Społeczeństwo tradycyjne a nowoczesne

	Społeczeństwo tradycyjne	Społeczeństwo nowoczesne
Cechy organizacyjne	niewielka liczba członków; względna izolacja; wewnętrzne zintegrowanie; wieś podstawową jednostką organizacji przestrzennej; mała liczb miast o preindustrialnym charakterze z wyraźniej niż na wsi zarysowanymi podziałami społeczno-zawodowymi	wielka liczba członków; otwartość - powiązanie wielorakimi więzami z innymi społeczeństwami; heterogeniczność - zróżnicowanie wewnętrzne, klasowe, warstwowe, stanowe; miasto i metropolie podstawowymi jednostkami organizacji przestrzennej; duża liczba miast o postindustrialnym i globalnym charakterze; dominacja „miast informatycznych”
Cechy osobowości	mały poziom potrzeby osiągania; nikły poziom empatii; konformizm; przekonanie o bezsilności wobec świata fizycznego (przyrodniczego); fatalistyczna wiara w przeznaczenie; orientacja na przeszłość; osobowość autorytarna	wysoki poziom potrzeby osiągania; wysoki poziom empatii; nonkomformizm; przekonanie o możliwości okiełznania świata fizycznego (przyrodniczego); rezygnacja z fatalizmu i wiary w przeznaczenie; orientacja na przyszłość; osobowość liberalna lub/i demokratyczna; otwartość na nowe doświadczenia; gotowość do świadomej akceptacji zmiany; umiejętność planowania zarówno w sprawach osobistych, jak i publicznych; punktualność; optymizm w postępowaniu; dbałość o zdrowie
Cechy społeczno-kulturowe	familijny (rodowy) charakter więzi; struktura społeczna hierarchiczna; porządek społeczny oparty na statucie; pozycje przypisane; zachowanie zgodne z konwencjami; działania o charakterze partykularnym; wiedza prenaukowa, niski poziom skolaryzacji; niskie kompetencje symboliczne (nieumiejętność korzystania z mass mediów); zależności personalne czyli niezinstucjonalizowane; kultura przeniknięta sacrum	dominacja więzów rzeczowych, instytucjonalnych; struktura społeczna oparta głównie na podziałach warstwowych; porządek społeczny oparty na „kontrakcie”; pozycje osiągane; zachowania tylko częściowo oparte na konwencjach, w znacznej mierze zaś mierze niekonwencjonalne; działania o charakterze uniwersalistycznym; uniwersytet jako symboliczna instytucja społeczeństwa; wiedza naukowa, wysoki poziom skolaryzacji; wysokie kompetencje symboliczne (powszechna umiejętność korzystania z mass mediów); kultura przeniknięta profanum
Cechy polityczne	władza usankcjonowana sakralnie; władza charyzmatyczna (lub) tradycjonalna; nieliczne organizacje i instytucje polityczne; władza w rękach nielicznej elity; tendencje endogamiczne w łonie elit władzy	władza usankcjonowana świecko; władza legalna; szerokie uczestnictwo społeczeństwa w sprawowaniu władzy (udział w instytucjach przedstawicielskich); pluralizm instytucji politycznych; brak tendencji endogamicznych w łonie elit władzy; rozbudowany instytucjonalny system kontroli elit władzy
Cechy techniczno-ekonomiczne	samowystarczalność; proste technologie; prosty, mechaniczny podział pracy; gospodarka niskotowarowa lub autokonsumpcyjna; niski wskaźnik produkcji na jednego mieszkańca; rolnictwo podstawą egzystencji.	nieautarkiczność; skomplikowane technologie; złożony organiczny podział pracy; gospodarka wysokotowarowa; wysoki wskaźnik produkcji na jednego mieszkańca; dominacja sektora usług tradycyjnych i nowoczesnych; „przemysły innowacyjne” i naukowchłonne (elektronika, informatyka, przemysły kosmiczne) wyspecjalizowane usługi głównymi gałęziami gospodarki; dominacja międzynarodowych korporacji (tzw. Transnational Corporations - TNC's)

---