Agata Cudowska „Konteksty współczesnych przemian oświatowych”
-reformy edukacyjne nie mogą działać samoistnie, działalność edukacji wpisuje się w kontekst polityczny, gospodarczy i społeczno-kulturowy
-komparatysta, angielski pedagog M.E.Sandler twierdził, że to co się dzieje poza szkołą
-Pedro Rosello-inicjator i twórca współczesnej komparatystyki oświatowej: życie społeczne i szkoła nawzajem na siebie oddziałowują
-akceptacja reformy przez nauczycieli, poparcie społeczności lokalnej, rodziców i uczniów oraz władz samorządowych mają istotne znaczenie dla efektywności wprowadzonych zmian
-projektowanie i wdrażanie reform wymaga politycznej woli popartej odpowiednimi działaniami w sferze prawa, finansów i zarządzania
-reformy w edukacji mają charakter długotrwały, zbyt szybkie wprowadzanie zmian jest nie tylko nieskuteczne, ale także destabilizuje funkcjonowanie oświaty jako całości
- w ostatnich latach większość reform miała charakter technokratyczny i była „odgórnie” narzucana
ZAKRESY URZECZYWISTNIANIA REFORM OŚWIATOWYCH(J.W.Guthrie, J.E.Koppich):
1)zmiany upodmiotowienia w zakresie podejmowania decyzji:
Trzy konteksty:
a)binarny-decyzja należy lub nie należy do danego podmiotu, reforma może polegać na pozbawieniu osoby rządzącej w danym kraju prawa zatwierdzenia decyzji oświatowych podjętych przez parlament
b)transakcyjny-prawo do podejmowania decyzji oświatowych przeniesione jest z jednego podmiotu na inny np. poprzez stworzenie nowej instytucji lub delegowanie uprawnień do już istniejących szkól lub nauczycieli w określonej dziedzinie
c)”włączający”- przyznawanie praw edukacyjnych mniejszością narodowym
2)zmiany sposobu rozdziału środków materialnych- jednym z kierunków jest rezygnacja z równego rozdziału funduszy między szkoły czy okręgi szkolne na rzecz kryterium osiągnięć nauczycieli, uczniów i szkół
3)zmiany w zakresie obowiązujących przepisów- narzucają one podmiotom edukacji konieczność podejmowania określonych działań lub zaniechania już podjętych
4)przemiany w sferze aksjologicznej-dotyczy napięcia pomiędzy trzema podstawowymi dla tego zagadnienia wartościami: wolnością, równością i efektywnością, zależą one od dominującej opcji politycznej, która promuje swoiste dla siebie wartości,
-po wielkich przemianach politycznych dochodzi zwykle do reform oświatowych- Rosello (lata 30 XX wieku)
TYPY REFORM SZKOLNYCH(ze względu na zakres zmian- H.Lewin):
a)mikrotechniczne-dotyczą niewielkich zmian w istniejących strukturach szkolnictwa np. dodanie nowego przedmiotu do programu nauczania( edukacja seksualna, zdrowotna, regionalna) lub nowych technologii( multimedialnych technik nauczania)
b)makrotechniczne- zmiana funkcjonowania edukacyjnych układów i struktur jako całości, zmierzają one do wewnętrznej modyfikacji organizacji szkolnictwa, np. zmiany formalnych wymagań kwalifikacji nauczycieli i zasad pokonywania kolejnych szczebli kariery zawodowej
c)mikropolityczne- związane z wewnętrznym zarządzaniem instytucjami edukacyjnymi i kontrolą procesów oświatowych, dochodzi do przeniesienia punktu ciężkości w zakresie podejmowanych decyzji w obrębie trzech grup: administratorów, nauczycieli oraz rodziców i uczniów
d)makropolityczne- dotyczą zewnętrznego zarządzania i kontroli nad systemem szkolnictwa np. przekazanie społecznościom lokalnym uprawnień do kontrolowania szkolnictwa, na skutek decentralizacji
REFORMY EDUKACJI WOBEC NADZIEI NA ZMIANĘ SPOŁECZNĄ:
- w czasach dekolonizacji w Afryce i Azji uznawano edukację za czynnik, który umożliwi zlikwidowanie luki ekonomicznej między Zachodem i Trzecim Światem, edukacja miała przynieść zmianę społeczną na płaszczyźnie ekonomicznej, politycznej, socjologicznej(wzrost ruchliwości społecznej) oraz psychologicznej(rozwój orientacji na sukces)
- reformy zmierzające do segregacji rasowej w Ameryce mające zapewnić równy start edukacyjny dzieciom ze środowisk zmarginalizowanych przyniosły efekty tylko na etapie ekstensywnym czyli w przypadku walki z analfabetyzmem i nauczaniu „ podstaw”, za to nie sprawdziły się na etapie intensywnym kiedy próbowano zwiększyć udział młodzieży z tych środowisk wśród studiujących i przerwać zaklęty krąg reprodukcji społecznej
-edukacja nie tylko nie likwiduje rażących dysproporcji pomiędzy bogatymi, a biednymi, ale jeszcze je pogłębia
- ( Cylkowska-Nowak) reformy edukacyjne są pochodne wobec zmian ekonomicznych i stanowią odpowiedź na potrzeby wyspecjalizowanych zawodów, przyjmuje się że system oświatowy pełni funkcję selekcyjną i alokacyjną tzn. kształci ludzi do zawodów, które mogą jak najefektywniej wykonywać
-technokratyczny punkt widzenia na reformy oświatowe rozpatruje je więc w kategoriach relacji między zmiana ekonomiczną, strukturą społeczną i edukacją, rynek pracy jest w tym przypadku istotnym determinantem wobec rynku edukacyjnego
-kiedyś „edukacja dla równości”, teraz „edukacja dla doskonałości” przyczyny-niepowodzenie wyrównywania poziomu życia różnych grup społecznych przy pomocy edukacji oraz tzw. bezrobocie strukturalne
-globalizacja, rywalizacja w zakresie ekonomii oraz rynku zbytu między państwami ->skutek warunkiem sukcesu staje się efektywność i wydajność
W KIERUNKU PRZEZWYCIĘŻANIA TECHNOKRATYCZNEJ WIZJI:
- przezwyciężenie technokratycznej optyki w reformowaniu szkoły wydaje się jednym z warunków budowania edukacji adekwatnej do przyszłości i jednocześnie takiej, która miałaby swój udział w kreowaniu przyszłości
- nie wystarczy już dziś, że nauczyciel jest „transformatywnym intelektualistą”, ale konieczne jest takie pedagogiczne przygotowanie, które umożliwi mu działanie w warunkach permanentnej i nieuleczalnej niepewności i takie kreowanie społecznego doświadczenia swojego i uczniów, że będą oni przygotowani do życia, w którym mamy do czynienia „ z nieograniczoną liczbą konkurujących ze sobą form życia, niebędących w stanie dowieść, że ich roszczenia do pierwszeństwa oparte są na czymś solidniejszym i bardziej wiążącym niż ich własne historyczne ukształtowane konwencje
- wprowadzenie nowych stopni kwalifikacji zawodowych nie może być jedynym środkiem lepszego przygotowania nauczycieli do pracy w szkole