7. Klemens Janicki (Janicjusz), Poezje wybrane, przeł. Z. Kubiak, Warszawa 1975 - Tristium liber (Księga żalów), oprac. Aleksander Dmowski

- księga żalów (Tristium liber) jest nawiązaniem do Tristiów Owidiusza

- koncepcja poety łacińskiego w epoce renesansu: cały świat przemija, sztuka trwa (nie czuje odległości historycznej pomiędzy sobą a twórcami greckimi czy rzymskimi)

- Janicjusz w elegiach prowadzi „potomność” (słuchaczy) na bagna w Wielkopolsce, gdzie się urodził

- Księga żalów - smutny nastrój

- Klemens Janicki - ze względu na chorobę w trybie przyspieszonym został doktoryzowany

- Księga żalów - kompozycja liryczna, która nie stroni od problemów publicznych Polski

- Klemens Janicki - poeta od którego zacznie się epoka poetów dwujęzycznych

Elegia I

- apostrofa do Księgi Żalów (córeczko, księżniczko)

- autor poucza księgę, że im lepszy herb ją będzie firmował tym większa będzie jej sława

- wspomina, że wspaniałym herbem byłby herb biskupa Ciołka

- autor podkreśla, że księga powinna się odznaczać skromnością

- autor przeczuwa swoją śmierć

Elegia II

- mówi o chorobie

- choroba jest bezsilna, bo on jest gotów na śmierć

- jest szczęśliwy, bo ujrzał Boga-nauczyciela, a nie Boga-sędziego

- prosi o wstawiennictwo Matki Bożej

- jest wdzięczny za karę (chorobę) za grzechy

- czeka na śmierć. Będzie ona ulgą i szansą na przeżycie czegoś nowego

Elegia III

- do Piotra Kmity

- pean o Kmicie

- apostrofa do mądrości (dochodzi do wniosku, że nie jest godzien jej wychwalać)

- prośba o wybaczenie do Kmity (protektora) opóźnienia w wysyłaniu obiecanych wierszy ze względu na troski i utrapienia (chodziło o chorobę Janickiego)

Elegia IV

- autor mówi, że poświęcił dużo czasu na naukę

- obserwuje przemijanie pór roku i liczy, że tak przeminie jego choroba

- zwraca się do swego lekarza (Montanusa), wytyka mu, że ten nie chciał przyjechać, wierzy w jego umiejętności i okazuje mu szacunek

Elegia V

- do Piotra Myszkowskiego

- opisuje trudy podróży i choroby

- opisuje scytyjskie plemiona jako dzikie (nie pomagały nawet choremu)

- opisuje wizytę na Morawach

- wyruszył do ojczyzny by nie umrzeć za granicą

Elegia VI

- do Łazarza Bonamiko

- wyraz wdzięczności dla Lazzara Bonamico (jeden z nauczycieli w Padwie)

- autor czuje się dłużnikiem adresata

- uważa, że Bonamiko „wprowadził go między muzy”

- Bonamico przysłał lekarzy i pomógł autorowi w chorobie

- dał też pieniądze na drogę do Polski

- przyrównuje wdzięczność wobec Bonamico do wdzięczności wobec ojca (jednak podkreśla, że Bonamiko jest lepszy bo umiłował obcego człowieka)

- opisuje niepokoje na Węgrzech (Turkowie)

Elegia VII

- historia rodziny autora

- ojciec uchronił go od ciężkiej pracy i posłał na nauki

- opisuje swoje zakochanie w sztuce

- wspomina o pierwszej recytacji swojego wiersza (o Lubrańskim - założycielu gimnazjum)

- opisuje, że Krzycki wziął go pod opiekę finansową

- opisuje, że Kmita dał mu pieniądze na wyjazd do Włoch

- apostrofa do przyjaciół o napis na grobie

- opisuje siebie i swój sposób życia

- ma przeczucie, że nie dane mu będzie osiągnąć takiego poziomu poezji o jakim marzył

- dziękuje Antonimowi (lekarzowi) za starania

- w finale podkreśla, że żaden człowiek nie jest wieczny

Elegia VIII

- do Jana Antonina (lekarza)

- o zajęciu Budy przez Turków

- władcy europejscy powinni się zjednoczyć przeciw Turkom

- zdobycie Budy - symbol, że zaatakowana została Europa (nie jej obrzeża a centrum)

- Turkowie - niszczą religię, wypędzają księcia-dziecko i chcą go przekabacić na swoją wiarę

- autor widzi inwazję Turków jako wizję końca świata

- Janicki cieszy się, że jego śmierć już jest niedaleko

Elegia IX

- do Seweryna Bonera

- o śmierci Hieronima Łaskiego (uczestnik walk państw europejskich i Turków)

- Łaski - kontrowersyjna postać, bo wykorzystał wojska tureckie by doprowadzić do pokoju w Europie - autor uważa, że jeżeli chory jest wyleczony nawet trucizną to nie ma co dyskutować o sposobie

- Janicki uważa, że niewola turecka wynika z kłótni między władcami

- autor nawołuje do powszechnego płaczu za Łaskim

- autor zauważa, że los Panonii (Węgier) ma wpływ na losy Polski

Elegia X

- pożegnanie Rafała Wargawskiego (dobry przyjaciel, który odjeżdża w swoje rodzinne strony)

- obraz gwarnego Krakowa

- jedyna pociecha chorego - przyjaciele

- tęsknota do wsi

- autor uważa, że jego sława jako poety może służyć jego ojcu w zaświatach

- autor zazdrości Wargawskiemu, że ten jedzie do swoich rodzinnych stron. On ze względu na chorobę nie jest w stanie tego zrobić. Życzy jednak przyjacielowi wszelkiego powodzenia.

1

---