POLITECHNIKA WROCŁAWSKA WROCŁAW, .
WYDZIAŁGEOINŻYNIERII, GÓRNICTWA
I GEOLOGII
Gospodarka odpadami w zakładach górniczych w polskim górnictwie rud cynku i ołowiu - lokowanie odpadów - jako składowanie odpadów w wyrobiskach górniczych. Warunki geologiczne i technologiczne wymagane przy składowaniu odpadów szkodliwych dla środowiska (w tym niebezpiecznych).
Wykonała:
WSTĘP
Obszar występowania złóż rud cynku i ołowiu w północnym i północno-wschodnim obrzeżeniu Górnośląskiego Zagłębia Węglowego zwany jest obszarem śląsko-krakowskim. Lokalizują się w nim złoża rud cynku i ołowiu o znaczeniu przemysłowym. Znaczenie przemysłowe mają głównie rudy związane z tzw. dolomitami kruszconośnymi środkowego triasu (wapienia muszlowego). Rudy te występują w postaci pseudo-pokładów, poziomych soczew lub wypełnień gniazdowych.
W obszarze śląsko-krakowskim wyróżnia się rejony: bytomski, chrzanowski, olkuski i zawierciański. Obecnie wydobycie rud prowadzi się ze złoża Balin -Trzebionka w rej. chrzanowskim oraz ze złóż Olkusz i Pomorzany w rej. olkuskim. Bytomski rejon złóż rud Zn-Pb ma tylko znaczenie historyczne. Wydobycie prowadzono tu od wieków średnich i w złożach pozostały jedynie zasoby rud pozabilansowych. Złoża czwartego rejonu - zawierciańskiego nie są zagospodarowane i nie były dotychczas eksploatowane.
W cechsztyńskich złożach miedzi monokliny przedsudeckiej występują koncentracje cynku i ołowiu towarzyszące rudom miedzi. Mają one niewielkie znaczenie praktyczne, choć część ołowiu jest pozyskiwana z koncentratów miedzi w trakcie ich przetwarzania hutniczego.
W celach nieprzemysłowych odpady wykorzystywane są do rekultywacji terenów poprzemysłowych, do niwelacji terenu. W procesie unieszkodliwiania odpadów istotną rolę odgrywają podziemne składowiska, które, w porównaniu ze składowiskami naziemnymi, posiadają szereg zalet. W ich przypadku istotne jest zmniejszenie stopnia zagrożenia dla wód, zarówno powierzchniowych jak i podziemnych. Znaczna cześć terenu na powierzchni Ziemi zostaje zaoszczędzona dla innych celów gospodarczych lub przyrodniczych. Praktycznie nielimitowana pojemność podziemnych wyrobisk wolna jest od ograniczeń urbanistyczno- przyrodniczych. Zapewniony jest wysoki stopień bezpieczeństwa i pełna kontrola składowania odpadów oraz zabezpieczenie przed oddziaływaniem zjawisk atmosferycznych, związanych ze zmianami pogodowymi oraz promieniowaniem słonecznym. Stałe warunki temperaturowe i wilgotnościowe, panujące w zamkniętych wyrobiskach kopalnianych lub górotworze, pozwalają na przechowywanie odpadów w niezmienionym stanie przez bardzo długi okres. Podziemne składowanie odpadów, szczególne masowych, ma także pozytywne znaczenie dla samego górnictwa. Wypełnianie wyrobisk poeksploatacyjnych odpadami przyczynia się do zmniejszenia odkształceń i przemieszczeń górotworu i ograniczenia szkód górniczych.
Rys.1. Mapa zasięgu mineralizacji Zn-Pb w rejonie Olkusza i Jaworzna
1 - krawędź erozyjna, 2 - uskok, 3 - zasięg dolomitów kruszconośnych, 4 - d-dolomity, w-wapienie, 5 - strefy zmineralizowane kruszcami Zn-Pb, 6 - złoża Zn-Pb: 1-Długoszyn, 2-kopalnia Galmanu „Jaworzno”, 3-Byczyna, 4-Ciężkowice, 5-Strzemieszyce, 6-Sławków, 7-Bolesław, 8-Olkusz Stary, 9-Bolesław-Krążek 7-miejsca pobrania prób: I-Strzemieszyce-Kawa, II-Bolesław, III-Olkusz Stary, 8 - eksploatacja zakończona, 9 - czynna kopalnia.
SKŁADOWANIE ODPADÓW W GÓROTWORZE W ŚWIETLE KRAJOWYCH REGULACJI PRAWNYCH
KRAJOWE REGULACJE PRAWNE
Dla celów składowania odpadów w górotworze, w tym w podziemnych wyrobiskach
górniczych, podstawowe znaczenie mają trzy akty prawne:
1) ustawa Prawo ochrony środowiska,
2) ustawa Prawo geologiczne i górnicze,
3) ustawa o swobodzie działalności gospodarczej.
ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA ŚRODOWISKA
z dnia 16 czerwca 2005 r.
w sprawie podziemnych składowisk odpadów
(Dz. U. z dnia 22 czerwca 2005 r.)
1. Składowiska podziemnego odpadów niebezpiecznych oraz składowiska podziemnego odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne nie lokalizuje się:
1) w strefach ochronnych ujęć wody i na obszarach ochronnych zbiorników wód śródlądowych;
2) na obszarach występowania lub zagrożonych oddziaływaniem gwałtownych zjawisk, mogących uniemożliwić bezpieczną eksploatację składowiska, w tym:
a) zwiększoną aktywnością sejsmiczną naturalną lub wzbudzoną działalnością człowieka,
b) zwiększoną aktywnością tektoniczną oraz na przebiegu strefy uskokowej,
c) powodziami o większym prawdopodobieństwie ich pojawienia się niż wody 500-letniej,
d) masowymi ruchami ziemi;
3) na obszarach występowania:
a) zjawisk krasowych lub sufozyjnych,
b) intensywnej erozji wgłębnej lub denudacji, których tempo wskazuje, że granica przestrzeni objętej przewidywanymi szkodliwymi wpływami podziemnego składowania odpadów odsłoni się na powierzchni ziemi przed upływem 10.000 lat;
4) na obszarach górniczych utworzonych dla kopalin leczniczych;
5) na obszarach, na których prowadzenie działalności polegającej na składowaniu odpadów w górotworze, w tym w podziemnych wyrobiskach górniczych, narusza zasadę racjonalnej gospodarki złożem kopaliny podstawowej;
6) na obszarach o szczególnej wartości kulturowej, rekreacyjnej lub zdrowotnej.
2. Wyboru lokalizacji składowiska podziemnego dokonuje się na podstawie wyników zawartych w dokumentacji hydrogeologicznej oraz geologiczno-inżynierskiej, określającej warunki charakteryzujące wybrane formacje geologiczne, w związku ze składowaniem określonych grup odpadów.
Szczegółowe wymagania, jakim powinny odpowiadać poszczególne typy podziemnych składowisk odpadów w zakresie lokalizacji, eksploatacji i zamknięcia:
1) miąższość i rozciągłość formacji geologicznej;
2) wytrzymałość i odkształcalność (konwergencję) górotworu;
3) liczbę poziomów wodonośnych wraz z charakterystyką występujących w nich wód podziemnych;
4) prędkość i kierunki przepływu wód podziemnych (hydrodynamikę) w górotworze;
5) przepuszczalność nadkładu;
6) szczelinowatość górotworu służącą migracji roztworów wodnych o własnościach korozyjnych;
7) reaktywność skał na działanie roztworów, w tym: pęcznienie, rozmakanie, rozpuszczanie;
8) wielkość dopływów wód podziemnych do wyrobisk;
9) poziom metanonośności;
10) temperaturę i ciśnienie panujące w górotworze;
odległość komór przeznaczonych do składowania odpadów od innych wyrobisk, niebędących częścią składową podziemnego składowiska lub należących do innych zakładów górniczych, w związku z: zagrożeniami wodnymi, tąpaniami, wybuchami metanu oraz prowadzeniem robót górniczych, w tym z użyciem materiałów wybuchowych.
3. Składowisko podziemne lokalizuje się w formacjach geologicznych zapewniających odpowiednie warunki, w szczególności do usytuowania komór do składowania odpadów, filarów ochronnych oraz zaplecza techniczno-eksploatacyjnego.
4. Składowisko podziemne lokalizuje się w obrębie istniejącego lub zlikwidowanego zakładu górniczego zależnie od zastosowanej techniki i możliwości jej adaptacji na potrzeby składowania odpadów.
4.1 Składowisko podziemne lokalizuje się w formacji geologicznej stanowiącej naturalną barierę geologiczną dla ewentualnej migracji substancji niebezpiecznych poza granice przestrzeni objętej przewidywanymi szkodliwymi wpływami składowanych odpadów.
2.Bariera geologiczna powinna skutecznie izolować odpady od środowiska oraz ograniczać migrację substancji niebezpiecznych do stopnia, w jakim nie będą one miały nieodwracalnego negatywnego wpływu na środowisko po zamknięciu składowiska podziemnego.
W miejscach, gdzie naturalna bariera geologiczna nie spełnia warunków określonych w ust. 2, stosuje się sztucznie wykonaną barierę geologiczną o parametrach wytrzymałościowych odpowiednich do warunków panujących w górotworze
ZAKŁADY GÓRNICZO-HUTNICZE ”BOLESŁAW” S.A W BUKOWNIE-PRODUCENT CYNKU ELEKTRONICZNEGO
Ostatnim elementem ciągu górniczo - przeróbczego ZGH „Bolesław” są stawy osadowe odpadów poflotacyjnych- składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne. Odrębnym rodzajem działalności prowadzonej w ZGH „Bolesław” S.A., jest eksploatacja stawów osadowych odpadów poflotacyjnych. Odpady te, wytworzone w trakcie procesu wzbogacania rudy cynkowo - ołowiowej w Wydziale Przeróbki Mechanicznej „Olkusz - Pomorzany”, przesyłane są hydrotransportem w rejon stawów osadowych.
Odmienna formą składowania odpadów po przeróbce Zn-Pb są hałdy górnicze.
Rys. 6. Składowiska po przeróbce rud Zn-Pb, Olkusz Stary.
HAŁDY POWSTAŁE W ZWIĄZKU Z DZIAŁALNOŚCIĄ ZAKŁADÓW CYNKOWYCH „SILESIA”
Działalność Zakładów Metalurgicznych "Silesia" spowodowała zniszczenie pokrywy glebowej i utworzenie nieużytków poprzemysłowych o powierzchni 26,4 ha. W czasie wieloletniej działalności, składowania odpadów hutniczych przez ZM "Silesia" powstały dwie hałdy. Badania gleb przeprowadzone na powyższych terenach wykazały znaczne przekroczenia zawartości metali ciężkich tj. ołowiu, kadmu.
Hałda tzw. "Ajska", powstała w związku z działalnością KWK "Śląsk - Matylda" oraz Huty Cynku ,"Guidotto". Hałda ta jest największą hałdą na terenie miasta. Powierzchnia hałdy (32.8 ha) została zagospodarowana jako teren rekreacyjny - powstał na hałdzie tor motokrosowy. Na dzień dzisiejszy hałda stanowi nie zrekultywowany teren. Teren będący własnością Gminy Świętochłowice to głównie pozostałości po działalności Huty Cynku "Guidotto" (hałda pocynkowa). Pozostała część hałdy to zwałowiska odpadów pogórniczych.
Rys.3 Hałda tzw. "Ajska”
Literatura
Internet:
3)http://images.google.pl/imgres?imgurl=http://www.swietochlowice.pl/img/temat/eko/hal1.jpg&imgrefurl=http://www.swietochlowice.pl/%3Ftemat%3Deko.rek.hal&h=200&w=248&sz=25&hl=pl&start=9&tbnid=N3u1pBd8gZgVOM:&tbnh=90&tbnw=111&prev=/images%3Fq%3Dodpady%2Bpog%25C3%25B3rnicze%26gbv%3D2%26svnum%3D10%26hl%3Dpl%26sa%3DG
4)01/W_2006_1_35.pdf+sk%C5%82adowanie+odpad%C3%B3w+w+wyrobiskach+g%C3%B3rniczych&hl=pl&ct=clnk&cd=1&gl=pl&client=firefox-a
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
palarski, podziemne magazyny i składowiska S,naturalne zagrożenia występujące podczas eksploatacji w
palarski, podziemne magazyny i składowiska S,Gospodarka odpadami przemysłowymi w zakładach górniczyc
więcej podobnych podstron