stanisław trembecki

Stanisław Trembecki był uczestnikiem i ozdobą obiadów czwartkowych z racji swego wykształcenia i talentu poetyckiego. Publikował swe utwory na łamach "Zabaw Przyjemnych i Pożytecznych". Będąc szambelanem, a potem sekretarzem królewskim, posiadał znakomite rozeznanie w sprawach państwowych i zajmował wobec nich postawę rozumnego reformatora. W jego wierszach politycznych znajdziemy wiele krytyki pod adresem egoizmu szlacheckiego, życia nad stan i braku patriotyzmu. W liście do Ignacego Krasickiego pisał:

Na szczególną uwagę w twórczości Trembeckiego zasługują bajki. W Polsce, przed Stanisławem Trembeckim, bajki pisali m.in. Biernat z Lublina, Mikołaj Rej, Szymon Szymonowic, a w epoce oświecenia obok Trembeckiego wymienić należy Adama Naruszewicza, Franciszka Karpińskiego, Juliana Ursyna Niemcewicza i najznakomitszego z nich, Ignacego Krasickiego. Ze względu na stopień rozbudowania tekstu bajki, dzielimy je na krótkie, zwięzłe, tzw. epigramatyczne i dłuższe (bajki - opowiadania), tzw. narracyjne. Do bajek narracyjnych należy "Myszka, kot i kogut", napisana "w guście La Fonteine" jak zaznaczył Trembecki w tytule zbioru swych bajek. Jej naczelna myśl zawarta jest w końcowych wersach: "Nie sądź nikogo po minie, Bo się w sądzeniu poszkapisz". (poszkapisz = omylisz) Przygoda małej, niedoświadczonej myszki dowodzi, że "pozory mylą", i że nie wszystko, co robi dobre wrażenie, jest dobre rzeczywiście. Myszka z zachwytem opowiada matce o miłym, łagodnym zwierzęciu, które chciała z czułością "poiskać", ale przeraziło ją straszne ptaszysko, wrzaskliwe i groźne. Znająca świat i życie dorosła mysz wyjaśniła córce, że "ten, co tak siedział skromnie to kot bestyja", zguba mysiego rodu, a "drugi był to kogut i groźba jego pusta". Na uwagę zasługują również dwa poematy Trembeckiego - "Powązki" i "Polanka", głównie ze względu na istniejące w nich akcenty humanitarne.