POWSTANIE I DZIAŁALNOŚĆ WIELKIEJ KOALICJI
Niemcy, Włochy, Japonia, działając ze swoimi sojusznikami ( Finlandia, Rumunia, Węgry, państwo Vichy, Hiszpania - formalnie neutralna, choć ochotnicy z tego kraju walczyli na froncie wschodnim) rozpętały II wojnę światową. Wygrała jednak koalicja antyhitlerowska - pod koniec wojny było to 51 państw. Decydująca rolę odgrywały jednak 3 kraje: USA, ZSRR ( mniej więcej na równi) oraz Wielka Brytania. Potem doszła jeszcze Francja, choć Francja została wyzwolona dopiero w 1944, kiedy utworzono drugi front i trochę „na siłę” została zrobiona mocarstwem.
Etapy kształtowania się Wielkiej Koalicji
ZSRR na początku wojny przyjmowało wygodną i dość fałszywą postawę wobec świata. Rosjanie twierdzili, że II wojna jest wojną imperialistyczną i za wiele ich nie obchodzi. W rzeczywistości Stalin czerpał z niej korzyści, zyskując Finlandię, Polskę, republiki nadbałtyckie.
ZSRR zmienił swoją postawę w momencie, kiedy został zaatakowany przez Niemcy - 22 czerwca 1941. Ten atak Wielka Brytania przyjęła z ulgą- pojawiła się bowiem możliwość pokonania Niemców, którzy zmuszeni zostali do walki na dwa fronty. Wielka Brytania postanowiła więc wesprzeć ZSRR.
I etap
12 lipca 1941 doszło do podpisania umowy radziecko-brytyjskiej. Była ona parafowana w Moskwie, a zgodnie z nią Wielka Brytania miała pomagać Rosjanom w wojnie z Niemcami. Brytyjczycy obawiali się bowiem, że ZSRR podzieli los Francji.
Analogiczne umowy podpisały rządy emigracyjne, znajdujące się na emigracji w Londynie. Między innymi podpisana została umowa między Polską a ZSRR - 30 lipca 1941 - umowa Sikorski- Majski ( ambasador ZSRR w Londynie). Była to pierwsza oficjalna umowa miedzy Polską a ZSRR po 1939. Wiele osób miało za złe Sikorskiemu, że podpisuje umowę z Rosją, jednak on wyszedł z założenia, że przydarzyła się okazja pokonania Niemiec, a stosunki z ZSRR unormują się potem.
II etap
W marcu 1941 Kongres amerykański uchwalił Lend Lease Act ( na kredyt i dzierżawę). Roosevelt umowę tą podpisał. Na jej mocy USA miało prawo pomocy krajom walczącym z Niemcami. Amerykanie wydali na to ponad 50 miliardów dolarów. Rosjanie w ciągu miesiąca dostawali około 400 samolotów i 500 czołgów.
III etap
12 sierpnia 1941 podpisano dokument nazwany Kartą Atlantycką. Była to umowa, którą parafowała Wielka Brytania i USA. Podpisano ją na pokładzie pancernika „Książę Walii”, który znajdował się na Oceanie Atlantyckim. Postanowiono, że po zakończeniu wojny w Europie, na świecie mają wrócić stosunki polityczne i granice sprzed wojny ( co nie zostało do końca spełnione, na co przykładem może być polska granica wschodnia, czy zachodnia).
Kartę Atlantycką podpisało później kilkanaście innych państw, a do zakończenia wojny, dokument ten podpisało prawie każde państwo walczące z Niemcami. Podpisało ją również ZSRR. Mołotow będąc w łączności z Londynem i Waszyngtonem, domagał się w zamian za podpisanie Karty Atlantyckiej, przywrócenia granic z lipca/czerwca 1941. Alianci długo zwlekali z tym, w końcu jednak zgodzili się.
IV etap
Amerykanie zostali zaatakowani w Pearl Harbor, toczyła się wojna z Japonią.
1 stycznia 1942 parafowany został dokument, opracowany przez Roosevelta i Churchilla - Deklaracja Narodów Zjednoczonych, którą sygnowało 26 państw.
W styczniu 1942 odbyła się w Waszyngtonie konferencja „Arkadia”. Postanowiono, że wojna w Europie jest jedna i niepodzielna, USA uznało priorytet wojny w Europie oraz stwierdzono, że należy utworzyć organ zarządzający, którym stał się - połączony komitet szefów sztabu.
Alianci cały czas obiecywali Stalinowi utworzenie drugiego frontu, ale zwlekali z ostateczna decyzją. Cały czas prowadzono działania, aby doszło do spotkania Stalina, Roosevelta i Churchilla.
V etap
W dniach 19-30 października 1943 miała miejsce konferencja moskiewska, w której wzięli udział ministrowie USA, Wielkiej Brytanii i ZSRR. Stanowiła ona grunt pod spotkanie Wielkiej Trójki.
KONFERENCJE WIELKIEJ TRÓJKI
W dniach 28 listopada - 1 grudnia 1943 odbyła się konferencja w Teheranie. Brali w niej udział : Stalin, Roosevelt i Churchill. ***Podpisano 5 tajnych porozumień:
- dotyczących pomocy partyzantce jugosłowiańskiej,
- do wojny miała wejść Turcja, a na wypadek gdyby wówczas zaatakowała ją Bułgaria, to ZSRR miało zaatakować Bułgarię,
- dużo miejsca poświęcono problemowi Niemiec - alianci chcieli podzielić kraj ten na 5 części; przeciwny temu był Stalin, który miał nadzieje, że wchłonie całe Niemcy i przeprowadzi tam proces komunizacji.
W dniach 4 - 11 luty 1945 miała miejsce konferencja w Jałcie (= konferencja krymska). Udział w niej brali- Stalin, Roosevelt, Churchill. Powołano wówczas do życia Sojuszniczą Radę Kontroli Niemiec, mocarstwa zachodnie rozważały pomysł Morgenthau - podział Niemiec na 2 państwa : Północne i Południowe; jednak stanowczo sprzeciwił się temu Stalin. Także w Jałcie Stalin obiecał Rooseveltowi, że w 3 miesiące po zakończeniu wojny w Europie uderzy na Mandżurię. Od tej pory Roosevelt zaczął kokietować politycznie Stalina. Na konferencji jałtańskiej ustalono także granice Polski.
W dniach 17 lipca- 2 sierpnia 1945 miała miejsce konferencja w Poczdamie (= konferencja berlińska). W całości poświęcona była sprawom Niemiec. Wprowadzono wówczas zasadę „4D”:
- demilitaryzacja,
- demokratyzacja,
- dekartelizacja = demonopolizacja,
- denazyfikacja.
Planowano więc zlikwidować militaryzm i narodowy socjalizm oraz ukarać zbrodniarzy wojennych.
W konferencji w Poczdamie brali udział: nowy prezydent USA - Truman, Stalin oraz Churchill, którego na skutek wygranych wyborów od 28 lipca zastąpił Attlee.
Konferencje w Jałcie i Poczdamie ustaliły porządek w Europie prawie na pół wieku. Częściowo został on obalony w 1989, kiedy to zmieniły się ustroje niektórych państw. Nie zmieniły się natomiast granice.