Akademia Techniczno-Rolnicza w Bydgoszczy

Wydział Mechaniczny

Katedra Sterowania i Konstrukcji

Systemy mikrokomputerowe

WSTĘP DO PROGRAMOWANIA

W JĘZYKU VISUAL BASIC

Instrukcja nr 1

Opis działania programu Hello

1. Po uruchomieniu programu ma pojawiać się okno dialogowe (Rys.1) zawierające trzy przyciski poleceń (Napisz tekst, Usuń tekst, Koniec) oraz puste pole tekstowe.

Rys.1 Program Hello

1. Po kliknięciu na przycisk Napisz tekst w polu tekstu wyświetlany jest napis Hello World! (Rys.2).

Rys.2 Efekt naciśnięcia klawisza Napisz tekst

1. Kliknięcie na przycisk Usuń tekst usuwa tekst z ekranu.

1. Kliknięcie przycisku Koniec - kończy działanie programu

Tworzenie nowego projektu

1. Uruchom program Visual Basic (ikona Microsoft Visual Basic w grupie Visual Basic)

1. Wybierz z Menu ⇒ File ⇒ New Project. Visual Basic wyświetli na ekranie kilka okienek. Jedno z nich będzie miało postać prostokąta z nagłówkiem Form1 (Rys.3).

Rys.3 Pusta forma nowego projektu

Zachowywanie nowego projektu

1. 
   Wybierz z Menu ⇒ File ⇒ Save Project As. Visual Basic wyświetli przedstawione na rysunku 4 okno dialogowe z pytaniem, czy zachować formę.

Rys.4 Zachowywanie formy

1. Wybierz dowolny katalog jako ten, w którym plik ma zostać zachowany i zmień standardową nazwę formy z Form1 na Hello (Rys.4).

1. 
   Visual Basic wyświetli pole dialogu Save Project As. Visual Basic proponuje standardową nazwę Project1. Powinieneś ją zmienić. Zachowaj projekt pod nazwą Hello w dowlnym katalogu (rysunek 5).

Rys.5 Zapis nowego projektu pod nazwą Hello.

Informacja

Nie należy korzystać ze standardowych nazw proponowanych przez Visual Basic dla form i projektów. Lepiej utworzyć nazwę odpowiednią dla projektowanej aplikacji, ulatwi Ci to zapamietanie poszczególnych elementów programu.

Zmiana cech Caption (nagłówka) formy.

Informacja

Pusta forma tworzona przez Visual Basic ma standardowy nagłówek Form1 (Rys.3). Jak widać na rysunku 1 nagłówek w ostatecznej, bardziej znaczącej formie, ma postać Program Hello.

1. Sprawdź, czy pusta forma jest wybrana. Można to wykonać badając nagłówek formy. Jeśli jest podświetlony to znaczy, że forma jest wybrana. Jeśli tak nie jest należy kliknąć lewym klawiszem myszki ustawiając kursor wewnątrz formy. Alternatywną metodą jest wskazanie elementu odpowiadającego formie w okienku Project, a następnie kliknięcie na przycisk View Form.

Informacja

Visual Basic posiada okienko projektu (rysunek 7). Jest to narzędzie, które pozwala zobaczyć różne pliki włączone do projektu. Jeżeli jest ono niedostępne należy z menu Window wybrać opcję Project Rys.7 Okienko projektu Nagłówek okienka projektu zawiera nazwę projektu (w realizowanym ćwiczeniu Hello.vbp). Jak widać, pierwsza nazwa w drzewku to nazwa projektu. Następnie w folderze Forms zawarte są wszystkie formy z których składa się nasz project - frmhello(Hello.frm).

1. W menu Wiev znajduje się opcja Properties Window (rysunek 8), co prawda to okno jest aktywne standardowo ale powyższa opcja umożliwia jego opcjonalne wywołanie.

Rys.8 Okno własności obiektu (Properties)

1. W okienku Properties podświetl Caption i kliknij wewnątrz sąsiedniego pola tekstowego. Visual Basic czeka na wprowadzenie wartości z klawiatury, wpisz Program Hello.

Informacja

Nagłówek to tylko jedna z cech formy. Jak widać w okienku Properties, forma ma wiele innych cech. Jest to wynikiem działania na obiektach programu napisanego w języku Visual Basic. Przykłady obiektów to: formy, przyciski poleceń, paski przewijania, obrazy, itp. Cechy obiektu definiują wygląd i sposób zachowania się obiektu. Na przykład - forma jest obiektem. Cecha Caption formy definiuje tekst pojawiający się jako tytuł formy. Inną cechą jest BackColor (kolor tła)., który definiuje kolor tła formy.

Zmiana cechy BackColor (kolor tła)

1. Sprawdź, czy forma jest wybrana (ewentualnie kliknij gdzieś wewnątrz niej).

1. Jeśli okno Properties nie jest aktywne wiesz już jak je wywołać przu użyciu Menu.

1. Kliknij cechę BackColor w oknie Properties.

1. Cecha BackColor w odróżnieniu od cechy Caption różni się tym że zamiast sąsiedniego pola tekstego posiada rozwijalną listę. Użycie jej następouje poprzez wciśnięcie przycisku ze strzałką skierowaną w dół znajdującą się z prawej strony tego pola. Wyświetli się lista dostępnych kolorów, skłądająca się z dwóch zakładek: zakładka SYSTEM zawiera listę kolorów przypisanych standardowym oknom systemu, zakładka Palette posiada pełną gamę kolorów.

Rys.11 Paleta kolorów

1. Wybierz żądany kolor klikając go.

Informacja

Okno Propertis, jak widać, składa się z dwóch kolumn, lewa zawiera nazwy cech dostępnych dla podświetlonego obiektu, prawa umożliwia zmianę tych cech. Zmiana cech może odbywać się poprzez: wpisanie nowej wartości tekstowej lub iczbowej, zmianę dostępnych wartości w rozwijalnej liście, wyborze z wyświetlanych okien dialogowych. .

Zmiana cechy Name (nazwa) formy.

1. Wybierz formę klikając gdzieś wewnątrz niej.

1. Podświetl cechę Name w oknie Properties, a następnie kliknij wewnątrz pola tekstowego.

1. W polu tekstowym wpisz frmHello.

Informacja

Należy zmieniać standardowe nazwy obiektów tak, aby odzwierciedlały ich rolę w programie. Na przykład frmHello to nazwa formy używanej przez program Hello.

Zachowywanie wykonanej pracy

1. Z menu File wybierz opcję Save Project.

Umieszczenie przycisku Koniec wewnątrz formy

Informacja

Pasek narzędzi to okno zawierające obiekty kontroli. Zadanie użytkownika polega na wyborze formy kontroli z paska narzędzi i umieszczeniu jej wewnątrz własnej formy. Rysunek 12 przedstawia obiekty kontroli standardowej wersji pakietu Visual Basic. W zależności od konkretnej wersji, pasek narzędzi może zawierać mniej lub więcej elementów, można je również dodawać ponieważ każda kontrolka składa się z minimum jednego plilu przechowywanego na dysku, można dołączyć do projektu np. kontrolkę zakupioną oddzielnie. Rys.12 Pasek narzędzi

1. 
   Kliknij dwukrotnie ikonę przycisku poleceń
   . W odpowiedzi Visual Basic umieści przycisk poleceń pośrodku formy (rysunek 13) przypisując mu standardowe cechy, np.: Caption - Command1, Name - Command1.

Rys.13 Przycisk poleceń - Command1.

Zmiana cechy Name (nazwa) przycisku Koniec

1. Sprawdź, czy w polu Object okna Properties jest wyświetlony przycisk poleceń Command1.

Informacja

Forma zawiera obecnie dwa obiekty: formę frmHello i przycisk poleceń Command1. Okno Properties przedstawia listę cech obiektu, którego nazwa jest aktualnie w polu Object. Aby przejść do innego obiektu, należy kliknąć na strzałkę pola obiektu i wybrać odpowiedni obiekt

1. Zmień cechę Name przycisku poleceń na cmdKoniec.

Zmiana cechy Caption (nazwa) przycisku Koniec

1. Zmień cechę Caption przycisku cmdKoniec z Command1 na &Koniec.

Informacja

Przypisując nagłówek do przycisku zawsze należy poprzedzać jeden ze znaków nagłówka znakiem &. Powoduje to podkreślenie poprzedzonego znaku, a w trakcie wykonywania programu użytkownik ma możliwość albo kliknąć dany przycisk, albo wcisnąć kombinację [Alt (lewy) + klawisz], gdzie klawisz to klawisz z podkreślonym znakiem.

Zmiana położenia przycisku Koniec

1. Według rysunku 1 przycisk Koniec powinien znajdować się na dole formy Hello. Przenieś przycisk Koniec na żądaną pozycję. (Aby tego dokonać, kliknij gdzieś wewnątrz przycisku i nie zwalniając lewego klawisza przesuwaj mysz).

Zmiana cechy Font (czcionka) przycisku Koniec

1. Zmień cechę Font przycisku cmdKoniec. Klikając na przycisk trzech kropek obok tej cechy wyświetli się okno doboru czcionek. Wybierz czcionkę Times New Roman CE i ustaw jej wielkość na 14.

Informacja

Jedną z głównych zalet pracy w programie Visual Basic jest możliwość natychmiastowego oglądania wyników programowania wizualnego. Umożliwia to wykonywanie prób np. z różnymi krojami i wielkościami czcionek, aż do uzyskania pożądanych rezultatów.

Dodawanie pozostałych przycisków do formy frmHello

1. Dodaj do formy przycisk Napisz tekst klikając dwukrotnie na pasku narzędzi
   . Następnie przesuń nowy przycisk poleceń w lewo (ma on działać jako przycisk Napisz tekst).

1. Znów kliknij przycisk poleceń
   na pasku narzędzi i przesuń nowy przycisk poleceń w prawo (to będzie przycisk Usuń tekst).

Zmiana rozmiarów przycisków.

1. Musisz powiększyć te przyciski. Aby powiększyć lub zmniejszyć obiekt należy go wybrać klikając na nim i przeciągać jeden z uchwytów rozmiaru do chwili, aż osiągnie żądaną wielkość. Na przykład aby zwiększyć obiekt w poziomie, przeciągnij jeden z jego poziomych uchwytów (rysunek 14). Można też zmieniać rozmiary obiektów przy pomocy cech Width (szerokość), Height (wysokość), Left (współrzędna pozioma położenia lewego górnego wierzchołka obiektu), Top (współrzędna pionowa położenia lewego górnego wierzchołka obiektu) podawana w wewnętrznych jednostkach wymiarowych systemu Windows.

Rys.14 Zmiana rozmiaru obiektów

Zmiana cechy Name (nazwa)

1. Zmień cechę Name lewego przycisku na cmdPisz.

1. Zmień cechę Name prawego przycisku poleceń na cmdCzysc.

Zmiana cechy Caption (nagłówek)

1. Zmień cechę Caption lewego przycisku na &Napisz tekst.

1. Zmień cechę Caption prawego przycisku na &Usuń tekst.

Zmiana cechy Font (czcionka)

1. Zmień cechę Font przycisku cmdPisz . Czcionkę na Times New Roman CE i rozmiar na 14.

2. Zmień cechę Font przycisku cmdCzysc. Czcionkę na Times New Roman CE i rozmiar na 14.

Umieszczanie w formie pola tekstu

1. Kliknij dwukrotnie ikonę pola tekstu
   na paku narzędzi.

1. Przesuń i zmień rozmiar pola, aż do uzyskania wyglądu zbliżonego do pokazanego na rysunku 1.

Zmiana własności pola tekstu

1. Zmień własność Name pola tekstu ze standardowej nazwy Text1 na txtTekst.

1. Standardowa cecha Text pola tekstu to Text1. Oznacza to, że w trakcie wykonywania programu Hello tekst Text1 pojawia się w polu tekstu. Ponieważ na początku działania programu pole to ma być puste - usuń zawartość (tekstową) tej cechy.

1. Standardowa cecha Font pola tekstu to MS Sans Serif. Zmień ją na Arial CE i rozmiar na 30.

1. Standardowa cecha Alignment (wyrównywanie) dla pola tekstu to 0-Left Justify, co oznacza, że tekst jest wyrównywany do lewego marginesu. Ponieważ tekst ma być wyśrodkowany, zmień go na 2-Center.

1. Po skorygowaniu poprzedniej własności Visual Basic nie umieści tekstu pośrodku, chyba że własność MultiLine pola tekstu jest ustawiona na True (prawda). Zatem poza ustawieniem własności Alignment na 2-Center należy jeszcze zmienić MultiLine na True.

Dołączanie kodu do przycisku Koniec

Informacja

Umieszczenie wszystkich potrzebnych obiektów w formie i ustawienie ich cech kończy etap programowania wizualnego. Teraz należy dołączyć do poszczególnych obiektów kod. Visual Basic jest językiem programowania sterowanym zdarzeniami. Oznacza to, że kod jest wykonywany w odpowiedzi na zdarzenia. Na przykład: kliknięcie na przycisku Koniec powoduje wykonanie kodu odpowiadającego temu zdarzeniu. Kliknięcie na przycisku Napisz tekst wywołuje i wykonuje kod przyporządkowany temu zdarzeniu.

1. Dwukrotnie kliknij na przycisk Koniec. W odpowiedzi Visual Basic wyświetli okno Code (kodu) wewnątrz którego należy pisać kod (rysunek 15).

Rys.15 Dołączanie kodu do przycisku cmdKoniec.

Informacja

W Visual Basicu w prosty sposób można rozpoznać, który kod jest aktualnie wyświetlany w oknie Code. Jak widać na rysunku 15, nazwy obiektu i zdarzenia do których dołączany będzie kod, są wyświetlane na górze okna. Jak widać na rysunku 15 Visual Basic umieścił w oknie Code dwie linijki kodu: Sub cmdKoniec_Click() End Sub Pomiędzy tymi liniami należy dopisywać własny kod. Sub cmdKoniec_Click() ................... .. kod procedury .. ................... End Sub Pierwsza umieszczona przez Visual Basic linia kodu zaczyna się od słowa Sub. Jest to słowo kluczowe wskazujące początek procedury. Procedura to kod dedykowany konkretnemu zdarzeniu. Nazwą procedury jest np.: cmdKoniec_Click. Ostatnia linia kodu to End Sub oznaczająca koniec procedury. Nazwa wybranej procedury to cmdKoniec_Click(). Dwukrotne kliknięcie na przycisk cmdKoniec oznacza, że Visual Basic ma dołączyć do niego kod. Pierwsza część nazwy procedury w związku z tym to cmdKoniec_. Domyślnym zdarzeniem dla którego Visual Basic dołącza kod jest kliknięcie na przycisk stąd druga część nazwy procedury to Click. Jeżeli konieczna jest obsługa innego zdarzenia związanego z przyciskiem Koniec można przejść do nagłówka odpowiedniej procedury wybierając zdarzenie z listy Proc okienka Code (rysunek 16). Dla przykładu wybór zdarzenia KeyDown (wciśnięcie klawisza) spowoduje wyświetlenie w okienku Code nagłówka procedury odpowiadającego temu zdarzeniu: Sub cmdKoniec_KeyDown(KeyCode As Integer, Shift As Integer) End Sub

Rys.16 Wybór zdarzenia

2. Wewnątrz procedury cmdKoniec_Click() wpisz End:

Sub cmdKoniec_Click()

End

End Sub

Informacja

Procedura związana z kliknięciem na klawisz Koniec ma być wykonywana w zawsze wtedy, gdy należy zakończyć działania programu. Kod powodujący zakończenie programu w Visual Basicu to instrukcja End

Dołączanie dalszego kodu do procedury cmdKoniec_Click()

1. Dwukrotnie kliknij przycisk cmdKoniec_Click().

2. Przed instrukcją End dodaj instrukcję Beep.

Sub cmdKoniec_Click()

Beep

End

End Sub

3. Zachowaj na dysku to co zrobiłeś (z menu File wybierz Save Project).

Informacja

Instrukcja Beep powoduje, że komputer wydaje dźwięk. Zatem zawsze gdy klikniesz przycisk Koniec, usłyszysz krótki sygnał, po którym komputer wykona instrukcje End kończąc działanie programu Hello.

Dołączanie kodu do przycisku Napisz tekst

1. Sprawdź, czy frmHello jest wybrana.

2. Kliknij dwukrotnie przycisk Napisz tekst.

3. Wewnątrz procedury cmdPisz_Click() wpisz następujący kod:

txtTekst.Text = "Hello World !"

Po zakończeniu wpisywania powinna ona wyglądać następująco:

Sub cmdPisz_Click()

txtTekst.Text = "Hello World !"

End Sub

Informacja

Ta procedura jest wykonywana po wciśnięciu klawisza Napisz tekst. W programie Hello po takim zdarzeniu w polu tekstu txtTekst ma zostać wyświetlony tekst Hello World!. txtTekst jest nazwą pola tekstu, w którym ma zostać wyświetlona powyższa fraza. Instrukcja txtTekst.Text = „Hello World” przypisuje wartość Hello World ! do cechy Text obiektu txtTekst (cecha ta zawiera tekst wyświetlany w polu tekstu). Przypisanie nowej wartości do jakiejkolwiek z cech obiektu musi być zgodne z formatem: NazwaObiektu.Cecha = NowaWartośćCechy

Dołączanie kodu do przycisku Usuń tekst

1. Dwukrotnie kliknij przycisk Usuń tekst.

2. Wewnątrz procedury cmdCzysc_Click() wpisz instrukcję.

txtTekst.Text = ""

Procedura powinna teraz wyglądać tak:

Sub cmdCzysc_Click()

txtTekst.Text = ""

End Sub

Informacja

Kod procedury powinien czyścić pole tekstu. W związku z tym cecha Text pola tekstu txtTekst powinien przyjmować wartość „tekst pusty”.

Uruchomienie programu Hello

1. Z menu Run wybierz Start.

2. Klikaj na przyciski Napisz tekst, Usuń tekst, aby wyświetlać i usuwać napis Hello World ! w polu tekstu.

3. Możesz również korzystać z kombinacji klawiszy [Alt + N] oraz [Alt + U]. Działają one tak samo jak klikanie na przyciski Napisz tekst i Usuń tekst.

4. Aby zakończyć działanie programu kliknij przycisk Koniec.

Zachowywanie wykonanej pracy

1. Z menu File wybierz opcję Save Project.

Tworzenie pliku wykonywalnego (Hello.exe)

1. Wybierz z menu File opcję Make EXE File.

2. Zapamiętaj plik pod nazwą Hello.exe w katalogu A:\Proj_01.

3. Zakończ działanie Visual Basic wybierając z menu File opcję Exit

4. Uruchom stworzony program wybierając w menu Plik systemu Windows opcję Uruchom i wpisując A:\Proj_01\Hello.

Ćwiczenie końcowe

Na podstawie tabeli zbuduj formę przedstawioną na rysunku

Informacja

Kolejne ćwiczenia w ramach ćwiczeń z programowania w języku Visual Basic będą wykonywane, w części dotyczącej projektowania wyglądu formy, w oparciu o tabelę parametrów. Zawiera ona nazwy wszystkich wchodzących w skład formy elementów oraz te cechy, które różnią się od standardowych. Zadanie polega na tym, by w oparciu o kolejne wiersze tabeli zmieniać wartości cech na wartości zamieszczone w tabeli.

Obiekt	Własność	Ustawienie
Form (forma)	Name Caption	frmCwiczenie Ćwiczenie 1
Horizontal Scroll Bar (pasek przewijania poziomego)	Name Min Max	hsbSzybkosc 20 100
Vertical Scroll Bar (pasek przewijania pionowego)	Name Min Max	vsbWysokosc -10 10
Command Button (przycisk poleceń)	Name Caption	cmdKoniec &Koniec
Check Box (kratka)	Name Caption	chkDzwiek Dźwięk
Check Box (kratka)	Name Caption	chkKolor Kolor
Option Button (przycisk opcji)	Name Caption	optZolty Żółty
Option Button (przycisk opcji)	Name Caption	optBialy Biały
Option Button (przycisk opcji)	Name Caption	optBlue Niebieski
Option Button (przycisk opcji)	Name Caption	optGreen Zielony

Rys.17 Przykładowa forma.

14

View coode

View Objeckt

Lista obiektów użytych w projekcie.

---