• Na czym polega „bycie dorosłym”?

Być dorosłym to być sobą, postawić na własną , niepowtarzalną indywidualność, być w zgodzie z własnymi odczuciami, stylem bycia, iść za głosem własnych zamiłowań, zdolności i umiejętności, jest to prawdziwe przejście do dorosłości. Jest to najważniejsza decyzja w życiu, gdzie człowiek wchodzi na drogę samorozwoju, zaspokajając tym samym jedną z najważniejszych potrzeb psychicznych człowieka - potrzebę samorealizacji.

• Co wzmacnia tendencje narcystyczne u człowieka?

Sztuczne, niezwiązane z faktycznymi dokonaniami (w tym - osiągniętymi postępami) podwyższenie własnej, czy cudzej samooceny może niebezpiecznie wzmocnić tendencje narcystyczne. Badania dowiodły, że osoby narcystyczne wykazują najwyższy poziom agresji gdy się je obraźliwie skrytykuje, zagrozi, bądź podda w wątpliwość ich przesadnie wysokie mniemanie o sobie. Osoby takie są skrajnie wyczulone na oceny zewnętrzne.

• Jak samoocena wpływa na nasze zachowanie?

To, jak oceniamy siebie zależy od tego, co uważamy za wzorzec, co jest naszym punktem odniesienia, naszym „ja” idealnym. Zbyt duża przepaść między „ja” realnymi „ja” idealnym to powód stałego niezadowolenia z siebie, niskiego poczucia własnej wartości, a bywa, że i usprawiedliwienie własnej inercji. Jeśli nasza samoocena jest wysoka, z większą pewnością siebie, energią i koncentracja przystępujemy do realizacji naszych planów, dążeń, zamierzeń. Jeśli nasza samoocena jest niska - wahamy się , odkładamy realizację, przystępujemy do niej z lękiem, niewiara w pozytywne zakończenie i pozytywne efekt; bez należnej koncentracji i energii.

• Jak wpływać na samoocenę?

Osoba o niskiej samoocenie może ją podwyższyć zmieniając swoje zachowanie na takie, które sobie ceni. Jedyną skuteczną metoda pomocy osobom z niezasłużenie (nierealnie) wysoką samooceną, którym towarzyszy pogardliwy stosunek do innych ludzi i wysoki poziom agresywności, jest znalezienie w nich czegoś dobrego i docenienie tego czegoś w sposób wyraźny. Nie muszą to być cechy zachowania, mogą to być np. zdolności, czy umiejętności.

• Dlaczego nie zawsze wykorzystujemy pojawiające się emocje do rozwiązania problemu?

Przeszkoda pojawia się już na początku, gdy zamiast wykorzystać emocje jako wskaźnik problemu, traktujemy je jako wskaźnik sam w sobie i staramy się nie czuć tego co czujemy, czuć co innego albo wręcz odciąć się od emocji.

• Jak można psuć motywację?

Można powiedzieć, że nie ma skuteczniejszego sposobu osłabiania motywacji do czegoś, niż robienie tego pod przymusem, w dużych ilościach i bez uzasadnienia. Z tego wynika, że bardziej opłaca się robić czegoś znacznie mniej, ale za to z maksymalnie wszechstronnym i przekonującym dla słuchaczy, realizatorów uzasadnieniem.

• Specjalizacja jako sposób na motywację

Chodzi o to aby dopasować propozycje działań, zajęć, tematów do indywidualnych potrzeb a nie do ujednolicania potrzeb. Stąd też od najmłodszych lat możliwa jest daleko posunięta specjalizacja, oparta na wyborze tego, co każdego najbardziej interesuje.

• Potrzeby społeczne jako motywatory

Ludzie - także dzieci, a więc i uczniowie - są skłonni podejmować niektóre działania nie tyle ze względu na rodzaj - treść - co ze względu na towarzystwo, w którym to działanie będą wykonywać, ponieważ zaspokajają swoją potrzebę kontaktu z innymi ludźmi, jednocześnie wykonując działanie, które w pojedynkę nie byłoby tak chętnie wykonywane. Społeczne sytuacje, w trakcie których realizuje się jakiś wspólny cel, dają jeszcze dodatkowe korzyści w postaci nabywania umiejętności współpracy.

• Emocje podstawowe

Wyróżniamy cztery podstawowe emocje. Te emocje to:

RADOŚC(zadowolenie, uciecha, przyjemność, itp.);

GNIEW(złość, wściekłość, irytacja, itp.);

LĘK(strach, niepokój, trema, panika, itp.);

SMUTEK(żal, nostalgia, melancholia, itp.).

Określenia podane w nawiasach są niektórymi terminami bliskoznacznymi, używanymi na określenie tej samej lub podobnej emocji w różnych okolicznościach i w różnym natężeniu.

• Kiedy pojawiają się: złość, lęk, smutek, gniew, radość

RADOŚC - pojawia się wtedy gdy sytuacja jest zgodna z naszymi potrzebami, gdy nasze potrzeby są zaspokojone (bądź zaspokajane). Im ważniejszych potrzeb to dotyczy tym większa jest nasza radość. Ten mechanizm działa niezależnie od tego, czy w danej sytuacji uświadamialiśmy sobie konkretną potrzebę, czy też nie.

ZŁOŚĆ - jest emocją, która pojawia się w momencie, gdy coś lub ktoś nam przeszkadza, ktoś lub coś nas ogranicza, obraża, poniża, narusza naszą godność. Samo wyobrażenie, zapowiedź przeszkody, może wywoływać adekwatne do tego wyobrażenia emocje: zdenerwowanie, intryga, złość. Wszystkie użyte tu określenia należą do tej Samej klasy emocji: GNIEWU, ZŁOŚCI - wyrażają tylko różny poziom ich nasilenia, może nieco inne zabarwienie. ZŁOŚĆ czy GNIEW sygnalizują zatem pojawienie się problemu.

LĘK - sygnalizuje również pojawienie się problemu, ale problemu innego rodzaju niż złość. Pojawia się on mianowicie w sytuacji zagrożenia. Zagrożenia mogą być fizyczne i psychologiczne, mogą stwarzać je przedmioty, zjawiska przyrody, bądź ludzie.

SMUTEK - pojawia się wraz z jakąś stratą. Smutek także nie może być oderwany od naszych potrzeb, gdybyśmy bowiem nie stracili czegoś, co jest nam potrzebne, to nie mielibyśmy powodu do smutku. Im bardziej potrzebowaliśmy tego co straciliśmy, tym większy jest smutek. Smutek jest zatem sygnałem straty. Można stracić zarówno jakiś przedmiot jak i kogoś bliskiego.

• Emocje jako wskaźniki

Emocje są jedynie wskaźnikiem sytuacji. Wskaźniki pełnią użyteczną rolę: sygnalizują nie tylko te sytuacje, w których „wszystko jest w porządku”, lecz również te, w których pojawia się jakiś problem. Otrzymywanie informacji o zagrożeniu czy przeszkodzie jest czymś niezwykle wartościowym, dzięki czemu możemy podjąć właściwe kroki zaradcze. Emocje sygnalizują coś istotnego, co się w danym momencie dzieje z nami, z naszymi potrzebami: czy wszystko jest w porządku(radość), czy pojawiają się jakieś zagrożenia(lęk), albo przeszkody(złość), czy czegoś istotnego zabrakło(smutek).

• Przyczyny blokowania emocji oraz skutki ich nie wyrażania

Wyróżniamy trzy Powody Blokowania emocji.

Po pierwsze, jest to wynik szeroko rozpowszechnionego, acz fałszywego przekonania, że w życiu liczą się tylko materialne, namacalne konkrety, zaś emocje są zbędnym, przeszkadzającym dodatkiem.

Po drugie, co wynika z pierwszego, brakuje nam zrozumienia roli emocji w funkcjonowaniu człowieka.

Po trzecie, nieprzyjemne emocje u dzieci są dla otoczenia pewnym kłopotem. Nie całe dorosłe społeczeństwo i nie zawsze ma dostatecznie dużo cierpliwości i troski, żeby dociekać dlaczego dziecko jest niezadowolone, zniecierpliwione czy marudne.

Konsekwencje zniechęcenia do odczuwania i wyrażania emocji są różnorodne i niekorzystne. Zasadniczy efekt jest zgodny z tym, co słyszymy: uczymy się traktować emocje jako nie takie , jak trzeba, i pojawiające się nie wtedy gdy trzeba, jako coś niezrozumiałego i nieadekwatnego do sytuacji, a zatem jako coś najmniej potrzebnego, a może wręcz szkodliwego. Uczymy się traktować emocje jako problem, a nie jako wskaźnik problemu.

• Emocje a uzależnienia

Konsekwencją emocjonalnej frustracji czy napięcia jest chęć zaznania ulgi czy spokoju, która towarzyszy człowiekowi tak Samo uporczywie, jak niewyrażona frustracja, lęk czy napięcie. W takiej sytuacji niektórzy „odkrywają”, że środki chemiczne takie jak: papierosy śr. uspakajające, alkohol czy narkotyki, pozwalają - choćby na czas ich działania - poczuć się lepiej, uzyskać upragniony spokój(luz), pozbyć się psychicznego dyskomfortu.

• Umiejętności osobiste i społeczne

Dzięki umiejętnościom osobistym i interpersonalnym, możemy skuteczniej i z mniejszym emocjonalnym ob. Ciążeniem realizować swoje potrzeby w kontaktach z innymi, zależy od nich również nasz stan emocjonalny, poczucie satysfakcji czy szczęścia. Umiejętności osobiste i społeczne zdobywamy w sposób przypadkowy, metodą prób i błędów, mając niewielki wpływ na to, czy okoliczności okażą się dla tej nauki sprzyjające, czy też nie. Toteż efekty są także przypadkowe i trudne do przewidzenia.

• Edukacja emocjonalna

Edukacja w zakresie umiejętności emocjonalnych („inteligencji emocjonalnej”) musi stać się tak samo systematycznym procesem, jak nauka czytania, pisania czy liczenia.

Wyzwania współczesnego życia dla ludzi obecnie żyjących - w tym zwłaszcza młodzieży - są zbyt duże, aby kwestię dobrego lub złego radzenia sobie w życiu pozostawić przypadkowi i nadal ograniczać się do zapamiętywania informacji na tematy odległe i abstrakcyjne, z pominięciem bliskich i konkretnych, bez których nie będzie można sobie z owym życiem poradzić.

• Style działania: agresywny, asertywny i pasywny.

Uczucia można wyrazić w sposób agresywny, pasywny i asertywny.

Agresywne wyrażanie gniewu, złości lub lęku jest równoznaczne z zadawaniem bólu. Często kryje się za tym chęć zranienia, ukarania osoby, która wywołała w nas nieprzyjemne uczucie. Mówimy wtedy raniące słowa, stosujemy fizyczną lub emocjonalną przemoc.

Sposób pasywny polega na tłumieniu energii związanej np. z gniewem i nie wyrażaniu, ukrywaniu go (np. pod maską uprzejmości). Efektem jest ból głowy, kumulacja napięcia, narastanie wrogości, wycofywanie się z relacji z innymi.

Asertywne wyrażanie uczuć polega na ich werbalizacji (przedstawienie za pomocą słów), jednoznacznej komunikacji oraz na aktywnym dążeniu do zmiany niekorzystnej sytuacji, przez informowanie o tym, co budzi nasze przykre emocje, np. "nie lubię, gdy mówisz do mnie w ten sposób", "denerwuję się, gdy na mnie krzyczysz". Asertywny sposób wyrażania emocji nie deprecjonuje drugiej osoby, nie jest atakiem, służy koncentracji na doprowadzeniu do zmiany niekorzystnej dla nas sytuacji.

• Ważne funkcje wyrażania uczuć pozytywnych

Pierwszą ważną funkcją wyrażania pozytywnych uczuć jest informowanie kogoś, co w nim lubimy, cenimy, kochamy, podziwiamy, co w jego zachowaniu sprawia nam przyjemność , zadowolenie, radość, z czego się cieszymy - jest to bezpośrednie narzędzie budowy poczucia wartości drugiej osoby. Jeśli ta komunikacja jest wzajemna - to także i naszego.

Innym zjawiskiem, którego budulcem są pozytywne uczucia, jest atmosfera w grupie (środowisku), w którym przebywamy. Gdy ludzie są wypełnieni negatywnymi uczuciami i wyrażają je, to indukują się nawzajem tymi emocjami, odbierając to jako „złą atmosferę”. Gdy to samo robią z emocjami pozytywnymi, tworzy się atmosfera pozytywna. Odpowiednia atmosfera jest dobrem na ogół wysoko cenionym.

Trzecim, niezwykle ważnym powodem pamiętania o uczuciach pozytywnych i wyrażania ich jest to, o czym marzy wiele osób: wywieranie wpływu na innych. Większość ludzi ma w większości sytuacji tendencję do powtarzania tych zachowań, które spotkały się z pochwałą, uznaniem, radością, wdzięcznością, czyli z pozytywnymi uczuciami. Toteż wyrażając pozytywne emocje - zawsze gdy się w nas pojawiają - sprawiamy, iż rzeczywistość, ludzie, otoczenie staje się bardziej takie, jakie chcielibyśmy, aby było.

• Inteligencja emocjonalna

Inteligencja emocjonalna jest zespołem zdolności, umiejętności i nawyków, będących podstawą naszych sukcesów w kontaktach z innymi ludźmi. Jej istotą jest zgodne współdziałanie emocji i intelektu (rozumu) - stad wzięła się jej nazwa.

• Istota wszystkich kompetencji emocjonalnych

Przedstawiona w książkach przez Daniela Golemana koncepcja inteligencji emocjonalnej wyróżnia, 5 zdolności i 22 umiejętności.

Podstawą wszystkich kompetencji emocjonalnych jest właściwy stosunek do siebie i innych ludzi, i utworzone na tej podstawie cechy charakteru. Wszystkich umiejętności emocjonalnych można (i należy) się nauczyć. Każdy ma w tym zakresie jakieś dobre strony (jakieś umiejętności) i jakieś luki do wypełnienia (breki w umiejętnościach). Nie zdobędziemy inteligencji emocjonalnej ucząc się jedynie trików, ponieważ sięga ona do samych podstaw naszego światopoglądu- do systemu wartości realizowanych, czyli tych, które faktycznie kierują naszym zachowaniem.

• Co sprzyja a co nie rozwojowi inteligencji emocjonalnej

Podstawowe znaczenie mają doświadczenia dzieciństwa , a przede wszystkim to, jak nasi rodzice (opiekunowie) odnosili się do nas, do siebie i do innych ludzi. Jeżeli to odnoszenie się było nacechowane miłością, życzliwością, troską, pozbawione było manipulacji i zniewolenia a czyny były zgodne ze słowami, to nasz stosunek do siebie, innych ludzi i świata będzie stosunkiem budującym. Stworzona na jego kanwie hierarchia wartości będzie sprzyjać dokonywaniu takich wyborów życiowych, podejmowaniu takich decyzji, które będą rozwijać wewnętrznie, umożliwiać zaspokajanie naturalnych potrzeb, budować trwałe więzi z innymi ludźmi, czerpać głęboką satysfakcję z życia. Dziecko wychowane w atmosferze miłości i troski w sposób naturalny cenić sobie będzie życie czynne, aktywne, skierowane ku światu i innym ludziom.

Dziecku wychowanemu bez miłości i troski, manipulowanemu, ograniczanemu, dziecku, którego rodzice (opiekunowie) co innego mówią, a co innego czynią, których stosunek do innych ludzi nie opiera się na życzliwości i przychylności, świat będzie jawił się jako miejsce niebezpieczne, z którym trzeba albo wałczyć (wprost lub podstępem) albo od niego uciekać. Jego widzenie rzeczywistości będzie zniekształcone przez lęk, obawy, nieufność, podejrzliwość, wrogość, pesymizm. Takie widzenie rzeczywistości będzie przeszkadzać w radzeniu sobie z problemami, powodując niedostosowane do realiów działanie.

Równie negatywne efekty wychowawcze przynosi nadopiekuńczość , mylona często z troską i miłością . krzywda robiona dziecku jest tym większa, im bardziej opiekunowie starają się spełniać każdą jego zachciankę. Człowiekowi takiemu brakuje podstawowych umiejętności społecznych, niezbędnych do normalnego funkcjonowania wśród ludzi, do zaspokajania elementarnych potrzeb.

Pyt. 2 Zachowania odruchowe człowieka jako jego druga natura

--są to zachowania nieskuteczne, utrudniające nam życie , niszczące kontakty społeczne, uniemożliwiające dochodzenie do celów, zaspakajanie ważnych potrzeb życiowych rujnujące zdrowie psychiczne . Dlatego gatunek ludzki ciąle je powiela , przekazuje z pokolenia na pokolenie, ponieważ nie wie jak się ich pozbyć i na co zamienic

Pyt 61 Nieświadome mechanizmy obronne - Jest to ochrona przed skutkami przed konfliktu emocjonalnego, czyli obrona dobrego mniemania o siebie, obrona dobrego mniemania o innych szczelnie osobach znaczących.

Mechanizmy obronne : przeniesienie , sublimacja ,projekcja ,regresja , racjonalizacja

Mechanizmy obronne-człowiek wytwarza w sobie w sposób nieświadomy w odpowiedzi na trudne do zniesienia napięcie wewnętrzne.

Pyt 62 Agresja emocjonalna i instrumentalna

Agresję dzieli Sie na Emocjonalną (pierwotną i wtórną) i instrumentalną.

Agresja emocjonalna to ; wtórna ( bodźce bólowe ,strach, głód, popędy seksualne, frustracja)

Agresja emocjonalna pierwotna :emocje gniewu i nienawiści

W agresji instrumentalnej motywem jest osiągniecie określonego celu, rywalizacja o cos, chęć zdobycia czegoś.

Pyt 63 Typ pobudliwy i jak mu pomóc - może być ukształtowany przez tendencje wrodzone, szkodliwe urazy z dzieciństwa, brak treningu hamowania. Można mu pomóc przez trenowanie odporności na konflikt y

Pyt 64 Kiedy dochodzi do porwania emocjonalnego i czym się ono przejawia

Do porwania emocjonalnego dochodzi , gdy coś postrzegamy jako zagrażające nam , nie zależnie od tego czy słusznie czy nie. Uruchamiana jest reakcja emocjonalnego ośrodka mózgu , który przejmuje dowodzenia nad ważniejszymi częściami mózgu.

Najczęstszą reakcją na sytuację porwania emocjonalnego jest całkowite poddanie się zalewającym nas negatywnym uczuciom.

Pyt. 65 Współpraca intelekt - emocje u człowieka

Sam nasz intelekt potrzebuje współpracy ze strony emocji. Odcinając go od emocji, pozbawiamy go tej współpracy. W efekcie spada poziom inteligencji. Uczucia SA częścią naszej tożsamości , tłumiąc je zaprzeczamy sobie. Kontakt z emocjami jest nam potrzebny do zachowania zdrowia psychicznego.

Pyt. 66 Czynniki odpowiedzialne za sukcesy zawodowe;

- samokontrola

- wiara w siebie

- odpowiedzialność

- obowiązkowość

- empatia, wrażliwość , szacunek dla ludzi

Pyt. 67 Poczucie własnej wartości - czym jest i jak go kształtować?

Poczucie własnej wartości -to nic innego jak pewien stosunek do siebie samego, czy akceptujemy siebie. Poczucie wartości jest to średnia, wypadkowa z samooceny w wielu aspektach naszego funkcjonowania. Poczucie wartości można kształtować po przez zwracanie uwagi na swoje pozytywne strony: zalety , umiejętności, i osiągnięcia .

Pyt. 68 Niszczenie poczucia własnej wartości - zaniżone poczucie własnej wartości

Poczucie własnej wartości jest niszczone przez komunikaty które bezpośrednio lub wprost mówią ile jesteśmy warci .np. głownie negatywne komunikaty z których odczytamy ,, jestem do niczego''

- trzeci mechanizm niszczący poczucie wartości jest oparty na odrzuceniu emocjonalnym

Zaniżone poczucie własnej wartości -wyznacza w sposób niekorzystny relacje z innymi ludźmi , osoba taka postrzega siebie jako mniej wartościowa od innych. Efektem zaniżonego poczucia wartości jest też pasywność , bierność ,nie podejmowaniu wielu aktywności jakie podejmują inni

Pyt 69 Jak można samemu rozwijać poczucie własnej wartości ?. Po przez świadome zwracanie uwagi na swoje mocne strony: zalety , umiejętności i dotychczasowe osiągniecia .

Pyt. 70 . S. Coveya rozumienie empatycznej rozmowy i empatycznego słuchania

1. Słuchanie empatyczne polega na głębokim zrozumieniu sytuacji osoby, której słuchamy i której mamy pomóc. Wczuciu się w jej sytuację. Staramy się zrozumieć jej punkt widzenia, nawet jeśli jest on daleki od naszego.

Empatyczna rozmowa jest to rozumienie rozmówcy . Empatyczny rozmówca pozwala na dotrzeć do zakłóceń i wyeliminować je. A gdy już je wyeliminujemy - zobaczyć prawdziwe problemy i spróbować je rozwiązać.

Pyt. 71 Rodzaje autorytetów wg E. Fromma

Fromm wyróżnia 2 autorytety

-racjonalny ( wspomaga rozwój człowieka)

- irracjonalny

Pyt 72 Tłumienie spontaniczności i niezależności jako błędy wychowawcze - prowadzi do tego że dziecko czuje się nie zdolne stanąć na własnych nogach. Dlatego rozgląda się za kimś kto zrobi to za nie to czego sam nie potrafi.

Pyt. 73 Asertywność a inteligencja emocjonalna - Gdy porównamy asertywność z inteligencją emocjonalną to okaże się że umiejętność asertywności przypisujemy więcej praw niż sobie.

Pyt 74 Nieskuteczne sposoby pomagania innym ;

- doradzanie

- instruowanie co naszym zdaniem powinna zrobic

- użalanie się

- pocieszanie, psychologizowanie

- sondowanie np. ,,kto pierwszy zaczął''

- licytowanie ,, to nic w porównaniu z tym, co mnie się zdarzyło''

- korygowanie np. ,,to było inaczej''

- obrona drugiej osoby : np. ,,zrozum go//

- gawędziarstwo : np. ..to mi przypomina...''

Wszystkie te metody mają dwa elementy wspólne 1. Bagatelizowanie odczuc i doświadczeń osoby , której chcemy pomóc i 2.Odwracanie jej uwagi od problemu, domagając się rozwiązania .

Pyt . 75 Jak skutecznie pomagać innym?

Aby skutecznie pomagać innym należy osobie potrzebującej poświecić odpowiednią ilość czasu, uwagi, życzliwości i zrozumienia .

Pyt 76. Na czym polega dojrzałość człowieka (zależność, niezależność, współzależność)?

Dojrzałość człowieka polega na przechodzeniu od zależności , która w sposób naturalny cechuje dziecko przez niezależność do współzależności.

Zależność -założeniem skupionym na ,,Ja `' bądź ,,oni''

Niezależność -założeniem skupionym ,, ja'' polega na samym sobie

Współzależność - to zalożenie skupione na ,, my'' my'' możemy współdziałać

Pyt . 77. Jak wpływać na siebie? Aby wpłynąć na siebie należy ; określić sobie cele życiowe , analizowanie problemów i szukanie nowych możliwości. Skuteczne zarządzanie sobą to również robienie rzeczy we właściwej kolejności, przede wszystkim tych które SA najważniejsze. Wymaga to dyscypliny, dojrzałości i siły charakteru.

Pyt. 78 Poziomy komunikacji a jej rezultaty:

1. Najniższy poziom - powstaje w sytuacji niewielkiego zaufania

2. Średni poziom. charakt. jako pełen szacunku i szczerości ,ale pozbawiony empatii. To porozumienie prowadzące do kompromisu

3. wysoki poziom. Człowiek dostrzega różnice , nie dąży do ich zatarcia .Połączenie różnic daję efekt synergii( docenianie różnic)

Pyt. 79 Skąd bierze się w nas wewnętrzne poczucie bezpieczeństwa?

Poczucie bezpieczeństwa wyrasta ze świadomości że istnieje rozwiązanie , że w życiu nie zawsze obowiązują zasady. Poczucie bezpieczeństwa bierze się z wiedzy , że nie musisz rezygnować z własnego punktu widzenia , by szczerze i właściwie zrozumieć drugą osobę .Poczucie bezpieczeństwa przychodzi wraz z autentycznym, twórczym i nastawionym na współprace podejściem do ludzi z wcielaniem w życie nawyków współzależnego funkcjonowania.

Pyt . 80 Mechanizm oporu psychicznego - jest to zablokowanie dobrze utrwalonych reakcji ( nawyków) aby w jej miejsce wstawić nowe i te nowe nawyki należy powtarzać tak często aby wygasły stare .

---