Czasy i aspekty w języku angielskim
Tenses (czasy)	Aspects (aspekty)
		Simple (prosty)	Contiuous (ciągły)	Perfect (zakończony)	Perfect Continuous (zakończony ciągły)
Present (teraźniejszy)	I work, eat.	I am working, eating.	I have worked, eaten.	I have been working, eating.
Past (przeszły)	I worked, ate.	I was working, eating.	I had worked, eaten.	I had been working, eating.
Future (przyszły)	I will work, eat.	I will be working, eating.	I will have worked, eaten.	I will have been working, eating.
Future in the Past (przyszły w przeszłości)	I would work, eat.	I would be working, eating.	I would have worked, eaten.	I would have been working, eating.

Tenses (czasy angielskie)

W tabeli poziomo jeden pod drugim umieszczono wszystkie cztery czasy: Past (przeszły) a którym czynność odbywała się w przeszłości, np.: Pracowałem. Present (teraźniejszy) w którym czynność dotyczy teraźniejszości, np.: Pracuję. Future (przyszły) w którym czynność odbędzie się w przyszłości, np.: Będę pracował. Future in the Past (przyszły w przeszłości) w którym czynność odbędzie się w przyszłości, ale o tym była już mowa wcześniej w przeszłości, np.: Powiedziałem wczoraj, że jutro będę pracował.

Aspects (aspekty)

W tabeli Pionowo jeden obok drugiego umieszczono wszystkie aspekty czasowe. Każdy z nich patrząc od góry w dół występuje w każdym z czasów: (A) teraźniejszym, (B) przeszłym, (C) przyszłym, (D) przyszłym w przeszłości (upraszczając w czasach A, B, C, D). W języku angielskim istnieją cztery aspekty: Simple (prosty) wskazuje, że czynność odbywa się (w ogóle) w teraźniejszości, odbyła się w przeszłości, odbędzie w przyszłości, a zależy to tylko od tego w jakim czasie (A, B, C czy D) ten aspekt prosty (Simple) został umieszczony. Conitnuous (ciągły) wskazuje, że czynność ciągle trwa, trwała lub będzie trwała zależnie, w którym czasie ten aspekt ciągły występuje (analogicznie, jak w aspekcie poprzednim i dwu następnych). Perfect (zakończony) wskazuje, że czynność została zakończona przed okreslonym momentem teraźniejszości, przeszłości lub przyszłości. Perfect Continuous (zakończony ciągły) łączy w sobie elementy aspektów: zakończonego (Perfect) i ciągłego (Continuous). Wskazuje, że część czynności została zakończona lecz jej druga część trwa jeszcze nadal, np.: Piszę ten tekst od godziny. (Czyli znaczy to, że w ciągu ubiegłej godziny napisałem powyższe zdania i zakończyłem pewną część pracy, ale ta moja praca trwa ciągle nadal, bo właśnie piszę te słowa i będę pisał następne).

Present Simple

Czasu tego używamy: dla określenia czynności o charakterze stałym lub powtarzającym się cyklicznie, dlatego często ten czas używamy z następującymi przysłówkami częstotliwości : always (zawsze), usually (zwykle), often (często), sametimes (czasami), rarrey (rzadko), newer (nigdy), every day/ week/ month/ year (każdego dna/ tygodnia/ miesiąca/ roku); opisując treść przeczytanej książki, obejrzanego filmu, podając treść obrazka lub zdjęcia; mówiąc o: przyszłości wtedy gdy dana czynność jasno wynika z jakiegoś harmonogramu, planu zajęć, rozkładu jazdy lub lotu oraz będzie miało miejsce w niedalekiej czynności czynnościach dnia codziennego, które nabrały charakteru przyzwyczajenia; zjawiskach przyrodniczych, geograficznych, chemicznych i fizycznych; pogodzie w danej chwili; pewnych niezmiennych faktach oraz wierzeniach, prawdach dotyczących otaczającego nas świata; I always go to school until Monday for Friday. Do you get up at 7.00 am every day? She sametimes reads the book. We usually go to the cinema. They smoke twenty cigarettes a day.

Sentence (zdania)

Affirmative (twierdzące)

Interrogative (pytające)

Negative (przeczące)

Subject

verb - (s) w 3 os. l.poj.

Do Does

subject

verb ?

Subject

Do not (don't) Does not (doesn't)

verb -(s)

Wh...

Do Does

subject

verb ?

Subject

Never

verb -(s)

`can'	`to be'	` to have'
I can You can He, she, it can We can You can They can	I'm You are He, she, it is We are You are They are	I have You have He, she, it has we have you have they have

Większość rzeczowników w 3 os liczby pojedyńczej, bierze końcówkę -s. I live - He lives

Używamy doesn't + the base form of the verb (podstawową formę czasownika) do zdań przeczących 3 os liczby pojedyńczej, a do pozostałych osób liczby pojedyńczej stosujemy don't. I don't live - he doesn't live.

Większość czasowników kończących się na -ss, -sh, -ch, -x oraz -o biorą końcówkę -es do 3 os liczby pojedyńczej. I finish - He finishes

Czasowniki kończące się na consonant (spółgłoske) + y , opuszczają -y i biorą końcówkę -ies do 3 os liczby pojedyńczej. I study - He studies Wyjątek! I play - He plays

Używamy have got / has got do wyrażania posiadanych własności.
Sentence (zdania)
Affirmative (twierdzące)	Interrogative (pytające)	Short answers (krótkie odpowiedzi)	Negative (przeczące)
I have got you have got he, she, it has got We have got You have got They have got	Have I got ...? Have you got ..? Has he/she/it got ...? Have we got ...? Have you got ...? Have they got ...?	Yes, I/you/we/they have. No, I/you/we/they haven't. Yes, he/she/it has. No, he/she/it hasn't.	I haven't got You haven't got He/she/it hasn't got. We haven't got You haven't got They haven't got

Używamy can + the base form of a verb (podstawowa forma czasownika) do wyrażania zdolności, możliwości (express ability) lub do składania uprzejmej prośby (polite request). Tom can play football. (ability) Can you help me, please? (polite request)
Sentence
Affirmative	Interrogative	Short answers	Negative
I can cook You can cook He, she, it can cook We can cook You can cook They can cook	Can I cook? Can you cook? Can he/she/it cook? Can we cook? Can you cook? Can they cook?	Yes, I/you/he/she/it/we/they can. No, I/you/he/she/it/we/they can't.	I can't cook You can't cook He, she, it can't cook We can't cook You can't cook They can't cook

Present Continuous

Czasu tego używamy: w odniesieniu do czynności odbywającej się w chwili mówienia lub wokół tego momentu; mówiąc o: czynnościach mających charakter tymczasowy tz. takich, które będą trwały przez pewien okres czasu zanim sytuacja wróci do normy lub stanu poprzedniego; przyszłości jeżeli dana czynność została wcześniej zaplanowana i z całą pewnością będzie miała miejsce w najbliższej przyszłości; Typowe określniki czasu : now (teraz), at the moment (w tym czasie), this morning etc. (dzisiaj rano itp.), today (dzisiaj), tomorrow (jutro).

Sentence
Affirmative			Interrogative			Negative
Subject	am are is	verb -ing	Am Are Is	subject	verb -ing ?	Subject	am are is	not	verb -ing

Affirmative	Negative
I am playing You are playing He, she, it is playing We are playing You are playing They are playing	I'm not playing You aren't playing He, she, it isn't playing We aren't playing You aren't playing They aren't playing

Dużo rzeczowników bierze końcówkę -ing po podstawowej formie czasownika. enjoy - enjoying snow - snowing play - playing speak - speaking rain - raining wear - wearing

Jeśli czasowniki zakończone są na jedną akcentowaną samogłoskę i spółgłoskę, to wtedy podwajają spółgłoskę i biorą końcówkę -ing. swim - swimming

Czasownki zakończone na -e, opuszczają -e i biorą końcówkę -ing. decorate - decorating make - making drive - driving shine - shining

`be going to'	Present Continuous
Zwrotu be going to używamy jeśli chcemy powiedzieć o przyszłych planach lub zamiarach. I'm going to fly to Poland soon	Czasu present continous używamy jeśli chcemy powiedzieć o czymś, co zostało już ustalone i przygotowane, i dzieje się to w najbliższej przyszłości. I'm flying to poland at 6 o'clock.
Tego zwrotu używamy także wtedy, gdy wyrażamy własne opinie, przepowiadamy lub przypuszczamy, że dana czynność zostanie wykonana, ponieważ teraz mamy na to widoczne dowody. There are dark clouds in the sky. It's going to rain.	Tego czasu używamy wtedy, gdy dana czynność odbywa się w chwili mówienia. It's raining.

Present Perfect Simple

Czasu tego używamy kiedy mówimy o czynności, która: wydarzyła się w bliżej nieokreślonej przeszłości, lub kiedy nie jesteśmy w stanie podać kiedy miała miejsce, albo nas to po prostu nie interesuje, np. I have had this dog for 3 years. rozpoczęła się w jakimś momencie w przeszłości i trwała do chwili mówienia, czyli do chwili obecnej, lub może być dalej kontynuowana; czynność miała miejsce w przeszłości ale jej skutki są obecne, widoczne lub odczuwalne w teraźniejszości, np. I have already had my lunch (so I am not hungry). powtarzała się kilkakrotnie do chwili obecnej, np. I have seen Mary three times this week. mówiąc o zdobytych przez nas doświadczeniach, kiedy podanie daty nie jest istotne, np. I have read this book. kiedy używamy stopnia najwyższego przymiotnika, np. He is the most beatiful girl I have ever seen. Przysłówki czasownikowe używane w tym czasie: just (dopiero), yet (już), ever (kiedykolwiek, wciąż, przeważnie), never (nigdy), still (wciąż), already (już), for (dla, na), since (odtąd, do, od tego czasu),so far (do tej pory), latey (ostatnio), recently (niedawno) etc.

Sentence

Affirmative

Interrogative

Negative

Subject

have has

Past Participle (III forma czasownika)

Have Has

subject

Past Participle

Subject

have not(haven't) has (hasn't)

Past Participle

Wh...

have has

subject

Past Participle

Present Perfect + Ever / Never
Ever (kiedykolwiek, wciąż, przeważnie)	Never (nigdy, w ogóle nie)
Używamy w zdaniach pytających oraz gdy stwierdzamy jakiś fakt. Have you ever in visited Brazil ? Brazil is the best place I've ever visited.		Używamy w zdaniach twierdzących lecz gdy temu zaprzeczamy. I've never visited Roma. I haven't visited Roma.

Present Perfect + Yet/Already
Already (już)	Yet (jeszcze, dotąd, do tej pory)
Używamy w zdaniach twierdzących.	Używamy w zdaniach pytających i przeczących.
Have you packed your sunglasses yet? No, I haven't. I haven't packed it yet. Yes, I have. I have already packed it.

Present Perfect + Just

Używamy w zdaniach twierdzących jeśli chcemy pokazać, podkreślić, że dana sytuacja zdarzyła się kilka minut wcześniej. A: Have you packed your sunglasses yet? B: Yes I've just packed it.

Present Perfect + For/Since
For (przez)	Since (od, odtąd)
Używamy do wyrażenia czasu trwania danej czynności. I've been here for five days. She live in Rome for three years. He hasn't seen Jane for ten week.	Używamy aby stwierdzić, że dana czynność rozpoczęła się w jakimś punkcie w przeszłości. I've been here since Monday. I haven't travel by plane since 1982. They been on holiday since last Saturday.

Present Perfect Continuous

Czasu tego używamy, wtedy gdy: mówimy o czynności, która wydarzyła się niedawno a jej skutek ciągle jest widoczny. I have been working all day (and I'm tired). czynność rozpoczęła się w przeszłości i trwa nieprzerwanie do chwili obecnej. I have been working here for 3 years. dla podkreślenia, że czynność jest tymczasowa. I've been working here but I'm going to quit. dla podkreślenia, że czynność nie została ukończona. I've been reading this book but I haven' t finished yet.

Sentence

Affirmative

Interrogative

Negative

Subject

have has

been

verb - ing

Have Has

subject

been

verb - ing ?

Subject

Have has

not

been

verb - ing

Past Simple

Czasu tego używamy: dla określenia czynności, która wydarzyła się w dokładnie określonej przeszłości tak, że zawsze jesteśmy w stanie podać kiedy ona miała miejsce i nie ma żadnych związków z teraźniejszością (całkowicie się zakończyła), np. I woke up at 7 o'clock, had breakfast and left. He watch TV at 5 pm. They go to the park last Sanday. I went to the rock concert last night. kiedy mówimy o często powtarzających się (ale już nieaktualnych) zachowaniach lub nawykach z przeszłości, np. When I was younger I often went to sleep before 10 o'clock. What did you do yeasterday?

Sentence

Affirmative

Interrogative

Negative

Subject

Past (II forma czasownika)

Did

subject

verb ?

Subject

did not don't

verb

Wh...

did

subject

verb ?

`can'	`to be'	`to have'
I could You could He, she, it could We could You could They could	I was You were He, she, it was We were You were They were	I had You had He, she, it had We had You had They had

Past simple of `have'
Sentence
Affimative	Negative	Interrogative	Short answers
I/you/he, etc had.	I/you/he, etc didn't have.	Did I/you/he, etc have?	Yes, I/you/he, etc did. No, I/you/he, etc didn't.

`used to'

Konstrukcji `used to' używamy tylko do czasu past simple, kiedy chcemy opisać wydarzenia, które miały miejsce w przeszłości, a obecnie zostały całkowicie zaniechane. Konstrukcja ta może określać przeszłe przyzwyczajenia, zwyczaje jakie do nas należały lub stany w jakich znajdowaliśmy się w przyszłości. To wyrażenie często bywa używane na przemian z czasem past simple, pod warunkiem, że nie określamy kiedy czynność miała miejsce. I worked / used to work as a cleaner. (past habit - przeszłe przyzwyczajenie) I don't have / didn't used to have black hair. (state - stan)

Czas past simple używamy do wydarzenia, czynności, która stała się w okreśłonym czasie w przeszłości. We went to the beach last Saturday. NOT: We used to go to the beach last saturday. (nie możemy powiedzieć: Zwykliśmy chodzić na plażę w zeszłą sobotę - nie jest to poprawne zdanie)

So - Neither / Nor
Używamy `so + auxiliary verb (czasownik posiłkowy) + subjec' gdy zgadzamy się z czyimś pozytywnym stwierdzeniem. A: I always go by bus to school. B: So do I.
Używamy `neither/nor + auxiliary verb' gdy zgadzamy się z czyimś negatywnym stwierdzeniem. A: I don't have book for History. B: Neither/Nor do J.
Używamy `subject + auxiliary verb' gdy niezgadzamy się z tym co ktoś mówi.
Example 1 A: I never drive car. B: Oh, really? I do.	Example 2 A: I often go to the disco. B: I don't. I hate dance to pop music.

Past Continuous

Czasu tego używamy dla określenia czynności, która: miała miejsce w dokładnie określonej przeszłości i trwała przez pewien okres czasu, istnieją dwa typy zdań występujące z czasem past continuous: czynność trwała w przeszłości (past continuous) i została przerwana inną czynnością (past simple), np. When / While I was walking the park with my dog, it started to rain. kiedy dwie lub więcej czynności trwały równocześnie, np. While Ann was watching TV, David was playing at computer games. kiedy jakieś wydarzenie było "tłem" dla innego, np. I was crossing the street when I saw him; czas ten często używamy w zdaniach rozpoczynających jakieś opowiadanie, tworząc w ten sposób tło wydarzeń opisywanych później. Typowe okoliczniki czasu: all day yeasterday yeasterday at 5 o'clock from 6 to (till) 8 last Friday this time last day/ week/ month/ year

Sentence
Affirmative			Interrogative			Negative
I, he, she, it	was	verb -ing	Was	I, he, she, it	verb -ing?	I, he, she,it	was not (wasn't)	verb -ing
We, you, they	were			Were		we, you, they			We, you, they	were not (weren't)

Past Perfect

Zastosowanie czynność wykonana została jeszcze wcześniej, niż inna czynność miała miejsce w dokładnie określonej przeszłości, o której już wspominaliśmy (szczególnie ważne jest to użycie czasu, w sytuacji gdy zostaje zaburzona chronologia wydarzeń). Before I went out I had locked the door. When they arrived at the station the train had already left. III tryb warunkowy (w części zdania po if). If you hadn't driven so fast, you wouldn't have had an accident. Typowe określenia czasu: before (zanim, przed, przedtem, poprzednio), after (później, potem).

Sentence
Affirmative			Interrogative			Negative
Subject	had	Past Participle (III forma czas.)	Subject	hadn't	Past Participle	Had	subject	Past Participle

Past Perfect Continuous

Czasu tego używamy: gdy czynność trwała przez dłuższy czas lub wielokrotnie się powtarzała wcześniej niż inna czynność w czasie przeszłym, o której już wspominaliśmy. He failed the exam because he had been spending too much time at parties. I saw in the morning that it had been snowing. w mowie zależnej, np. He said he had been playing football all Saturday.

Sentence
Affirmative				Interrogative				Negative
Subject	had	been	verb-ing	Had	subject	been	verb-ing?	Subject	had not hadn't	been	verb-ing

Future Simple
Czasu tego używamy: gdy chcemy powiedzieć o czymś co nie zależy o naszej woli, mówiąc np. o pogodzie, np. I think it will be sunny tomorrow. gdy chcemy wyrazić: decyzję podjętą w chwili mówienia, która nie jest efektem naszych wcześniejszych przemyśleń, np. Oh, I left the door open. I will (I'll) go and shut at. prośbę lub uprzejme polecenie, np. Will you shut the door, please? odmowę, zaprzeczenie, np. I won't to that. składając: zamówienie w restauracji lub kupując coś w sklepie, np.
Example 1: A: What would you like to drink? B: I will have coffee, please.	Example 2: A: Do you enoy? B: Yes,I will take it, please. C: No, I'll leave it, thanks.
komuś oferty, np. This bag looks havy. I'll help you with it. komuś obietnicy, np. Example 1: Thank you for leading me the noney. I'll pay back in Friday. Example 2: It's a secret between us. I promise I won't tell anybody. dla określenia czynności, która odbędzie się kiedyś w przyszłości, a jej data wcale nie musi być znana; dla określenia naszych sądów, które mogą zdarzyć się w przyszłości, np.
Example 1 People think they will win		Example 2: I hope she'll like her present.

Sentence
Affirmative			Interrogative			Negative
Subject	will	verb	Will	subject	verb ?	Subject	will not (won't)	verb

`it will be'	`there will be'
`it will be' + adjective (przymiotnik) It will be rainy tomorrow.	`there will be' + noun (rzeczownik) There will be rain tomorrow.

`will'

Używamy : kiedy przypuszczamy, przepowiadamy co się może wydarzyć w przyszłości. I think the Jivaro Indians will catch them. Perhaps Sandra will hit her head. In 100 years' time, there will be underwater cities. Kiedy jakaś czynność dzieje się od razu. I'll have soup first, then steak and chips. Wyrażenia czasowe używane w czasie przyszłym: tomorrow, soon, next week/month/year/etc, the day after tomorrow, etc.

Future Continuous

1. Czasu tego używamy dla wyrażenia: czynności, która będzie trwała w przyszłości przez dłuższy czas lub powtórzy się kilkakrotnie, np. Don't call me before 10 o'clock. I'll be working. This time tomorrow we'll be flying to Australia. czynność będzie naturalną konsekwencją jakiegoś wydarzenia/ wydarzeń w przyszłości, np. After the break we'll be going right back. gdy zamierzamy coś robić w przyszłości przez pewien czas, np. I will be fishing and sailing at the camp. Typowe okoliczniki czasu all day tomorrow tomorrow at 5 o'clock from 6 to 8 next Friday this time next day/ week/ month/ year

Sentence
Affirmative				Interrogative				Negative
Subject	will	be	verb - ing	Will	subject	be	verb - ing ?	Subject	won't	be	verb - ing

Future Perfect

Czasu tego używamy: gdy czynność zostanie zakończona do określonego momentu w przyszłości. W zdaniu najczęściej z przyimkiem "by", np. I'll have finished this book by tomorrow.

Sentence
Affirmative				Interrogative				Negative
Subject	will	have	Past Participle (III forma czas.)	Will	Subject	have	Past Participle	Subject	won't	have	Past Participle

Future Perfect Continuous

Czasu tego używamy: gdy wykonywanie czynności lub jej etapu zostanie zakończone do określonego momentu w przyszłości, np. Next week John will have been working here for 5 years.

Sentence
Affirmative				Interrogative				Negative
Subject	will	have been	verb	Will	subject	have been	verb ?	subject	won't	have been	verb

Future Simple in the Past

Czasu tego używamy: opowiadając o czymś, co wydarzyło się w przeszłości, chcemy wyrazić przyszłość z punktu widzenia tamtej chwili (stosujemy głównie w języku pisanym, rzadko w mowie potocznej), np. We had to go to bed early because we would have a meeting early next morning. do nazywania tego, co ktoś robił przez dłuższy czas w dalekiej przeszłości i prawdopodobnie już nie robi, np. My grandfather would make me sit on his lap and tell about the war. II tryb warunkowy w części zdania, w której nie występuje if, np. I wouldn't tell him if I were you.

Sentence
Affirmative			Interrogative			Negative
Subject	would	verb	Would	subject	verb ?	Subject	would not (wouldn't)	verb

Future Continuous in the Past

Czasu tego używamy: Gdy opowiadając o czymś, co wydarzyło się w przeszłości, chcemy wyrazić przyszłośc z punktu widzenia tamtej chwili (stosujemy głównie w języku pisanym, rzadko w mowie potocznej), np. We filled the car with fuel because we would be driving all day. II tryb warunkowy w części zdania, w której nie występuje if, np. If he didn't love her, he wouldn't be waiting for her for hours every day.

Sentence
Affirmative			Interrogative				Negative
Subject	would be	verb - ing	Would	subject	be	verb - ing ?	Subject	wouldn't be	verb - ing

Future Perfect in the Past

Czasu tego używamy: III tryb warunkowy w części zdania, w której nie występuje if, np. If he hadn't driven so fast, he wouldn't have had an accident.

Sentence
Affirmative			Interrogative				Negative
Subject	would have	Past Participle	Would	Subject	have	Past Participle	Sybject	wouldn't have	Past Participle

Future Perfect in the Past

Czasu tego używamy: III tryb warunkowy w części zdania, w której nie występuje if, np. If he had known about the fog in Amsterdam, he wouldn't have been waiting at the airport all day.

Sentence
Affirmative			Interrogative				Negative
Subject	would have been	verb - ing	Would	subject	have been	verb - ing ?	Subject	wouldn't	have been	verb - ing

1

1

---