W gabinecie kosmetycznym istnieje ryzyko infekcji.

Na kontakt z zarazkami narażone są szczególnie ręce kosmetyczki i jej narzędzia.

Konieczne są środki ochronne:

- ubranie robocze

- maseczka na usta (np. przy pedicure)

-rękawiczki oraz dezynfekcji rąk

- dokładne sprzątania gabinetu, łącznie z czyszczeniem i dezynfekcją podłóg, klamek i toalet

Szczególnej uwagi wymagają narzędzia, ponieważ mają one bezpośredni kontakt ze skórą pacjenta.

Prewencja:

a) dezynfekcja,

2. oczyszczanie,

3. sterylizacja ,

4. przechowywanie w sterylnych warunkach.

DEZYNFEKCJA I OCZYSZCZANIE

Narzędzia bezpośrednio po użyciu należy umieścić w roztworze środka dezynfekującego.

-Muszą być one otwarte i całkowicie zanurzone, aby płyn mógł bez przeszkód dotrzeć do każdego zakamarka.

-Sprawdzić należy też, czy wokół nich nie utworzyły się pęcherzyki powietrza.

-Wkładajmy i wyjmujmy je ostrożnie, aby uniknąć spowodowania uszkodzeń.

-Przestrzegamy zaleceń producenta, dotyczących stężenia środka, czasu jego działania i trwałości.

-Resztki środków dezynfekujących należy wypłukać pod bieżącą wodą, a następnie zanurzyć przybory w wodzie destylowanej. Dzięki temu nie osadzi się na nich kamień i zachowają one estetyczny wygląd. Do ich osuszenia najlepiej nadaje się jednorazowy ręcznik.

Oczyszczanie narzędzi - Widoczne zanieczyszczenia usuwamy miękką szczoteczką pod bieżącą woda. Korozji oraz odbarwianiu się narzędzi zapobiegniemy płucząc je na koniec w destylowanej wodzie, a następnie dokładnie osuszając.

Urządzenie wykorzystujące ultradźwięki - jednoczesna dezynfekcja i oczyszczanie narzędzi. Istotne jest, aby stosować specjalne środki

o podwójnym działaniu i przestrzegać zalecanego czasu. Przed włożeniem narzędzi do przed przeznaczonego na nie kosza należy je pootwierać.

ODKAŻANIE (DEZYNFEKCJA)

Odkażanie jest procesem eliminującym wegetatywne postacie drobnoustrojów przez działanie na ich strukturę i przemianę materii.

Dezynfekcje można przeprowadzać metodami:
* fizycznymi (np. promienie nadfioletowe, filtracja)

* chemicznymi przy użyciu związków chemicznych o działaniu przeciwdrobnoustrojowym.

Odkażanie redukuje liczby drobnoustrojów w środowisku selektywnie eliminuje niektóre niepożądane organizmy. Ponadto odkażanie przeciwdziała rozprzestrzenianiu się drobnoustrojów.

Wybór metody odkażania oraz rodzaju środka jest uwarunkowany 3 zasadniczymi czynnikami:

1. Cel, jakiemu ma służyć, a zwłaszcza jakie drogi szerzenia mają zostać wyeliminowane.

2. Miejsce stosowania.

3. Zakres przewidywanego stosowania.

Wyróżnia się odkażanie

zapobiegawcze,

bieżące

końcowe.

Odkażanie stosuje się wszędzie tam, gdzie niemożliwe jest zastosowanie wyjaławiania lub wyjaławianie nie jest potrzebne.

Skuteczność odkażania zależy od kilku czynników:

1. właściwości biologicznych drobnoustroju - gatunek, liczba, stadium rozwoju,

2. właściwości środka odkażającego - właściwości chemiczny, fizyczne, stężenie, czas działania, ilość środka,

3. środowiska - temperatura, wilgotność, pH, obecność materii organicznej, napięcie powierzchniowe,

4. sposobu naniesienia roztworu środka przeciwbakteryjnego na odkażany obiekt.

Mechanizm działanie poszczególnych grup tych środków na komórkę bakteryjną jest zróżnicowany.

Na przykład przy odkażaniu chloraminą, aktywnie działający chlor i tlen przenikają do komórki, nie naruszając błony komórkowej i cytoplazmy - zmianom ulega tylko nukleoid.

Natomiast jony OH^- wodorotlenku sodu zatrzymywane są już na błonie komórkowej, która ulega silnemu uszkodzeniu.

Ważna jest również rola środowiska.

- środowisko płynne ułatwia zetknięcie środka odkażającego z drobnoustrojem,

- środowisko stałe zawierające substancje organiczne utrudnia ten kontakt.

Dlatego przedmioty przed odkażaniem powinny być dokładnie mechanicznie oczyszczone.

Duże znaczenie ma również temperatura środków odkażających -w temp. 0⁰C tracą one z reguły właściwości odkażające. Wzrost temperatury do 10⁰C przyspiesza reakcje chemiczne 2-3 krotnie, co prowadzi do zwiększenia siły odkażającej środka. Tylko roztwory chloru działają bakteriobójczo w niskich temperaturach.

Duże znaczenie ma ilość użytego środka odkażającego na m² lub kg. Nierzadko na 1m² ściany lub podłogi trzeba zużyć 1l roztworu odkażającego, a czas ekspozycji powinien wynosić 3min - 3h.

Na skuteczność odkażania wpływa również sposób zwilżania środkiem odkażającym (najskuteczniejsze jest rozpylanie).

Środek odkażający łączy się najlepiej z drobnoustrojem w środowisku wodnym, dlatego zwykle rozpuszczalnikiem jest woda.

Stwierdzono możliwość powstawania wśród drobnoustrojów oporności na środki odkażające, której może towarzyszyć również zmiana zjadliwości i toksyczności. Przyczynę tego zjawiska można upatrywać w zbyt długotrwałym stosowaniu w salonie kosmetycznym określonych środków odkażających.

Bakterie Gram-ujemne dobrze namnażają się w środowiskach wodnych bardzo ubogich w substancje odżywcze (np. w wodzie destylowanej), w nawilżaczach, w mydłach antyseptycznych, a nawet w preparatach odkażających. Zaobserwowano nabywanie odporności krzyżowej- szczepy bakteryjne nabywając odporność na jeden środek dezynfekcyjny nabywają ją również na inny^.

FIZYCZNE ŚRODKI ODKAŻAJĄCE

Na żywotność drobnoustrojów bardzo silnie oddziałują czynniki fizyczne:

1. światło,

2. wysychanie,

3. temperatura,

4. ciśnienie,

5. promienie nadfioletowe,

6. promienie jonizujące,

7. ultradźwięki.

Światło.

Naświetlanie promieniami ultrafioletowymi wywołuje uszkodzenie DNA i może być letalne dla bakterii przy zastosowaniu odpowiednich warunków.

UV ma wielką zdolność penetracji (jest łatwo pochłaniane przez stałe podłoża), ale lampy ultrafioletowe (o długości fali około 254 nm) są z powodzeniem używane do dezynfekcji powietrza i odkrytych powierzchni w zamkniętych pomieszczeniach

Drobnoustroje są szczególnie wrażliwe na promienie nadfioletowe światła słonecznego, zwłaszcza promienie o długości fali 240 - 280mm.

Polskie lampy bakteriobójcze oznaczone symbolem: VS-300 (sufitowa),

VS-310 (statywowa),

VS-320 (ścienna)

mają jednakowe promienniki UV i znalazły zastosowanie do niszczenia drobnoustrojów znajdujących się w powietrzu oraz na powierzchni przedmiotów. Promienniki lampy bakteriologicznej muszą być często oczyszczone szmatką zwilżoną amoniakiem lub spirytusem.

Znacznie silniej bakteriobójczo działają promienie jonizujące, β, γ i promienie Roentgena. Promieniowanie to jest szczególnie przydatne do wyjaławiania igieł, strzykawek i materiałów opatrunkowych, produktów farmaceutycznych.

Temperatura.

Wysoka temperatura w odróżnieniu od niskiej temperatury wywiera szczególnie szkodliwy wpływ na drobnoustroje.

Ogień. Służy do niszczenia np. zakażonych przedmiotów metalowych. Przez opalanie odkaża się sprzęt laboratoryjny.

Woda wrząca. 30-minutowe działanie wodą wrzącą na drobnoustroje jest metodą odkażania nie tylko tanią, lecz i skuteczną. Postacie wegetatywne drobnoustrojów giną już w temperaturze 60 - 70⁰C po 30 minutach.

Wartościową metodą odkażania stanowi pasteryzacja - ogrzewanie do temperatury 63⁰C przez 30 minut lub 72⁰C przez 15 - 20 minut.

Para wodna. Para wodna znalazła powszechne zastosowanie w procesie odkażania. Rozróżnia się parę nasyconą (szybko odkaża), przegrzaną (mniej skuteczna) i suchą.

DEZYFNEKCJA ŚRODKAMI CHEMICZNYMI

Środek dezynfekujący, aby był aktywny, potrzebuje określonych warunków, odpowiedniego stężenia i czasu działania:

-(np. podchloryny) są raczej niestabilne,

- (np. olejki sosnowe) do uzyskania aktywności muszą być używane w formie rozpuszczonej.

W małym stężeniu niektóre środki nie tylko tracą aktywność, ale mogą być metabolizowane przez pewne bakterie - np. niektóre gatunki Pseudomonas mogą rosnąć w rozcieńczonym roztworze kwasu karbolowego (fenolu).

Środki dezynfekujące zabijające bakterie - bakteriobójcze.

Środki dezynfekujące hamujące wzrost bakterii- bakteriostatyczne.

Po rozcieńczeniu środek bakteriobójczy może stać się bakteriostatycznym.

Dezynfekcja środkami chemicznymi jest szczególnie przydatna do wyjaławiania tworzyw sztucznych.

W tym celu można zastosować w odpowiednich stężeniach i czasie: Aldesan, Alhydex, Cidex, Perstevil i Wolfasteril.

Główne grupy chemiczne środków dezynfekcyjnych

Aldehydy

Alkohole

Związki halogenowe

Jodofory

Fenole

Kwasy

Związki powierzchniowo czynne

Skuteczny czas stosowania:

- Aldesan (10 minut),

- Septyl 2% (1 godzina),

- Sterinol 2% (2 godziny),

- Desson 2% (4 godziny),

- Lizol 2% (10 minut).

Zasady bezpiecznego i skutecznego stosowania środków chemicznych do dezynfekcji :

1) idealnie czyste i wysuszone narzędzia całkowicie zanurzyć w płynie wyjaławiającym,

2) podczas wyjaławiania naczynie musi być przykryte,

3) po określonym ściśle czasie ekspozycji narzędzia przenieść pęsetą do naczynia napełnionego jałową wodą destylowaną i dokładnie wypłukać (2 razy zmieniając wodę),

4) wypłukane narzędzia przenieść jałową pensetą na jałową serwetę i osuszyć,

5) przenieść na następną jałową serwetę i przeznaczyć narzędzia do natychmiastowego użycia lub dodatkowo opakować je w jałowy papier(narzędzia można wtedy przechowywać przez kilka dni )

STERYLIZACJA

Sterylizacja (wyjaławianie): każda procedura gwarantująca zabicie wszystkich wirusów oraz

bakterii - łącznie z ich endosporami.

Sterylizację zazwyczaj przeprowadza się z zastosowaniem czynników fizycznych - powszechne jest ogrzewanie do odpowiednio wysokiej temperatury. Dopiero ta czynność daje gwarancje, że nie pozostaną żadne zarazki (dotyczy to oczywiście tylko tych przyborów, które mogą być poddane działaniu wysokiej temperatury)

STERYLIZACJĘ (WYJAŁAWIANIE) PRZEPROWADZA SIĘ METODAMI:

1. termicznymi ( wyjaławianie suche oraz mokre ),

2. chemicznymi ( roztwory chemicznych środków wyjaławiających, tlenek etylenu)

3. mechanicznymi ( filtrowanie ),

4. radiacyjnymi (promienie γ).

W salonach kosmetycznych stosowane są z reguły dwie metody sterylizacji:

- Sterylizacja gorącym powietrzem

- Autoklaw

WYJAŁAWIANIE TERMICZNE

• Sterylizacja przez ogrzewanie

Komórki wegetatywne bakterii giną gwałtownie we wrzącej wodzie, podczas gdy endospory mogą w tych warunkach przetrwać przez długi czas.

Sterylizująca skuteczność ogrzewania zależy nie tylko od temperatury, ale także od czynników jak czas, wilgotność oraz liczba i stan fizjologiczny niszczonych mikroorganizmów.

Im większa jest początkowa liczebność populacji bakterii, tym dłuższy jest czas potrzebny do uzyskania sterylności w danej temperaturze.

• Sterylizatory wykorzystujące gorące powietrze

Aparaty te używane są np. do sterylizacji przedmiotów odpornych na wysoką temperaturę, takich jak szkło laboratoryjne.

W tzw. sterylizatorach utrzymywana jest przez 60 - 90 minut temperatura 160 - 170⁰C.

W warunkach takich występuje denaturacja białek, odwodnienie cytoplazmy i utlenianie różnych składników wszelkich obecnych organizmów. Wewnątrz urządzenia powietrze powinno być w obiegu, aby możliwy był jego dostęp do wszystkich przedmiotów poddawanych sterylizacji;

powinny więc one być tak rozmieszczone, aby nie utrudniać przepływu gorącego powietrza.

• Sterylizacja gorącą parą wodną - autoklaw.

Autoklaw to urządzenie do sterylizacji wykorzystujące:

- ciśnienie

- parę wodną.

Para wodna działa znacznie skuteczniej niż suche powietrze w tej samej temperaturze, dlatego efekt sterylizacji osiągany jest w autoklawie przy temperaturze 120-134⁰C w stosunkowo krótkim czasie. Nie zachodzi niebezpieczeństwo rozhartowania narzędzi i są one szybko gotowe do ponownego użycia.

W autoklawie można umieszczać tylko narzędzia ze stali szlachetnej.

Para wodna może sterylizować w niższych temperaturach (przez krótszy czas) niż stosowane w sterylizatorach.

Przy normalnym ciśnieniu atmosferycznym, para ma temperaturę tylko 100⁰C, czyli taką, w której endospory mogą przeżywać przez dłuższy czas. Kiedy jednak znajduje się pod podwyższonym ciśnieniem, może osiągać wyższe temperatury.

Im wyższe jest ciśnienie, tym wyższa temperatura. Gdy sterylizujemy przy użyciu gorącej pary wodnej, przedmioty przeznaczone do sterylizacji umieszczamy w mocnej, metalowej, szczelnej komorze (zwanej autoklawem).

Wewnątrz komory w wyniku wrzenia wody powstaje para lub w przypadku większych autoklawów jest ona wpuszczana przewodami z bojlera;

Powietrze jest wypychane przez otwarty zawór, póki komora nie wypełni się czystą parą - następnie zawór jest zamykany.

Automatyczna regulacja pozwala na utrzymanie wcześniej zaprogramowanego ciśnienia na stałym poziomie przez określony czas.

Standardowe warunki (kombinacja temperatury i czasu) zalecane do powszechnego stosowania to :

*115⁰C (przy ciśnieniu 0,68 bara, powyżej ciśnienia atmosferycznego przez 35 minut),

* 121⁰C ( 1,02 bara przez 15 - 20 minut),

* 134⁰C (2,04 bara przez 4 minuty).

Czas może być różny, zależnie od rodzaju ładunku i stopnia zakażenia. Odliczanie czasu zaczyna się od momentu osiągnięcia sterylizującej temperatury przez każdy element ładunku.

Aby sterylizacja była skuteczna, para wodna musi być nasycona, tzn. zawierać tak dużo wody w formie pary jak jest to możliwe dla danej temperatury i ciśnienia; obecność powietrza w komorze zaburzyłaby zależności Mieszanina pary i powietrz ma w tym samym ciśnieniu niższą temperaturę niż czysta para wodna.

Przed zamknięciem zaworu całe powietrze z komory autoklawu musi być usunięte.

Małe przenośne autoklawy odpowiadają budową i działaniem domowym szybkowarom.

W dużych autoklawach, jak np. używane w szpitalach, para jest zwykle dostarczana ze źródła zewnętrznego, a czynniki takie jak czas, ciśnienie i jakość pary są kontrolowane automatycznie.

W innym typie autoklawu powietrze jest usuwane z komory przez pompę próżniową przed dostarczeniem pary - szybka i dokładna penetracja pary do wszystkich porowatych sterylizowanych materiałów

Niektóre materiały ulegające zniszczeniu w warunkach autoklawowania

Mogą być wówczas sterylizowane przez działanie mieszaniny pary wodnej i formaldehydu w niższej temp. (np. 80⁰C),

Metoda ta zabija endospory w ciągu 2 godzin i jest stosowana do sterylizacji narzędzi wrażliwych na temperaturę.

W sterylizatorze tego typu można umieszczać nawet przybory wykonane z innych materiałów niż stal nierdzewna, ponieważ tutaj nie grozi im korozja.

Nie ukrywajmy przed kientami wiedzy z zakresu higieny - wręcz przeciwnie - zupełnie świadomie wykonujmy rutynowe czynności w taki sposób, aby klient je zauważył.

Czysty fartuch, maseczka na twarzy i rękawiczki są czymś oczywistym, ale profesjonalne urządzenia do oczyszczania i sterylizacji narzędzi skłaniają do pytań. Klient, który będzie się czuł, że znalazł się w dobrych rękach, chętnie umówi się na następną wizytę.

Autoklaw stosowany w salonach kosmetycznych

WYJAŁAWIANIE Z UŻYCIEM CZYNNIKÓW CHEMICZNYCH.

ŚRODKI ODKAŻAJĄCE - środki chemiczne używane do niszczenia wegetatywnych form drobnoustrojów

1. Działanie bakteriobójcze - zabicie bakterii

2. Działanie bakteriostatycznie - powstrzymanie ich dalszego rozwoju bez przerywania ich czynności życiowych.

Związki chemiczne stosowane do sterylizacji muszą być wysoce reaktywne i uszkadzające żywe tkanki; niezbędne jest więc ostrożne obchodzenie się z nimi.

Tlenek etylenu (C₂H₄O) - rozpuszczalny w wodzie cykliczny eter - jest gazem w temperaturze powyżej 10,8⁰C i tworzy wybuchową mieszaninę z powietrzem; jest więc rozcieńczany innymi gazami, takimi jak dwutlenek węgla lub azot.

Tlenek etylenu zabija zarówno formy wegetatywne, jak i przetrwalniki, ale jest skuteczny tylko w obecności wody (co najmniej 5 - 15%).

Stosuje się go do sterylizacji czystego sprzętu medycznego, materiałów wrażliwych na ogrzewanie, jak np. pewne plastiki.

Do najczęściej stosowanych w gabinetach kosmetycznych zaliczamy :

alkohole i środki antyseptyczne.

ALKOHOLE.

Alkohol etylowy.

Preparat (96%) ma właściwości odkażające i antyseptyczne. W stężeniu 60 - 80% działa bakteriobójczo; do odkażania powierzchownego stosowany w stężeniu 70 - 80%.

Działa aktywnie na bakterie Gram-dodatnie, Gram-ujemne, prątki gruźlicy, grzyby chorobotwórcze, wirusy.

ŚRODKI ANTYSEPTYCZNE.

Antyseptyka to postępowanie polegające na zastosowaniu substancji lub preparatów chemicznych niszczących drobnoustroje na skórze, błonach śluzowy i w uszkodzonych tkankach, nie działających jednak toksycznie, drażniąco, uczulająco na tkanki.

Jako antyseptyki stosowane są:

- związki jodu (alkoholowy roztwór jodu - 70%), -związki rtęci (roztwór wodny lub alkoholowy mertiolatu 1:1000),

-alkohol etylowy 70%,

-alkoholowy roztwór czwartorzędowych związków amonidowych, glukonian chloroheksydynowy, roztwór mydła zawierający 1% chloroheksydyny.

OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA PREPARATÓW

Nazwa	Związki aktywne	Postać	Stężenie użytkowe	Czas działania	Zakres działania	Co dezynfekować
Aldesan "E" ^®   + aktywator	Aldehyd glutarowy	Płyn	Używać bez rozcieńczania	10 min	B, F, V	Dezynfekcja i sterylizacja narzędzi.
									1 godzina	B, Tbc, F, V
									10 godzin	B, Tbc, F, V, S
			Aldewir ^®	Aldehyd glutarowy, czwartorzędowa zasada amoniowa	Płyn - koncentrat do rozcieńczania	5%	15 min	B, F	Powierzchnie
						5%	60 min	B, F, V	Narzędzia
						10%	15 min	B, F,V	Narzędzia, powierzchnie ^z
						10%	90 min	B, F,V, Tbc	Narzędzia
						5%	30 min	B	Narzędzia
			Septyl "R" ^®	Mieszanina dwóch pochodnych fenolowych	Płyn - koncentrat do rozcieńczania	2,5%	15 min	B, V- typu Herpes	Powierzchnie ^z
						5,0%	30 min	B, Tbc	Powierzchnie ^z
						2,0%	2 godz	B, Tbc	Powierzchnie ^z
						2,0%	4 godz	B ,Tbc	Dezynfekcja bielizny
			Septyl ^®Amyco	Mieszanina trzech pochodnych fenolowych	Płyn - koncentrat do rozcieńczania	2,25%	15 min	B, Tbc	Powierzchnie
						2,75%	15 min	B, Tbc	Powierzchnie ^z
						2,0%	30 min	B, Tbc	Powierzchnie ^z
			Rafasept ^®	Mieszanina dwóch pochodnych fenolowych	Płyn - koncentrat do rozcieńczania	1,5%	15 min	B, F	Powierzchnie
						1,5%	30 min	B, Tbc, F	Powierzchnie, oraz przedmioty, które można zanurzyć.
						2,0%	15 min	B, Tbc, F, V-typu Herpes	Powierzchnie.
						1,5%	4 godz	B, Tbc, F	Dezynfekcja bielizny
Endosan ^®	Aldehyd glutarowy, czwartorzędowa zasada amoniowa	Płyn - koncentrat do rozcieńczania	2,0%	15 min	B	Narzędzia
						4,0%	15 min	B, F	Narzędzia
						2,5%	30 min	B, V	Narzędzia
						5,0%	30 min	B, Tbc, F, V	Narzędzia
						4,0%	60 min	B, Tbc, F, V	Narzędzia
			Aldizol ^®	Aldehyd glutarowy, mieszanina dwóch pochodnych fenolowych	Płyn - koncentrat do rozcieńczania	1,75%	15 min	B, Tbc, F	Powierzchnie
						2,5%	15 min	B, Tbc, F	Narzędzia, powierzchnie ^z
						5,0%	15 min	B, Tbc, F, V	Narzędzia, powierzchnie ^z
			Jodoseptan	Jod	Płyn - koncentrat do rozcieńczania	2,0%	15 min	B, V-typu Herpes	Powierzchnie
						2,0%	30 min	B, Tbc	Powierzchnie
						2,0%	60 min	B, Tbc, F	Powierzchnie
						10,0%	15 min	B, F	Powierzchnie
Etaproben ^®	Mieszanina alkoholi	Płyn	Używać bez rozcieńczania		B, Tbc, F, V-typu Herpes	Chirurgiczna i higieniczna dezynfekcja rąk
Etaproben ^® żel	Mieszanina alkoholi	Żel	Używać bez rozcieńczania		B, Tbc, F, V-typu Herpes	Higieniczna dezynfekcja rąk
Stoposan	Mieszanina alkoholi	Płyn	Używać bez rozcieńczania		B, Tbc, F, V-typu Herpes	Higieniczna dezynfekcja stóp. Usuwa przykry zapach
Jodosan ^®	Jod, alkohol	Płyn	Używać bez rozcieńczania		B, Tbc, F, V	Chirurgiczna dezynfekcja rąk
Chlorizol ^® S	Dichloroizocyjanuran sodu	Tabletka	0,15%	15 min	B, F	Powierzchnie
						0,2%	15 min	B, Tbc, F	Powierzchnie
						0,4%	30 min	B, Tbc,F,V	Narzędzia, powierzchnie ^z
						0,6%	15 min	B, Tbc, F, V	Narzędzia, powierzchnie^z
			Viroksan ^®	Monoperoxyftalan magnezu	Proszek	2,0%	15 min	B, F, V	Powierzchnie
						3,0%	15 min	B, F, V	Narzędzia, powierzchnie ^z

B - bakteriobójczy , F - grzybobójczy, Tbc - prątkobójczy, V - wirusobójczy,

S - sporobójczy, z - dezynfekcja powierzchni w obecności zanieczyszczeń organicznych

6

---