Temat: Intencja wypowiedzi, czyli po co mówimy.

Cele lekcji

Uczeń:

- doskonali postawy świadomego użytkownika języka;

- potrafi określić cel wypowiedzi;

- doskonali umiejętności formułowania myśli zgodnie z intencją;

- zwraca uwagę na rolę intonacji w mówieniu.

Pomoce: podręcznik Jutro pójdę w świat kl.5, s.41-43; karty pracy; słownik wyrazów bliskoznacznych.

Tok lekcji

1. Wprowadzenie: dlaczego ludzie porozumiewają się ze sobą? W jaki sposób to czynią? Następnie praca z kartą pracy 1 (np. za pomocą języka, mowy, gestów i mimiki; znaków graficznych, drogowych; znaków dymnych, świetlnych itp.). Wykres można wzbogacić o więcej strzałek.

2. Po uzupełnieniu wykresu uczniowie zastanawiają się:

1. który ze sposobów porozumiewania się jest najwygodniejszy i najbardziej precyzyjny?

2. kiedy nadawca i odbiorca mogliby mieć kłopot z porozumieniem się?
   - karta pracy 2 (mówią innymi językami; nadawca wyraża się nieprecyzyjnie, niestarannie; inaczej rozumieją pojęcia; używają innego słownictwa, np. osoba starsza nie zna i nie rozumie wyrażeń używanych przez młodzież).

3. Analiza obrazków (podręcznik, s. 41); określenie intencji wypowiedzi na obrazkach. Rozmowa o intencjach wypowiedzi - polecenie dla uczniów: Każdy z was rozmawiał dziś z kimś, coś mówił. W jakim celu zabieraliście głos? Podajcie przykłady np. z dzisiejszych rozmów przy śniadaniu lub w drodze do szkoły.

1. praca ze słownikiem wyrazów bliskoznacznych:

intencja - ........................................................................................................................

(cel, zamiar, zamysł, zamierzenie...)

Część praktyczna

4. Ćw. 2, s. 41-42 - praca wspólna przy pierwszym przykładzie, praca indywidualna przy kolejnych. Odczytanie rozwiązań.

5. Praca w parach - każda para wybiera dwie z intencji zaproponowanych w ramce
   do poprzedniego ćwiczenia. Następnie układa krótki dialog na dowolny temat,
   w którym wystąpią wybrane intencje. Prezentacja trzech scenek z określeniem intencji wypowiedzi.

6. Praca w grupach: każda grupa losuje kartę pracy i układa po trzy wypowiedzi zgodne z kontekstem, realizujące wskazane intencje - karty pracy 3.

7. Intencje wypowiedzi w mediach - praca w grupach. Każda grupa otrzymuje jeden
   z fragmentów tekstu - karty pracy 4. Etapy zadania:

1. próba określenia, z jakich tekstów mogą pochodzić fragmenty (recenzja, reklama, artykuł z poradami, ogłoszenie, apel, notka prasowa, ogłoszenie, instrukcja);

2. określenie intencji każdej wypowiedzi;

3. rozmowa o tym, jakie są najczęstsze intencje wypowiedzi w mediach
   - karta pracy 5, brylant wartości (wersja łatwiejsza lub trudniejsza), omówienie wyników pracy;

4. ćw. 5, s. 42 oraz odczytanie informacji z ramki na s. 43 - zwrócenie uwagi na znaczenie interpretacji głosowej tekstu także w pracy aktora.

8. Praca domowa: ćw. 3, s. 42 i 6 s. 43

Karty pracy

Karta pracy 1

Ludzie porozumiewają się za pomocą

Karta pracy 2:

Nadawca Odbiorca

Mogą mieć problem z porozumieniem się, gdy:

.......................................................................................

.......................................................................................

.......................................................................................

.......................................................................................

Karty pracy 3

Karty pracy 4

Film jest raczej nieudaną opowieścią o życiu. Razi banałem, nudzi dłużyznami i zbyt wolną akcją.

Ciesz się latem! Nowe żele pod prysznic pachną letnimi aromatami. Wypróbuj!

Aby uratować koszulkę, z której nie można usunąć małej plamki, można po prostu ozdobić ją haftami lub aplikacjami.

Uwaga, uwaga! Instytut Meteorologiczny ostrzega o zagrożeniu silnymi burzami i ulewami. Apelujemy o ostrożność i rozwagę.

Minister odwiedził Bibliotekę Narodową w Warszawie, gdzie otwarta została wystawa poświęcona Adamowi Mickiewiczowi.

Oddam w dobre ręce białego pudelka.

Przycisk oznaczony zieloną słuchawką służy do odbierania rozmów. Przycisk z czerwoną słuchawką - do ich kończenia.

Karta pracy 5

Wersja trudniejsza:

Najczęstsze intencje wypowiedzi w mediach to:

1. .................................................................................................

2. .................................................................................................

3. .................................................................................................

4. .................................................................................................

5. .................................................................................................

6. .................................................................................................

7. ................................................................................................

8. ................................................................................................

9. ................................................................................................

Wersja łatwiejsza:

Najczęstsze intencje wypowiedzi w mediach to:

1. Informowanie.

2. Wyrabianie opinii.

3. Ocenianie zdarzeń, faktów, tekstów kultury.

4. Zachęcanie do kupna jakiegoś towaru.

5. Ostrzeganie przed niebezpieczeństwami.

6. Dostarczanie rozrywki.

7. Udzielanie porad, rozwiązywanie problemów.

8. Wywoływanie zaciekawienia światem.

9. Pogłębianie zainteresowań.
   
   

4

www.wsip.pl

Turysta chce:

- zapytać o drogę:

.....................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................

- wyrazić zachwyt piękna okolicą:

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

- wyrazić niepokój związany z brzydką pogodą:

...........................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Kolega z klasy chce:

- usprawiedliwić swoje nieprzygotowanie do lekcji:

.....................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................

- odmówić pójścia na wagary:

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

- przekonać klasę do pojechania na wycieczkę:

...........................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Mama chce:

- poinformować cię, co możesz zjeść na kolację, gdy jej nie będzie:

.....................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................

- dowiedzieć się, jaki prezent chciałbyś dostać na urodziny:

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

- wyrazić niezadowolenie z twoich ocen:

...........................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Sąsiadka chce:

- ostrzec przed groźnym psem biegającym po ulicy:

.....................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................

- pochwalić kwiaty na waszym balkonie:

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

- wyrazić wdzięczność za pożyczenie cukru:

...........................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Wujek chce:

- zaproponować rodzinie wakacje u niego nad jeziorem:

.....................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................

- przedstawić swoja żonę:

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

- skrytykować korki na ulicach miasta:

...........................................................................................................................................................................................................................................................................................................

---