Pojęcia z rzymskiego prawa rzeczowego

opracowane według pracy Jarosława Klisia „Prawo rzymskie osobowe” (źródło: internet)

oraz „Słownika łacińsko-polskiego dla prawników i historyków” pod redakcją Janusza Sondla

W	res,rei - rzecz
W	res corporales - przedmioty materialne (także zwierzęta, oddzielone części człowieka, jak włosy)
W	res incorporales - prawa, np. wierzytelności, użytkowanie.
W	quae tangi non possunt - których nie można dotknąć
W	cohaerens - będą cy częścią składową, przywiązany
W	corpus ex distantibus - zbiór rzeczy oznaczonych wspólną nazwą (biblioteka, trzoda)
W	distans - odległy
W	res extra commercium - rzeczy wyłączone z obrotu
W	res humani iuris - rzeczy służące wszystkim ludziom
W	res omnium communes - rzeczy służące wszystkim (powietrze, morze, słońce, księżyc)
W	res publicae - należące do państwa rzymskiego, w użytku publicznym (drogi, porty, rzeki spławne)
W	res divini iuris - rzeczy boskiego prawa, związane z kultem i religią
W	res sacrae - rzeczy święte, poświęcone bogom, tj. wyłączone z obiegu ludzkiego (świątynie, ołtarze)
W	res sanctae - mury i bramy Rzymu, słupy graniczne, okopy wojenne, niedotykalne ze względu na dobro wspólne
W	res religiosae - miejsca otoczone czcią, np. pochówku.
W	res mancipio (mancipii) → grunty położone w Italii, służebności gruntowe wiejskie, niewolnicy oraz zwierzęta pociągowe i juczne
W	res nec mancipio (nec mancipii) → rzeczy, nad którymi władzy nie przenosi się, tylko oddaje się w używanie (także drób)
W	res nullius - rzeczy niczyje, nie należące do niczyjego majątku prywatnego (dzikie zwierzęta)
W	thesaurus - skarb; wartościowy przedmiot ukryty od tak dawna, że w chwili znalezienia nie można ustalić osoby właściciela.
W	res mobiles a contrario - ruchome, tj. dające się przenieść bez naruszania swojej istoty
W	res immobiles, immobilia - nieruchomości, grunty i wszystko trwale z nimi związane,
W	res generalis - rzecz główna
W	detentio - dzierżenie
W	iura in re aliena - prawa na rzeczy cudzej iura in re aliena
W	erga omnes - wobec wszystkich
W	plena in re potestas - pełne władztwo nad rzeczą
W	ius possidendi - prawo posiadania rzeczy własnej
W	ius utendi - prawo do używania rzeczy własnej
W	ius abutendi - prawo zużycia
W	ius fruendi - prawo do pobierania pożytków
W	ius disponendi - prawo do rozporządzania rzeczą własną
W	dominium ex iure Quiritium, proprietas - własność kwirytarna
W	in iure cessio - pozorny proces windykacyjny, będący sposobem nabycia własności lub służebności
W	usucapio - zasiedzenie
W	res habilis - rzecz nadająca się do zasiedzenia
W	possessio­ - władanie rzeczą z wolą zatrzymania jej dla siebie, sprawowane w sposób nieprzerwany
W	tempus (N)- czas:
W	occupatio - zawłaszczenie
W	accesio - połączenie
W	mancipatio- przeniesienia prawa własności
W	imaginaria venditio - akt pozornej sprzedaży
W	in iure cessio - przeniesienie własności res mancipii jak i res nec mancipii w trybie pozornego procesu windykacyjnego w oparciu o postępowanie confessio in iure przed pretorem (namiestnikiem)
W	traditio - przekazanie, nieformalne przeniesienie własności, oparte na ius gentium
W	iusta causa traditionis - słuszny tytuł przekazania.
W	traditio brevi manu - przekazanie bez formalności, bez zwłoki, od ręki
W	longi temporis praescriptio - zarzut przedawnienia skargi windykacyjnej,
W	rei vindicatio - żądanie wydania rzeczy przez jej posiadacza, skarga wydobywcza nieposiadającego właściciela przeciw posiadającemu nie-właścicielowi,
W	nemini res sua servit - nie można mieć służebności na własnej rzeczy
W	servitus servitutis esse non potest - nie można ustanowić służebności na służebności,
W	servitutibus civiliter utendum est - służebność należy wykonywać w sposób jak najmniej uciążliwy dla właściciela,
W	praedia debent esse vicina - nieruchomość obciążona winna sąsiadować z nieruchomością władnącą,
W	ususfructus - użytkowanie
W	usus, -us - używanie
W	in iure cessio - pozorny proces windykacyjny, będący sposobem nabycia własności lub służebnośc
W	mancipio - mancypacja
W	communio - wspólność majątkowa
W	quasi ex contractu - jak gdyby z kontraktu.
W	emfiteuza - wieczysta dzierżawa
W	interdictum - nakaz działania lub zaniechania czegoś
+	ager, agri - pole
+	fundus - ziemia posiadłość) w sposób naturalny lub sztuczny - stanowiące jego część składową
+	ager urbanus - grunt zabudowany (przeznaczony pod zabudowę)
+	species (in specie) - rzeczy oznaczone indywidualnie, rzeczy odrębnie kwalifikowane ze względu na ich cechy indywidualne (obraz, rzeźba), niezamienne
+	genus, (in genere) → rzeczy zamienne, rodzajowo oznaczone, tj. oznaczone co do gatunku, ilości, miary, wagi; gatunek nigdy nie ginie (odpowiednik umowy sprzedaży dokonanej pod warunkiem)
+	fructus naturales - pożytki naturalne
+	fructus civiles (loco fructus) Pożytki cywilne
+	munera publica - (obiwiązki) ciężary publiczne
+	munera tributa - ( obowiązki) płacenie podatków
+	exceptio - wyjątek, zarzu tprocesowy
+	bonorum possessio - prawo dziedziczenia pretorskiego
+	avulsio - osuwisko
+	alveus derelictus - koryto rzeki zmieniającej swój bieg przypada właścicielom po obu brzegach
+	insula in flumine nata - wyspa powstała na środku rzeki
+	inaedificatio - wzniesienie budynku
+	implantatio - zasadzenie rośliny
+	satio - zasianie rośliny
+	specificatio - wyszczególnienie
+	thesaurus - znalezienie skarbu
+	fructus, -us - pożytki
+	impensae necessaria - nakłady konieczne
+	impensae utiles - nakłady użyteczne
+	impensae voluptuariae - nakłady zbytkowe
+	contravindicatio - przeciwpowództwo;
+	actio furti - skarga przysługująca pokrzywdzonemu z tytułu kradzieży
+	corpus(N) - ciało
+	corpore possidere - faktycznie posiadać
+	animus possidendi (animus rem sibi habendi) - wola posiadania
+	detentio - dzierżenie
+	possessio naturalis - posiadanie naturalne (bez woli zatrzymania rzeczy dla siebie)
+	possessio civilis - posiadanie oparte na prawnym tytule
+	possesio iusta - posiadanie sprawiedliwe (na podstawie kupna, darowizny itp.)_.
+	possessio iniusta - posiadanie niesłuszne
+	possessio vitiosa - posiadanie wadliwe
+	vi - siłą
+	clam - potajemnie
+	interdicta retinendae possessionis - interdykty mające na celu utrzymanie naruszonego posiadania,
+	interdictum uti possidetis interdykt służący dla ochrony posiadania nieruchomości,
+	interdicta utrubi- interdykt dla ochrony posiadania rzeczy ruchomej,
+	interdicta recuperandae possessionis - interdykty służące do odzyskania utraconego posiadania
+	interdicta unde vi­ - interdykt służący do odzyskania posiadania, z którego ktoś został siłą wyzuty
+	interdicta de vi armata - interdykty przysługujące wadliwemu posiadaczowi nieruchomości, którego wyzuto z posiadania przemocą
+	interdicta de precario­ - przeciwko prekarzyście, który nie zwrócił rzeczy oddanej w prekarium
+	precarium - polega na przekazaniu drugiej osobie rzeczy w użytkowanie pod warunkiem ich zwrotu na każde wezwanie
+	interdicta adipiscendae possessionis - interdykty służące do nabycia posiadania, którego wcześniej dana osoba nie miała
+	interdictum quorum bonorum - iterdykt umożliwiał spadkobiercom wejście w posiadanie rzeczy spadkowych; interdykt, za pomocą którego dziedzic mógł się domagać oddania spadku w posiadanie,
+	cautio usuaria - gwarancja dla właściciela
+	habitatio - dożywotnie prawo mieszkania w czyimś domu.
+	communio incidens - - wspólność majątkowa przypadkowa
+	solarium - czynsz
+	hypotheca- zastaw umowny, przy którym rzecz zastawiona pozostawała we władaniu dłużnika,
+	litis contestatio - stwierdzenie sporu kończące postępowanie in iure
+	lex commisoria - zastrzeżenie, że sprzedawca może odstąpić od umowy, jeżeli kupujący nie uiści ceny w określonym terminie, albo że zastawnik zatrzyma przedmiot zastawu na własność, gdy świadczenie długu nie nastąpi w terminie,
+	pactum de vendendo- umowa uprawniająca zastawnika do sprzedaży rzeczy i zatrzymania ceny kupna tytułem wierzytelności,

W - Ważne w pierwszej kolejności

+ - Ważne w drugiej kolejności

Prawo rzymskie - Prawo rzeczowe

Prawo rzymskie - Prawo rzeczowe

Strona 12

Strona 3

---