Jednym z najważniejszych sposobów podnoszenia skuteczności kształcenia i wychowania jest korzystanie na lekcjach z filmów


Jednym z najważniejszych sposobów podnoszenia skuteczności kształcenia i wychowania jest korzystanie na lekcjach z filmów. Umożliwiają one osiąganie różnorodnych celów edukacyjnych.

Julian P. Sawiński
Wideo na lekcjach

Dużą zaletą filmów jest prezentowanie organizmów; procesów i zjawisk przyrodniczych, kulturowych i społecznych, które trudno jest bezpośrednio zaobserwować i badać w naturalnym środowisku. Znacznie rozszerzają: one możliwości poznawcze uczniów i przedstawiają zwykle w sposób atrakcyjny i dostępny fakty, informacje, wydarzenia. Istotne jest, aby były dostosowane do poziomu odbioru uczniów oraz do celów i zamierzeń danych zajęć planowanych przez nauczyciela.

Nowoczesne filmy, obok prezentacji określonych wiadomości, akcentują walory kształcące, tj. sprzyjają kształtowaniu i rozwijaniu ważnych w danym przedmiocie nauczania umiejętności i sprawności, szczególnie intelektualnej, mają też walory wychowawcze, wśród których na uwagę zasługują m.in.:

W naszych szkołach raczej dość często wykorzystuje się filmy na lekcjach różnych przedmiotów. Coraz częściej do tego celu używa się magnetowidu. Zdobył on sobie olbrzymią popularność i chyba trwałe miejsce wśród audiowizualnych środków dydaktycznych. Zaletą magnetowidu jest prostota obsługi i duże możliwości manipulowania obrazem oraz kopiowania i wielokrotnego wykorzystywania nagrania wideo. Stosunkowo łatwo jest przegrywając odpowiednie fragmenty filmów tworzyć także nowe, bardziej, zdaniem nauczyciela, dostosowane treścią i długością zajęć do potrzeb zajęć dydaktyczno-wychowawczych.

Marzeniem wielu nauczycieli jest posiadanie magnetowidu i odpowiedniej liczby kaset wideo w szkole i w domu, aby nagrywać i przygotowywać fragmenty ciekawych filmów i audycji telewizyjnych i pokazywać je na lekcjach. Coraz więcej szkół dysponuje już dziś magnetowidami i zestawami kaset. Problemem są teraz najczęściej koszty przedsięwzięcia. Ważne w tym zakresie jest także stworzenie odpowiedniego "banku informacji" o tym, jakimi filmami dysponują szkoły, aby mogły między sobą wymieniać nagrania wideo.

Starsi nauczyciele pamiętają czasy, kiedy można było wypożyczać filmy dydaktyczne na taśmie 16 mm i wyświetlać je na projektorach filmowych. Była też możliwość zamawiania filmów przez telefon. W ostatnich kilku latach wyeliminowano - z różnych przyczyn - te urządzenia i filmy ze szkół.

Obecnie modny jest magnetowid i komputer. Środki te wychodzą naprzeciw potrzebom i umiejętnościom obecnego telewizyjnego pokolenia dzieci i młodzieży. Trzeba jednak zdawać sobie sprawę, że włączenie ich do procesu nauczania nie wpływa automatycznie na wzrost wiadomości i umiejętności uczniów. Problem polega na umiejętnym wykorzystywaniu walorów tych środków dydaktycznych podczas zajęć lekcyjnych lub innych.

Wyciąganie wniosków o wyższej efektywności nauczania uzyskiwanej przy zastosowaniu filmów przyrodniczych, np. około 10-20% (Budkiewicz, 1990), jest raczej nieporozumieniem. To nie samo zastosowanie filmów lub audycji telewizyjnej podnosi efektywność edukacyjną, lecz ich treść i przede wszystkim właściwy sposób wykorzystania w procesie nauczania i uczenia się podczas zajęć szkolnych (Sawiński, 1993).

W dydaktyce znane są różne sposoby wykorzystywania filmów. W zależności od planowanych celów zajęć oraz treści filmu, jego konstrukcji i funkcji, służy on do:

Lekcja z filmem (biologia) może mieć, np. następującą strukturę:

Faza przygotowawcza

  1. Czynności organizacyjno-porządkowe.

  2. Organizowanie sytuacji problemowej z wykorzystaniem odpowiedniego fragmentu filmu koncentrującego uwagę i myślenie uczniów na problemie.

  3. Określenie celów lekcji.

  4. Sformułowanie problemów, zadań szczegółowych dla uczniów i hipotez.

  5. Określenie (ustalenie z uczniami) sposobów działania, tj. wykorzystania treści filmu.

Faza realizacyjna

  1. Samodzielna obserwacja okazów (innych obiektów, procesów, zjawisk, czynności, eksperymentów wg celów lekcji).

  2. Wprowadzenie w tematykę filmu i ustalenie zadań obserwacyjnych dla uczniów.

  3. Projekcja filmu wideo.

  4. Pogadanka o treści oglądanego filmu i sformułowanie odpowiedzi na wcześniej postawione pytania.

  5. Rejestracja wyników obserwacji i projekcji filmu.

Faza podsumowująca

  1. Utrwalenie wiadomości i umiejętności.

  2. Rozwiązanie problemów i integracja wiedzy.

  3. Wnioskowanie końcowe i zadanie pracy domowej

Wykorzystanie nagrań wideo związane jest nie tylko z potrzebą wyposażenia w magnetowid i monitor TV, ale także z gromadzeniem i tworzeniem własnych materiałów filmowych. Właśnie na tym polegają pozytywne zalety techniki wideo i jej wyraźna przewaga nad tradycyjnymi filmami na taśmie 16 mm. Nauczyciel ma możliwość swobodnego wyboru fragmentu filmu, czasu projekcji, dobierania i zestawiania różnych fragmentów, przyśpieszania lub cofania poszczególnych ujęć filmu.

Sposoby opracowania nagranego materiału filmowego na kasetach wideo są różne. Niektóre z nich opisał J. Pytlak (1989) na łamach "Biologii w Szkole". Podał on proste wzory dokumentacji kaset wideo. Właściwie zgromadzony, opracowany i zabezpieczony materiał filmowy, może służyć nauczycielowi wielokrotnie do projekcji przy realizacji różnych zagadnień programowych.

W ostatnich latach pojawiło się sporo ofert filmów edukacyjnych. Ważne jest ich wartościowanie od strony przydatności do poszczególnych przedmiotów nauczania. Decydując o wyborze filmu wideo należy chyba przede wszystkim wziąć pod uwagę jego treść i jej zgodność z naszymi celami i zamiarami edukacyjnymi. T. Wroński (1994) zastanawiając się nad doborem filmów edukacyjnych stawia pytania:

*

Projekcję wideo znacznie łatwiej jest wkomponować w strukturę lekcji niż większość znanych mi filmów dydaktycznych na taśmie 16 mm, ponieważ są one zwykle kilkunastominutowe i mało dopasowane treścią do danego tematu lekcji. Filmy wideo łatwiej jest przygotować i dopasować to treści lekcji. Na jednej lekcji można zwykle wykorzystać kilka filmów lub ich odpowiednie fragmenty. Łatwiej także jest dysponować czasem pracy, nie obawiając się jego straty związanej z zaciemnianiem sali, przewijaniem taśmy i obsługą projektora filmowego, bowiem obsługa magnetowidu jest znacznie prostsza.

Zainteresowaniem nauczycieli cieszy się również samodzielne rejestrowanie obrazów przy pomocy kamery. Chociaż sprzęt ten nie jest jeszcze powszechny w naszych szkołach, to cieszy fakt, że nauczyciele coraz częściej korzystają z kamery, np.dostępnej w CEN dla nauczycieli innowacyjnych, poszukujących nowych rozwiązań edukacyjnych. O zainteresowaniu tym świadczy także udział nauczycieli w konkursie na najciekawsze nagranie wideo organizowanym kolejny raz przez CEN (d. WOM) w Koszalinie.

Julian P. Sawiński
Koszalin



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Kształcić i wychowywać można dzieci na kilka sposobów
Sposób odżywiania jest prawdopodobnie jednym z najważniejszych aspektów stylu życia i zależy między
Oko jest jednym z najważniejszych narządów zmysłów
20030828120340, Transport jest jednym z najważniejszych czynników determinujących rozwój gospodarczy
67 Sposoby obliczania sił kształtowania plastycznego ppt
Podaj cele kształcenia i wychowania w edukacji matematycznej, edukacja matematyczna z metodyką
Pedagogika-praca, pedagogika resocjalizacyjna - notatki, Prezentacja i materiały - SZKOŁA JAKO INSTY
13 TEORIA KSZTAŁCENIA I WYCHOWANIA W KLASIE SZKOLNEJ
Syt dyd wych, Filologia polska, Teoria kształcenia i wychowania
ZAJĘCIA MUZYCZNE W KSZTAŁCENIU I WYCHOWANIU DZIECI, pedagogika opiekuńczo - wychowawcza
SZKOLA JAKO INSTYTUCJA KSZTALCACA I WYCHOWUJACA, studia Pedagogika Resocjalizacja lic, Notatki d
Teoria wychowania jest działem pedagogiki ogólnej
Rola nauczyciela w procesie kształcenia i wychowania, nauka, 500 prac - pedagogika, psychologia, soc
Pedagogika społeczna wobec zmian w mysleniu o kształceniu i wychowaniu Pilch
pedagogika, wartosc ksztalcenia i wychowania, Karolina Olińska
ubóstwo, dochód gwarantowany-Szmulicz, Najważniejszym problem w Unii w ramach ochrony socjalnej jest
Egzamin z dydaktyki, TEORETYCZNE PODSTAWY KSZTAŁCENIA I WYCHOWANIA

więcej podobnych podstron