Projekt badawczy na temat

Inicjacja seksualna wśród młodzieży gimnazjalnej w środowisku miejskim na przykładzie uczniów klas III Gimnazjum

nr 1 w Inowrocławiu

ŁÓDŹ 2012

Uzasadnienie wyboru tematu

Obecnie zauważyć można, że wczesna inicjacja seksualna dotyczy coraz to młodszych osób. Stanowi to przedmiot badań tego projektu. Jeszcze kilka lat temu zdarzenie to dotyczyło osób w wieku 18-19 lat. Z obserwacji wynika, że obecnie rozpoczynanie współżycia dotyczy osób w wieku 15-16 lat. W związku z nieprzystosowaniem emocjonalnym i brakiem gotowości psychicznej, można uznać, że jest to problem wczesnej inicjacji seksualnej. Dlatego też badaniami objęto uczniów ostatniej klasy Gimnazjum.

Problem ten nie dotyczy jedynie samych zainteresowanych, ale ogólnie społeczeństwa rozumianego w kontekście lokalnym, jak i na wyższych szczeblach. Jednak w projekcie tym skupiono się na środowisku w bliskiej okolicy zamieszkania respondentów.

Z związku z ciągłym postępem i licznymi zmianami kulturowymi, wczesna inicjacja seksualna to zjawisko wymagające szczególnej uwagi, ze względu na kształtowanie się psychiki przyszłego społeczeństwa. Temat jest jednak na tyle obszerny, że projekt ten nie może stanowić wyczerpującego źródła wiedzy.

Praca ta ma stanowić podstawę do dalszych badań na temat wczesnej inicjacji seksualnej. Bowiem jej celem było sprawdzenie, czy takowy problem istnieje i jak ewentualnie odnosi się on do gimnazjalistów i ich dalszego rozwoju oraz życia.

Skoro jest to tak istotne zdarzenie dla psychiki i ciała, to warto się nad tym głębiej zastanowić. Dojrzałość psychoseksualna, według B. Wasilewskiego obejmuje w sferze psychicznej wymiary takie, jak: intelekt, uczucia, system wartości, pełną realizację ról społecznych, zawodowych itd. Problem jest dla mnie ciekawy, ponieważ dotyczy ważnych kwestii życiowych. Kontakty seksualne to nie tylko kwestia cielesna, ale ogrom zachowań i odczuć emocjonalnych. Młodzież jednak nie zastanawia się nad takimi kwestiami, kierując się czymś zupełnie innymi.

Zasadniczym pytaniem, na jakie chciałabym odpowiedzieć w projekcie badawczym jest ustalenie bezpośrednich przyczyn, jakie mają wpływ na szybkie rozpoczynanie aktywności seksualnej przez młodzież.

Ze względu na specyficzny charakter tematu mojego projektu, należy zwrócić uwagę na szczerość ankietowanych przy odpowiadaniu na pytania zawarte w kwestionariuszu ankiety. Ściśle wiąże się to z normami środowiskowymi i kulturowymi obowiązującymi w środowisku miejskim. Przeprowadzone badania będą odzwierciedlać stan rzeczy lokalnego, miejskiego otoczenia. Wyniki mogą zostać porównane do badań na ten sam temat w innym środowisku, ponieważ pokażą różnice kulturowe pomiędzy dwoma światami.

Podczas wyboru tematu projektu badawczego zwróciłam uwagę na czasy obecne i współczesną młodzież. Nie jednokrotnie słyszałam w opiniach na temat uczniów opinię zaczynającą się od słów: „Ta współczesna młodzież, jest taka...”. Po głębszym zastanowieniu i chwilach poświęconych na refleksję dotyczą rzeszy nastolatków, postanowiłam zbadać ten obszar, ponieważ wydał się mi bardzo ciekawy i istotny. Projekt na temat inicjacji seksualnej wśród młodzieży skierowany jest zarówno do samych badanych, jak i do ich opiekunów. Takie publikacje mają na celu podniesienie świadomości dorosłych i młodzieży właśnie w tym zakresie.

Tematyka ta wiąże się zarówno z zagadnieniami pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej, jak i resocjalizacyjnej. Problem jak najbardziej na topie i „trendy”. Dotyczy coraz to większej ilości młodych osób, mający też wpływ na sytuację społeczną wielu środowisk. Wczesna inicjacja seksualna to duży problem społeczny i kulturowy, zarówno dla samych rodziców, jak i dla otoczenia.

Celem zarówno napisania tego projektu, jak i przeprowadzonych badań było zwrócenie uwagi na trudności wynikające z szybko rozpoczętej aktywności seksualnej. Zarówno młodzież, jak i rodzice muszą być świadomi, jakie straty może to przynieść dla psychiki, emocji i relacji z innymi ludźmi. Nadrzędnym zadaniem było sprawdzenie skali tego zjawiska i jego wpływu na dalsze życie nastolatków.

Mam nadzieję, że projekt ten będzie stanowił ciekawą i interesującą podstawę do dalszych rozważań i badań na podjęty przeze mnie temat. Treściowo zainteresuje młodzież, ich rodziców, wychowawców, bądź inne osoby, które nurtuje problem wczesnej inicjacji seksualnej. W zależności od wyników przeprowadzonych badań, powstałe na ich podstawie wyniki stanowić będą dobry materiał poznawczy w kontekście własnych zainteresowań nastolatków, bądź też podczas realizacji zajęć lekcyjnych. Dla rodziców stanowić będzie źródło informacji i wskazówek wychowawczych w kontekście środowiska miejskiego. Wskaże im na co zwrócić uwagę i jak postępować.

Aktualność problemu, ciągły rozrost tego zjawiska oraz istotny wpływ na dalsze kształtowanie się społeczeństw, uzasadniają potrzebę podejmowania tejże tematyki.

Założenia metodologiczne badań własnych

1. Przedmiot i cel badań

Przedmiotem badań jest problem inicjacji seksualnej wśród młodzieży gimnazjalnej w środowisku miejskim. W toku przeprowadzonych procedur, związanych z pisaniem projektu badawczego było sprawdzenie, czy taki problem rzeczywiście istnieje i jak odnosi się do uczniów Gimnazjum. Ponadto wykonane badania miały na celu ustalenie jak młodzież odnosi się do tego zagadnienia oraz jak wczesna inicjacja wpływa na ich dalsze życie i kontakty z innymi ludźmi.

2. Problemy badawcze

A. Problem główny:

Jaki jest wpływ wczesnej inicjacji seksualnej na rozwój nastolatków oraz ich dalsze dorosłe życie?

B. Problemy szczegółowe:

- Co jest przyczyną wczesnej inicjacji seksualnej wśród gimnazjalistów?

- Jakie jest znaczenie i poziom wiedzy młodzieży na temat seksu oraz spraw pokrewnych?

- Jaki jest poziom wpływu mass-mediów na decyzję nastolatków o rozpoczęciu współżycia seksualnego?

- Jakie są przyczyny szybkiego rozpoczynania aktywności seksualnej przez uczniów?

- Jaki wpływ na decyzję młodych ludzi ma środowisko lokalne oraz grupa rówieśnicza?

3. Hipotezy badawcze

A. Hipoteza główna:

Problem wczesnej inicjacji seksualnej dotyczy coraz częściej osób w wieku gimnazjalnym.

B. Hipotezy szczegółowe:

- Istnieje wiele czynników, które mają bezpośredni wpływ na wczesne rozpoczynanie aktywności seksualnej przez uczniów,

- Na decyzję o rozpoczęciu współżycia wpływ mają takie rzeczy jak: presja otoczenia, ciekawość, spożywane używki, wpływ grupy rówieśniczej, mała świadomość seksualna, słaba wiedza nastolatków o skutkach zdrowotnych, emocjonalnych i psychicznych zbyt wczesnej inicjacji seksualnej,

- Istnieje potrzeba pogłębiania wiedzy młodych ludzi na temat seksu i spraw damsko-męskich,

- Duży wpływ na taką decyzję ma środowisko lokalne oraz grupa rówieśnicza w postaci kolegów i koleżanek,

- Negatywny wpływ na gimnazjalistów mają podteksty erotyczne przekazywane przez media; telewizję, internet, czasopisma oraz radio.

- W prawidłowym rozwoju emocjonalnym i psychicznym nastolatków duże znaczenie ma kontakt z rodzicami oraz szczere rozmowy z nimi,

- Zdobywana przez uczniów wiedza na temat seksu pochodzi z nie współgrających ze sobą źródeł,

- Obniżony próg wieku rozpoczynania współżycia seksualnego z 18-19 lat na 15-16 lat.

4. Zmienne i wskaźniki

A. ZZ- zmienne zależne:

- obniżanie wieku inicjacji seksualnej,

- podnoszenie świadomości młodych ludzi w kwestii seksu,

- różnorodność kontaktów z rodzicami,

- oddziaływanie grupy rówieśniczej na nastolatków,

- panujące trend i moda na wczesne rozpoczynanie współżycia seksualnego,

- wzorce przekazywane przez mass media,

- wpływ środowiska lokalnego na podejmowane decyzje,

- oddziaływanie wychowawcze szkoły w zakresie wiedzy o wychowaniu w rodzinie na uczniów gimnazjum,

B. ZN- zmienne niezależne:

- płeć,

- pochodzenie,

- struktura rodziny,

- wiek,

- miejsce zamieszkania,

- szkoła do której uczęszczają badani,

- media oddziaływające na ludzi,

- kontakty z rówieśnikami.

C. Wskaźniki:

- poziom wiedzy nastolatków

- częstotliwość występowania nastoletnich matek w Gimnazjum,

- zainteresowanie młodzieży sprawami seksu,

- panujące trendy i moda,

- dostępność erotyki w mass-mediach,

- częstotliwość rozmów z bliskimi,

- wpływ środowiska lokalnego,

- oddziaływanie grupy rówieśniczej,

5. Metody badań, techniki i narzędzia

Niniejszy projekt badawczy został wykonany na podstawie przeprowadzonych badań diagnostycznych, których celem było zbadanie problemu wczesnej inicjacji seksualnej wśród młodzieży piętnastoletniej i szesnastoletniej uczęszczającej do Gimnazjum. W tym celu posłużyłam się metodą sondażu diagnostycznego i wykorzystałam stworzony przeze mnie kwestionariusz ankiety do zbadania stanu rzeczy, który samodzielnie uzupełniło 80 nastolatków. Ankieta składała się z 32 pytań poruszających tematykę inicjacji seksualnej oraz kilku pytań dotyczących danych o respondentach.

6. Teren badań i charakterystyka respondentów

Badaniami, przeprowadzonymi w toku pisania projektu badawczego, objęto uczniów klas III Gimnazjum nr 1 w Inowrocławiu. Grupę respondentów stanowią uczniowie w wieku 15-16 lat, ponieważ to właśnie osoby w tym wieku, jak zakłada hipoteza, borykają się z tego typu problemem. Gimnazjum stanowi okres przejściowy z „szczenięcych lat podstawówki” w dorosłość. Jest to najtrudniejszy etap w życiu młodych ludzi. Świat stoi przed nimi otworem, wabiąc wieloma pokusami. Nastolatkowie nie są jednak na niego w pełni gotowi. Zarówno pod względem emocjonalnym, jak i psychicznym. Tym samym nie są oni gotowi na dorosłe życie i aspekty z tym związane między innymi seks.

Grupę reprezentacyjną stanowią uczniowie, którzy w trwającym roku kalendarzowym ukończyli, bądź ukończą 16 lat. Według wskazań ankietowanych 53 osoby ukończyły już ten wiek, natomiast pozostałe 27 ma jeszcze lat 15.

Wykres 1. Rozkład wieku respondentów

Źródło: opracowanie własne

Ankietowani to chłopcy i dziewczęta uczęszczających do klas mieszanych. Grupę reprezentacyjną stanowiło 46 dziewcząt oraz 34 chłopców.

Wykres 2. Rozkład płci wśród respondentów

Źródło: opracowanie własne

Badani mieli odpowiedzieć na pytanie dotyczące miejsca zamieszkania. W kontekście województwa Kujawsko-pomorskiego Inowrocław uznawany jest za większe miasto. Pośród badanej grupy dziesięcioro uczniów pochodzi ze wsi, czworo z małego miasta, natomiast pozostała większość, czyli 66 osób pochodzi z dużego miasta.

Wykres 3. Wskazanie miejsca zamieszkania

Źródło: opracowanie własne

W kontekście badanego problemu struktura rodziny ma niezwykle ważne znaczenie. Przekazywane wzorce i wychowanie ma ogromny wpływ na dzieci i ich dalsze postępowanie. Dobrze funkcjonująca i pełna rodzina ma mniejsze szanse na ukształtowanie osoby niedostosowanej społecznie. Odwrotnie ma się to w przypadku rodziny niepełnej. Niespełna dwadzieścia pięć osób żyje w pełnej rodzinie z mamą i tatą. Rodzice co czwartego z ankietowanych są po rozwodzie. Opiekunowie dwanaściorga z nich żyją w wolnym związku- konkubinacie. Troje nastolatków ma tylko jednego rodzica, bowiem drugi nie żyje. Siedemnaścioro badanych przyznało, że rodzic z którym mieszkają żyje w konkubinacie, a dwoje wskazało inną odpowiedź.

Wykres 4. Struktura rodziny respondentów

Źródło: opracowanie własne

Prezentacja i analiza wyników badań własnych

Seks jest niewątpliwie nieodłącznym aspektem ludzkiego istnienia. Oprócz tego, że jest to jedyna metoda służąca przedłużeniu gatunku, to dodatkowo silnie odczuwana potrzeba. Można by ją porównać do innych potrzeb fizjologicznych.

Obecnie psychoseksualny rozwój dzieci i młodzieży odbywa się na dwóch płaszczyznach. Z jednej strony wpływ ma na to rodzina i środowisko wychowawcze, które próbują zapobiec przedwczesnej inicjacji seksualnej. Z drugiej jednak strony młodzi ludzie już od wczesnych lat są atakowani różnymi podtekstami płynącymi ze świata ociekającego erotyką i wszechobecną pornografią. Nie trudno jest nie zauważyć przejścia epokowego z czasów, kiedy seks był tematem zakazanym i nieprzyzwoitym do czasów przyzwolenia i wyzwolenia.

Wzorce, jakie otrzymują nastolatkowie mogą się przyczynić do wczesnego rozpoczynania współżycia seksualnego. W zapytaniu, czy według nich obecnie panuje trend na takie zjawisko, aż 69 osób uznało, że tak. Zaledwie sześcioro, że nie. Natomiast 5 osób nie wskazało jednoznacznej odpowiedzi.

Tabela 1. Trend wczesnego rozpoczynania współżycia seksualnego

L.p.	Forma odpowiedzi	Liczba wskazań
1	tak	69
2	nie	6
3	nie wiem	5

Źródło: opracowanie własne

Tak duża liczba wskazań pozytywnych daje do myślenia. Należy skupić się na związkach przyczynowych. Wzorce na temat pewnych zachowań dziecko bierze przede wszystkim z rodziców, jednak nie bez znaczenia jest wpływ grupy rówieśniczej, która pełni istotną rolę socjalizacyjną oraz znaczenie odbioru mass-mediów. Gimnazjaliści uznali, że jedną z częstszych przyczyn szybko rozpoczętej aktywności seksualnej jest ciekawość. Taką odpowiedź podało 52 ankietowanych, następny w kolejności jest popęd seksualny, który wskazało 36 ankietowanych. Nie bez znaczenia jest presja otoczenia i wpływ środowiska rówieśniczego, które nie jako wymuszają wyzbycie się oporów. Taką odpowiedź podało 28 respondentów. Wpływ rozpowszechnionej erotyki uznało 16 osób. Dodatkowo wskazano nudę- 4 osoby, zabawę- 7 osób. Jednak najbardziej niepokojącą i alarmującą przyczyną wczesnej inicjacji jest rozpowszechnienie wśród uczniów używek; alkoholu, narkotyków, dopalaczy i innych środków odurzających- 72 wskazania. Wynik ten świadczy dodatkowo o problemie uzależnień w środowiskach szkolnych.

Tabela 2. Wpływ różnych czynników na wczesną inicjację seksualną

L.p.	Forma odpowiedzi	Liczba wskazań
1	ciekawość	52
2	popęd seksualny	36
3	wpływ grupy rówieśniczej i presja otoczenia	28
4	rozpowszechnienie erotyki	16
5	nuda	4
6	zabawa	7
7	wpływ środków odurzających	72

Źródło: opracowanie własne

Na poczet projektu za wczesną inicjację uznano wiek około 15-16 lat. W celu zbadania tego zjawiska istotne jest jak młodzież je postrzega. Decyzja o rozpoczęciu współżycia to jedna z ważniejszych decyzji przed jaką stoją nastolatkowie. Jest to szczególnie istotne zwłaszcza dla kobiet, które od tego momentu stykają się z problemem sterowania swoją płodnością. Siedmioro nastolatków zdecydowało by się na ten krok przed ukończeniem 15 roku życia, 56 osób w okresie 15-17 lat. Natomiast 12 z nich zdecydowało by się na :pierwszy raz na przełomie 18-19 lat. Pięcioro ankietowanych wybrało odpowiedź 20-21 lat. Nikt natomiast nie wybrał wskazania powyżej 21 lat.

Tabela 3. Wskazania odpowiedniego wieku w kontekście „pierwszego razu”

L.p.	Forma odpowiedzi	Liczba odpowiedzi
1	Poniżej 15 roku życia	7
2	15-17 lat	56
3	18-19 lat	12
4	20-21 lat	5
5	Powyżej 21 lat	0

Źródło: opracowanie własne

Na podstawie obserwacji i przeprowadzonych badań nasuwa się myśl, że młodzi ludzie odwracają znaczenie miłości emocjonalnej. Jej miejsce zajmuje miłość erotyczna. Głównym wyznacznikiem okazywania sobie miłości według wskazań ankietowanych jest właśnie kontakt seksualny. Taką odpowiedź dało 39 ankietowanych. Według 40 osób związek dwojga ludzi powinien się opierać na przyjaźni, natomiast dla 48 osób na miłości. Piętnastu respondentów wskazało inne aspekty, na jakich powinna opierać się taka relacja; zaufanie,szacunek, czy też zauroczenie.

Tabela 4. Fundamenty związku dwojga ludzi

L.p.	Forma odpowiedzi	Liczba wskazań
1	seks	39
2	przyjaźń	40
3	miłość	48
4	inne	15

Źródło: opracowanie własne

W celu uzyskania dokładniejszych wskazań gimnazjaliści wskazali czynności, które ich zdaniem pokazują odczuwane względem drugiej osoby uczucie. Dla 54 osób są to pocałunki, dla 47 osób jest to przytulanie. Dla trochę ponad połowy badanych, czyli dla 48 z nich, to zbliżenia seksualne najbardziej odzwierciedlają uczucia. Tylko 10 osób powiązałoby bliskość duchową z miłością, ale za to aż 77 badanych wybrało też szczerą rozmowę.

Tabela 5. Czynności odzwierciedlające uczucie

L.p.	Forma odpowiedzi	Liczba wskazań
1	pocałunki	54
2	przytulanie	47
3	zbliżenia seksualne	48
4	bliskość duchowa	10
5	szczera rozmowa	77

Źródło: opracowanie własne

Decyzja o zbyt wczesnym rozpoczęciu współżycia seksualnego to nie tylko sprawa indywidualna, ale społeczna. Niesie za sobą szereg problemów, które w następstwie są przyczyną powikłań życiowych. Na przykład zjawisko nastoletnich matek i ich nieprzystosowania do pełnienia tej roli społecznej. W ocenie 55 ankietowanych jest to bardzo ważna decyzja życiowa. Dla 13 osób jest to trend mody. Czworo z zapytanych odpowiedziało, że taka decyzja jest zabawą, stąd nie można jej brać na poważnie. Dla sześciu osób kojarzy się ona z przymusem ze strony partnera. Pozostałe dwie osoby wskazały przypadek.

Tabela 6. Znaczenie decyzji o rozpoczęciu współżycia

L.p.	forma odpowiedzi	Liczba wskazań
1	bardzo ważna decyzja życiowa	55
2	trend mody	13
3	zabawa	4
4	wymuszenie partnera	6
5	przypadek	2

Źródło: opracowanie własne

Odpowiedzialnością za nowe życie dzieli się oboje rodziców. W przypadku młodych osób może być z nią problem ze względu na nieukończony rozwój emocjonalny oraz nieprzystosowanie do pełnienia roli rodzica, kiedy samemu jest się jeszcze dzieckiem. Jeśli chodzi o odpowiedzialność za rozpoczynanie współżycia, to gimnazjaliści 63 głosami uznali, że dotyczy ona obojga partnerów. Piątka oczekiwałaby takiej decyzji od partnera bądź partnerki, natomiast pozostałe siedem osób zostawiło by to kwestii przypadku.

Tabela 7. Odpowiedzialność za decyzję o rozpoczęciu współżycia seksualnego

L.p.	Forma odpowiedzi	Liczba wskazań
1	partner	5
2	partnerka	5
3	wspólnie	63
4	przypadek	7

Źródło: opracowanie własne

Nastolatkowie są bardzo podatni na sugestie. Przejmują się opinią innych oraz tym jak są postrzegani w oczach swoich rówieśników. Dzieje się tak, ponieważ nie mają oni w pełni ukształtowanego poczucia własnej wartości. Ich podatność na sugestię i presję ma też odniesienie do spraw związanych z seksem. Pięcioro ankietowanych zgodziło by się na seks, gdyby usłyszało od partnera słowa: „jeśli nie chcesz, to znaczy, że mnie nie kochasz”. Dziewięcioro przystało by na tego typu propozycję po usłyszeniu obietnicy, że „będzie fajnie”. Dla trojga z pytanych przekonujący wpływ miały by słowa: „przecież wszystkie koleżanki/koledzy już to robiły/robili”. Pocieszające jest to, że aż 63 osoby nie dały by się przekonać na żadne z wyżej wymienionych słów.

Tabela 8. Namawianie do współżycia

L.p.	Forma odpowiedzi	Liczba odpowiedzi
1	„jeśli nie chcesz, to znaczy, że mnie nie kochasz”	5
2	„zaufaj mi, zobaczysz jak będzie fajnie”	9
3	„przecież wszystkie koleżanki/koledzy już to robiły/robili”	3
4	żadna, to przemyślana decyzja	63

Źródło: opracowanie własne

Wielu młodym ludziom podjęcie tak trudniej decyzji, jaką jest rozpoczęcie współżycia, przychodzi z zastraszającą łatwością. Nie dla wszystkich badanych wiąże się ona z miłością. Bowiem taką odpowiedź wskazała zaledwie połowa nastolatków. Siedemnaścioro wybrało odpowiedź dotyczącą zauroczenia. Natomiast wskazanie seks w efekcie ciekawości dotyczy aż 74 osób. Troje gimnazjalistów powołało się na nudę, a 19 na zabawę. Po 38 i 28 wskazań kolejno na alkohol i narkotyki.

Tabela 9. Seks jako efekt pewnych zjawisk

L.p.	Forma odpowiedzi	Liczba wskazań
1	miłość	40
2	zauroczenie	17
3	ciekawość	74
4	nuda	3
5	zabawa	19
6	spożyty alkohol	38
7	zażyte narkotyki	28

Źródło: opracowanie własne

Wciąż zauważyć można podział na odrębne światy: świat kobiet i mężczyzn. Opatrzone są one tabu odmiennej płci. Dzieci wychowywane w takiej kulturze od razu zostają przypisania do konkretnego świata. Dziewczynki z mamą, siostrami, ciociami, a synowie z tatą, bratem i wujkami. Jest to zamknięty krąg poznania nie tylko płciowego, ale i społecznego i emocjonalnego. Skądś jednak wiedzę na temat spraw damsko-męskich nastolatkowie muszą czerpać. Dla 76 osób są to rozmowy z rówieśnikami, dla 21 osób rozmowy z rodzeństwem, a dla 37 rozmowy z rodzicami. Czasopisma młodzieżowe to źródła wiedzy dla co czwartego badanego, natomiast książki edukacyjne już zaledwie dla 7 z nich. Przedmiot poruszający treści z wychowania do życia w rodzinie to podstawy wiedzy dla co ósmego badanego. Dwie osoby czerpią wiedzę z innych źródeł.

Tabela 10. Wiedza na temat spraw damsko-męskich

L.p.	Forma odpowiedzi	Liczba wskazań
1	z czasopism młodzieżowych	25
2	z książek edukacyjnych	7
3	z rozmów z rówieśnikami	76
4	z rozmów z rodzicami	37
5	z rozmów z rodzeństwem	21
6	z zajęć o wychowaniu w rodzinie	10
7	inne źródła	2

Źródło: opracowanie własne

Współżycie seksualne ściśle wiąże się z rozrodem. Z punktu widzenia przedwczesnego współżycia, niezwykle ważna staje się wiedza na temat antykoncepcji. Zjawisko nastoletnich matek nie jest normą akceptowaną społecznie. Wczesne macierzyństwo niesie za sobą konsekwencje zdrowotne, emocjonalne oraz znacznie obciążenie psychiczne. Prawie 89% badanych stwierdziło, że posiada wiedzę na temat różnych metod zapobiegania nie chcianej ciąży.

Tabela 11. Wiedza na temat antykoncepcja

L.p.	Forma odpowiedzi	Liczba odpowiedzi
1	tak	71
2	nie	9

Źródło: opracowanie własne

Znaczny odsetek osób stwierdziło, że posiada takową wiedzę. Jednak teoria nie wystarczy. Źródła takiej wiedzy winny być sprawdzone, aby podawane było tylko i wyłącznie prawdziwe informacje. Młodzi ludzie edukują się poprzez czytanie czasopism młodzieżowych- 35 wskazań, źródła internetowe- 58 wskazań, zajęcia w szkole- 12 wskazań, rozmowy z rówieśnikami- 47 wskazań, rozmowy z rodzicami- 27 wskazań.

Tabela 12 Źródła wiedzy o antykoncepcji

L.p.	Forma odpowiedzi	Liczba wskazań
1	czasopisma młodzieżowe	35
2	źródła internetowe	58
3	zajęcia w szkole	12
4	rozmowy z rówieśnikami	47
5	rozmowy z rodzicami	27

Źródło: opracowanie własne

Na podstawie posiadanych informacji z wyżej wymienionych źródeł badani ocenili swoją wiedzę na temat antykoncepcji. Gimnazjaliści 58 głosami ocenili ją na poziomie bardzo dobrym, następnie 12 z nich oceniło ją na poziomie dobrym. Siedmioro wybrało odpowiedź poprawnie, natomiast pozostała trójka uznała ją za słabą.

Tabela 13 Ocena poziomu wiedzy na temat antykoncepcji

L.p.	Forma odpowiedzi	Liczba wskazań
1	bardzo dobra	58
2	dobra	12
3	poprawna	7
4	słaba	3

Źródło: opracowanie własne

W związku z przedmiotem badań respondenci wypowiedzieli się na temat odbytego stosunku. Niecała połowa ankietowanych ma go już za sobą, czyli 37 osób. Pozostałe 43 osoby jeszcze nie rozpoczęły współżycia seksualnego.

Tabela 14. Inicjacja seksualna

L.p.	Forma odpowiedzi	Liczba wskazań
1	tak	37
2	nie	43

Źródło: opracowanie własne

Uściślając odpowiedzi badanych z poprzedniego pytania, dokonali oni dokładniejszego wskazania. Ośmioro z nich odbyło stosunek przed ukończeniem 15 roku życia. Następne 19 osób zrobiło to mając lat 15, a pozostała reszta mając lat 16.

Tabela 15. Rozkład wieku w odniesieniu do odbytej inicjacji seksualnej

L.p.	Forma odpowiedzi	Liczba wskazań
1	mniej niż 15 lat	8
2	15 lat	19
3	16 lat	10

Źródło: opracowanie własne

Dodatkowo podali oni rodzaje metod antykoncepcji z jakich korzystają podczas kontaktów seksualnych. Według wskazań 23 osoby korzystają z prezerwatyw, 5 stosuje hormonalne metody zapobiegania ciąży, natomiast pozostałe dziewięć nie stosuje żadnej.

Tabela 16. Stosowane metody antykoncepcyjne

L.p.	Forma odpowiedzi	Liczba wskazań
1	prezerwatywy	23
2	hormonalne metody	5
3	brak antykoncepcji	9

Źródło: opracowanie własne

Zapotrzebowanie na wiedzę w sprawach seksu jest wśród młodzieży ogromne. Między innymi taką przekazywaną od rodziców. Mądre i kompetentne wykształcenie młodego człowieka oraz jego uświadomienie spełni funkcję profilaktyczną. Jednak zaledwie czterdzieści cztery osoby mają taką rozmowę z rodzicami za sobą.

Tabela 17. Rozmowa z rodzicami

L.p.	Forma odpowiedzi	Liczba odpowiedzi
1	tak	44
2	nie	36

Źródło: opracowanie własne

Otrzymana wiedza wzbogaciła 27 osób. Pozostałe 17 osób uznało, że nie otrzymały żadnych nowych informacji, bądź rozmowa ta przeprowadzona była w nieodpowiedni sposób.

Tabela 18. Korzyści z rozmów z rodzicami

L.p.	Forma odpowiedzi	Liczba wskazań
1	tak	27
2	nie	17
3	nie wiem	0

Źródło: opracowanie własne

Jak wiadomo, że rodzice często nie mają odpowiedniego zaplecza wiedzy, aby taką rozmowę poprowadzić dobrze. Dla 63 osób jest ważne aby rozmawiać z rodzicami, natomiast 15 ankietowanych nie ma takiej potrzeby.

Tabela 18. Potrzeba rozmów z rodzicami

L.p.	Forma odpowiedz	Liczba wskazań
1	tak	63
2	nie	15
3	nie wiem	2

Źródło: opracowanie własne

Uczniowie mają potrzebę rozmowy z kimś bliskim po odbyciu pierwszego stosunku, 53 osoby chciałyby podzielić się tą informacją z bliskim. Sześcioro jeszcze nie wie. Pozostałe 21 osób wyraziło niechęć wobec takiego zwierzania.

Tabela 19. Dzielenie się informacją o rozpoczęciu współżycia

L.p.	Forma odpowiedzi	Liczba wskazań
1	tak	53
2	nie	21
3	nie wiem	6

Źródło: opracowanie własne

W okresie dojrzewania najbliższa staje się jednostce grupa rówieśnicza. Wskazując konkretnie bliską osobę to właśnie przyjaciela/ przyjaciółkę wybrały 42 osoby. Na drugim miejscu jest koleżanka/kolega z 13 głosami. Dwa głosy na mamę i jeden na tatę. Czworo ankietowanych wybrało rodzeństwo, jako najbliższe sobie osoby. Jedna osoba wybrałaby inną osobę.

Tabela 21. Wskazanie bliskiej osoby

L.p.	Forma odpowiedzi	Liczba odpowiedzi
1	Z koleżanką/ z kolegą	42
2	Z przyjaciółką/ z przyjacielem	13
3	Z siostrą/ z bratem	4
4	Z mamą	2
5	Z tatą	1
6	Z inną osobą	1

Źródło: opracowanie własne

Świadome podejście do seksu i prokreacji wiąże się z zastosowaniem jednej z metod zapobiegania ciąży. Odpowiedzialny człowiek zapobiega pewnym sytuacjom. Jednak zaledwie 32 osoby udałyby się do lekarza przed odbyciem stosunku płciowego. Natomiast 29 zrobiłoby to w zależności od sytuacji i potrzeby. Pozostałe osoby nie widzą takiej konieczności.

Tabela 22. Wizyta u lekarza przed/po stosunku

L.p.	Forma odpowiedzi	Liczba wskazań
1	tak	32
2	nie	19
3	nie wiem, to zależy od sytuacji	29

Źródło: opracowanie własne

Na przełomie lat nastąpiło obniżenie się wieku dojrzewania płciowego o około 2 lata. Jednak w stosunku do dojrzewania emocjonalnego widnieje przepaść w postaci kilku lat. Ciąża w takim wieku, przy nie rozwiniętej w pełni psychice i emocjach to duży problem społeczny. Jest to zjawisko coraz bardziej częste w polskich szkołach gimnazjalnych. O takiej sytuacji słyszało 76 ankietowanych, jedynie czworo z nich nic na ten temat nie wie.

Tabela 23. Występowanie zjawiska nastoletnich matek w Gimnazjum

L.p.	Forma odpowiedzi	Liczba wskazań
1	tak	76
2	nie	4

Źródło: opracowanie własne

Okazuje się, że jest to bardzo powszechne zjawisko. Jeśli chodzi o Gimnazjum nr 1 to ponownie według 76 osób miało to miejsce w ich szkole.

Tabela 24. Częstotliwość zachodzenia w ciążę przez gimnazjalistki

L.p.	Forma odpowiedzi	Liczba wskazań
1	tak	76
2	nie	4

Źródło: opracowanie własne

Pomimo tak znacznej częstotliwości nastoletnie matki są wciąż krytykowane i upokarzane. Głównie towarzyszą im złośliwe komentarze, co wskazało 46 badanych. Ubliżanie wybrała połowa mniej. Zaledwie dziesięcioro współczułoby takiej uczennicy, a 9 z nich zaofiarowałoby pomoc. Gratulacje z powodu nowego życia złożyłoby pięcioro nastolatków.

Trochę inaczej ma się reakcja na nastoletniego ojca. Złośliwe komentarze wybrało 37 ankietowanych, a ubliżanie zaledwie 12 w stosunku do poprzedniego pytania. Współczucie zadeklarowały 23 osoby, a pomoc 6. Nastoletni ojciec otrzymałby gratulacje od 19 osób, a co ciekawe usłyszałby także pochlebne komentarze od 28 badanych.

Tabela 25. Reakcja na nastoletnich rodziców

L.p.	Forma odpowiedzi	Liczba wskazań- matka	Liczba wskazań- ojciec
1	złośliwe komentarze	46	37
2	współczucie	10	23
3	pomoc	9	6
4	ubliżanie	23	12
5	gratulacje	5	19
6	pochlebne komentarze	--------------------------------	28

Źródło: opracowanie własne

Szkoła pełni funkcję opiekuńczo-wychowawczą, tak więc powinna być gotowa na radzenie sobie z tego typu sytuacją. W ocenie badanych według 36 głosów winna jest wesprzeć i pomóc takim nastolatkom. Według kolejnych 20 osób okazać zainteresowanie. Natomiast 59 gimnazjalistów stwierdziło, że szkoła w takim wypadku powinna otoczyć opieką psychologa i pedagoga. Nikt nie wskazał ostatniej możliwości odpowiedzi.

Tabela 26. Zadania szkoły wobec problemu nastoletnich ciąży

L.p.	Forma odpowiedzi	Liczba wskazań
1	pomóc i wesprzeć	36
2	okazać zainteresowanie	20
3	otoczyć opieką psychologa i pedagoga	59
4	wyrzucić z szkoły.	0

Źródło: opracowanie własne

Wraz ze zmianą mentalności społeczeństwa i zmianą charakteru środowisk, w których obracają się młodzi ludzie, zmienia się ich hierarchia wartości. Kolejno cenią oni sobie: pieniądze 88,75%, miłość 78,75%, rodzinę 67,5%, szacunek 55%, opinię kolegów/koleżanek 53,75%, zaufanie 47,5%, modę 46,25%, trzymanie się swoich zasad 38,75% oraz bycie super w oczach innych 31,13%.

Tabela 27 Hierarchia wartości

L.p.	Forma odpowiedzi	Procent wskazań
1	miłość	78,75%
2	rodzina	67,50%
3	opinia koleżanek/kolegów	53,75%
4	moda	46,25%
5	pieniądze	88,75%
6	zaufanie	47,50%
7	szacunek	55,00%
8	bycie super w oczach innych	31.13%
9	trzymanie się swoich zasad	38,75%

Źródło: opracowanie własne

Znaczny wpływ na stopień liberalności społeczeństwa w kontekście seksu mają media i płynące z nich podteksty erotyczne. Według 45 gimnazjalistów najwięcej jest ich w internecie. Dla 22 w filmach i reklamach. Dwoje ankietowanych wybrało radio, jako media najbardziej ociekające seksem. Pozostałe 11 osób uznało czasopisma młodzieżowe.

Tabela 28. mass media w oczach gimnazjalistów

L.p.	Forma odpowiedzi	Liczba wskazań
1	reklamy i filmy telewizyjne	45
2	internet	22
3	reklamy radiowe	2
4	pisma młodzieżowe	11

Źródło: opracowanie własne

Jak się okazuje dla 72 badanych dostęp do treści pornograficznych jest łatwy i nie trzeba wiele wysiłku. Troje uznało, że jest zupełnie odwrotnie, a pięcioro nie podało dokładnej odpowiedzi.

Tabela 29. Dostępność pornografii

L.p.	Forma odpowiedzi	Liczba wskazań
1	tak	72
2	nie	3
3	nie wiem	5

Źródło: opracowanie własne

Według przypuszczeń to internet miał przekazywać najwięcej bodźców erotycznych. Hipoteza ta została potwierdzona wskazaniami badanych. Uściślając prym wiodą różnego rodzaju strony internetowe- 42 wskazania, następne wskazali oni czaty- 19 odpowiedzi. Drugie tyle ankietowanych wybrało reklamy internetowe.

Tabela 30 Formy internetowego przekazu

L.p.	Forma odpowiedzi	Liczba wskazań
1	strony internetowe	42
2	czaty	19
3	pisma młodzieżowe	19

Źródło: opracowanie własne

Pomimo szeroko pasmowego dostępu do informacji medycznej, psychologicznej i socjologicznej, młodzi ludzie wciąż nie posiadają wystarczającej wiedzy na temat własnej seksualności. Nie potrafią ocenić co jest ważne, a co ważniejsze, co jest naturalne i konieczne, a co wymaga zastanowienia i przewartościowania. Łatwo kierują się oni chaotycznym myśleniem. Na rodzaj decyzji podjętej przez 28 gimnazjalistów w sprawie seksu największy wpływ ma decyzja partnera. Dla 26 osób jest to rodzaj uczucia oraz jego natężenie. Kilkunastu z nich wskazało rozmowy z rówieśnikami bądź rodzeństwem. Siedmioro zastanowiłoby się nad tą decyzją pod wpływem własnych przemyśleń i zastanowień.

Tabela 31. Wpływ na rodzaj podjętej decyzji

L.p.	Forma odpowiedzi	Liczba wskazań
1	decyzja partnera/partnerki	28
2	rodzaj uczucia oraz natężenie	26
3	rozmowy z rówieśnikami	17
4	rozmowy z rodzeństwem	15
5	przemyślenia i refleksje	7

Źródło: opracowanie własne

Wnioski

Rozwój psychoseksualny młodzieży odbywa się obecnie w bardzo szczególnych warunkach. Dzieje się tak dlatego, że z jednej strony mamy rodzinę i placówki opiekuńczo wychowawcze, które próbują zapobiec przedwczesnej inicjacji. Z drugiej strony wpływ na nich ma otoczenie epatujące erotyzmem z ekranów kin, telewizora i internetu.

Znaczne wyprzedzanie rozwoju emocjonalnego poprzez dojrzewanie biologiczne sprawia, że młodzi ludzie zaczynają koncentrować się na swojej seksualności. Niesie to za sobą szereg problemów. Przede wszystkim seks jest nieodzownie związany z rozrodczością. W takim wypadku wzrasta liczba nastoletnich matek. Ciąża w młodym wieku pociąga za sobą liczne zmiany w psychice zarówno przyszłej matki, jak i ojca.. Dochodzą do tego problemy natury zdrowotnej. Przedwczesne współżycie płciowe to zjawisko niepożądane zarówno z indywidualnego, jak społecznego punktu widzenia. Uprawianie seksu bez uprzednio rozwiniętej więzi emocjonalnej utwierdza, że służy on jedynie do zaspokajania potrzeb fizjologicznych. Co w przyszłości może zaowocować zaburzeniami seksualnymi. Liczne niekorzystne zmiany zostają w psychice na lata.

Wpływ na to zjawisko ma wiele czynników. Niezwykle istotna w tym zakresie okazuje się zmiana obyczajowości w myśleniu nastolatków. Uzasadnieniem przedwczesnego rozbudzenia erotyzmu wśród gimnazjalistów są bardzo liczne, złożone okoliczności i sytuacje, pod presją których młodzi ludzie decydują się na taki krok.

Winą za to można obarczyć propagowanie erotyzmu w różnych formach. Przykład mogą stanowić mass media, które na każdym kroku przesyłają do świadomości młodzieży ogrom podtekstów erotycznych, które zakłócają prawidłowy odbiór rzeczywistości Ze względu na naiwność i bezkrytyczność to młodzi ludzie są właśnie najbardziej narażeni,. Tak powstaje moda na szybkie rozpoczynanie współżycia.

Dostępność informacji na temat seksu jest obecnie na bardzo wysokim poziomie. Dotyczą one sfery medycznej, emocjonalnej, psychicznej, antykoncepcyjnej i socjologicznej. Nie zmienia to jednak postaci rzeczy, że wiedza nastolatków jest mało kompletna i fragmentaryczna. Okazuje się bowiem, że zdobywane przez nich informacje pochodzą z różnych źródeł, nie zawsze podających poprawne dane. Szeroko rozwinięta świadomość mogłaby stanowić formę profilaktyki w zapobieganiu przedwczesnej inicjacji seksualnej.

Nie bez znaczenia jest też funkcjonowanie seksu jako tabu, zarówno międzypokoleniowego, językowego, czy płciowego. Zakaz polega na utrudnianiu dostępu do informacji, oporze przekazywanie tak potrzebnej wiedzy oraz nazywania rzeczy po imieniu. Dzieje się tak dlatego, ponieważ rodzice wciąż uznają swoje pociechy za aseksualne i przegapiają odpowiedni moment na tego typu konwersacje. Uważają, że takie informacje są przeznaczone tylko dla dorosłych. Przy okazji sami krępują się o tym mówić.

W takim wypadku największy wpływ na poczynania młodzieży ma grupa rówieśnicza oraz środowisko lokalne. A w nim panująca moda i trend na szybkie rozpoczynanie współżycia seksualnego. Brak skrępowania, brak cenzury oraz wyzwolenie językowe dają młodzieży szerokie pole do popisu i nieograniczoną możliwość wymiany często niepoprawnych informacji.

Staranie skomponowany program edukowania młodzieży, mądry i kompetentny, a przede wszystkim wcześnie rozpoczęty stanowić będzie dobrą drogę do rozwiązania problemu inicjacji seksualnej. Młodzi ludzie muszą być przygotowani do prawidłowego podejmowania życia intymnego . Warto skupić się na tym problemie i pogłębiać wiedzę w tym kierunku. Jest to bowiem niełatwy problem seksuologiczny. Odnajdując szereg różnych rozwiązań podniesiona zostanie kultura seksualna w społeczeństwie. Badając bowiem obecny stan rzeczy można złapać się za głowę, ponieważ jej poziom jest niski i żenujący.

Bibliografia

1. Chomczyńska- Miliszkiewicz M., Edukacja seksualna w domu i szkole, Problemy Rodzinne, Lublin 2001, nr 4-6

2. Imieliński K., Fizjologiczne aspekty seksuologii w: Seksuologia Biologiczna, pod red: Imielińskiego K., Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1985

3. Imieliński K., Kulturowe aspekty seksuologii, w: Seksuologia kulturowa, pod red. Imieliński K., Państwowe Wyd. Naukowe, Warszawa 1980

4. Lernell L., Miłość, a zachowania seksualne, w: Seksuologia kulturowa, pod red. Imielińskiego K., Państwowe Wyd. Naukowe, Warszawa 1980

5. Liber Z., Antykoncepcja młodzieżowa, w: Dojrzewanie do miłości, pod red. Lew-Starowicz Z., Wydawnictwo Książka i Wiedza, Warszawa 1989

6. Lew-Starowicz Z., Rozwój psychoseksualny, w:Dojrzewanie do miłości, praca zbiorowa pod red. Lew-Starowicz Z., Wyd. Książka i Wiedza, Warszawa 1989

7. Okoń Z., Co z tym seksem?, Edukacja Rodzinna nr 1

8. Towpik J., Przedwczesne rozpoczynanie życia płciowego, w:Wybrane problemy seksuologii i chorób wenerycznych, pod red. Stapińskiego A., Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1973

9. Wasilewski B., Prawidłowy rozwój psychoseksualny jednostki, Wychowanie, pod red. Kozakiewicz M., Lew-Starowicz Z., Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1987

B. Wasilewski , Prawidłowy rozwój psychoseksualny jednostki, [w:] Wychowanie, pod red. M. Kozakiewicz , Z. Lew-Starowicz , Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1987, s. 43-44.

K. Imieliński , Fizjologiczne aspekty seksuologii, [w:] Seksuologia Biologiczna, pod red: Imielińskiego K., wyd. 2, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1985, s. 62- 63.

Z. Okoń , Co z tym seksem, ABC antykoncepcji, Edukacja Rodzinna, Rodz. i Szk. 1988 nr 1, s. II- III.

M. Chomczyńska- Miliszkiewicz , Edukacja seksualna w domu i szkole, Problemy Rodzinne, Lublin 2001, nr 4, s. 42.

Z. Lew-Starowicz , Rozwój psychoseksualny, [w:] Dojrzewanie do miłości, praca zbiorowa pod red. Z. Lew-Starowicz , Wydawnictwo Książka i Wiedza, Warszawa 1989, s. 10.

L. Lernell , Miłość, a zachowania seksualne, [w:] Seksuologia kulturowa, pod red. K. Imielińskiego, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1980, s. 292- 294.

J. Towpik , Przedwczesne rozpoczynanie życia płciowego, [w:] Wybrane problemy seksuologii i chorób wenerycznych, pod red. A. Stapińskiego , Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1973, s. 38.

Z. Liber, Antykoncepcja młodzieżowa, [w:] Dojrzewanie do miłości, praca zbiorowa pod red. Z. Lew-Starowicz , Wydawnictwo Książka i Wiedza, Warszawa 1989, s. 55.

Okoń Z., Co z tym seksem?, Edukacja Rodzinna nr 1, s. II-III.

K. Imieliński , Kulturowe aspekty seksuologii, [w:] Seksuologia kulturowa, pod red. K. Imieliński , Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1980, s.. 30.

3

---