Ziemie polskie po kongresie wiedeńskim str. 198-204, mapa- s. 199
1. Podział ziem polskich po kongresie wiedeńskim: * niekiedy używa się określania IV rozbiór Polski odnośnie decyzji kongresu wiedeńskiego w sprawie ziem polskich
|
Wielkie Księstwo Poznańskie * ograniczenie autonomii po powstaniu 1846 r., zniesienie po powstaniu 1848 r. |
Królestwo Polskie - „kongresówka” * ograniczenie autonomii po powstaniu listopadowym 1830-1831 i styczniowym 1863-1864 |
Rzeczpospolita Krakowska, inaczej Wolne Miasto Kraków * likwidacja po powstaniu krakowskim 1846 |
1. Obszar |
zach. Wielkopolska i Kujawy |
praktycznie były obszar Księstwa Warszawskiego bez Wielkiego Ks. Poznańskiego i Krakowa Ziemie zabrane- teren byłej Rzeczpospolitej, włączony bezpośrednio do Rosji |
Kraków i okolice
|
2. Władza |
namiestnik - arystokrata polski- ks. Antoni Radziwiłł niemiecki prezydent prowincji- faktycznie rządził |
książę- namiestnik polski- gen. Józef Zajączek Wielki Książę Konstanty- dowódca armii polskiej - unia personalna z Rosją- car Aleksander I był zarazem królem Polski - główna postać we władzach kongresówki- Stanisław Staszic ( gospodarka) |
protektorat ( kraj zależny od państwa silniejszego) trzech zaborców Rosji, Austrii i Prus * władza wykonawcza- 12- osobowy Senat ( przedstawiciele zaborców, Izby Reprezentantów, uniwersytetu Jagiellońskiego) * władza ustawodawcza- Izba Reprezentantów |
3. Autonomia |
- język urzędowy polski i niemiecki -* sejm prowincjonalny |
- polski namiestnik, - liberalna konstytucja - polski parlament, - polska armia ( dowódca Wielki Książę Konstanty - urzędnicy wyłącznie Polacy |
- liberalna konstytucja, - neutralność - |
2. Kwestia uwłaszczanie chłopów ( zniesienia pańszczyzny, nadanie ziemi użytkowej, często za odszkodowaniem)
zabór pruski |
- kilka etapów zniesienia pańszczyzny, w Prusach 1808, w Wielkim Księstwie Poznańskim - 1823 - wysokie odszkodowania lub renty dla właścicieli ziemskich, - korzystne uwłaszczenie dla ziemian i bogatych chłopów, którzy otrzymane pieniądze mogli zainwestować w powstający przemysł, - biedni chłopi, których nie było stać na wykupienie ziemi zostawali w majątkach jako pracownicy najemni albo migrowali do miast do pracy w przemyśle, - w efekcie powstają nieliczne, ale silne gospodarstwa chłopskie |
zabór rosyjski |
- pańszczyznę zniesiono w latach 1861-1864, - * 1861- w okresie powstania styczniowego, by odciągnąć chłopów od niego władze carskie nadały wolność osobistą chłopom i wprowadziły tzw. zobowiązania czasowe, w roku 1863 rząd powstańczy wydał dekret o uwłaszczeniu chłopów bez odszkodowania - w roku 1864 władze carskie wydały dekret o uwłaszczeniu chłopów w trakcie powstania styczniowego, - dziedzice otrzymali odszkodowania ze skarbu państwa, uzyskane z podatku gruntowego ( bardzo wysokiego) opłacanego przez chłopów - powstają zakłady włókiennicze w Łodzi, które produkują głównie na zamówienie armii - efekt uwłaszczenia: zubożenie chłopów, małe nierentowne ( czyli te które nie przynoszą zysku) gospodarstwa, które w dodatku nie mogą konkurować z tanimi produktami z Ukrainy |
zabór austriacki |
- pańszczyzną zniesiono w roku 1848 - okres Wiosny Ludów, identyczne rozwiązanie jak w zaborze rosyjskim, i te same skutki, rozdrobnienie gospodarstw, tzw. karłowatych ( średnio około 5 ha), bieda na wsi- tzw. bieda galicyjska, praktycznie brak przemysłu, który mógłby przyjąć bezrolnych |
3. Spór romantyków z klasykami - konflikt pokoleniowy
Adam Mickiewicz „ Czucie i wiara silniej do mnie mówi niż mędrca szkiełko i oko”
Romantycy ( młodzi) |
Klasycy ( starzy) |
- walka o niepodległość |
|