innych rodzajów zaopatrzenia, zalicza się sprzęt i nośniki energii, paliwa płynne do pojazdów mechanicznych, sprzęt przeciwpożarowy, środki do gromadzenia i wywozu śmieci, sprzęt i środki do prowadzenia dezynfekcji. Sprzęt i nośniki energii niezbędne w sytuacjach kryzysowych to przede wszystkim; piecyki polowe, nagrzewnice, koksowniki, agregaty prądotwórcze, butle gazowe, opał (drewno, węgiel, koks. brykiety, olej opałowy).

6. Opieka medyczna

Uczestnikom obozu należy zapewnić dostęp do opieki medycznej. Zapewnienie opieki medycznej polega na stworzeniu warunków do szybkiego udzielenia fachowej pomocy medycznej w razie potrzeby. Organizator wypoczynku ocenia konieczność zapewnienia w miejscu wypoczynku obecności osoby mogącej udzielać świadczeń zdrowotnych, posiadającej wymagane kwalifikacje potwierdzone odpowiednimi dokumentami (np. lekarz, pielęgniarka, ratownik medyczny), biorąc w szczególności pod uwagę odległość od zakładu opieki zdrowotnej (przychodni, szpitala).

7. Wsparcie sił zbrojnych

W sytuacji kryzysowej jeśli użycie innych sił i środków jest niemożliwe lub może okazać się niewystarczające, Minister Obrony Narodowej, na wniosek wojewody, może przekazać do użycia pododdziały lub oddziały wojskowe, wraz ze skierowaniem ich do wykonywania zadań z zakresu reagowania kryzysowego, stosownie do ich przygotowania specjalistycznego, zgodnie z wojewódzkim planem zarządzania kryzysowego. To dowódcy odpowiadają za racjonalne użycie wydzielonych sił i środków oraz zarządzanie potencjałem ludzkim i przydzielonym sprzętem podczas kryzysu.

Wojsko dysponuje odpowiednimi ilościami sprzętu aby zorganizować miasteczko namiotowe. Miasteczka te, oprócz odpowiedniej liczby namiotów (wyposażonych w łóżka, materace, śpiwory, koce, pościel itp.) i właściwego ich rozmieszczenia, muszą dysponować niezbędną infrastrukturą komunalną oraz mieć zabezpieczone dobre warunki sanitarnohigieniczne i przeciwepidemiczne. Infrastrukturę komunalną w miasteczkach namiotowych stanowią: urządzenia zapewniające dostawy podstawowych mediów komunalnych (wody pitnej, energii elektrycznej, ogrzewanie, odprowadzenie ścieków i wywóz śmieci), baza żywnościowa (kuchnie, stołówki, urządzenia do dystrybucji żywności), urządzenia medyczne (przychodnie i apteki), węzły sanitarne, obiekty magazynowe, obiekty handlowe i inne. Z uwagi na możliwość występowania ekstremalnych warunków atmosferycznych (np. intensywnych opadów deszczu lub śniegu, silnych wiatrów, wysokich lub niskich temperatur powietrza) muszą one spełniać szczególne wymagania pod względem zabezpieczenia przeciwpożarowego, warunków higieny, wyposażenia w środki do ogrzewania (nagrzewnice, piecyki polowe) itp. Obowiązujące zasady sanitarnohigieniczne i bezpieczeństwa wymagają, by teren, na którym będą ustawiane (rozbijane) namioty, był oczyszczony, a w razie potrzeby wydezynfekowany oraz zabezpieczony przed wiatrami. W obozowisku namiotowym obowiązuje codzienne sprzątanie rejonu biwakowania i namiotów. Kuchnie czynne i stołówki powinny być rozmieszczone w terenie czystym, w odległości 50-75 m od namiotów mieszkalnych oraz co naj mniej 100 m od ustępów i 200-300 m od źródeł wody. Dłuższe przebywanie ewakuowanej ludności w tymczasowych miejscach zakwaterowania wymaga organizacji usług kąpielowo-pralniczych.

CZĘŚĆ II. Obliczenia

3000 + 10 * 25 (nr na liście) = 3250

Nr 1 - Rakowiec: 25% * 3250 = 812,5 ~ 810

Nr 2 - Bielany: 30% * 3250 = 975 ~ 970

Nr 3 - Wygoda: 45% * 3250 = 1462,5 ~ 1470

Tabela 2.

Zapotrzebowanie asortymentu kwaterunkowego.

Asortyment Zapotrzebowanie / ilość osób	Rakowiec	Bielany	Wygoda
Namioty 1/10	81 (+1)	97 (+1)	1470 (+1)
Śpiwory lub koce 1/1	810 (+10)	970 (+10)	1470 (+10)
Poduszki 1/1	810 (+10)	970 (+10)	1470 (+10)
Kanadyjki, materace 1/1	810 (+10)	970 (+10)	1470 (+10)
Stoły lub ławki 1/5	160 (+2)	195 (+2)	295 (+2)
Szafki lub regały polowe 1/2	405 (+5)	485 (+5)	735 (+5)
Krzesła lub taborety 1/1	810 (+10)	970 (+10)	1470 (+10)
ręczniki, mydła, pasty, szczoteczki do zębów, papier toaletowy 1/1	810 (+10)	970 (+10)	1470 (+10)
Toalety lub latryny 1/15	54	65	98
Środki czystości i dezynfekcji 1/10	81	97	1470
Talerze (głęboki, płytki) lub menażki, sztuce, kubki 1/1	810 (+10)	970 (+10)	1470 (+10)
kuchnie polowe, wraz z wyposażeniem	zabezpiecza służba żywnościowa wg. norm
Stołówka + stoły i krzesła	zabezpiecza służba żywnościowa wg. norm
Apteczki	zabezpiecza służba medyczna wg. norm

Źródło: Opracowanie własne

Tabela przedstawia zapotrzebowanie w asortyment kwaterunkowy. W kolumnie asortymentu zapisane zostały w następujący sposób x/x stosunek rzeczy do osób. W nawiasie zapisane został dodatkowe zapotrzebowani ponad przydział.

CZĘŚĆ III. Wnioski

Organizując usługi kwaterunkowe dla ludności poszkodowanej, należy pamiętać, żeby umożliwić jej również indywidualny wyjazd do rodzin i znajomych. Dzięki temu w znacznym stopniu można zmniejszyć skalę tych usług.

Rozłożenie miasteczka namiotowego należy zacząć od najważniejszych elementów jakimi są namioty mieszkalne, następnie angażując osoby ewakuowane do dalszych prac usprawniających funkcjonowanie tymczasowego miejsca zakwaterowania.

Wydawanie obiadów możemy podzielić na kilka grup. Stołówka, po godzinach wydawania posiłków, może być przeznaczona na zajęcia kulturalnooświatowe (filmy, msze etc.)

Sprzęt kwaterunkowy taki jak: namioty, materace, koce, poduszki etc. należy w miarę możliwości zwiększyć o kilka sztuk więcej ze względu na nieoczekiwane okoliczność np. uszkodzenie, większa liczba ludności i inne, które następnie można użyć np. jako magazyny. Środki czystości powinny być wydawane wedle potrzeb i zgłoszeń.

Ważne jest, aby wyznaczani byli „komisarze” rejonów zakwaterowania, którym powinni być podporządkowani „starsi" bądź „opiekunowie” poszczególnych sektorów zamieszkania. Najlepiej, aby Ci ostatni wyznaczani byli spośród osób ewakuowanych. Zapewni to porządek i sprawny przepływ informacji.

Ludność ewakuowana powinna mieć dostęp do psychologa lub osoby zaufania publicznego np. ksiądz, co pozwoli rozładować stres. Powinny być zorganizowane, zajęcia dla dzieci w celu zmniejszenia stresu oraz odciążenia osób dorosłych. Rodziny, zaleca się kwaterować w tych samych namiotach aby nie budować dodatkowych napięć.

Odstępstwa od wymagań zawartych w Instrukcji Głównego Inspektora Sanitarnego w sprawie wymagań higieniczno-sanitarnych dla stacjonarnych obozów pod namiotami, mogą nastąpić tylko w szczególnie uzasadnionych wypadkach i powinny być uzgodnione z właściwym Inspektorem Sanitarnym.

WYKAZ LITERATURY

Instrukcja Głównego Inspektora Sanitarnego w sprawie wymagań higieniczno-sanitarnych dla stacjonarnych obozów pod namiotami, Warszawa 2010.

Nowak E., Logistyka w Sytuacjach Kryzysowych, Wyd. AON, Warszawa 2009.

Nowakowska J., Pomoc wojska w sytuacjach kryzysowych, http://army.mil.pl/index.php/aktualnosci/2928-pomoc-wojska-w-sytuacjach-kryzysowych (12.12.2012 r.).

Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym (Dz. U. z dnia 21 maja 2007, nr 89, poz. 590).

E. Nowak, Logistyka w Sytuacjach Kryzysowych, Wyd. AON, Warszawa 2009, s. 106.

Instrukcja Głównego Inspektora Sanitarnego w sprawie wymagań higieniczno-sanitarnych dla stacjonarnych obozów pod namiotami, Warszawa 2010, §36, §37.

E. Nowak, Logistyka w Sytuacjach Kryzysowych, Wyd. AON, Warszawa 2009, s. 105.

Instrukcja Głównego Inspektora Sanitarnego w sprawie wymagań higieniczno-sanitarnych dla stacjonarnych obozów pod namiotami, Warszawa 2010, §7.

Ibidem, §8

Instrukcja Głównego Inspektora Sanitarnego w sprawie wymagań higieniczno-sanitarnych dla stacjonarnych obozów pod namiotami, Warszawa 2010, §16

E. Nowak, Logistyka w Sytuacjach Kryzysowych, Wyd. AON, Warszawa 2009, s. 107

Instrukcja Głównego Inspektora Sanitarnego w sprawie wymagań higieniczno-sanitarnych dla stacjonarnych obozów pod namiotami, Warszawa 2010, §25

Ibidem, §27 p.3

Instrukcja Głównego Inspektora Sanitarnego w sprawie wymagań higieniczno-sanitarnych dla stacjonarnych obozów pod namiotami, Warszawa 2010, §29.

Ibidem, §32.

Ibidem, §33.

Instrukcja Głównego Inspektora Sanitarnego w sprawie wymagań higieniczno-sanitarnych dla stacjonarnych obozów pod namiotami, Warszawa 2010, §39.

J. Nowakowska, Pomoc wojska w sytuacjach kryzysowych, http://army.mil.pl/index.php/aktualnosci/2928-pomoc-wojska-w-sytuacjach-kryzysowych (12.12.2012 r.)

E. Nowak, Logistyka w Sytuacjach Kryzysowych, Wyd. AON, Warszawa 2009, s.141.

12

---