• Czynniki biotyczne I.

    • interakcje

      • antagonistyczne

      • protekcjonistyczne

        • jednostronna korzyść (komensalizm)

        • dwustronna korzyść (mutualizm)

        • symbioza - mutualizm „obligatoryjny”

    • antybioza

      • interakcja antagonistyczna

      • termin wprowadził Vuillermin jako określenie wytwarzania przez mikroorganizmy (bakterie/grzyby) zw. chemicznych o działaniu bakteriobójczym i/lub bakteriostatycznym

      • penicylina (1929, Flemming) Penicilium notatum

        • hamuje wzrost Staphylococus aureus

        • doświadczenie: posianie w formie „murawki” bakterii (równomiernie na całej powirzchni pożywki na płytce Petriego)

        • zastosowana w 1940 r.

      • streptomycyna Streptomyces griseus (promieniowiec), Jest drugim, po penicylinie, odkrytym antybiotykiem.

      • 0x08 graphic
        przed terapią antybiotykową należy wykonać antybiogram:


        Szczep bakterii pobranych od pacjenta należy posiać w formie murawki i działać różnymi antybiotykami. Najpopularniejsza jest metoda „krążkowa” - krążki bibuły nasycone różnymi antybiotykami umieszcza się na płytce z murawką a następnie mierzy się średnicę strefy zahamowania wzrostu bakterii.

      • przed podaniem antybiotyku należy też wykonać próbę uczuleniową - naklejenie na skórę plasterka nasyconego antybiotykiem przed zastosowaniem a.

    • mikotoksyny

      • drugorzędowe metabolity produkowane i wydzielane do środowiska przez grzyby

      • aflatoksyny ( Aspergillus flavus)

        • Aflatoksyna B1, B2, G1, G2, M1. Obecne w produktach zbożowych, orzeszkach ziemnych, ryżu i fasoli. Zarodniki grzybów zarażają rośliny lub produkty źle przechowywane. Aflatoksyny powodują m.in. raka wątroby; mają działanie mutagenne, karcynogenne, teratogenne. stwierdzono związek między częstością występowania nowotworów wątroby i jedzeniem spleśniałych orzechów arachidowych (u ludności afrykańskiej)

      • doświadczenie na pantofelku (Paramecium caudatum)

        • pożywka sianowa

        • dodanie wyciągu z grzybni Aspergillus flavus

        • czas po ktrórym wszystki pantofelki przestaną się poruszać

        • próba kontrolna: bez dodania wyciągu z grzybni

      • inne mikotoksyny:

        • alratoksyna - uszkadza nerki (Penicilium, Aspergillus)

        • trichocetyna (T-2 toxin) - karcynogenna, bardzo toksyczne ( Fusarium)

        • zearaleon -struktura zbliżona do estrogenu najsilniej oddzialuje na układ rozrodczy( Fusarium)

        • ochratoksyna - Produkowana przez grzyby Penicillium sp. i Aspergillus sp. Uszkadza nerki, ma działanie rakotwórcze

        • fumonizyny - silnie trujące dla zwierząt (znaczenie weterynaryjne- masowe zatrucia świń i koni), u ludzi powoduje nowotwory przełyku ( Fusarium)

        • cytrynina - uszkadza nerki, działa rozkurczowo na naczynia krwionośne ( Aspergillus, Penicilium)

    • fitoncydy

      • lotne związki o charakterze olejków eterycznych pochodzenie roślinnego

      • wykazują działanie synergiczne (wspomagające) z antybiotykami

      • wykazują działanie bakteriostatyczne, bakteriobójcze i grzybobójcze

      • leczenie metodą doustną i inhalacyjną (szczególnie zakażeń górnych dróg oddechowych)

      • olejki: rumiankowy, tymiankowy, miętowy, bergamutowy, lawendowy, goździkowy, eukaliptusowy wykazują synergizm z antybiotykami

      • olejek z drzewa herbacianego posiada właściwości bakterio-, grzybo- i wirusobójcze

      • czosnek (Alium sativum)

        • obniża poziom cholesterolu, ryzyko zapadalności na choroby serca i ciśnienie krwi

        • działa bakteriobójczo, immunomodulująco (bakterie gramm +/-)

      • badanie skuteczności działania fitoncydów poprzez mierzenie średnicy strefy zahamowania wzrostu (tzw. metoda półilościowa)

    • Phytophtora infestans

      • grzyb z klasy Oomyctes

      • „zaraza ziemniaczana” - atakuje pomidory i ziemniaki

      • wytwarza teratogenne mikotoksyny ( w XIX wieku w Irlandii zanczny odsetek wrodzonych wad OśUN - przede wszystkim rozszczepów kręgosłupa)

    • solanina - znajduje się w częściach zielonych ziemniaków, powoduje częste zatrucia u ludzi; OBJAWY: bóle głowy, biegunka, krwawienia, nudności, wymioty

    • Entemophtora muscae

      • grzyb (sprzężniak) wywołujący epizoocję u much

      • strzępka wnika do owada i tam rozwija grzybnię, która powoduje śmierć owada

      • z ciału muchy wystają charakterystyczne trzonki z konidiami

    • POROSTY

      • mutualizm (glon [fikobiont] + grzyb [mikobiont])

      • związek ścisły

      • „pionierzy życia” obecne w najbardziej pierwotnych ekosystemach

      • wrażliwe na zanieczyszczenie powietrza, organizmy wskaźnikowe stanu zanieczyszczenia atmosfery (przede wszystkim SO2), rzadko obecne w miastach

      • właściwości lecznicze:

        • Tarczownica islandzka gruźlica, nieżyt żołądka, zawiera kwas cetrarowy o właściwościach bakteriostatycznych, pobudzają perystaltykę jelit

        • Lichen pulmonarius choroby płuc

    • Rhizobium

      • mutualizm z roślinami motylkowymi

      • formy glebowe (pałeczkowate) nie współpracują z r. motylkowymi (wnika do włośnika korzeni)

      • bakteroidy (liczne rozgałęzienia) około 10 razy większe niż formy glebowe mają zdolność asymilacji azotu atmosferycznego

    • zjawisko regeneracji

      • Jest to swoista interakcja pomiędzy komórkami i tkankami w obrębie jednego organizmu.

      • regeneracja fizjologiczna: np. ciągła wymiana erytrocytów, komórek nabłonkowych, odrastanie włosów i paznokci

      • regeneracja reparatywna (traumatyczna): regeneracja tkanek po uszkodzeniu lub odtwarzanie całych utraconych narządów

        • faza procesów doraźnych (zasklepienie rany) u jednokomórkowców obkurczenie się błony komórkowej u zwierząt wyższych powstanie skrzepu

        • faza odróżnicowania - napływ komórek wędrownych totipotencjalnych i powstaje pączek blastemy regeneracyjnej

        • faza różnicowania0x01 graphic
          0x01 graphic