Imiesłów przymiotnikowy

Jest to forma czasownika, która posiada cechy czasownika i przymiotnika.

Cechy czasownika

• Czasowniki przechodnie(переходные глаголы) i czasowniki nieprzechodnie (непереходные глаголы)

• Kategoria strony (категория залога) 

• Kategoria aspektu (категория вида), imiesłowy czasowników niedokonanych posiadają formy czasu teraźniejszego i czasu przeszłego, a imiesłowy czasowników dokonanych posiadają tylko formy czasu przeszłego 

• Kategoria czasu (категория времени), imiesłowy przymiotnikowe posiadają tylko dwie formy czasu: czasu teraźniejszego i czasu przeszłego( form czasu przyszłego nie posiadają) 

• Nie posiada kategorii trybu (категории наклонения) i kategorii osoby (категории лица).

Cechy przymiotnika

• Oznacza cechę przedmiotu

• Posiada kategorię rodzaju (категория рода)

• Kategorię liczby (категория числа)

Odmiana imiesłowu przymiotnikowego

Przypadek	Падеж
Mianownik, ( kto? co?)	именительный падеж ( кто? что?)
Dopełniacz, ( kogo? czego?)	родительный падеж ( кого? чего?)
Celownik, ( komu? czemu?)	дательный падеж (кому? чему?)
Biernik, ( kogo? co?)	винительный падеж (кого? что?)
Narzędnik, ( kim? czym?)	тварительный падеж (кем? чем?)
Miejscownik, ( o kim? o czym?)	предложный падеж (о кем? о чем?)

Rola w zdaniu

W zdaniu pełni rolę przydawki (определения) i orzeczenia imiennego (именного сказуемого)

Podział imiesłowów przymiotnikowych i ich tworzenie

Imiesłów przymiotnikowy czynny (причастие действительного залога)

Posiada tylko pełną formę czasownika. Posiada dwie formy czasu: czas teraźniejszy i czas przeszły( form czasu przyszłego nie posiada).

Imiesłów przymiotnikowy czynny czasu teraźniejszego

W języku polskim imiesłów przymiotnikowy czynny posiada końcówkę ący : robiący, śmiejący się, śpiewający

• Tworzy się od tematu czasownika czasu teraźniejszego przy pomocy: sufiksu ущ ющ - dla czasowników należących do koniugacji I

• sufiksu ащ/ ящ - dla czasowników należących do koniugacji II

• oraz dodajemy końcówkę przymiotnika:

• dla rodzaju męskiego - ий(miękka odmiana) /ый(twarda odmiana)

• dla rodzaju żeńskiego ая(twarda odmiana)/яя(miękka odmiana)

• dla rodzaju nijakiego ое(twarda odmiana)/ ее(miękka odmiana)

• dla liczby mnogiej ие(miękka odmiana)/ ые(twarda odmiana)

• соблюдать (po odcięciu bezokolicznika otrzymujemy temat czasownika czasu teraźniejszego) соблюда, do którego dodajemy odpowiedni sufiks (w tym wypadku jest to sufiks dla czasowników należących do koniugacji I) соблюда+ющ+ końcówka przymiotnika ий /ый /ая/ яя /ое /ее/ ие /ые: соблюдающий : śledzący

• читать - читающий czytający

• делать-делающий robiący

• требовать-требующий wymagający

• нарисовать-nie od każdego czasownika można utworzyć imiesłów przymiotnikowy czynny czasu teraźniejszego rysujący

Imiesłów przymiotnikowy czynny czasu przeszłego

W języku polskim nie ma odpowiednika dla tego imiesłowu, dlatego tłumaczy się go poprzez formę opisową np. ten, który czekał, ten, który robił.

• Tworzy się od tematu bezokolicznika przy pomocy sufiksów вш (po samogłoskach)ш (po spółgłoskach) + końcówka przymiotnika ий:

• Читать - читавший ten, który czytał

• Делать- делавший ten, który robił

• Требовать-требовавший ten, który wymagał

• Нарисовать-нарисовавший -ten, który narysował

• Od niektórych czasowników czasu przeszłego imiesłowy przymiotnikowe czynne czasu przeszłego tworzy się nie od bezokolicznika a od tematu czasu przeszłego.

Imiesłów przymiotnikowy bierny (причастие страдательного залога)

• Posiada pełną i krótką formę czasownika.

• Posiada dwie formy czasu: czas teraźniejszy i czas przeszły (form czasu przyszłego nie posiada).

Imiesłów przymiotnikowy bierny czasu teraźniejszego

W języku polskim zakończony jest końcówką ny: zrobiony, skończony, zamykany.

• Tworzy się od tematu czasownika czasu teraźniejszego od czasowników przechodnich przy pomocy sufiksów емом- dla czasowników należących do koniugacji I sufiksu им - dla czasowników należących do koniugacji II oraz dodajemy końcówkę przymiotnikaый

• Читать - читаемый czytany

• Делать- делаемый robiony

• Требовать-требуемый wymagany

• Нарисовать- nie od każdego czasownika można utworzyć imiesłów przymiotnikowy bierny czasu teraźniejszego narysowany

Imiesłów przymiotnikowy bierny czasu przeszłego

W języku polski także posiada końcówkę na ny: przeważnie tworzy się go od czasowników dokonanych (zdarza się jednak, że i od czasowników niedokonanych można je utworzyć: читанный деланный) tworzy się od tematu bezokolicznika czasowników przechodnich przy pomocy: sufiksu нн sufiks ten dodajemy do czasowników , których temat kończy się na а/ я oraz dodajemy końcówkę przymiotnika ый:

• деланный-robiony

• сделанный-zrobiony

• званный-wołany, wzywany

• названный-nazwany, zatytułowany

• изданный-wydany, uchwalony

• Sufiksu енн sufiks ten dodajemy do czasowników , których temat kończy się na и/ е oraz dodajemy końcówkę przymiotnika ый:

• бережённый -pilnowany

• разбуждённый -obudzony

• разделённый-podzielony, rozdzielony

• куренный-palony

• Sufiksu т sufiks ten dodajemy do czasowników , których temat kończy się na о /ну /ере  oraz dodajemy końcówkę przymiotnika ый:

• тёртый - nacierany, wycierany

Imiesłów przymiotnikowy czynny czasu teraźniejszego -	Imiesłów przymiotnikowy czynny czasu przeszłego,	Imiesłów przymiotnikowy bierny czasu teraźniejszego,	Imiesłów przymiotnikowy bierny czasu przeszłego,
Бегающий biegający	Бегавший ten,który biegał	-------------	---------------
Бегущий biegnący	Бежавший ten, który biegał	------------	---------------
Берегущий pilnujący	берегший ten, który pilnował	------------	Береженный pilnowany
Борющийся walczący	Боровшийся ten, który walczył	------------	------------
Делающий robiący	Делавший ten, który robił	Делаемый robiony	Деланный robiony
Жалеюший żałujący	Жалевший ten, który żałował	Жалеемый żałowany	------------

---