BIOLOGIA - OPRACOWANIE ZAGADNIEŃ NA EGZAMIN PRAKTYCZNY 2010/2011

1) Anabioza (vita minima)

a) definicja - jest to skrajne obniżenie aktywności życiowej organizmu,
zwykle w odpowiedzi na niekorzystne warunki środowiska naturalnego,
jak np. zbyt niska lub zbyt wysoka temperatura, niedostatek tlenu lub
wody. Obserwuje się głównie u organizmów prostych. Podczas anabiozy nie
następuje naruszenie struktury koloidalnej związków białkowych.

b) sprzyjające warunki środowiska - skrajne temperatury, niedostatek wody/tlenu.

c) organizmy zapadające - niesporczaki (Tardigrada), pierwotniaki (Protozoa), wrotki (Rotatoria).

d) wykorzystanie w medycynie - umożliwia długotrwałe przetrzymywanie białek bez zmiany
właściwości biologicznych.


2) Mikotoksyny

a) definicja - są to drugorzędowe metabolity produkowane przez grzyby mikroskopowe i wydzielane do
środowiska;(mają zróżnicowaną budowę chemiczną, niską masę cząsteczkową, dobrą
rozpuszczalność w wodzie).

b) rodzaje - Aflatoksyny (Aspergillus flavus), Ochratoksyna (Penicillium sp., Aspergillus sp.),
Trichocetyna (Fusarium), Zearalenon (Fusarium), Fumonizyny (Fusarium), Cytrynina
(Penicillium, Aspergillus), Patulina (Aspergillus sp., Penicillium sp.)

c) działanie:
- Aflatoksyny - rak wątroby, działanie mutagenne, karcynogenne, teratogenne, zaburzenia funkcji
wątroby i nerek (ostre i przewlekłe);
- Ochratoksyna - uszkadza nerki, działanie rakotwórcze;
- Trichocetyna - najsilniejsza mikotoksyna!, działanie rakotwórcze;
- Zearalenon - silnie oddziałuje na układ rozrodczy, działanie takie samo jak estrogenu;
- Fumonizyny - powodują zatrucia świń i koni, u ludzi mogą powodować nowotwory przełyku;
- Cytrynina - uszkadza nerki, działanie rozkurczowe na naczynia krwionośne;
- Patulina - działanie neurotoksyczne.

3) Antybioza

a) definicja - po raz pierwszy tego pojęcia użył Vuillemin. Oznacza interakcję, w której mikroorganizmy
(bakterie, grzyby) produkują związki chemiczne o działaniu bakteriobójczym bądź
bakteriostatycznym.

b) I-y antybiotyk - to penicylina (Flemming, 1929r.); kolonia grzyba Penicillium notatum wytwarza do
podłoża związek hamujący wzrost Staphylococcus aureus;

c) Antybiotykoterapia - przed jej rozpoczęciem należy wykonać antybiogram (uzyskujemy szczep bakterii od
pacjenta, następnie posiewamy go na płytkę w formie murawki i działamy różnymi
antybiotykami). Do leczenia wybieramy ten najsilniejszy.
Wykonuje się również próby uczuleniowe, gdyż np. penicylina bardzo często wywołuje
alergie.

4) Mutualizm

a) definicja - jest to jedna z interakcji protekcjonistycznych między populacjami, charakteryzująca się
obopólnymi korzyściami o takim stopniu, który praktycznie uzależnia istnienie obu populacji.

b) przykłady - porosty (np. tarczownica islandzka, porost płucny), Rhizobium i łubin, orzech czarny, lucerna,
krzewy salwii;

c) porosty - są to organizmy pionierskie, nie występują w dużych miastach ze względy na zbyt duże zanieczyszczenia.
Zasiedlają skrajnie ubogie środowiska, niektóre mają właściwości lecznicze. Są przykładem kooperacji
glonów z grzybami.


5) Fitoncydy

a) definicja - są to lotne związki o charakterze olejków eterycznych, pochodzenia roślinnego. Działają grzybo-
i bakteriobójczo, a także bakteriostatycznie. Używane są w leczeniu chorób górnych dróg oddechowych
metodą inhalacyjną i doustną. Wykazują działanie synergiczne (wspomagające) z antybiotykami.

b) organizmy wytwarzające - czosnek, chrzan (Armoracia lapathifolia), cebula (Allium cepa)

c) działanie:
- czosnek (Allium sativum) - obniża poziom cholesterolu, zapobiega chorobom serca, obniża ciśnienie, zwalcza
infekcje, działa immunomodulująco, działa na bakterie Gram "+" i "-".
- tymianek - działa na prątki gruźlicy
- kminkowo-koprowy - na biegunkę

d) ciała czynne - alicyna, skordynina, garlicyna


6) Metody oceny wpływu czynnika abiotycznego na populacje:

a) co to jest czynnik CL50, DL50?
- CL50 - jest to stężenie substancji, przy której połowa osobników ginie.
- DL 50 - jest to dawka substancji, przy której połowa osobników ginie.

b) wymień dwie metody:
- dla DL50 - metoda Reed'a i Muench'a
- dla CL50 - wyznaczanie krzywej przeżywalności organizmów w różnych stężeniach szkodliwej substancji.

c) wzór matematyczny występujący w metodzie - CL50 = C1śr + 1/b (50 - N1śr)


7) Ocena parazytologiczna gleby

Nie mam pojęcia jak opracować ten punkt, jeśli ktoś pomoże będę wdzięczna. Jest doświadczenie o takim samym temacie, ale
czy to o to chodzi, to szczerze wątpie..


8) Wymagania mikrobiologiczne dotyczące jakości wody przeznaczonej do spożycia.

a) bakterie nie mogące występować w badanej probówce:
- Eschiericha coli i grupy coli typu kałowego (termotolerancyjne)
- bakterie grupy coli (jedynie sporadycznie, nie w kolejnych próbach, do 5% próbek w ciągu całego roku)
- Enterokoki (paciorkowce kałowe)
- Clostridia redukujące siarczyny (badane w wodzie pochodzącej z ujęć powierzchownych)

b) definicja miana coli: jest to objętość wody, na którą przypada jedna pałeczka okrężnicy (E.coli) lub
pałeczka bakterii jelitowych.

c) z jaką częstotliwością przeprowadzany jest monitoring wskaźników biologicznych:
- raz na miesiąc - w odniesieniu do wskaźników fizycznych, tlenowych, biogennych, zasolenia, mikrobiologicznych
- raz na kwartał - wskaźniki biologiczne, metale, metale ciężkie
- raz na rok - zanieczyszczenia przemysłowe, wskaźniki biologiczne


9) Zanieczyszczenia aerosfery

a) metody mikrobiologicznej oceny powietrza:
- metoda sedymentacji Kocha
- metoda zderzeniowa

b) 4 gatunki potencjalnie groźne dla człowieka w powietrzu:
- Aspergillus
- Penicillium
- Mucor
- Candida
- Cryptococcus
- Histoplasma
- Alternaria

c) wskaźnik biologicznego zanieczyszczenia w 1m3 powietrza (wzór Omelańskiego?)

A = 530 * a/r kwadrat


10) Organizm jako układ regulacji

a) trzy sposoby oceny:
- określenie szybkości działania układu regulującego
- określenie największego odchylenia wielkości regulowanej od normalnego poziomu równowagi
- zbadanie czasu powrotu wielkości regulowanej do normy po wybiciu układu ze stanu równowagi

b) regulacja procesów fizjologicznych w stanie zdrowia i choroby (po 2 przykłady)

c) rola układu adaptacyjnego