Marks napisał „Kapitol” opisuje tam swoje spostrzeżenia w związku z obserwacją gospodarki Anglii. Klasyczna ekonomia polityczna, którą tworzył wraz z A. Smithem i Ricardi. Chcieli stworzyć naukę przybliżoną do ekonomii, mierzyć bogactwa narodowe.
-analiza towaru; najprostsza jednostka, ale nie rzecz prosta, ponieważ posiada wartość.
Np.: jedna włócznia wymieniona za trzy skóry z borsuka, przecież to dwa inne towary i nie są sobie równe. Jednak towar posiada dwa typy wartości;
*użytkowa; zdolność zaspokajania naszych potrzeb
*wymienna; przykładem jest pieniądz, karta kredytowa. Społecznie niezbędna praca, oba towary i włócznia i skóra z borsuka miały wspólny mianownik do wytworzenia obu potrzebna była taka sama praca.
-prawo wartości, prawo popytu i podaży; wymiana jest ewidentna, cena w pieniądzu. Szukali sprawiedliwej ceny produktów. Rynek działa tak, ze ceny się zmieniają.
Spotykają się dwa towary;
Praca + środki pracy → produkt
Kapitał zmienny kapitał stały własność
prywatna
Produkt ma większą wartość niż włożono do produkcji, według Marksa jest to niepoprawne. Zadane jest pytanie skąd z zespolenia tych dwóch wartości wydobyty jest zysk. Ekonomia klasyczna nie potrafiła tego wytłumaczyć. Dla nich zysk to opłata za produkcje, ale proporcje się nie zgadzały , nie było to ekwinentnie.
Marks doszedł do wniosku, ze trzeba bliżej przyrzec się procesowi produkcji następuje zespolenie kapitału stałego i zmiennego. Właściciel konsumuje prace żywą
np.:
ktoś ma mi pomalować pokój, więc ja konsumuje bo mam pomalowany pokój. Za co ja mu płace? Nie za prace bo ona jest źródłem wartości, konsumuje prace robotnika, a płace mu za towar w tym wypadku za „silę roboczą” siła robocza ma wartość najniższej sumy za jaka robotnik przyjdzie do mnie i będzie gotowy do pracy.
Wytwarza się armia bezrobotnych; gotowi są pracować za najniższą stawkę. Jest to towar w którym tylko produkcje się konsumuje i przez to pomnaża się jej wartość. Marks uważał, ze gospodarka kapitalistyczna to wyzysk, bo pracownik nie dostaje tyle na ile zapracuje. Dzięki temu powstaje zysk.
Krytycy Marksa ukazywali, ze źródłem wartości nie jest tylko praca fizyczna, może to być i wiedza, jest ona produktem używanym, ale nie da się jej zużyć.
Marks sądził, ze kapitalizm idzie ku klęsce, katastrofie, poprzez malejącą stopę zysku. Kapitalizm rozwija się poprzez zwiększenie środków pracy, jednak praca ludzi się zmniejsza, zysk zanika. Wymusza to na nim kapitalizm.
Socjologia krytyczna; odwołuje się do Marksizmu, feministki wykorzystują twierdzenia Marksa i kapitalizmu; ukazują, że są gorzej traktowane niż mężczyźni.
Teoria gier; społeczeństwo rozkłada się na dwie klasy;
-burżuazje
-proletariat
Sądził, ze podział powinien być między takimi , którzy maja fabryki i nie mają. Zwracał uwagę, że istnieją pośrednie klasy np.: chłop ma swoją własność prywatną , dużo ziemi więc zbliżają się do burżuazję, ale żyją na poziomie proletariatu.
Prowadził kryterium naukowe, oparte na Heglu;
Ludzie są w klasa klasa dla Uświadamiają
identycznym w sobie → siebie sobie swoje
położeniu, ale nie W pewnym sensie położenie tworzą
zdają sobie z kapitalizm rozwija związki zawodowe
tego sprawy, nie grabarzy dla siebie
umieją się zgrać.
Lenin uważał, że w biednym, ubogim państwie jak Rosja potrzebna jest rewolucja i kapitalizm, co było przeciwne poglądom Marksa.
-robotnicy sami z siebie nie są w stanie przeobrazić się w klasę dla siebie co najwyżej mogą się wspiąć do świadomości związkowej, polepszenia płac, warunków, BHP, ale nie wpadną na pomysł, aby obalić kapitalizm. Należy utworzyć organizacje zawodowych racjonalistów, którzy dojdą do klasy robotniczej i wskażą odrzucenie kapitalizmu na rzecz komunizmu. Partia komunistyczna przypomina bohatera historycznego Hegla. Ta koncepcja była wprowadzana głównie w państwach socjalistycznych. Demokracja jest szkodliwa, bo ludzie nie potrafią sami w sobie zrobić coś dla siebie, więc komunizm musi to zrobić.
Historia myśli socjologicznej wykład 7
(06.11.2007)
- 1 -