1. FUNKCJONALNA DEFINICJA PIENIĄDZA

(pieniądz należy definiować przez jego funkcje)

Dla określenia czy coś jest lub nie jest pieniądzem, świadczą usługi składające się na istotę pieniądza.

2. STATYSTYCZNA (EMPIRYCZNA) DEFINICJA PIENIĄDZA

Utożsamia pieniądz z jego zasobami znajdującymi się w posiadaniu podmiotów nie finansowych. Takie ilościowe podejście doprowadziło do utożsamienia pieniądza z jego miernikami tzn. agregatami pieniężnymi.

3. FUNKCJE PIENIĄDZA

Miernik wartości: jako powszechny ekwiwalent pieniądz pozwala na wyrażenie w jednostkach monetarnych wartości towarów będących na rynku. Cena stanowi pieniężny wyraz wartości dóbr.

Środek cyrkulacji: czyli obiegu lub pośrednika wymiany. Dzięki funkcjonowaniu pieniądza następuje proces rozdzielenia w czasie i przestrzeni transakcji kupna-sprzedaży.

Środek płatniczy: cechą charakterystyczną jest oderwanie od ruchu towarów; w tej funkcji pieniądz występuje także przy pokrywaniu zobowiązań.

Środek gromadzenia wartości: czyli akumulacji, przechowywania, nagromadzania wartości w pieniądzu jest wygodniejsza od gromadzenia kosztowności lub innych towarów.

Pieniądz światowy: pieniądze niektórych krajów są przyjmowane na całym świecie dlatego mogą pełnić funkcje pieniądza światowego.

4. EWOLUCJA PIENIĄDZA.

Pieniądz kruszcowy: pierwszą formą pieniądza były towary konsumpcyjne, które następnie zastąpiono metalami.

Pieniądz papierowy: lokowanie monet u złotników w zamian otrzymywano kwity depozytowe.

System pełnej i ograniczonej wymienialności pieniądza papierowego.

Reglamentacja emisji pieniądza papierowego.

Pieniądz bezgotówkowy: wkładowy, żyrowany.

Pieniądz księgowy.

Pieniądz elektroniczny - nowa forma obrotu pieniądza wynikająca z komputeryzacji procesów finansowych.

5. RODZAJE PIENIĄDZA:

Pieniądz pełnowartościowy - jego wewnętrzna wartość jest taka sama jak jego wartość nominalna.

Reprezentatywny pieniądz pełnowartościowy - rodzaj pieniądza o nieznacznej wartości wewnętrznej, ale z gwarancją wymiany w każdym dowolnym miejscu i czasie na pieniądz pełnowartościowy.

Pieniądz fiducjalny - którego zdolność do wypełniania funkcji pieniądza opiera się na zaufaniu publicznym.

6. FORMY PIENIĄDZA:

Gotówkowa: znaki pieniężne występujące w postaci biletów (banknotów) banku centralnego i bilonu

Bezgotówkowa: zapisy (depozyty) na rachunkach w banku centralnym i w pozostałych bankach.

7. POPYT NA PIENIĄDZ -

pożądany stan zasobów przez prywatne podmioty niebankowe (gosp. dom. i przedsięb.). Wysokość popytu na pieniądz związana jest bezpośrednio z funkcjami jakie pełni on w gospodarce.

8. PODAŻ PIENIĄDZA = BAZA MONETARNA * MNOŻNIK PIENIĘŻNY (M)

Parametr (M) nazywamy mnożnikiem pieniężnym. Jest liczbą przez którą należy pomnożyć wielkość wkładu pierwotnego aby otrzymać ogólną wielkość kreacji pieniądza. Jest to parametr strategiczny dla banku centralnego.

9. POZIOM MNOŻNIKA PIENIĘŻNEGO:

• Stopa rezerw obowiązkowych do wkładów na żądanie

• Stopa rezerw obowiązkowych do wkładów terminowych

• Dobrowolne nadwyżkowe rezerwy banków utrzymywane w banku centralnym

• Czynniki określające preferencje podmiotów niefinansowych do struktury posiadanych przez nie zasobów finansowych, np. relacja między depozytami terminowymi a depozytami na żądanie.

BAZA MONETARNA - są to depozyty na rachunkach w banku centralnym powiększone o sumę obiegających znaków pieniężnych (wielkość emisji); stanowią łącznie pieniądz banku centralnego.

Pod bezpośrednią kontrolą banku centralnego znajduje się tzw. baza monetarna (czyli pieniądz banku centralnego lub pieniądz wielkiej mocy), która z tego tytułu uznawana jest za cel operacyjny banku centralnego w procesie kształtowania i realizacji polityki pieniężnej.

10. STRUMIENIE I ZASOBY PIENIĘŻNE.

Pieniądz występuje w ruchu w postaci strumieni pieniężnych (obrotów) lub statycznie w postaci zasobów pieniężnych (stanów).

• pieniądz obiega (cyrkuluje) łącząc się w strumienie pieniężne różnych operacji rozliczeniowych

• strumienie i zasoby pieniężne są ze sobą ściśle powiązane

• strumienie pieniężne zasilają zasoby pieniężne, a te ostatnie są źródłem powiększania się lub powstawania nowych strumieni pieniężnych.

11. TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

• Klasyczna teoria ilościowa

• Teoria preferencji płynności

• Transakcyjna koncepcja popytu

1. Klasyczna teoria ilościowa

1. podejście oparte na szybkości obiegu, przedmiotem analizy było oddziaływanie pieniądza, przeciętna częstotliwość z jaką w ciągu badanego okresu jednostka pieniądza przechodzi z ręki do ręki. Zwolennikiem był: J.Fischer.

2. podejście oparte na zasobach kasowych wyjaśnia popyt na pieniądz jako zjawisko związane z

1. Transakcyjna koncepcja popytu

Zależność między ilością pieniądza a sumą obsługiwanych w danym czasie transakcji przedstawił J.Fischer, który sformułował równanie wymiany:

M x V = p x T

M - ilość obiegowego pieniądza

V - szybkość krążenia

P - średni poziom cen

T - rozmiary transakcji

2. Dochodowa koncepcja popytu

M x V = p x Y

Y - realny dochód narodowy

Popyt (zapotrzebowanie) na pieniądz wiąże się z wielkością dochodu narodowego, a nie z rozmiarami operacji pieniężnych.

3. Teoria płynności

• I.Keynes rozszerzył dochodową teorię popytu na pieniądz wskazując, że zależy on nie tylko od motywu transakcyjnego, ale także od motywu przezorności i motywu spekulacyjnego

• Motyw przezorności jest związany z motywem transakcyjnym, bo polega na dążeniu do powiększania posiadanych zasobów pieniężnych (9 rezerw transakcyjnych) do rozmiarów niezbędnych do opłacenia bieżących transakcji

• Motyw spekulacyjny uzależniony jest od wysokości stopy % - jej poziomem wpływu na decyzje właścicieli kapitału, wiąże się to z zasadą preferencji płynności

stopa % rośnie = spadek płynnych zasobów pieniężnych

12. MONETARYZM

• w dłuższym czasie popyt na pieniądz wykazuje stałą relację w stosunku do zmian nominalnego popytu globalnego

• przedstawiciele monetaryzmu przyjmując powyższą stabilność popytu na pieniądz odrzucając konieczność interwencji państwa ponieważ większą rolę przypisują działaniu mechanizmu rynkowemu

• większe znaczenie według monetarystów ma zwalczanie inflacji niż bezrobocia

POPYT NA PIENIĄDZ suma zapotrzebowania na pieniądz wynikająca z kształtowania się:

• Rezerw walutowych

• Wielkości deficytu budżetowego

• Wielkość zapotrzebowania na kredyty dla przedsiębiorstw

• Wielkość zapotrzebowania na kredyty dla ludności

13. PODAŻ (KREACJA) PIENIĄDZA

1. KREACJA PIERWOTNA przebiega w banku centralnym, który udziela kredytów bankom komercyjnym

2. KREACJA WTÓRNA realizowana przez banki komercyjne, które udzielają kredytów swoim klientom

O WIELKOŚCI PODAZY PIENIĄDZA DECYDYJE JEGO WTÓRNA KREACJA

14. WTÓRNA KREACJA PIENIĄDZA

1. Wkład pierwotny - wpłacana przez klienta gotówka na rachunek bankowy (przekształcenie pieniądza gotówkowego na pieniądz bezgotówkowy)

2. Wkład pochodny - udzielenie pożyczki klientowi w formie rachunku bieżącego nazywa się tworzeniem wkładu pochodnego.

Kreacja pieniądza bankowego postępuje aż do momentu tworzenia wkładów pochodnych przez banki tzn. do momentu kiedy relacja między wkładem pierwotnym a sumą wkładów pochodnych osiągnie granicę poniżej której nie może zejść ze względu na konieczność zachowania minimum płynności płatniczej.

15. KAREGORYZACJA PIENIĄDZA

1. Agregat pieniężny M0 czyli pieniądz banku centralnego (baza monetarna; pieniądz wielkiej mocy) obejmuje: gotówkę (banknoty i monety) w obiegu oraz środki pieniężne na rachunkach banków komercyjnych w banku centralnym (tzw. pieniądz rezerwowy czyli rezerwy obowiązkowe i dobrowolne).

Cechą agregatu M0 jest to, że bank centralny może w sposób bezpośredni kształtować jego wielkość.

2. Agregat pieniężny M1 czyli pieniądz transakcyjny, którego cechą jest możliwość wykorzystania dla dokonywania transakcji i realizacji płatności; obejmuje: wartość banknotów i monet znajdujących się w obiegu oraz stan środków pieniężnych ludności i podmiotów gospodarczych na rachunkach typu „a vista” i na rachunkach bieżących czekowych.

3. Agregat pieniężny M2 czyli wielkość agregatu M1 + depozyty krótkoterminowe oraz stan środków na rachunkach oszczędnościowych, a także instrumenty finansowe o charakterze krótkoterminowym.

4. Agregat pieniężny M3 jest to szczególna kategoria pieniądza obejmująca wielkość M2 + depozyty, obligacje i inne papiery wartościowe średnio i długoterminowe, które spełniają kryterium......................do pieniądza (najmniej płynna kategoria pieniądza).

STATYSTYKA MONETARNA

Zamienia dane liczbowe dotyczące stanu i jego zmian dla należności i zobowiązań czyli długów w całej gospodarce narodowej

Można wyróżnić dwa podejścia:

• podejście zasobowe - jako ruch zasobów pokazujących chwilowy stan i strukturę należności i zobowiązań istniejących w danym momencie czasu

• rachunek strumieni (rachunek zmian stanu zasobów) daje informacje jakie transakcje ekonomiczne podmiotów gospodarczych występowały w rozpatrywanym okresie i co było podstawą zmian w wielkości i strukturze należności i zobowiązań.

16. BILANS MAJĄTKU CAŁEJ GOSPODARKI

• majątek to zasoby dóbr rzeczowych i należności finansowych

• majątek brutto = majątek rzeczowy + zasoby pracy + majątek finansowy

• pasywa finansowe (zobowiązania)

• majątek czysty (netto) = majątek brutto - pasywa finansowe

17. BILANS POJEDYŃCZEGO PODMIOTU GOSPODARCZEGO

• Pozycja netto (salda aktywów i pasywów finansowych) = majątek finansowy - pasywa finansowe

• Majątek finansowy > pasywa finansowe = pozycja netto wierzyciela

• Majątek finansowy < pasywa finansowe = pozycja netto dłużnika

18. RACHUNEK STRUMIENI

Ujmuje transakcje, które dokonane zostały między podmiotami gospodarczymi w pewnym okresie. Rachunki strumieni w pełnym tego słowa znaczeniu powinny określać tempo zmian zasobów.

1. Rachunek strumieni dla całej gospodarki:

• wydatki i przychody oznaczają strumienie ogólnogospodarczego obiegu dochodów

2. Rachunek strumieni dla pojedynczego podmiotu gospodarczego:

• różnica pomiędzy przychodami a wydatkami nazywana jest saldem finansowym

• nadwyżka finansowania występuje w przypadku dodatniego salda

• deficyt finansowania występuje w przypadku ujemnego salda

• 
  KARTEGORIE (AGREGATY) MONETARNE

1. wolumen kredytów i podaż pieniądza

• bilans skonsolidowany systemu bankowego

• wielkość zadłużenia

• podaż pieniądza (wolumen ilości pieniądza) agregaty pieniężne

2. pieniądz banku centralnego

• bilans banku centralnego

• podaż pieniądza banku centralnego

3. stopy procentowe

• stopy procentowe banku centralnego

• pozostałe stopy procentowe (np. rynku pieniężnego)

19. POLITYKA PIENIĘŻNA

1. całokształt rozmiarów i działań, które są podejmowane w gospodarce narodowej w celu zapotrzebowania jednostek gospodarczych w pieniądze i kredyty, a także w celu regulowania wielkości pieniądza.

2. Polityka pieniężna jest elementem polityki finansowej i polityki gospodarczej państwa

1. Charakterystyka:

1. element polityki finansowej i gospodarczej

2. cele polityki pieniężnej:

- cel pośredni (ogólnogospodarczy)

• cel podstawowy (kształtowanie polityki pieniężnej)

3. polityką pieniężną może być: polityka ekspansywna i restrykcyjna

4. instrumenty oddziaływania banku

• instrumenty obligatoryjne

• instrumenty ekonomicznego oddziaływania

POLITYKA EKSPANSYWNA - bank centralny podejmuje działania zwiększające podaż pieniądza i obniżenia stopy % na rynku.

POLITYKA RESTRYKCYJNA - polityka twardego pieniądza zmierza do ograniczenia jego podaży poprzez politykę podwyższania stopy %.

1. POLITYKA PIENIĘŻNA PROCESOWA

• to kombinacja celów i środków w polityce pieniężnej, której zadaniem jest sterowanie procesami gospodarowania pieniędzmi.

• zadaniem jest realizacja celów polityki pieniężnej w drodze bieżącego stosowania polityki pieniężnej

1. POLITYKA PIENIĘŻNA PROCESOWA

• reguluje w ramach ustroju walutowego stosunki między walutą krajową a walutami innych obszarów walutowych

• reguluje w ramach ustroju pieniężnego zasady zaopatrzenia gospodarki w pieniądz, kontrola systemu bankowego, a także.............

1. POLITYKA PIENIĘŻNA - ZMIANY

1. konieczność rekonstrukcji prowadzonej w Polsce polityki pieniężnej tak aby nastąpiło zwiększenie jej spójności i wzrost efektywności

2. uwarunkowania powyższej rekonstrukcji to:

• doświadczenie NBP w ostatnich latach

• integracja Polski z UE i wejście Polski do EUM

1. INSTRUMENTY POLITYKI PIENIĘŻNEJ

• bank centralny dysponuje obecnie wszystkimi tradycyjnymi instrumentami dla gospodarki rynkowej

• skuteczność tych instrumentów jest ograniczona

• efektywność instrumentów zależy od:

kontroli bazy monetarnej (pieniądza rezerwowego) oraz od efektywności mechanizmu przepływu wolnych środków pomiędzy różnymi sektorami gospodarki czyli zmiana oszczędności na inwestycje.

1. HIERARCHICZNA STRUKTURA CELÓW POLITYKI PIENIĘŻNEJ

1. cele finalne

2. cele pośrednie

3. cele operacyjne

Koncepcja struktury celów polityki pieniężnej:

1. koncepcja Keynesowska

2. koncepcja monetarystyczna

3. koncepcja stabilności zewnętrznej

4. koncepcja celów inflacyjnych

1. KONCEPCJA KEYNESOWSKA

• Cel finalny: wzrost gospodarczy i pełne zatrudnienie w warunkach równowagi gospodarczej.

• Cel Pośredni : ukształtowanie się na rynku długookresowej stopy % - równowagi którą jest rynkowa stopa % - krańcowej produkcyjności kapitału

• Cel operacyjny: oddziaływanie przez bank centralny przy użyciu narzędzi polityki pieniężnej na krótkoterminowe stopy %

2. KONCEPCJA MONETARYSTYCZNA

• Cel finalny: stabilność cen

• Cel pośredni: kształtowanie wielkości podaży pieniądza wyrażonej w postaci jednego z agregatów pieniężnych

• Cel operacyjny: bezpośrednie kształtowanie wielkości rezerwowego pieniądza banku centralnego czyli bazy monetarnej M0

3. KONCEPCJA STABILNOŚCI ZEWNĘTRZNEJ

• Cel finalny: stabilność kursu walutowego w stosunku do głównych walut

• Cel pośredni: kształtowanie się na określonym poziomie salda należności i zobowiązań zagranicznych netto

• Cel operacyjny: wpływanie na wielkość rezerw dewizowych państwa poprzez interwencyjny zakup lub sprzedaż walut obcych przez NBP

4. KONCEPCJA CELÓW INFLACYJNYCH

• Cel finalny: stabilność cen; nie wyznacza się agregatów M1, M2, M3.

• Cel pośredni: podanie do publicznej wiadomości poziomu stopy %, wzrostu cen (tzw. cel inflacyjny)

• Przyczyny powyższego podejścia:

• zakłócenia na linii cele monetarne (pośrednie); cel finalny powodujący prowadzenie skutecznej polityki pieniężnej

• coraz większe znaczenie ma informowanie społeczeństwa o zamierzeniach banku centralnego

• zawarcie umowy z rządem w sprawie wielkości celów inflacyjnych wiąże się z pozostawieniem bankowi centralnemu pełnej swobody działania

20. NARODOWY BANK POLSKI:

• Bank centralny Rzeczypospolitej Polskiej

• Podstawowym celem działalności NBP jest utrzymanie stabilnego poziomu cen przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej Rządu i o ile nie ogranicza to podstawowego celu NBP

• NBP przysługuje wyłączne prawo emitowania znaków pieniężnych Rzeczypospolitej Polskiej

1. ZADANIA NBP:

• organizuje rozliczenia pieniężne

• prowadzenie gospodarowania rezerwami dewizowymi

• prowadzenie działalności dewizowej w granicach określonymi ustawami

• prowadzenie bankowej obsługi budżetu państwa

• regulowanie płynności banków oraz ich refinansowanie

• kształtowanie warunków niezbędnych dla rozwoju systemu bankowego

• opracowywanie sprawozdawczego bilansu płatniczego oraz bilansów należności i zobowiązań zagranicznych państwa

1. FUNKCJE BANKU CENTRALNEGO

1. emisyjna

2. kształtowanie i realizacja polityki pieniężnej

3. zarządzanie rezerwami dewizowymi

4. określanie form i zasad rozliczeń pieniężnych

5. zapewnienie bezpieczeństwa i stabilności systemu finansowego poprzez odpowiednie regulacyjne i nadzór bankowy

6. wykonywanie usług bankowych na rzecz rządu i jago instytucji

1. ROLA BANKU CENTRALNEGO:

1. podmiot polityki gospodarczej - określa i realizuje politykę pieniężną w tym walutową oraz kształtuje warunki rozwoju i stabilności sektora bankowego

2. bank banków - organizuje i współuczestniczy w systemie rozliczeń pieniężnych, prowadzi rachunki międzybankowe, pełni rolę kredytodawcy ostatniej instancji, czuwa nad płynnością i wypłacalnością banków

3. bank państwa - wykonuje obsługę bankową budżetu, prowadzi rachunki bankowe rządu i innych centralnych instytucji państwowych

1. PŁASZCZYZNY ODDZIAŁYWANIA BANKU CENTRALNEGO NA BANKI KOMERCYJNE

• w ramach prowadzonej przez bank centralny polityki pieniężnej obejmującej też zagadnienia walutowe

• w związku z zapewnieniem prawidłowego funkcjonowania i płynności systemu rachunków bankowych i rozliczeń pieniężnych

• w związku z kształtowaniem przez bank centralny warunków bezpieczeństwa finansowego w sektorze bankowym

1. RÓŻNICE POMIĘDZY BANKIEM CENTRALNYM A BANKIEM KOMERCYJNYM

	BANK CENTRALNY	BANK KOMERCYJNY
CELE	Zapewnienie stabilności pieniądza narodowego (nie występuje motyw komercyjny)	Maksymalizacja bieżącej wartości rynkowej banku
PRZEDMIOT DZIAŁĄNIA	Cała gospodarka, dzieje się to na ogół za pośrednictwem banku komercyjnego
METODY I NARZĘDZIA DZIAŁANIA

2. PRZESŁANKI NIEZALEŻNOŚCI BANKU CENTRALNEGO

1. fiducjarny charakter współczesnego pieniądza

2. niezależny bank centralny jest bardziej odporny na oddziaływanie polityki

3. bank centralny uwolniony od presji politycznej może działać bardziej długofalowo, lepiej chronić stabilność pieniądza

4. większej niezależności banku centralnego odpowiada niższe tempo wzrostu cen oraz lepsze wyniki makroekonomiczne

1. Niezależność instytucjonalna - określona przede wszystkim przez usytuowanie banku centralnego w systemie organów państwa oraz sposób powoływania i odwoływania władz banku (kadencyjność, nieusuwalność w czasie kadencji).

2. Niezależność funkcjonalna - uprawnienia banku centralnego do samodzielnego kształtowania polityki pieniężnej i jej realizacji. Oznacza to nie podleganie w tej dziedzinie przez bank centralny instrukcjom, wytycznym ze strony parlamentu, prezydenta i rządu.

3. Niezależność finansowa - trwałe określenie zasad tworzenia i podziału funduszy banku centralnego, co uniemożliwiałoby wywieranie nacisku finansowego przez rząd lub parlament na decyzje banku.

1. ORGANIZACJA BANKU:

Organami NBP są:

1. Prezes NBP

2. Rada Polityki Pieniężnej

3. Zarząd NBP

NBP wykonuje zadania przez Centralę i inne jednostki organizacyjne

Rada Polityki Pieniężnej ustala coroczne założenia polityki pieniężnej i przedkłada je do wiadomości Sejmowi równocześnie z przedłożeniem przez Radę ministrów projektu ustawy budżetowej.

1. Kierując się założeniami Rada Polityki Pieniężnej:

1. ustala wysokość stopy procentowej NBP

2. ustala zasady stopę rezerwy obowiązkowej

3. określa granice zobowiązań wynikających z zaciągania przez NBP pożyczek i kredytów w zagranicznych instytucjach bankowych i finansowych

4. zatwierdza plan finansowy NBP oraz sprawozdanie z działalności NBP

5. przyjmuje roczne sprawozdanie finansowe NBP

6. ustala zasady operacji otwartego rynku

1. Kształtowanie Polityki Pieniężnej:

1. identyfikacja - zewnętrznych i wewnętrznych uwarunkowań wpływających na sytuację gospodarczą i pieniężną kraju

2. przyjęcie założeń liczbowych - dotyczących celu finansowego

3. określenia celów pośrednich i operacyjnych

4. sformułowanie rekomendacji - w odniesieniu do sposobu i narzędzi wprowadzania w życie ustalonej polityki pieniężnej

5. opracowanie systemu jej monitorowania i reagowania na ewentualne odchylenia przebiegu rzeczywistych procesów pieniężnych od zakładanych

1. IDENTYFIKACJA UWARUNKOWAŃ

1. ZEWNĘTYRZNYCH - perspektywy koniunktury gospodarki w świecie, sytuacja na rynkach światowych, tempo inflacji i stopy % w innych krajach

2. WEWNĘTRZNYCH - określenie jak będą kształtować się karajowe źródła podaży pieniądza, prognozy dotyczące deficytu budżetowego, wielkości i struktury dochodó ludności, źródeł finansowania podmiotów gospodarczych.

POWYŻSZE PROGNOZY POZWALAJĄ NA OSZACOWANIE WIELKOŚCI PODAŻY PIENIĄDZA

1. NARZĘDZIA REALIZACJI POLITYKI PIENIĘŻNEJ:

1. Narzędzia o charakterze administracyjnym:

• rezerwa obowiązkowa

• pułapy i limity kredytowe

• blokady środków

2. Narzędzia o charakterze rynkowym:

• refinansowanie banków

• operacje otwartego rynku

3. Narzędzia informacyjno-perswazyjne:

1. REZEWERWA OBOWIĄZKOWA

1. w celu kształtowania podaży pieniądza i działalności kredytowej NBP gromadzi rezerwy obowiązkowe

2. wprowadzanie stopy rezerwy obowiązkowej ma na celu:

• stworzenie instrumentu umożliwiającego regulowanie potencjału kredytowego banków komercyjnych

• ustalanie dodatkowego zabezpieczenia płynności banków komercyjnych

Rezerwę obowiązkową banków stanowi wyrażona w złotych część środków pieniężnych w złotych i w walutach obcych zgromadzonych na rachunkach bankowych środków uzyskanych ze sprzedaży papierów wartościowych oraz innych środków przyjętych przez banki podlegających zwrotowi, z wyjątkiem środków przyjętych od innego banku krajowego lub zagranicznego na podstawioe umów zawartych przed dniem wejścia w życie ustawy lub środków pozyskanych z zagranicy na co najmniej 2 lata.

ODZIAŁYWANIE:

1. PODWYŻSZENIE - ogranicza zdolność ekspansji kredytowej banków

2. ZMNIEJSZENIE - zwiększa możliwości kreacji kredytu przez Banki Komercyjne

SUMA REZERW OBOWIĄZKOWYCH NIE MOŻE PRZEKROCZYĆ:

• 30% sumy środków pieniężnych w przypadku wkładów na żądanie

• 20% sumy środków pieniężnych od wkładów terminowych




KWOTA REZERWY OBOWIĄZKOWEJ NIE PODLEGA OPROCENTOWANIU

1. CECHY CHARAKTERYSTYCZNE DLA OBLIGACJI ZWIĄZANYCH Z OBIŻENIEM STAWKI REZERW OBOWIĄZKOWYCH

1. w związku z obniżeniem stopy rezerwy obowiązkowej emituje się obligacje 6,7,8,9 i 10 letnie o terminach wykupu odpowiednio od 30.09.2005r. do 30.09.2009r. o łącznej wartości nominalnej 20 mld, z której na poszczególnego rodzaju obligacje przypada po 4 mld.

2. Emisja obligacji skierowana jest do banków, w których wymagana na maj'99 i odprowadzana 30.06.99 rezerwa obowiązkowa przekroczyła kwotę 5 mln.

3. Obligacje emitowane są jako imienne

4. Zapłata za obligacje nastąpiła w dniu 30.09.1999r. w drodze obciążenia rachunku bieżącego w Departamencie Systemu Płatniczego NBP

5. Obligacje nie mogą być zbywane (nie można ich zastawić)

6. Obligacje są oprocentowane wg stopy procentowej ustalonej na podstawie wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych.

1. POLITYKA REDYSKONTA

1. stopa redyskontowa

2. kontyngenty redyskonta

3. wymagania jakościowe w stosunku do materiału wekslowego

STOPA REDYSKONTOWA - powinna być w zasadzie nieco niższa niż stopa, która kształtuje się na rynku pieniężnym:

1. podwyższenie stopy redyskontowej - oddziaływanie restrykcyjne na akcje kredytową

2. obniżenie stopy redyskontowej - bodziec w kierunku zwiększenia akcji kredytowej

aktualnie stopa redyskonta wynosi 20%

KONTYNGENTY REDYSKONTA

• są instrumentem polityki pieniężnej Banku Centralnego oddziałującym na podaż pieniądza

• podział ogólnej sumy kontyngentu może być: uznaniowy lub oparty na parametrach - wielkość kapitału, struktura aktywów

WARUNKI JAKIE MUSI SPEŁNIAĆ EEKSEL ABY BGYŁ ZREDYSKONTOWANY:

1. podpisanie weksla przez 3 osoby uznane za wypłacalne

2. ważność maksymalnie 90 dni

3. charakter weksla handlowego

REFINANSOWANIE BANKÓW - polega na udzielaniu kredytów przez bank centralny pozostałym bankom, które w ten sposób mogą upłynnić swoje aktywa

PODSTAWOWE FORMY REFINANSOWANIA BANKÓW:

1. redyskonto weksli zdyskontowanych uprzednio przez banki operacyjne

2. kredyt pod zastaw papierów wartościowych

1. KREDYT LOMBARDOWY

• udziela się go w przypadku gdy dany bank komercyjny ma przejściowe trudności w zachowaniu płynności

• spłata w terminie do 3 miesięcy

• stopień sfinansowania złożonych papierów za pomocą kredytu jest zróżnicowany w zależności od rodzaju tych papierów ( ²/₃;³/₄;⁴/₅)

1. OPERACJE OTWARTEGO RYNKU

1. podstawowa forma interweniowania banku centralnego na rynku pieniężnym

2. instrumenty bezpośredniego oddziaływania banku centralnego

1. na ilość posiadanych przez bank płynnych rezerw

2. na wysokość krótkoterminowych stóp %

3. polegają na dokonywaniu przez bank centralny transakcji na papierach wartościowych z bankami komercyjnymi

1. RODZAJE OPERACJI OTWARTEGO RYNKU

1. operacje warunkowe (krótkoterminowe)

1. operacje warunkowego zakupu

2. operacje warunkowej sprzedaży

2. operacje bezwarunkowe

a) operacje bezwarunkowego zakupu

3. operacje bezwarunkowej sprzedaży

OPERACJE WARUNKOWEGO ZAKUPU (REPO)

Polegają na tym, że Bank centralny kupuje papiery wartościowe od Banków Komercyjnych zobowiązując się do ich odkupienia po określonej cenie i w określonym terminie. Są odpowiednikiem krótkoterminowych kredytów udzielanych przez Bank Centralny Bankom komercyjnym pod zastaw papierów wartościowych.

OPERACJE WARUNKOWEJ SPRZEDAŻY (REVERSE REPO)

Polegają na tym, że Bank Centralny sprzedaje papiery wartościowe Bankom Komercyjnym zobowiązując je do ich odsprzedaży po określonej cenie w określonym terminie. Są one odpowiednikiem oprocentowanych lokat krótkoterminowych przyjmowanych pod zastaw papierów wartościowych. Stopa referencyjna = 17,5%

POLITYKA BANKU CENTRALNEGO

1. polityka stałej zasady - zasada realizowana z góry przyjętego celu polityki pieniężnej oznacza neutralny stosunek Bnaku Centralnego do tego co dzieje się w gospodarce

2. polityka dyskrecjonalna - oznacza przystosowanie działań Banku Centralnego do konkretnej sytuacji gospodarczej. Jest to polityka elastycznej reakcji lub inaczej polityka swobody decyzji.

4

Stawki rezerw obowiązkowych:

Hiszpania - 2,0 %

Austria - 5,0 %

Francja - 1,0 %

Niemcy - 2,0 %

Wielka Brytania - 0,5 %

Polska - 5,0 %

---