Articulatio coxae (staw biodrowy) :

Staw kulisty panewkowy.

Główką stawową jest powierzchnia stawowa głowy kości udowej (facies articularis capitis fe­moris); panewką jest powierzchnia księżycowata panewki kości miednicznej (facies lunata ace­tabuli) oraz obrąbek panewkowy (labrum acetabulare), który przyczepia się do brzegu ze­wnętrznego powierzchni księżycowatej panewki kości miednicznej. Część tego obrąbka, prze­chodzi ponad wcięciem panewki (incisura acetabuli) i nosi nazwę więzadła poprzecznego pa­newki (ligamentum transversum acetabuli).

Torebka stawowa

Błona włóknista przyczepia się do rąbka panewki (limbus acetabuli), na zewnątrz od obrąbka panewkowego, oraz do więzadła poprzecznego panewki.

Na kości udowej przyczep z przodu jest szeroki : sięga od kresy międzykrętarzowej do po­łowy długości szyjki. U góry przyczep na szyjce biegnie przyśrodkowo od dołu krętarzowego, z tyłu przyśrodkowo od grzebienia międzykrętarzowego, prawie w połowie szyjki kości udo­wej i u dołu powyżej krętarza mniejszego.

Błona maziowa przyczepia się do brzegów powierzchni stawowych i wyściela powierzchnie kości, dochodząc do miejsc przyczepu błony włóknistej, przechodząc na jej wewnętrzną po­wierzchnię, powodując fakt, że bliższa połowa szyjki kości udowej jest wyścielona błoną ma­ziową.

Więzadła

1. więzadło biodrowo-udowe (ligamentum iliofemorale) biegnie od okolicy kolca biodro­wego przedniego dolnego (spina iliaca anterior inferior) i górnego brzegu panewki kości miednicznej ( należącego do trzonu kości biodrowej). Dzieli się na dwa pasma : pasmo po­przeczne przyczepia się do podstawy krętarza większego i górnej części kresy międzykręta­rzowej; pasmo podłużne dochodzi do dolnej części kresy międzykrętarzowej sięgając do pod­stawy krętarza mniejszego.

2. więzadło kulszowo-udowe (ligamentum ischiofemorale) biegnie od tylnego brzegu pa­newki kości miednicznej (na trzonie kości kulszowej) i dochodzi do przedniego brzegu kręta­rza większego.

3. więzadło łonowo-udowe (ligamentum pubofemorale) biegnie od trzonu i gałęzi górnej ko­ści łonowej do górnego brzegu krętarza mniejszego.

Wymienione więzadła wysyłają część włókien do warstwy okrężnej.

4. warstwa okrężna (zona orbicularis) leży na wewnętrznej powierzchni błony włóknistej, tworzy pętlę obejmującą szyjkę kości i przyczepia się w okolicy kolca biodrowego przedniego dolnego.

5. więzadło głowy kości udowej (ligamentum capitis femoris) biegnie od obu końców po­wierzchni księżycowatej panewki i więzadła poprzecznego panewki do dołka głowy kości udowej.

Ruchy

W stawie biodrowym wykonujemy : zgięcie (flexio), prostowanie (extensio), odwodzenie (abductio), przywodzenie (adductio), obrót do wewnątrz i na zewnątrz (rotatio interna et externa) oraz obwodzenie (circumductio).

Articulatio genus (staw kolanowy) :

Staw zawiasowy zmodyfikowany.

Główkę stawową stanowią powierzchnie stawowe kłykci kości udowej (facies articulares con­dyli femoris) i powierzchnia stawowa rzepki (facies articularis patellae); panewkę tworzą po­wierzchnie stawowe górne kłykci piszczeli (facies articulares superiores condyli tibiae) pogłę­bione przez łąkotki stawowe (menisci articulares) oraz powierzchnia rzepkowa kości udowej (facies patellaris femoris).

Torebka stawowa

Błona włóknista w przedniej ścianie stawu nie istnieje; jest zastąpiona przez ścięgno mięśnia czworogłowego uda. Właściwa błona włóknista tworzy ściany : tylną, boczną i przyśrodkową.

Na kości udowej błona włóknista przyczepia się poniżej obu nadkłykci, a na po­wierzchni tylnej do powierzchni podkolanowej (facies poplitea femoris), około 1 cm powyżej kresy międzykłykciowej (linea intercondylaris).

Na piszczeli przyczep biegnie wzdłuż brzegu podpanewkowego (margo infraglenoida­lis), przyczepiając się około 0,5 cm poniżej poziomu powierzchni stawowych górnych kłykci piszczeli.

Błona maziowa na kości udowej z przodu przyczepia się do brzegu górnego powierzchni rzepkowej i wyściela dół nadrzepkowy na szerokość palca powyżej tej powierzchni

i wytwarzając kaletkę maziową nadrzepkową (bursa suprapatellaris) przechodzi na we­wnętrzną powierzchnię ścięgna mięśnia czworogłowego uda. Z boku i przyśrodkowo przy­czep biegnie poniżej obu nadkłykci, po wewnętrznej stronie błony włóknistej. Z tyłu błona ma­ziowa przyczepia się do brzegów powierzchni stawowych kłykci kości udowej (do tylnej kra­wędzi dołu międzykłykciowego, ale go nie wyściela). Na piszczeli przyczepia się do brzegów powierzchni stawowych, otaczając każdą z osobna. Wreszcie na rzepce : do brzegu po­wierzchni stawowej.

Łąkotki stawowe

Mają kształt półksiężyców, zbudowane z chrząstki włóknistej. Na przekroju poprzecznym mają kształt trójkąta (klina), stąd wyróżnimy powierzchnie : górną, dolną i zewnętrzną (zwróconą do torebki stawowej) oraz brzegi : górny, dolny i wewnętrzny. Każda łąkotka ma róg przedni i tylny (cornu anterius et posterius).

Łąkotka przyśrodkowa : róg przedni przyczepia się w polu międzykłykciowym przednim (area intercondylaris anterior); róg tylny przyczepia się w polu międzykłykciowym tylnym.

Łąkotka boczna : róg przedni przyczepia się do przedniej powierzchni guzka mię­dzykłykciowego bocznego (tuberculum intercondylare laterale); róg tylny przyczepia się do tylnych powierzchni obu guzków międzykłykciowych piszczeli.

Zewnętrzne powierzchnie łąkotek zrastają się z błoną włóknistą torebki stawowej, na­tomiast do brzegów : górnego i dolnego, przyczepia się błona maziowa.

Więzadła zewnątrzstawowe

1. Więzadło rzepki (ligamentum patellae) stanowi środkową część ścięgna mięśnia czworo­głowego uda. Przyczepia się do przedniej powierzchni i obu brzegów rzepki i do guzowatości piszczeli.

2. Troczki rzepki (retinacula patellae) - przyśrodkowy i boczny, są częściami ścięgien głowy bocznej i przyśrodkowej mięśnia czworogłowego uda. Odchodzą od odpowiednich brzegów rzepki (przyśrodkowego lub bocznego) i dochodzą do przedniej powierzchni kłykcia piszczeli (także po odpowiedniej stronie).

3. Więzadło poboczne piszczelowe (ligamentum collaterale tibiale) przyczepia się do nad­kłykcia przyśrodkowego kości udowej, zrastając się bezpośrednio z torebką włóknistą stawu i dochodzi do przyśrodkowej części brzegu podpanewkowego. Istotny jest fakt, że przez zrost z torebką włóknistą zrasta się także z łąkotką przyśrodkową (unieruchamiając ją warunkuje jej częstsze uszkodzenia).

4. Więzadło poboczne strzałkowe (ligamentum collaterale fibulare) biegnie od nadkłykcia bocznego kości udowej, oddzielone od błony włóknistej torebki stawowej tkanką tłuszczową

i dochodzi do głowy strzałki.

5. Więzadło podkolanowe skośne (ligamentum popliteum obliquum) biegnie od tylnej po­wierzchni kłykcia bocznego kości udowej skośnie w dół i przyśrodkowo po tylnej ścianie to­rebki włóknistej stawu, w której część włókien gubi się, a pozostała część włókien przechodzi w ścięgno mięśnia półbłoniastego i powięź mięśnia podkolanowego.

6. Więzadło podkolanowe łukowate (ligamentum popliteum arcuatum) rozpoczyna się również na powierzchni tylnej kłykcia bocznego kości udowej, nieco niżej niż poprzednie, bie­gnie głębiej od więzadła skośnego w tym samym kierunku; część jego włókien dochodzi do głowy strzałki jako troczek więzadła łukowatego (retinaculum ligamenti arcuati).

Więzadła wewnątrzstawowe

7. Więzadło krzyżowe przednie (ligamentum cruciatum anterius) biegnie od wewnętrznej powierzchni kłykcia bocznego kości udowej (w pobliżu brzegu tylnego) do pola międzykłyk­ciowego przedniego piszczeli (area intercondylaris anterior).

8. Więzadło krzyżowe tylne (ligamentum cruciatum posterius) biegnie od wewnętrznej po­wierzchni kłykcia przyśrodkowego kości udowej (w pobliżu brzegu przedniego) i dochodzi do pola międzykłykciowego tylnego piszczeli (area intercondylaris posterior).

Więzadła krzyżowe ograniczają ruch obrotowy do wewnątrz w stawie kolanowym.

9. Więzadła łąkotkowo-udowe przednie i tylne (ligamentum meniscofemorale anterius et posterius) biegną od tylnego rogu łąkotki bocznej, wzdłuż przedniej i tylnej powierzchni wię­zadła krzyżowego tylnego i dochodzą do wewnętrznej powierzchni kłykcia przyśrodkowego kości udowej.

10. Więzadło poprzeczne kolana ( ligamentum transversum genus) łączy najbardziej do przodu wysunięte punkty obu łąkotek.

W jamie stawowej stawu kolanowego leży tzw. ciało tłuszczowe podrzepkowe (corpus adi­posum infrapatellare) - jest to fałd błony maziowej wypełniony tkanką tłuszczową. Składa się z : dwóch fałdów skrzydłowych (plicae alares), przyśrodkowego i bocznego oraz fałdu ma­ziowego podrzepkowego (plica synovialis infrapatellaris). Fałdy skrzydłowe przyczepiają się do brzegów powierzchni stawowej rzepki i biegną w dół. Poniżej rzepki łączą się w linii po­środkowej i od miejsca ich połączenia odchodzi fał maziowy podrzepkowy dochodzący do przedniego brzegu dołu międzykłykciowego kości udowej.

Mechanika stawu kolanowego

W stawie kolanowym wykonujemy ruchy : zgięcia (flexio), prostowania (extensio), a w pozy­cjach pośrednich (nie w maksymalnym zgięciu, bądź wyproście) także ruchy obrotu do we­wnątrz i na zewnątrz (rotatio interna et externa).

STAWY STOPY

Wśród połączeń stawowych stopy wyróżniamy :

1. staw skokowo-goleniowy (articulatio talocruralis), in. staw skokowy górny

2. staw skokowo-piętowo-łódkowy (articulatio talocalcaneonavicularis), in. staw skokowy dolny

3. inne stawy między pozostałymi kośćmi stępu : staw piętowo-sześcienny (articulatio calcaneocuboidea), staw poprzeczny stępu [(articulatio tarsi transversa), w skład którego wchodzą : staw skokowo-łódkowy i piętowo-sześcienny], staw klinowo-łódkowy (articulatio cuneonavicularis),

4. stawy stępowo-śródstopne ( articulationes tarsometatarseae)

5. stawy międzyśródstopne ( articulationes intermetatarseae)

6. stawy palców stopy : stawy śródstopno-paliczkowe (articulationes metatarsophalangeae)

stawy międzypaliczkowe stopy (articulationes interphalangeae pedis)

Articulatio talocruralis (staw skokowy górny, in. skokowo-goleniowy)

Staw zawiasowy.

Główkę tworzy powierzchnia stawowa bloczka kości skokowej (facies articularis trochleae tali) podzielona na trzy części : górną, boczną (facies articularis malleolaris lateralis) i przy­środkową (facies articularis malleolaris medialis); panewkę tworzą : powierzchnia stawowa dolna piszczeli (facies articularis inferior tibiae) oraz powierzchnie stawowe kostek - bocznej i przyśrodkowej (facies articularis malleoli lateralis et medialis).

Torebka stawowa

Błona włóknista przyczepia się wzdłuż brzegów powierzchni stawowych zachodząc z przodu na szyjkę kości skokowej. Błona maziowa uwypukla się ku górze w obręb więzozrostu pisz­czelowo-strzałkowego.

Więzadła

1. Więzadło przyśrodkowe in. trójgraniaste (ligamentum mediale s. deltoideum), składa się z czterech części biorących swój początek na kostce przyśrodkowej.

a). część piszczelowo-łódkowa (pars tibionavicularis) przyczepia się do grzbietowej po­wierzchni kości łódkowatej

b). część piszczelowo-skokowa przednia (pars tibiotalaris anterior) dochodzi do powierzchni grzbietowej kości skokowej

c). część piszczelowo-piętowa (pars tibiocalcanea) przyczepia się do podpórki kości skokowej

d). część piszczelowo-skokowa tylna (pars tibiotalaris posterior) dochodzi do brzegu przy­środkowego bloczka kości skokowej

2. Więzadło skokowo-strzałkowe przednie (ligamentum talofibulare anterius) biegnie od brzegu przedniego kostki bocznej do brzegu przedniego powierzchni stawowej kostkowej bocznej bloczka kości skokowej

3. Więzadło skokowo-strzałkowe tylne (ligamentum talofibulare posterius) biegnie od brzegu tylnego kostki bocznej do guzka bocznego wyrostka tylnego kości skokowej

4. Więzadło piętowo-strzałkowe (ligamentum calcaneofibulare) od wierzchołka kostki bocznej do powierzchni bocznej kości piętowej.

Ruchy

W stawie skokowym górnym wykonujemy ruchy zgięcia grzbietowego (flexio dorsalis) i zgięcia podeszwowego (flexio plantaris).

Articulatio talocalcaneonavicularis (staw skokowy dolny in. skokowo-pię­towo-łódkowy)

Staw złożony.

Stanowi połączenie między kością skokową a piętową i łódkowatą. Więzadło skokowo-pię­towe międzykostne dzieli staw na dwa całkowicie odrębne :

Staw skokowy tylny i Staw skokowy przedni.

Articulatio talocalcanea s. subtalaris ( staw skokowy tylny)

Główkę stanowi powierzchnia stawowa skokowa tylna kości piętowej (facies articularis talaris posterior calcanei); panewkę tworzy powierzchnia stawowa piętowa tylna kości skokowej (facies articularis calcanea posterior tali).

Torebka stawowa

Przyczepia się do brzegów powierzchni stawowych.

Więzadła

1. Więzadło skokowo-piętowe tylne (ligamentum talocalcaneum posterius) biegnie od guz­ków wyrostka tylnego kości skokowej do powierzchni górnej kości piętowej, do tyłu od po­wierzchni stawowej skokowej tylnej.

2. Więzadło skokowo-piętowe przednie (ligamentum talocalcaneum anterius) łączy kość skokową i piętową bezpośrednio do przodu od ich powierzchni stawowych tylnych. Leży w zatoce stępu do tyłu od więzadła skokowo-piętowego międzykostnego.

3. Więzadło skokowo-piętowe przyśrodkowe (ligamentum talocalcaneum mediale) przy­czepia się do guzka przyśrodkowego wyrostka tylnego kości skokowej i do tylnego brzegu podpórki k. skokowej

4. Więzadło skokowo-piętowe boczne (ligamentum talocalcaneum laterale) biegnie od guzka bocznego wyrostka tylnego kości skokowej do powierzchni bocznej kości piętowej

5. Więzadło skokowo-piętowe międzykostne (ligamentum talocalcaneum interosseum)

biegnie od bruzdy kości skokowej do bruzdy kości piętowej, wypełniając zatokę stępu.

Articulatio talocalcaneonavicularis (Staw skokowy przedni in. staw skokowo-piętowo-łódkowy)

Główkę tworzy powierzchnia stawowa łódkowata głowy kości skokowej (facies articularis navicularis tali) oraz powierzchnie stawowe piętowe środkowa i przednia kości skokowej (facies articulares media et anterior tali); panewkę tworzą odpowiednio : powierzchnia stawowa sko­kowa kości łódkowatej (facies articularis talaris ossis navicularis) oraz powierzchnie stawowe skokowe przednia i środkowa kości piętowej (facies articulares talares anterior et media cal­canei) oraz blaszka włóknisto chrzęstna (fibrocartilago navicularis) włączona

w więzadło piętowo-łódkowe podeszwowe.

Torebka stawowa

Przyczepia się ściśle wzdłuż brzegów powierzchni stawowych.

Więzadła

1. Więzadło piętowo-łódkowe podeszwowe (ligamentum calcaneonaviculare plantare) przyczepia się do brzegu przedniego i przyśrodkowego podpórki k. skokowej oraz do dolnej i przyśrodkowej powierzchni kości łódkowatej, zawiera włóknisto-chrzęstną powierzchnię sta­wową (fibrocartilago navicularis) - dźwiga na sobie głowę k. skokowej.

2. Więzadło piętowo-łódkowe ( ligamentum calcaneonaviculare) stanowi część przyśrod­kową więzadła rozdwojonego (ligamentum bifurcatum) i biegnie od brzegu przedniego po­wierzchni grzbietowej kości piętowej do tylnego bocznego kąta kości łódkowatej. (Część boczna więzadła rozdwojonego - więzadło piętowo-sześcienne (ligamentum calcaneocubo­ideum) biegnie do powierzchni grzbietowej k. sześciennej. Obie części więzadła rozdwojonego wzmacniają staw poprzeczny stępu (articulatio tarsi transversa in. staw Choparta).

3. Więzadło skokowo-łódkowe (ligamentum talonaviculare) biegnie od powierzchni grzbie­towej szyjki k. skokowej do powierzchni grzbietowej k. łódkowatej.

Mechanika stawu

W stawie skokowym dolnym możliwe są ruchy odwracania i nawracania.

STOPA (pes)

Stopa jest zbudowana z trzech odcinków :

a). stępu (tarsus)

b). śródstopia (metatarsus)

c). palców (digiti)

Stęp - jest zbudowany z siedmiu kości ułożonych w dwa szeregi :

- pierwszy jest utworzony przez k. skokową (talus) i k. piętową (calcaneus);

- drugi składa się z k. sześciennej (os cuboideum), trzech kości klinowatych (ossa cuneiformia : mediale, intermedium et laterale). Między kośćmi pierwszego i drugiego szeregu leży k. łódkowata (os naviculare), stąd jej stara nazwa os centrale tarsi.

Kość skokowa (talus)

Składa się z trzonu, szyjki i głowy. Na powierzchni górnej trzonu znajduje się bloczek (trochlea tali) dla połączenia stawowego z kośćmi goleni. Część środkowa bloczka nosi nazwę powierzchni górnej (facies superior). Po stronie bocznej na bloczku znajduje się powierzchnia kostkowa boczna (facies malleolaris lateralis), położona na wyrostku bocznym (processus lateralis tali) służąca do stawowego połączenia z kostką boczną. Na powierzchni przyśrodkowej znajduje się powierzchnia kostkowa przyśrodkowa (facies malleolaris medialis) do połączenia stawowego z kostką przyśrodkową. Poniżej tej powierzchni leży przyczep dla więzadła trójgraniastego (lig. deltoideum).

Powierzchnia tylna trzonu poniżej powierzchni stawowej ma wyrostek tylny (processus posterior tali) podzielony bruzdą ścięgna m. zginacza długiego palucha (sulcus tendinis m. flexoris hallucis longi) na dwa guzki : przyśrodkowy i boczny (tuberculum mediale et laterale tali).

Powierzchnia dolna trzonu posiada powierzchnie stawową piętową tylną (facies articularis calcanea posterior).

Powierzchnie stawowe piętowe : środkowa i przednia (facies articulares calcaneae media et anterior) leżą na powierzchni dolnej szyjki (collum tali), między powierzchnią tylną

a środkową znajduje się bruzda k. skokowej (sulcus tali). Na głowie k. skokowej (caput tali) znajduje się powierzchnia stawowa łódkowa (facies articularis navicularis).

Kość piętowa (calcaneus)

W części przedniej powierzchni górnej leżą trzy powierzchnie stawowe : pośrodku powierzchnia stawowa skokowa tylna (facies articularis talaris posterior), a do przodu

i przyśrodkowo oddzielone od niej bruzdą k. piętowej (sulcus calcanei) leżą powierzchnie stawowe skokowe : środkowa i przednia (facies articulares talares : media et anterior). Powierzchnia stawowa skokowa środkowa jest położona na wyrostku zwanym podpórką k. skokowej (sustentaculum tali). Tylna powierzchnia tworzy guz piętowy (tuber calcanei), który kończy się dwoma wyrostkami, przyśrodkowym i bocznym (processus medialis et lateralis tuberis calcanei). Na powierzchni przedniej znajduje się powierzchnia stawowa sześcienna (facies articularis cuboidea). Na powierzchni przyśrodkowej w części dolnej podpórki k. skokowej znajduje się bruzda ścięgna m. zginacza długiego palucha (sulcus tendinis m. flexoris hallucis longi). Do przodu od centrum powierzchni bocznej znajduje się bloczek strzałkowy (trochlea peronealis). Nad i pod bloczkiem znajdują się dwie bruzdy, objęte wspólną nazwą bruzdy ścięgien mm. strzałkowych (sulcus tendinuum mm. peroneorum).

Zatoka stępu (sinus tarsi)

Utworzona jest przez bruzdę k. skokowej (sulcus tali) oraz odpowiadającą jej bruzdę k. piętowej (sulcus calcanei).

Zawiera : 1. więzadło skokowo-piętowe przednie

2. więzadło skokowo-piętowe międzykostne

3. tkankę tłuszczową

4. kaletkę zatoki stępu (bursa sinus tarsi)

5. gałąź zatoki stępu od tętnicy grzbietowej stopy

Kość łódkowata (os naviculare)

Na powierzchni przyśrodkowej znajduje się guzowatość k. łódkowatej (tuberositas ossis navicularis), która jest punktem orientacyjnym przy otwieraniu stawu poprzecznego stępu.

Kości klinowate (ossa cuneiformia)

Są trzy : przyśrodkowa (os cuneiforme mediale), pośrednia (os cuneiforme intermedium) oraz boczna (os cuneiforme laterale).

Kość sześcienna (os cuboideum)

Na powierzchni dolnej znajduje się guzowatość k. sześciennej (tuberositas ossis cuboidei) przed którą biegnie bruzda ścięgna m. strzałkowego długiego (sulcus tendinis m. peronei longi).

Kości śródstopia (ossa metatarsalia)

Są kośćmi długimi, na każdej z nich można odróżnić podstawę, trzon i głowę. Podstawa

I kości śródstopia ma bocznie guzowatość (tuberositas ossis metatarsalis I), z kolei na brzegu bocznym podstawy V k. śródstopia znajduje się również guzowatość (tuberositas ossis metatarsalis V). Ta ostatnia jest punktem orientacyjnym dla tzw. linii Lisfranca.

Kości palców stopy (ossa digitorum pedis)

Palce od II do V posiadają po trzy paliczki; palec I posiada dwa paliczki.

STAWY STOPY :

1. staw skokowo-goleniowy

2. stawy międzystępowe : staw skokowo-piętowo-łódkowy

3. stawy między kośćmi stępu i śródstopia

4. stawy między kośćmi śródstopia

5. stawy palców : śródstopno-paliczkowe i międzypaliczkowe

Omówienie pozostałych stawów stopy

Staw piętowo-sześcienny (articulatio calcaneocuboidea)

Utworzony jest przez powierzchnię stawową sześcienną k. piętowej i odpowiednią powierzchnię stawową piętową k. sześciennej. Torebka przyczepia się wzdłuż brzegów powierzchni stawowych. Staw jest wzmocniony przez więzadła :

1. więzadło piętowo-sześcienne (część boczna więzadła rozdwojonego)

2. więzadło piętowo-sześcienne grzbietowe (lig. calcaneocuboideum dorsale)

3. więzadło podeszwowe długie (lig. plantare longum)

4. więzadło piętowo-sześcienne podeszwowe (lig. calcaneocuboideum plantare)

Staw poprzeczny stępu (articulatio tarsi transversa s. articulatio Choparti)

Jest utworzony przez dwa stawy : skokowo-łódkowy i piętowo-sześcienny. Punktem orientacyjnym przy umiejscowieniu tego stawu jest guzowatość k. łódkowatej. Tzw. "kluczem" do stawu jest więzadło rozdwojone (klucz = więzadło, po przecięciu którego praktycznie otwieramy staw).

Stawy stępowo-śródstopne (articulationes tarsometatarseae s. Lisfranci)

Są utworzone przez powierzchnie stawowe kości klinowatych i sześciennej z powierzchniami bliższymi podstaw kk. śródstopia. Staw wzmocniony jest przez więzadła stępowo-śródstopne grzbietowe i podeszwowe oraz międzykostne. Punktem orientacyjnym przy wejściu do stawu jest guzowatość V k. śródstopia, a kluczem" więzadło stępowo-śródstopne międzykostne przyśrodkowe".

UWAGA - oba powyższe stawy wykorzystywano jako poziomy amputacyjne (obecnie amputacji dokonuje się często na poziomie 2/3 górnych piszczeli).

Staw klinowo-łódkowy (articulatio cuneonavicularis)

Utworzony jest przez powierzchnie dalszą k. łódkowatej i powierzchnie bliższe trzech kk. klinowatych. Więzadłami wzmacniającymi staw są :

1. ligg. cuneonavicularia dorsalia et plantaria

2. lig. cuboideonaviculare dorsale et plantare

3. ligg. intercuneiformia dorsalia, plantaria et interossea

4. lig. cuneocuboideum dorsale, plantare et interosseum

Stawy międzyśródstopne (articulationes intermetatarseae)

Utworzone są przez skierowane do siebie powierzchnie podstaw kk. śródstopia II - V. Wzmocniony przez więzadła śródstopne grzbietowe, podeszwowe i międzykostne.

Stawy palców stopy

1. stawy śródstopno-paliczkowe

2. stawy międzypaliczkowe palców stopy

SKLEPIENIE STOPY

Stopa nie jest tworem ukształtowanym płasko (najlepiej widać to na mokrym śladzie). Wyróżniamy wysklepienie podłużne i poprzeczne. Najważniejszym elementem stabilizującym wysklepienie podłużne jest pionowe ustawienie kości skokowej na kości piętowej. Jakiekolwiek zaburzenie tej równowagi (zesunięcie się k. skokowej do przodu lub do tyłu) natychmiast zaburzy architektonikę stopy i spowoduje "opadnięcie" stopy - jej spłaszczenie. Wysklepienie podłużne składa się z pięciu łuków podłużnych : trzy przyśrodkowe biegną przez trzy kk. klinowate i k. łódkową do k. skokowej; dwa boczne przechodzą przez k. sześcienną do k. piętowej. Punktami podparcia stopy są :

a). guz piętowy

b). głowa I k. śródstopia

c). głowa V k. śródstopia

Wysklepienie podłużne stopy stabilizują i warunkują :

1. lig. calcaneonaviculare plantare

2. lig. calcaneocuboideum plantare

3. musculus quadratus plantae

4. tendo musculi tibialis anterioris

5. tendo musculi tibialis posterioris

6. aponeurosis plantare

7. tendo musculi flexoris hallucis longi

8. ligamentum plantare longum

9. tendo musculi flexoris digitorum longi

Wysklepienie stopy jest także stabilizowane przez tzw. łuki poprzeczne, wzmocnione przez

1. tendo musculi peronei longi

2. caput transversum musculi adductoris hallucis

3. więzadła o poprzecznym przebiegu

4. więzadła stępowo-śródstopne.

Połączenia kości podudzia.

Na połączenia kości goleni składają się :

1). staw piszczelowo-strzałkowy (articulatio tibiofibularis) - główką w tym stawie jest powierzchnia stawowa głowy strzałki (facies articularis capitis fibulae); panewką jest powierzchnia stawowa strzałkowa piszczeli (facies articularis fibularis).

Torebka : przyczepia się do brzegów powierzchni stawowych.

Więzadła : 1. więzadło przednie głowy strzałki (lig. capitis fibulae anterius)

2. więzadło tylne głowy strzałki (lig. capitis fibulae posterius)

Ruchy : bardzo nieznaczne polegające głównie na amortyzacji odchylenia kostki bocznej w stawie skokowym górnym.

2). więzozrost piszczelowo-strzałkowy (syndesmosis tibiofibularis) - stanowi połączenie między wcięciem strzałkowym piszczeli (incisura fibularis tibiae), a powierzchnią przyśrodkową dolnego końca strzałki. Jest wzmocnione przez więzadła : piszczelowo-strzałkowe przednie i tylne (lig. tibiofibulare anterius et posterius).

3). błona międzykostna goleni (membrana interossea cruris) - jest rozpięta między brzegami międzykostnymi piszczeli i strzałki; ku dołowi przedłuża się we wspomniany powyżej więzozrost piszczelowo-strzałkowy. Błona ta hamuje przesuwanie się kości goleni względem siebie oraz służy jako pole przyczepu mięśni.

---