Mapa polityczna świata
Mapa polityczna świata - mapa ta oddaje nam stan zależności politycznych na świecie. Ważna jest data wydania mapy. Istotne jest także miejsce wydania mapy (polityka różnych państw różnie wyznacza granice - robi to tak jak im najbardziej odpowiada: np. Izrael nie uznaje na mapach autonomii palestyńskiej; Gwatemala nie uznaje istnienia Belize; Japonia na swoich mapach przedstawia Kuryle jako wyspy japońskie). Na mapach politycznych Antarktyda jest biała.
XVI w. - duże zmiany polityczne: rozwój kolonializmu; podbój Ameryki przez Hiszpanów i częściowo Portugalczyków (Brazylia), podbój wybrzeży Afryki przez Portugalczyków, podbój Azji przez Portugalczyków (Indie).
1496 r. traktat z Tordesillas podzielił świat na dwie części: od południka ok. 44 W na wschód był to świat Portugalczyków a na zachód Hiszpanów. Taki podział umożliwił Portugalii podbój części dzisiejszej Brazylii.
Wielka Brytania - Francja - spory w Kanadzie, w Indiach
Nigeria - sztuczne państwo, stworzone dla ludności murzyńskiej powracającej z Ameryki.
Etiopia, Nigeria - były państwami już w XIX w.
Włochy - Libia, Somalia
Portugalia - Angola, Mozambik
W Afryce dokonano geometrycznego podziału granic, który nie ma nic wspólnego z miejscową ludnością i rejonami etnicznymi.
Azja - Indie Brytyjskie, Indie Francuskie, Indie Portugalskie; Indonezja holenderska
I Wojna Światowa spowodowała duży zamęt na mapie politycznej świata:
rozpad imperium Otomańskiego i Austro-Węgier
powstały państwa: Chorwacja, Słowenia, Czechy, Węgry, Austria, Włochy dostają Triestr, część odzyskuje Polska
Mandaty - otrzymały państwa, które wygrały I WŚ. Mandaty przyznawała Liga Narodów.
typu A: tereny należące do imperium Otomańskiego: Irak, Palestyna, Oman - W. Brytania; Syria - Francja
typu B: terytoria niemieckie: Togo, Kamerun - podzielone między W. Brytanię i Francję; Tanzania - W. Brytania; Ruanda, Urundi - Belgia
typu C: W-y Marshalla, Karoliny, Mariany, Papua Nw Gwinea... - USA, Australii, Nw. Zelandii; Namibia - RPA
Obecnie mamy 197 państw należących do ONZ
1946 r. - 80 państw
1986 r. - 176 państw
2001 r. - 197 państw
Podział Indii: Indie, Pakistan wsch., Pakistan zach., Cejlon
Z Pakistanu wsch. powstało państwo Bangladesz
Podział Palestyny na: Izrael, Jordania
Francuska Afryka Zachodnia i Równikowa dzielą się na dużą liczbę państw (l. 60-te)
Namibia uzyskała niepodległość dopiero w 1990 roku mimo, że powinna też w latach 60 ale RPA się nie zgadzało.
Lata 90 - Europa: rozpad ZSRR, Jugosławii, Czechosłowacji
Ile jest koloni teraz? Grenlandia (dominują tu bardziej Amerykanie niż Duńczycy)
Gibraltar (Wielka Brytania) Szpitzbergen (Norwegia) St. Pierre (Francja)
Podział państw:
1.) I podział (Jest to zły podział i już nie istnieje. Jest tu mieszanie kryteriów).
- Socjalistyczne
- Kapitalistyczne
- Rozwijające się
2.) II podział (Nie jest dobry bo np.: do bogatej północy są zaliczane Australia i Nowa Zelandia)
- Kraje bogatej północy
- Kraje biednego południa
kraje bogate zajmują 20% powierzchni a mają 80% dochodu świata
Co wpływa na taki stan rzeczy? mały przyrost naturalny w krajach wysokorozwiniętych (czasem ujemny)
wysoki przyrost naturalny w krajach trzeciego świata
przeważnie występuje dużo konfliktów na podłożu etnicznym (sztuczne granice).
W różnych krajach stosowane są różne kryteria pomiarowe i stąd trudno porównywać wyniki.
Lata 40 - dekada krajów azjatyckich
Lata 60 - dekada krajów afrykańskich
Ostatnimi aspektami dekolonizacji było przyłączenie Hong Kongu i Makao do Chin
Nie licząc Grenlandii obecnie kolonie zajmują niewielką powierzchnię na świecie
Kontrowersje w sprawach granic:
Kontrowersje wzbudza także granica pomiędzy Europą i Azją
Niektórzy uważają, że granica pomiędzy Europą i Azją powinna przebiegać: górami Ural, rz. Ural, rz. Embą, do M. Kaspijskiego i grzbietami Kaukazu. Inni, że granica biegnie: wschodnimi zboczami Uralu, wzdłuż przedgórzy Kaukazu, przez M. Czarne i M. Marmara (to pogląd bardziej popularny: Cypr i Kaukaz należą do Azji a Ural do Europy).
Podział terytorialny wód
Obecnie według traktatu, który podpisało 138 państw wody terytorialne stanowią pas 12 mil morskich. Jednak nie wszystkie kraje to uznają i chcą więcej przez co powstają konflikty (np. Peru żąda aby jego obszar wód teryt. wynosił 200 mil).
Antarktyda została podzielona na sektory i kraję chcą mieć tam swoje sektory czy bazy - są tam bogactwa naturalne.
1
2