ZMIANY ZWYRODNIENIOWO ZNIEKSZTAŁCAJĄCE STAWÓW( arthrosis deformans, osteoarthrosis)


ZMIANY ZWYRODNIENIOWO - ZNIEKSZTAŁCAJĄCE STAWÓW( arthrosis deformans, osteoarthrosis)

- zespół chorobowy polegający na przedwczesnym zużyciu i zwyrodnieniu tkanek tworzących staw. Mają charakter powolny, lecz stalepostępujący. Prowadzą do:

  1. zmiany zwyrodnieniowo- zniekształcające samoistne( arthrosis deformans idiopathica), w których bliższe określenie czynnika wywołującego jest niemożliwe. Mogą być uwarunkowane konstytucjonalnie, gdyż stwierdza się je u ludzi( zwłaszcza otyłych) bez względu na wykonywany zawód i ciężkość pracy- w tym przypadku czynnikiem wywołującym mogą być zaburzenia hormonalne lub przemiany materii. Istnieją także teorie o przebiegających bezobjawowo łagodnych zakażeniach swoistych stawu, wielokrotnie powtarzanych mikrourazach; a także wrodzonej niedomodze chrząstki stawowej lub zmianach w składzie płynu stawowego, który ożywia chrząstkę.

  2. zmiany zwyrodnieniowo- zniekształcające wtórne( arthrosis deformans secundaria) uwarunkowane uprzednio przebytą chorobą stawu. Przyczyny:

Patologia:

  1. obrzęk i wzmożenie unaczynienia błony maziowej oraz torebki stawowej, która z wolna ulega przerostowi, pogrubieniu i zbliznowaceniu

  2. zmiany chemiczne w płynie stawowym, a chrząstka stawowa staje się cieńsza, mniej elastyczna, ulega zeszkliwieniu, traci bladoniebieski kolor i przybiera lekko żółtawe zabarwienie i matowieje. W niektórych miejscach rozpada się na cienkie słupki ustawione prostopadle do powierzchni stawowej( spluszowacenie chrząstki)

  3. chrząstka stawowa powoli zanika i odsłania nie chronioną niczym powierzchnię stawową kości, która styka się z obnażoną kością przeciwległej powierzchni stawowej- w chrząstce powstają ubytki: owrzodzenia wypełnione częściowo ziarniną

  4. na granicy błony maziowej i chrząstki stawowej powstają wyrośla chrzęstne, które następnie kostnieją

  5. podchrzęstna płytka stawu grubieje i staje się nierówna; pogrubieniu ulegają także beleczki kostne istoty gąbczastej, znajdujące się pod istotą korową

  6. nie chroniona płaszczem chrzęstnym tkanka kostna nie wytrzymuje ucisku i ulega degeneracji i obumieraniu

  7. w miejscu największego obciążenia dochodzi do wytworzenia się geod- torbielowatych ubytków kostnych wypełnionych bezpostaciową masą galaretowatą

  8. błona maziowa wokół powierzchni stawowych i w sąsiadujących z nimi zachyłkach ulega przerostowi kosmkowemu( długie, nitkowate twory utworzone z błony maziowej i tkanki pomaziówkowej), a następnie może ulec zbliznowaceniu, przemianie w tkankę chrzęstną, a czasami skostnieniu

  9. w jamie stawowej lub jej okolicy tworzą się ciała wolne, półwolne, chrzęstne lub chrzęstno- kostne

Objawy kliniczne:

- uczucie sztywności stawów zwłaszcza po długim odpoczynku

- ograniczenia ruchomości stawów

- osłabienie kończyny, uczucie zmęczenia

- ból początkowo wysiłkowy, a następnie spoczynkowy

- trzaski podczas ruchów stawów

- pogrubienie i zniekształcenie obrysów stawu

- od czasu do czasu zaostrzenia z zapalnym wysiękiem, obrzękiem, wzmożeniem ocieplenia skóry, pogrubieniem błony maziowej, bolesnością uciskową, przykurczem i znacznym nieraz upośledzeniem czynności stawu

- niestabilność stawu w zmianach bardziej zaawansowanych

- utykanie i trudności w chodzeniu

Obraz radiologiczny:

- początkowo nieznaczne zwężenie szpary stawowej oraz sklerotyzacja kostnej powierzchni stawowej

- narastające dziobiaste wyrośla kostne na brzegach stawu

- obszar sklerotyzacji rozszerza się na istotę gąbczastą

- kondensacja tkanki kostnej, a także okrągławe, torbielowate ubytki cienia kostnego w miejscach największego ucisku

- złamania powierzchni stawowych

Leczenie:

Można jedynie zmniejszyć szybkość rozwoju zmian.

  1. ogólne:

  • miejscowe:

  • Leczenie operacyjne:

    - wykonuje się przy wadliwych ustawieniach osi długich kości, zagięciach i zniekształceniach, powodujących czynnościowe i statyczne zaburzenia kończyn i będących przyczyną przeciążeń ograniczonych odcinków stawowych:

    1. osteotomie- poprawiające ustawienie kości i powierzchni stawowych

    2. operacje wewnątrzstawowe usuwające miejscowe przyczyny uszkodzenia stawu( ciała wolne, uszkodzone łąkotki, patologie więzadeł)

    3. endoprotezoplastyka- operacje wymieniające powierzchnie stawowe

    4. usztywnienia stawu biodrowego- artrodeza

    5. bardzo rzadko resekcje nasad

    ZMIANY ZWYRODNIENIOWE STAWU BIODROWEGO( coxarthrosis)

    1. zmiany zwyrodnieniowo- zniekształcające pierwotne( coxarthrosis idiopathica)

    2. zmiany zwyrodnieniowo- zniekształcające wtórne( coxarthrosis secundaria) mogą być wywołane:

    Objawy:

    - ograniczenie rotacji wewnętrznej kończyny

    - ograniczenie przeprostu, odwiedzenia i przywiedzenia

    - ograniczenie zgięcia

    - przykurcze zgięciowo- przywiedzeniowe

    - osłabienie i niepewność kończyny, dolegliwości bólowe( zaczynające się często w kolanie)

    - profilaktyka: polega na wczesnym wykryciu i doprowadzeniu do całkowitego wyleczenia wszystkich elementów dysplazji, prawidłowym i dokładnym nastawieniu i leczeniu złamań oraz zwichnięć kończyny dolnej, usunięciu zaburzeń statyki oraz odpowiednim zabezpieczeniu powierzchni stawowych przed deformacją w chorobie Perthesa oraz chorobach o zapalnej etiologii.

    Leczenie zachowawcze:

    - fizykoterapia: zabiegi przegrzewające

    - kinezyterapia: zabiegi wzmacniające mięśnie wykonujące ruchy w stawie biodrowym; odciążenie stawu biodrowego

    - farmakologia: środki przeciwbólowe i przeciwzapalne

    Leczenie operacyjne:

    - osteotomia międzykrętarzowa- poprawa funkcji i łagodzenie bólów

    - potrójna osteotomia berneńska- kości biodrowej, kulszowej i łonowej

    - przecięcie przyczepów przywodzicieli z nefrektomią n. zasłonowego i odcięciem krętarza większego- krótkotrwała poprawa

    - artrodeza- usztywnienie stawu biodrowego w pozycji funkcjonalnej: lekkim zgięciu, odwiedzeniu i rotacji zewnętrznej

    - endoprotezoplastyka: mogą powstać liczne powikłania:

    - złamanie lub przebicie trzonu kości udowej przez trzpień endoprotezy

    - złamanie panewki kostnej lub jej przebicie przy wykonywaniu otworów dla cementu w panewce

    - uszkodzenie nerwów

    - uszkodzenie dużych naczyń krwionośnych

    - infekcja

    - zakrzepy i zatory

    - zwichnięcia endoprotezy

    - aseptyczne obluzowanie jednej lub obu części endoprotezy

    - złamanie trzpienia

    - późne infekcje

    - skostnienia okołostawowe

    - wędrowanie panewki w kierunku miednicy lub ku górze

    - złamanie uda

    WGŁĘBIENIE GŁOWY KOŚCI UDOWEJ W KIERUNKU MIEDNICY MNIEJSZEJ

    ( protrusio acetabuli intrapelvica)- nazywane także miednicą Otto'a. Choroba Otto- Chrobaka

    - stopniowe zagłębianie się głowy kości udowej do wewnątrz miednicy

    - scieńczenie i uwypuklenie się dna panewki do światła miednicy

    - zbliżenie krętarza większego do panewki

    - zachowana szczelina stawowa

    - powierzchnia stawowa głowy kości udowej jest gładka, zachowuje swój kulisty kształt lub jest nieco owalna

    - zmniejszenie kąta trzonowo- szyjkowego, skrócenie szyjki

    Objawy:

    - stopniowe ograniczenie ruchów w stawie( ruch zginania utrzymuje się najdłużej)

    SAMOISTNA MARTWICA GŁOWY KOŚCI UDOWEJ( necrosis idiopathica capitis femoris)

    Przyczyna:

    Obszar martwicy zbliżony jest kształtem do klina i nie obejmuje całej głowy kości udowej. Zmieniona część ulega z wolna oddzieleniu od tkanki kostnej żywej warstwą tkanki łącznej, która może częściowo ulec skostnieniu. Radiologicznie stwierdza się duży martwak, który ulega stopniowemu zapadaniu się, pojawiają się zmiany zwyrodnieniowe całego stawu.

    Objawy:

    Leczenie:

    - w okresach początkowych: ochrona chorej kończyny przed obciążeniem zmniejsza dolegliwości bólowe

    - operacyjne:

    ZMIANY ZWYRODNIENIOWE STAWU KOLANOWEGO( gonarthrosis)

    Przyczyny:

    - statyczne odchylenia osi kończyn( koślawość lub szpotawość)

    - wrodzone anomalie( tj. odchylenia od prawidłowego kształtu krzywizn stawowych kłykci udowych, niewłaściwy układ aparatu prostującego kolano)

    - zmiany urazowe( uszkodzenia więzadeł, łąkotek, złamania) i zapalne( RZS, gruźlica)

    Objawy:

    - osłabienie i szybkie męczenie stawu

    - postępujące ograniczenie ruchomości

    - dolegliwości bólowe( najpierw wysiłkowe, potem statyczne)

    - w okresie zaostrzeń objawy zapalenia stawu oraz płyn w jamie stawowej

    - pogrubienie obrysów stawu kolanowego

    - przykurcz zgięciowy stawu kolanowego

    - zaznaczone wychudzenie mięśni uda( szczególnie mięśnia czworogłowego)

    - pogrubienie rzepki i nieznaczne przemieszczenie jej ku górze

    - ucieplenie kolana

    - podczas ruchów wyczuwa się trzeszczenie spowodowane ocieraniem się o siebie nierównych powierzchni stawowych

    - zgrubienie i stwardnienie torebki stawowej

    - częste żylakowate zmiany kończyn

    - zmiany w obrazie rtg:

    Leczenie zachowawcze:

    - ma na celu:

    - wzmocnienie mięśni kończyny( szczególnie m. czworogłowego)

    - odciążenie kończyny przy użyciu laski lub kul

    - w okresach zaostrzeń kilkudniowe unieruchomienie

    - aparat ortopedyczny może zapewnić stabilizację i umożliwić chodzenie; stabilizatory zewnętrzne

    - fizykoterapia:

    - farmakoterapia:

    Leczenie operacyjne:

    - alloplastyka- dla pacjentów ze znacznymi zmianami zniekształcająco- zwyrodnieniowymi

    - osteotomia podkolanowa( „+”)- wprowadzony jest klin, który doprowadza do korekcji w obrębie stawu

    - osteotomia nadkolanowa( „-”)- usunięcie( wycięcie) klina w celu korekcji ustawienia w obrębie stawu

    - artrodeza( usztywnienie)- przywraca funkcję podporową kończyny, gdy nie można wykonać żadnej z operacji lub trzeba usunąć protezę. Kończynę usztywnia się w pozycji funkcjonalnej- lekkie zgięcie.

    - artroskopia- małoinwazyjne działanie w obrębie stawu

    Endoprotezy:

    1. grupa: endoprotezy typu „saneczkowego”; dwuczęściowa: część udowa jest metalowa, a część piszczelowa- plastikowa. Mogą być stosowane w obrębie zniszczonego przedziału stawu przyśrodkowego lub bocznego lub obu jednocześnie

    2. grupa: endoprotezy kondylarne; trzyczęściowe: części udowa, piszczelowa i rzepkowa

    Stosuje się je w stawie kolanowym z zachowanymi więzadłami pobocznymi; koślawość lub szpotawość nie powinny przekraczać 15°, a przykurcz zgięciowy nie powinien być większy niż 30°

    1. grupa: endoprotezy typu zawiasowego; stosowane szczególnie w stawach pozbawionych stabilności na skutek dużych ubytków powierzchni stawowych lub zniszczenia aparatu więzadłowego. Część udowa i piszczelowa nie tworzą układu sztywnego, a jednocześnie przywracają stabilność. Pozwala ona na zginanie i prostowanie oraz niewielkie ruchy rotacyjne.

    Powikłania po endoprotezie:

    - złamanie lub przebicie trzonu kości udowej przez trzpień endoprotezy

    - złamanie lub przebicie trzonu kości piszczelowej

    - uszkodzenie nerwów

    - uszkodzenie dużych naczyń krwionośnych

    - infekcja

    - zakrzepy i zatory

    - zwichnięcie endoprotezy

    - aseptyczne obluzowanie części endoprotezy

    - złamanie trzpienia endoprotezy

    - późne infekcje

    - skostnienia okołostawowe

    Postępowanie po implantacji endoprotezy:

    - doba 0:

    - doba 1:

    - doba 2:

    - doba 3:

    Jeśli zakres zgięcia zbliża się do 90° podejmujemy próby pionizacji. Przy zakresie około 60° pacjent siada ze spuszczonymi kończynami dolnymi.

    - doba 14:

    Obciążanie kończyny po endoprotezie wg Górnickiego:

    - do 3. miesiąca poruszanie się o dwóch kulach 30% obciążania kończyny

    - 3- 6 miesięcy- poruszanie się o jednej kuli 50% obciążania kończyny

    - po 6. miesiącu- poruszanie się bez kul 100% obciążenia kończyny

    W przypadku endoprotezy stawu kolanowego( i biodrowego) ostateczną decyzję co do możliwości obciążania kończyny podejmuje operator( lekarz wykonujący operację).

    CHONDROMALACJA( chondromalatio)

    - polega na zwyrodnieniu, rozpulchnieniu, spluszowaceniu( rozdzieleniu się na słupki) oraz wytworzeniu się szczelin i ubytków chrząstki stawowej rzepki.

    Przyczyny:

    - bezpośredni uraz- ocieranie się nierównych powierzchni stawowych rzepki o rowek międzykłykciowy kości udowej

    - częste przemieszczanie się rzepki w jej nawykowym zwichnięciu lub drobnych podwichnięciach

    - zmiany wrodzone w obrębie stawu

    - zmniejszenie wartościowości chrząstki stawowej

    Objawy:

    - okresowe bóle przedniej części kolana

    - nieznaczna sztywność

    - okresowo niewielki wysięk i obrzęk stawu kolanowego

    - wychudzenie mięśni uda

    - tkliwość uciskowa przyśrodkowego brzegu i powierzchni stawowej rzepki

    - podczas zginania i prostowania w stawie kolanowym wyczuwa się trzeszczenie

    - bierne ruchy rzepki i ucisk na nią są bolesne

    - ostry, piekący ból wywołany przez silne czynne napięcie mięśnia czworogłowego uda, poprzedzone ustabilizowaniem i przyparciem rzepki do kłykci kości udowej

    - czasem ciała wolne, które powodują objawy blokowania, przeskakiwania i znacznego podrażnienia stawu kolanowego

    - zmiany rtg:

    Leczenie zachowawcze:

    - ochrona stawu kolanowego przed dalszymi urazami i nadmiernym obciążeniem

    - zabezpieczenie stawu kolanowego tutorem lub łuską gipsową przez 2-3 tygodnie

    - ćwiczenia wzmacniające mięśnie uda( szczególnie mięsień czworogłowy)

    - diatermia, sollux, ultradźwięki

    Leczenie operacyjne:

    - wycięcie chorobowo zmienionej tkanki i wyrównanie brzegów ubytku

    - ścięcie chrząstki stawowej z całej powierzchni

    - ścięcie chrząstki stawowej wraz z leżącą pod nią podchrzęstną warstwą tkanki kostnej i pokryciu powierzchni resekcji błoną maziową, powięzią lub ścięgnem mięśnia czworogłowego uda

    - patelektomia

    ZMIANY ZWYRODNIENIOWE STAWU RZEPKOWO- UDOWEGO( arthrosis articulatio patello- femoralis)

    Przyczyny:

    - niezborność stawu kolanowego( koślawość lub szpotawość)

    - asymetria działania mięśnia czworogłowego uda( przykurcz mięśnia obszernego bocznego)

    - zmiany pourazowe( złamania, stłuczenia rzepki)

    - zaburzenia rozwojowe rzepki i aparatu wyprostnego kolana

    - uszkodzenia chrząstki stawowej w wyniku nadmiernego nacisku

    - mniejsza odporność chrząstki w chorobach układowych, hormonalnych

    - zejście procesów zapalnych stawu kolanowego

    Objawy:

    - bolesność w okolicy rzepki w czasie wykonywania ruchów w stawie kolanowym

    - uczucie tarcia powierzchni stawowych

    - bolesność w stawie rzepkowo- udowym po ucisku rzepki oraz napięciu mięśnia czworogłowego uda przy uciśniętej rzepce



    Wyszukiwarka

    Podobne podstrony:
    zmiany zwyrodnieniowe w obrebie stawow konczyn dolnych, FIZJOTERAPIA, FIZJOTERAPIA
    ZMIANY ZWYRODNIENIOWE STAWÓW wykł.2, Fizjoterapia, Ortopedia
    zmiany zwyrodnieniowe stawow kolanowych
    ZMIANY ZWYRODNIENIOWE STAWoW, Fizjoterapia, . fizjoterapia
    ZMIANY ZWYRODNIENIOWE STAWOW streszczenie
    Zmiany zwyrodnieniowe kregoslupa reumatologia, Fizjoterapia, . fizjoterapia
    Zmiany zwyrodnieniowe kkg
    czy są zmiany zwyrodnieniowe, Fizjoterapia, Inne
    ZMIANY ZWYRODNIENIOWE KR
    zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa, MEDYCYNA
    ZMIANY ZWYRODNIENIOWO, Fizjoterapia
    zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa
    Zmiany zwyrodnieniowe stawu?rkowo obojczykowego zespół ciasnoty podbarkowej
    nabyte-zmiany-zwyrodnieniowe-kregoslupa, Ortopedia
    zmiany zwyrodnieniowe

    więcej podobnych podstron