METODY OZNACZANIA SKŁADU GRANULOMETRYCZNEGO GLEBY

Oznaczanie składu granulometrycznego gleby, czyli % zawartości poszczególnych frakcji granulometrycznych wykonuje się za pomocą analizy granulometrycznej.

Metody oznaczania składu granulometrycznego możemy podzielić na: szlamowania, odwirowywania

Metody szlamowania dzielimy na:

1. sedymentacyjne:

• Atterberga

• pipetowa (Köhna)

• areometryczna Casagrande'a

• areometryczna Casagrande'a w modyfikacji Prószyńskiego

• orientacyjna Kruedenera

2. przepływowe

• Kopecky'ego

• puławska

• Schön'ego

OZNACZANIE SKŁADU GRANULOMETRYCZNEGO METODĄ AREOMETRYCZNA CASAGRANDE'A W MODYFIKACJI PRÓSZYŃSKIEGO

Metoda ta polega na pomiarach gęstości zawiesiny glebowej za pomocą aerometru po określonym czasie od momentu wymieszania zawiesiny w cylindrze

Metodą tą oznacza się % udział frakcji < 0,1mm w próbce glebowej, natomiast frakcje > 0,1mm rozdziela się na sitach o odpowiednio dobranych średnicach oczek.

Metoda areometryczna polega a pomiarach gęstości zawiesiny aerometrem podczas postępującej sedymentacji - opadaniu cząstek glebowych.

Czasy sedymentacji poszczególnych frakcji gleby, zależne od ich wielkości oraz temperatury zawiesiny, podane są w tablicach dla różnych grup granulometrycznych. Każda tablica różni się % udziałem frakcji < 0,02 mm (części spławialne) w poszczególnych grupach granulometrycznych.

Wykonanie analizy:

1. Oznaczanie części szkieletowych

1. przygotowanie próbki glebowej: odważyć 100g gleby, rozdrobnić w moździerzu

2. próbkę przesiać na sicie ∅ 1mm (na sicie - części szkieletowe)

3. części szkieletowe do parownicy i przemyć wodą, wysuszyć

4. przesiać powtórnie przez sita i a pozostałą cześć zważyć i obliczyć % zawartość części szkieletowych w próbce glebowej

2. Preparowanie części ziemistych (rozdzielenie agregatów i mikroagregatów glebowych na elementarne cząstki glebowe)

1. z części ziemistych odważyć 40g, wsypać do butelki i dodać 25 ml peptyzatora (calgon + Na₂CO₃) i H₂O _d

2. wytrząsać 30 min

3. przenieść ilościowo do szklanego cylindra o pojemności 1l i uzupełnić H₂O _d do kreski

3. Przygotowanie roztworu porównawczego (zerowego)

1. do cylindra dodać 25 ml calgonu i uzupełnić do kreski H₂O _d

2. włożyć aerometr i dokonać pomiaru

4. Ustalenie właściwego czasu pomiaru

1. cylinder z zawiesiną zamknąć gumowym korkiem i mieszać ok. 30s, postawić na stole i uruchomić stoper na 10minut

2. po tym czasie dokonać pomiar aerometrem

3. różnica odczytów w roztworze pomiarowym i porównawczym daje przybliżona % zawartość frakcji < 0,02mm (części spławialnych) i pozwala wybrać odpowiednią tablice z właściwymi czasami pomiarów

4. należy zmierzyć temperaturę w obu roztworach

5. czasy pomiarów odczytane z tabel należy wpisać w tabele poniżej

Średnica cząstek [mm]	Czas odczytu t	Odczyt w zawiesinie	Odczyt w roztworze poprawkowym	Różnica [%]
< 0,1
< 0,05
< 0,02

5. Przebieg analizy

1. należy zamknąć korkiem cylinder z zawiesiną i mieszać ok. 30 razy

2. postawić na stole i uruchomić stoper

3. wykonać kolejne odczyty dla poszczególnych części po upływie określonego czasu (dla < 0,1, <0,05; <0,02 np. po 23 sec, 1,24 min, 10,54 min)

4. po skończonych pomiarach zawiesinę z cylindra wylać do garnka a osad pozostały na dnie przenieść ilościowo do parownicy, przemyć i wysuszyć

5. po wysuszeniu osad przesiać przez sito ∅ 0,5 mm, na sicie pozostanie frakcja piasku grubego (1-0,5mm), która należy zważyć i obliczyć jej % zawartość w próbce (40g)

6. pozostała cześć przesiać przez sito ∅ 0,25 mm i zważyć frakcje pozostającą na sicie (piasek średni 0,5-0,25), obliczyć jej % zawartość w próbce

7. fakcja piasku drobnego (0,25-0,1mm) obliczyć z różnicy po ustaleniu wszystkich frakcji granulometrycznych

Części szkieletowe <1mm [%]	Części ziemiste > 1mm [%]	Zawartość procentowa poszczególnych frakcji granulometrycznych o średnicy [mm]						Grupa mechaniczna
				1-0,5	0,5-0,25	0,25-0,1	0,1-0,05		0,05-0,02	<0,02

Części szkieletowe <1mm [%]	Części ziemiste >1mm [%]	Zawartość procentowa poszczególnych frakcji granulometrycznych o średnicy [mm]						Grupa mechaniczna
				1-0,5	0,5-0,25	0,25-0,1	0,1-0,05		0,05-0,02	<0,02

5

---