Aktywne słuchanie muzyki

Jednym z zadań w bieżacym roku szkolnym jast - Wpływ muzyki na wszechstronny rozwój dziecka w wieku przedszkolnym. Wspólnie z koleżank opracowałyśmy radę szkoleniow w formie warsztatowej.

Warsztaty szkoleniowe:

Wpływ muzyki na wszechstronny rozwój dziecka - Aktywne słuchanie muzyki według B.Strauss

CELE:

Nauczyciel potrafi:

- wykorzystać ideę B. Strauss w prowadzonych przez siebie zajęciach umuzykalniających i ruchowych

- zainspirować dzieci do aktywnego słuchania każdej muzyki

- rozwijać ekspresję muzyczno - ruchową dzieci

- wykonać kilka układów tanecznych do określonej muzyki

- stosować aktywizujące metody i formy pracy

PRZEBIEG WARSZTATÓW:

1. Omówienie wpływu muzyki na wszechstronny rozwój dziecka oraz przedstawienie postaci B.Strauss i jej ideii.

2. Country dance Muzyka na wodzie Jerzego Fryderyka Haendla

- taniec

- instrumentacja (trójkaty, klawesy, bębenki)

3. Czardasz

- zabawa z pałeczkami

4. Pizzicato Sylwia czyli nimfa Diany Leo Delibes

- wykonanie prostych instrumentów (kubki po jogurcie, gumki, bibuła)

- gra na kubkach

5. Marsz turecki Ludwik van Beethovena

- gra na instrumentach perkusyjnych (talerze, tamburyna, drewienka)

- ekspresja muzyczna:talerze - szu - torebki foliowe, tamburyna - trr - gazety, drewienka - tik,tik,tik - ołówki

6. Le Basque Galway

- Uciekające zwierzątka (pajączki, zajączki, kaczuszki)

- zabawa Ucieczka - pogoń

Uczestnicy warsztatów otrzymali opis wszystkich wyżej wymienionych zabaw i układów tanecznych. Maja możliwość skorzystania z nagrań magnetofonowych.

W każdym okresie życia człowieka obecna jest muzyka, ale zajmuje ona różne miejsce i może pełnić odmienne funkcje. Rozwój muzyczny ujawnia się bardzo wcześnie. Już w okresie życia płodowego dziecko przejawia pierwsze reakcje na bodźce akustyczne i muzykę. Rozwój muzyczny przebiega u każdego dziecka w odmienny sposób, ujawniając ogromne różnice indywidualne. Dokonuje się on w „dialogu” ze środowiskiem życia dziecka. Stąd też najistotniejsze jest, aby rodzice, później nauczyciele potrafili organizować kontakt dziecka z muzyką, dostarczając mu bodźców stymulujących ów muzyczny rozwój.

Dźwięk muzyczny wywołuje różne reakcje emocjonalne u odbiorców. Przenika poprzez narząd słuchu do wyobraźni i świadomości człowieka. Wyobraźnia zaś stymuluje aktywność jednostki. Stawiając dziecku różne zadania do wykonania w odmiennych sytuacjach, kierując jego uwagę na nowe obiekty, dźwięki, odgłosy, którymi może operować wyobraźnia, nie tylko rozwijamy tę dyspozycję, ale wytwarzamy w dziecku potrzebę poszukiwania nowych doznań. Biorąc pod uwagę indywidualny zasób doświadczeń, każdy może inaczej odbierać i rozumieć ten sam utwór muzyczny. Dlatego należy jak najwcześniej pobudzać wyobraźnię muzyczną dziecka, dostarczając mu różnorodnych bodźców wzbogacających jego doświadczenie.

Ćwiczenia wyobraźni muzycznej mogą przybierać bardzo różną postać: np. po usłyszeniu serii dźwięków dzieci wyobrażają sobie czynności wykonywane przez ludzi czy zwierzęta, innym razem ilustrują wydarzenia za pomocą dźwięków, naśladują odgłosy przyrody, ilustrują muzyczne zachowania różnych postaci. Bardzo ważne jest, aby w poszukiwaniu ćwiczeń pobudzających wyobraźnię muzyczną dziecka wykorzystać nie tylko śpiew, taniec i granie, ale także naturalne odgłosy, szumy i stuki, które są maluchowi najbliższe, stanowią, bowiem świat jego pierwszych akustyczno - muzycznych doznań - są muzyką, która mieszka wśród nas.

Kontakt z muzyką jest dla dziecka źródłem twórczych poczynań, różnorodnych poszukiwań, stymuluje dziecko do samowyrażania się (np. w tańcu, śpiewie). Poprzez kontakt z muzyką rozwijają się u dziecka dodatnie cechy charakteru, zdolności poznawcze, a cała osobowość kształtowana jest harmonijnie i wielostronnie. Przeżycia estetyczne czynią człowieka wrażliwym na różne przejawy życia i stosunków międzyludzkich oraz inspirują do nowego spojrzenia na świat. Muzyka ćwiczy i wspomaga zmysły, prowadząc do współdziałania pomiędzy słyszeniem, widzeniem i dotykiem. Istnieje duża zależność rozwoju aktywności zabawowej dziecka od poziomu i ilości prowadzonych w przedszkolu zabaw i zajęć muzycznych. Niezaprzeczalne są wychowawcze aspekty muzyki.

Do wartości wychowawczych muzyki można zaliczyć: kształtowanie kultury muzycznej, doskonalenie smaku, rozwijanie umiejętności słuchania, rozumienie własnej psychiki, obyczajów, warunków życia; rozbudzanie zainteresowań i sympatii do ludzi, kształtowanie umiejętności wypowiadania się, odczuwanie piękna, oddziaływanie na dyspozycję dziecka do pracy oraz na pamięć, rozwijanie poczucia więzi grupowej, samodzielności itp. Reasumując, kontakt dziecka z muzyką umożliwia rozwój pełni człowieczeństwa, a ponadto pobudza i rozwija u dziecka różnorodne zdolności umysłowe, uczuciowe i praktyczne.

Kończąc rozważania dotyczące wpływu muzyki na rozwój małego dziecka, zachęcam do przeanalizowania poniższych zasad, których stosowanie może przybliżyć dziecku muzykę i ukazać mu jej piękno.

1. Wykorzystuj każda nadarzajaca się okazje do organizowania kontaktu dziecka z muzyka.

2.Nie ograniczaj dziecięcej ekspresji wprowadzaniem schematów i stereotypów zachowań - stwórz mu warunki do wyrażania siebie, swoich mysli, uczuc poprzez ruch, taniec, śpiew, grę na instrumentach.

3. Stawiaj przed dzieckiem różnorodne zadania, dzięki którym rozwinie się jego wyobraźnia muzyczna.

4. Uczestnicz zawsze w działaniach muzycznych dziecka, gdy cię o to prosi.

5. Śpiewaj, graj i tańcz wraz z dzieckiem, ponieważ ono cię naśladuje.

6. Organizuj środowisko muzyczne dziecka by mogło swoje doświadczenia wykorzystać zarózwno z zabawie jak i innych czynnościach.

7. Dostrzegaj muzykę w różnych przejawach dnia codziennego, w zgiełku ulicznym, w śeicie przyrody, rozmawiaj o tym z dzieckiem, by było ono wrażliwe na świat dźwięków. Naucz dziecko słuchać muzyki natury na równi z muzyka tworzona przez człowieka.

Literatura:

- Praca zbiorowa pod redakcja B. Dymary "Dziecko w świecie muzuki"

- B.Podolska "Z muzyka w przedszkolu"

-D.Malko "Metodyka wychowania muzycznego w przedszkolu"

-R.Ławrowska "Muzyka i ruch"

Aktywne słuchanie muzyki według BATII STRAUSS Batii Strauss - studia muzyczne rozpoczęła w Izraelu .

Ukończyła Ecole Normale de Musique jako pedagog fortepianu. W latach 60- tych rozpoczęła pracę w Musik Teachters College w Tel Awiwie. Po wielu latach poszukiwań i eksperymentów, mając już ogromne doświadczenie opracowała metodę, która nazywała się aktywne słuchanie muzyki. Metoda ta została zaakceptowana przez Izraelskie Ministerstwo Edukacji i uznana za standard edukacyjny polecany szkołom. Od 1979 roku kierowała Działem Nauczania Muzyki przy Jeruzalem Rubin Music Akademy.

Propagowała muzykę klasyczną oraz ludowe utwory z Argentyny, Izraelu i Jemenu poprzez aktywne słuchanie w formie ruchu przy muzyce (proste formy taneczne), instrumentacji, melorecytacji i form fabularyzowanych. Metoda Batii Strauss pozwala na przybliżenie dzieciom muzyki klasycznej. Dzieci aktywnie słuchają tzn. słuchając, wykonują proste ruchy rytmiczne siedząc lub proste ruchy taneczne proponowane przez nauczyciela. W przypadku dzieci młodszych są to proste ruchy ilustracyjne, krótkie opowiadania związane z każdym utworem muzycznym. Poprzez „aktywne słuchanie” dzieci nieświadomie poznają strukturę utworu muzycznego, np. formę pieśni, ronda poprzez rozpoznawanie ciałem zmian w muzyce i różnicowanie poszczególnych części; uwrażliwienie dzieci na strukturę, budowę utworu bez mówienia o budowie.

Zabawy rytmiczne są pierwszym etapem przygotowującym do wprowadzenia instrumentów perkusyjnych.

Etapy pracy z utworem:

1. Fabularyzowanie myzki połaczone z prostymi ruchami rytmicznymi.

2. Powtarzanie poprzedniego spotkania i dodanie instrumentów.

3. Utrwalenie myzki w formie partytury.

4. Realizacja w tańcu.

5. Połaczenie tańca z instrumentacja.

6. Mówienie o muzyce.

WSKAZÓWKI REALIZACYJNE

-Jeśli możesz fabularyzuj opracowane utwory ( opowiadanie powinno być integralną częścią utworu)

- Zajęcia najlepiej prowadzić w kręgu ( łatwo obserwować dzieci i korygować błędy)

- Ruchy prowadzącego, zwłaszcza jego mimika powinny być bardzo wyraźne i jednoznaczne

- Podczas wykonań publicznych realizuj zadania z dziećmi ( skoro zawodowi muzycy potrzebują dyrygenta, to, dlaczego odmówić pomocy dzieciom podczas występu)

- Sposób wydobywania i grania na instrumentach pokazywać bez instrumentów z wyraźnym i synchronicznym sygnałem dyrygenta (dziecko ma szansę wyobrazić sobie dźwięk, konsekwencje wydobycia, jak i umiejscowienie go w utworze).

METODA DAJE MOŻLIWOŚCI

Dzieciom

- Uczestniczenie w utworze muzycznym

- Przeniknięcia do struktury całego utworu a w konsekwencji jego radosny i rozumny odbiór

- Kształcenie wyobraźni dźwiękowej

- Odczucia i przeżycia radości wspólnoty tworzenia, dostępnej jak wydawać by się mogło tylko artystom

- Możliwość wystąpienia w roli współwykonawcy lub artysty

- Swobody w zmianie ról, jakie mają pełnić dzieci w danym utworze muzycznym

Nauczycielowi

- Stosunkowo krótki czas osiągania zamierzonego celu

- Wskazywanie w sposób niewerbalny na różne elementy dzieła muzycznego: formę, tempo, rytm, dynamikę, barwę

Literatura:

1. Tarczyński J.: Aktywne słuchanie muzyki według Batii Strauss, W: Wychowanie Muzyczne w Szkole, 2000/ nr 2 - 3

---