Scenariusz lekcji historii w klasy V szkoły podstawowej

Temat: Polska za rządów Bolesława Chrobrego.

1. Czas realizacji: 45 min.

2. Cele:

a)ogólne:

• Zapoznanie się ze znaczeniem zjazdu gnieźnieńskiego

• Ukazanie okresu największej potęgi Polski za panowania Bolesława Chrobrego.

b)operacyjne: po zakończeniu lekcji uczeń:

na poziomie wiadomości:

• Zna i rozumie znaczenie pojęć: metropolia, relikwie, diecezja, insygnia królewskie

• Pamięta postaci: Bolesław Chrobry, biskup Wojciech, Otton III

• Zna daty:997r., 1000r., 1025r.

• Rozumie znaczenie zjazdu gnieźnieńskiego dla polskiej historii

Na poziomie umiejętności:

• Zaznacza na osi czasu daty: zjazdu gnieźnieńskiego i koronacji Bolesława Chrobrego.

• Wskazuje na mapie granice państwa Bolesława Chrobrego.

• Analizuje tekst źródłowy

3. Metody pracy:

a) Pogadanka

c) Tabelka

d) Rozsypanka

e) Praca z tekstem źródłowym, z mapą

4. Formy pracy:

a) Indywidualna

b) Jednostkowa

c) Zbiorowa

5. Pomoce dydaktyczne:

a) Mapa ścienna

b) Podręcznik historii dla klasy V szkoły podstawowej

c) Zeszyt ćwiczeń dla klasy V szkoły podstawowej

d)Karta pracy ucznia

6. Tok lekcyjny:

a) faza przygotowawcza:

• Przywitanie uczniów.

• Sprawdzenie obecności.

• Sprawdzenie zadania domowego.

• W ramach powtórzenia wiadomości z poprzedniej lekcji nauczyciel zadaje uczniom kilka pytań ( Kto był pierwszym historycznym władcą Polski? Co to znaczy, że Mieszko I był pierwszym historycznym władcą? Jakie wydarzenie z okresu panowania Mieszka I uważacie za najważniejsze? Jakie korzyści płynęły z przyjęcia chrześcijaństwa? Kto był następcą Mieszka I?)

b) faza realizacyjna:

• Nauczyciel rozdaje uczniom notatkę, która będzie pomocna w prowadzeniu lekcji- załącznik nr 1

• Nauczyciel w formie wykładu przekazuje uczniom informacje ( kilka zdań na temat Bolesława Chrobrego- kiedy się urodził, jak się nazywali jego rodzice, po śmierci ojca został władcą Polski)

• Jeden z uczniów odczytuje z podręcznika informacje na temat misji biskupa Wojciecha. Inny uczeń podchodzi do tablicy i na osi czasu zaznacza datę męczeńskiej śmierci misjonarza(997r.). Na podstawie informacji zawartych w podręczniku uczniowie odpowiadają na pytania:

1. Kim jest misjonarz?

2. Skąd pochodził biskup Wojciech?

3. Kogo chciał nawrócić bp Wojciech?

4. Jak zginął bp Wojciech?

5. Kto wykupił ciało bpa Wojciecha z rąk pogan?

6. Co to znaczy, że św. Wojciech jest męczennikiem?

(uczniowie zapisują odpowiedzi w zeszycie.)

• Uczniowie przedstawiają swoje odpowiedzi, a nauczyciel uzupełnia je podając informacje, które nie zostały zamieszczone w podręczniku.

• Uczniowie na podstawie podręcznika odpowiadają na pytanie- kto przybył do Gniezna w 1000 roku i jakie były przyczyny zjazdu gnieźnieńskiego.

• Nauczyciel mówi o planach Ottona III o odnowieniu Imperium Rzymskiego ( Połączenie Galii, Romy, Germanii, Sclavinii).

• Uczniowie odczytują fragmenty średniowiecznych kronik- Kroniki Galla Anonima i Kroniki Thietmara- dotyczące zjazdu gnieźnieńskiego.)- załącznik nr 2

• Na podstawie przytoczonych fragmentów uczniowie mówią jakimi darami wymienili się Otton III i Bolesław Chrobry( zapisują w zeszycie); wyjaśniają także znaczenie pojęcia „relikwie”. Zapisują notatkę w zeszycie.

• Uczniowie z pomocą nauczyciela porównują stosunek kronikarzy do wydarzeń zjazdu gnieźnieńskiego.

• Uczniowie z pomocą nauczyciela wymieniają najważniejsze postanowienia zjazdu gnieźnieńskiego ( Bolesław Chrobry już nie musi płacić trybutu, utworzenie arcybiskupstwa w Gnieźnie, biskupstw w Kołobrzegu, Wrocławiu i w Krakowie- wyjaśnienie pojęć- arcybiskupstwo i diecezja).

• Nauczyciel pokazuje na mapie ściennej pokazuje miejsce, w który utworzono arcybiskupstwa i miasta, w których utworzono biskupstwa.

• Jeden z uczniów na mapie ściennej pokazuje utworzoną metropolię i biskupstwa( w celu utrwalenia wiadomości).

• Nauczyciel mówi o najważniejszych zdobyczach terytorialnych Bolesława Chrobrego i pokazuje na mapie podbite tereny. Następnie jeden z uczniów pokazuje te miejsca na mapie .

• Uczniowie uzupełniają ćwiczenie: ” Zaznacz na mapie konturowej tereny zdobyte przez Bolesława Chrobrego.”

• Nauczyciel informuje, że Bolesław Chrobry panował przez ponad 30 lat, ale dopiero w 1025 roku został koronowany.

• Uczniowie odczytują znaczenie pojęcia- „ insygnia królewskie”

• Nauczyciel wyjaśnia znaczenie przydomka- Chrobry

• Nauczyciel zadaje uczniom pytanie- O czym świadczy nadany Bolesławowi przydomek? Czy potomni uważali Bolesława za dobrego władcę?)

c) faza podsumowująca:

• Nauczyciel zadaje pracę domową ( ćwiczenia z zeszytu ćwiczeń, karta pracy- załącznik nr 3)

Załącznik nr 1

Bolesław Chrobry- pierwszy król Polski.

Najważniejsze postaci:

1. Bolesław Chrobry- syn Mieszka I (pierwszego historycznego władcy Polski) i

Dobrawy. Brał udział w zjeździe gnieźnieńskim. Został koronowany na króla Polski w 1025 roku.

2. Otton III- władca niemiecki; brał udział w zjeździe gnieźnieńskim.

3. św. Wojciech- biskup czeski, który podjął próbę nawracania na chrześcijaństwo pogańskich Prusów. Zginął jednak podczas swojej misji.

Najważniejsze pojęcia:

1. zjazd gnieźnieński- spotkanie Bolesława Chrobrego z Ottonem III, które

odbyło się w Gnieźnie w 1000 r. Podczas zjazdu utworzono niezależną od Niemiec prowincję kościelną w Polsce z siedzibą w Gnieźnie, a Bolesław Chrobry uznany został za samodzielnego władcę.

2. metropolia (arcybiskupstwo)- prowincja kościelna składająca się z kilku diecezji. Na

czele metropolii stoi arcybiskup metropolita, zarządzający równocześnie jedną z diecezji.

3. diecezja-jednostka terytorialna Kościoła chrześcijańskiego, zarządzana przez biskupa.

4. relikwiarz-sprzęt służący do przechowywania relikwii, wykonywany zazwyczaj ze szlachetnych metali, kości słoniowej lub ze szkła, a kształcie ampułki, skrzynki, sarkofagu lub krzyża.

5. relikwie-szczątki ciała osoby świętej, rzeczy do niej należące lub przez nią używane.

6. włócznia św. Maurycego- symbol władzy niemieckich królów i cesarzy.

7. insygnia królewskie- oznaki władzy, godności królewskiej( np. korona, berło, jabłko)

Najważniejsze daty:

967r.- narodziny Bolesława Chrobrego

1000r.- zjazd gnieźnieński

1025r.- Bolesław Chrobry zostaje koronowany ( zostaje pierwszym królem Polski)

1025r.- śmierć Bolesława Chrobrego

Podczas zjazdu gnieźnieńskiego utworzono metropolię w Gnieźnie oraz podległe jej biskupstwa w Krakowie, Wrocławiu i Kołobrzegu.

Załącznik nr 2

Gall Anonim następująco opisywał wydarzenia zjazdu gnieźnieńskiego:

„Zważywszy jego chwałę, potęgę i bogactwo, cesarz rzymski zawołał w podziwie: <<Na koronę mego cesarstwa, to, co widzę, większe jest, niż wieść głosiła>>. I za radą swych możnych dodał wobec wszystkich: <<Nie godzi się takiego i tak wielkiego męża, jakby jednego spośród dostojników, księciem nazywać lub hrabią, lecz chlubnie wnieść go na tron królewski i uwieńczyć koroną>>. A zdjąwszy z głowy diadem cesarski, włożył go na głowę Bolesława na znak przymierza i przyjaźni i dał mu w darze gwóźdź z Krzyża Pańskiego wraz z włócznią św. Maurycego, w zamian za co Bolesław ofiarował mu ramię św. Wojciecha.”

Inaczej to wydarzenie ocenił niemiecki kronikarz Thietmar:

„ Oby Bóg przebaczył cesarzowi, ze czynszownika czyniąc udzielnym panem, do tego stopnia go wywyższył, iż zapomniawszy o stanowisku swego ojca [ Mieszka I], ośmiela się on zawsze dotąd sobie przełożonych powoli zepchnąć w poddaństwo i łowiąc ich na wędkę marnego pieniądza, przyprawić o utratę wolności i niewolę”.

Załącznik nr 3

Grupa 1

Zadanie:

1.

Połącz osobę z wydarzeniem.

Otton III udział w zjeździe gnieźnieńskim

Bolesław Chrobry koronacja na pierwszego króla Polski

Mieszko I przyjęcie chrztu przez Polskę

Św. Wojciech zginął z rąk niewiernych Prusów

2.

Uzupełnij tabelę:

	Prawda	Fałsz
Bolesław Chrobry rządził w XV wieku		*
Podczas zjazdu gnieźnieńskiego utworzono metropolię w Gnieźnie.	*
Św. Wojciech zginął z rąk Piastów.		*

Grupa 2

1.Połącz osobę z opisem:

Otton III cesarz niemiecki, który wziął udział w zjeździe gnieźnieńskim

Bolesław Chrobry pierwszy król Polski

Mieszko I pierwszy historyczny władca Polski

Gall Anonim kronikarz, który opisuje wydarzenia zjazdu

Gnieźnieńskiego

2.Uzupełnij tabelę:

	Prawda	Fałsz
Bolesław Chrobry był ojcem Mieszka I		*
Bolesław Chrobry koronowany został w XI wieku	*
Podczas zjazdu gnieźnieńskiego utworzono biskupstwo w Gdańsku		*

1

---