Witamina z grupy B

Do tej grupy należy zasadniczo dziewięć bardzo ważnych związków. Wszystkie one są rozpuszczalne w wodzie, dlatego nie mogą być magazynowane w organizmie. Wyjątkowo tylko witamina B₁₂ może być odkładana w formie pewnych zapasów.

Witaminy z tej grupy są niezwykle ważne dla organizmu. Wchodzą w skład enzymów lub je aktywizują. Z tego względu mają wpływ na cały metabolizm komórkowy, są bazą wszystkich procesów odbywających się w organizmie. Dlatego często mówi się, że praktycznie są  „na wszystko”.

Charakteryzują one ogólny stan zdrowia. Jeśli organizm otrzymuje na bieżąco wystraczającą ich ilość, to może obejść się bez białka zwierzęcego, co jest szczególnie ważne przy alergiach. Gdy zaś witamin z tej grupy brakuje, pozostałe witaminy tracą w dużej części zdolność swojego dobroczynnego oddziaływania.

Witaminy z grupy B są zużywane przez organizm bezpośrednio w zależności od zapotrzebowania. Każda „nie skonsumowana” nadwyżka zostaje wydalona z potem, moczem lub kałem.

Organizm może przyswoić w jednorazowej dawce maksymalnie 300g naturalnej witaminy B. Tymczasem wśród oferowanych na rynku witamin syntetycznych są i takie, które w dawce zawierają nawet 2,5 mg (np. biotyna). Zrozumiałe, że nadmiar musi zostać unieszkodliwiony przez wątrobę.

Niedobory witamin z grupy B powodują poważne skutki. Okazuje się, że nawet takie dolegliwości jak chromanie przestankowe („choroba wystaw sklepowych”) jest spowodowane niedoborami witamin z grupy B. Niedobory powodują zmiany w naczyniach krwionośnych, co z czasem skutkuje bólem już po przejściu niewielkiej nawet odległości. Dlatego osoba cierpiąca przystaje na chwilę co kilkadziesiąt metrów.

Również wymioty ciężarnych, „…traktowane jako aksjomat przez tych, którzy w ciąży nigdy nie byli i nie będą.” (jak mówi dr n.med.Brygida Adamek) są spowodowane niedoborami witamin z grupy B.

Należy podkreślić fakt olbrzymiego zapotrzebowania na te witaminy przez jeden z najważniejszych organów naszego organizmu - wątrobę.

Wszystkie one są ze sobą ściśle powiązane i wspólnie tworzą jeden zespół, w którym żaden element nie może działać bez drugiego, a każdy polega na pozostałych. Dlatego błędem jest mówienie o ewentualnych niedoborach takiej czy innej witaminy z grupy B - niedobór zawsze dotyczy większej ich liczby. Z tego względu wskazane jest, aby witaminy B były przyjmowane zawsze jako kompleks.

Niedobory witamin tej grupy prowadzą przede wszystkim do zaburzeń działania układu nerwowego, samopoczucia, zaburzeń poziomu cholesterolu oraz do wzrostu poziomu homocysteiny - jednego z aminokwasów. Jest on uznawany obecnie przez naukę jako niezależny czynnik ryzyka rozwoju chorób układu krążenia. Okazuje się, że obniżenie poziomu homocysteiny obniża ryzyko powstawania zmian miażdżycowych w naczyniach krwionośnych, co z kolei zmniejsza ryzyko zawału mięśnia sercowego.

Witaminy B zawarte są głównie w kaszy jęczmiennej i gryczanej, podrobach, mięsie, ciemnym chlebie (ale prawdziwym ciemnym, nie koloryzowanym!), migdałach, orzechach nasionach, jajach, kalafiorach, kapuście, cebuli, czosnku, brukselce, brokułach, szpinaku, fasoli, grochu.

Trzeba pamiętać, że zwiększone zapotrzebowanie na te witaminy występuje przy spożywaniu nadmiaru słodyczy, ciast i innych węglowodanów w postaci makaronów i białego pieczywa. Skutecznie niszczy witaminy B alkohol, kawa i czarna herbata. Pamiętajmy, że słodycze modyfikują i uszkadzają tzw. „dobrą” florę bakteryjną w jelitach, co prowadzi do upośledzenia produkcji witamin z grupy B przez tę florę. Niszczy je również gaz metan powstający podczas gnicia białka w jelitach.

Generalnie należy zwiększyć ilość zażywanych witamin z grupy B (najlepiej przyjmować naturalne kompleksy tych witamin) we wszystkich obciążających sytuacjach - po urazach, zabiegach operacyjnych, podczas ciąży lub karmienia piersią, kiedy przyjmujemy leki lub środki zwalczające nadkwasotę czy zgagę. Pamiętajmy o jednym: kompleksy syntetyczne witamin z grupy B mogą spowodować tycie.

Kiedy będziemy mieli do czynienia z suplementem w postaci „B Complex”, to wiedzmy, że jest to zestaw, który powinien  składać  się z tiaminy (B₁), niacyny (B₃), kwasu pantotenowego (B₅) i pirydoksyny (B₆).

 

Witamina B₁ - tiamina.

Chroni przed wieloma bardzo dotkliwymi dolegliwościami, jak np.:

 zapalenie wielonerwowe,

 porażenie nerwów obwodowych,

 zatrucia alkoholem,

 nerwice,

 migreny,

 ból oczu,

 zaburzenia czucia (np. mrowienie skóry, drętwienie rąk),

 zaburzenia  koncentracji i pogorszenie pamięci,

 pląsawica,

 wspomaganie gojenia się ran,

 lumbago, ischias i zespoły bólowe kręgosłupa („korzonkowe”)

 niedowład mięśni przewodu pokarmowego,

 bóle żołądka i zatwardzenia,

 czyraczność,

 ból po zabiegach stomatologicznych,

 nadczynność tarczycy,

 tężyczka,

 osłabienie mięśni,

 tadykardia ( przyspieszona czynność serca),

 zakwaszenia całego organizmu i mięśni.

 

Przy braku witaminy B₁ każdy ból w organizmie, nawet wywołany zwykłym uderzeniem, ból zęba, bóle anginowe odczuwa się znacznie mocniej.

Bardzo ważna dla systemu nerwowego oraz przy przemianie węglowodanów. Gdy brakuje jej w organizmie zachodzi niekompletne przyswajanie węglowodanów i gromadzenie w organizmie ich wymiany pośredniej - kwasu mlekowego i pirogronowego. Potrzebna do produkcji energii dla całego organizmu, ale przede wszystkim zabezpiecza zaopatrzenie komórek o intensywnej przemianie materii i energii (mózg i pozostały układ nerwowy). Dlatego jest podstawowym czynnikiem zapewniającym zdolność koncentracji oraz sprawność umysłową. Poprawia sprawność myślenia.

Witamina B₁ niejako „produkuje” optymistów. Dlaczego? Ponieważ chroni przed zredukowaniem inny niezbędny składnik  - cholinę, która pobudza pracę układu nerwowego i utrzymuje aktywność komórek mózgowych. Pomaga w ten sposób w uzyskaniu dobrego samopoczucia, usuwaniu nerwowości, zmęczenia, irytacji oraz zachowania dobrej pamięci przez wiele lat.

Prowadzi do dobrego apetytu, trawienia i regulacji układu pokarmowego. Organizm nie może jej magazynować, więc zapasy tiaminy należy codziennie uzupełniać. Zatrzymywana jest w komórkach jedynie wówczas, kiedy zostanie wbudowana w cząsteczkę enzymu.

Łatwo ulega rozkładowi wskutek działania wysokiej temperatury. Kawa niszczy ją w organizmie w 50%. Nie jest to wpływ kofeiny zawartej w kawie, ale zakwaszenia organizmu po wypiciu kawy. Niszczą również witaminę B₁: dializa nerek, antybiotyki, stres, alkohol, proszek do pieczenia, niektóre konserwanty, obróbka cieplna żywności.

 

Witamina B₂ - ryboflawina. 

Bardzo często występuje z witaminą B₁, rozpuszczalna w wodzie, odporna na działanie wysokiej temperatury, wrażliwa na światło. Niszczą ją antybiotyki oraz wszelkie pigułki uspokajające.

Ostre niedobory witaminy B₂ wywołują na ogół te same objawy chorobowe, jak przy braku witaminy B₁, a ponadto:

 suche zapalenie skóry,

 zajady,

 łamliwe paznokcie,

 matowe lub tłuste włosy,

 zmniejszenie ostrości wzroku,

 zmniejszenie odporności przy chorobach zakaźnych,

 niedokrwistość,

 zwolniona regenerację krwi,

 dychawicę oskrzelową,

 nerwice,

 zaćmę soczewkową (kataraktę),

 pęcherzycę,

 łuszczycę,

 stany zapalne języka,

 zapalenie spojówek (pieczenie i swędzenie oczu),

 nadwrażliwość na jasne światło.

 

Witamina B₂ uczestniczy w utrzymywaniu prawidłowego pH organizmu oraz jest niezbędna w tworzeniu się czerwonego barwnika krwi, procesie widzenia oraz ochronie skóry i gojeniu się ran. Ułatwia uzyskiwanie energii z  tłuszczów. Przy obfitym w tłuszcze pożywieniu zapotrzebowanie na witaminę B₂ gwałtownie wzrasta. W organizmie człowieka może być syntetyzowana przez mikroflorę jelita.

Jest witaminą pięknych włosów i paznokci, gładkiej skóry i dobrej kondycji. Wspomaga procesy wzrostu i rozrodu.

Szczególnie polecana dla kobiet w ciąży, karmiących piersią, przyjmujących tabletki antykoncepcyjne. Niezbędna w stresie, przy leczeniu antybiotykami i lekami antydepresyjnymi, w schorzeniach układu pokarmowego.

Redukują ją w organizmie alkohol, stres, kawa, proszek do pieczenia, doustne środki antykoncepcyjne, niektóre konserwanty, obróbka cieplna żywności.

 

Witamina B₃ (PP) - niacyna (kwas nikotynowy, nikotynamid).

Odporna na działanie wysokiej temperatury. Stosowana w zwalczaniu pelagry (rumień lombardzki). Ostry niedobór niacyny powoduje:

 zapalenie wielonerwowe,

 krwawienie z dziąseł

 kurcze naczyniowe kończyn,

 skurcz oskrzeli i  astmę,

 zwiększenie poziomu cukru we krwi,

 alergie astmatyczne,

 migreny lub inne bóle głowy,

 pogorszenie pamięci,

 zdenerwowanie, napięcia nerwowe, depresję, drażliwość,

 choroby skóry (egzemy, zapalenia, trądzik) i przewodu pokarmowego (biegunki),

 stwardnienie rozsiane - najgroźniejsze schorzenie,

 bezsenność,

 osłabienie.

 

Witamina B₃ jest znana ze swych właściwości obniżania poziomu złego cholesterolu we krwi. Badania naukowe dowiodły, że 1,5 g dziennie niacyny o przedłużonym działaniu powoduje obniżenie się poziomu cholesterolu o 20-30%.

Niacyna powoduje rozszerzanie się naczyń krwionośnych, co objawia się zaczerwienieniem skóry - przy wysokich dawkach. W takim przypadku mogą wystąpić również objawy swędzenia i pieczenia skóry, ale nie jest to efekt szkodliwy (nie ma nic wspólnego z uczuleniem!). Zwykle takie efekty zanikają po ok. 20-30 minutach.

Niacyna ma działanie orzeźwiające. Jest składnikiem wielu enzymów - aktywuje ich około 200, szczególnie tych, które uczestniczą w procesach przemiany materii i kierują pozyskiwaniem i wykorzystaniem energii. Bez niacyny niemożliwe są synteza i rozpad tłuszczów, białek i węglowodanów.

Z tego względu wpływa na pracę organów trawienia: normalizuje czynności ruchowe i wydzielnicze żołądka (ważne dla osób z zaburzeniami czynności wydzielniczej i zwiotczeniem żołądka), polepsza skład soków trzustki (ważne dla cukrzyków), normalizuje czynność wątroby (gromadzenie glikogenu, antytoksyczną, tworzenie pigmentów).

Jest niezbędna dla układu nerwowego oraz skóry (wspaniały wewnętrzny kosmetyk!). Wspomaga procesy odtruwania organizmu i uczestniczy w reakcjach oddychania komórkowego. Obniża poziom cholesterolu i trójglicerydów oraz reguluje krążenie krwi (obniża podwyższone ciśnienie tętnicze). Łagodzi migrenowe bóle głowy i często im zapobiega.

Witamina B₅ - kwas pantotenowy (pantenol).

Witamina wszechobecna, rozpuszczalna w wodzie i alkoholu, rozkłada się w temp. 100 C. Ostre niedobory zdarzają się niezwykle rzadko. Gdy występują ich skutkiem są:

 bóle kończyn (zwłaszcza bolesność pięt, uczucie pieczenia stóp),

 kurcze i drżenie mięśni,

 owrzodzenia skóry,

 czyraki,

 odleżyny,

 bóle jamy brzusznej,

 zaburzenia snu,

 bóle głowy, skłonność do przeziębień i nieżytu nosa,

 łysienie i siwizna,

 męczenie przy niewielkich wysiłkach,

 zgrzytanie zębami, niepokój i napięcie nerwowe,

 nudności lub wymioty.

 

Witamina B₅ wspomaga budowę wewnętrznych tkanek organizmu oraz uczestniczy w procesach jego odtruwania. Uczestniczy w produkcji energii i kontroli przemiany tłuszczów.

Jest bardzo ważna dla prawidłowej pracy mózgu i całego układu nerwowego. Wspomaga produkcję hormonów antystresowych.

Zmniejsza toksyczność antybiotyków. Obniża podwyższone poziomy cholesterolu i trójglicerydów.

Wspomaga procesy gojenia ran, chroni przed stanami zapalnymi skóry.

Zwiększa również wykorzystanie choliny i PABA (kwasu para-aminobenzoesowego).

 

Witamina B₆ - pirydoksyna.

Rozpuszczalna w wodzie i alkoholu, odporna na działanie wysokiej temperatury, wrażliwa na światło.

 W wyniku niedoborów witaminy B₆ powstają:

 stany zapalne skóry, rąk, stóp, uszu, wokół oczu i ust.,

 zanik mięśni,

 parkinsonizm (drżenie kończyn lub głowy),

 schorzenia układu nerwowego,

 drętwienie rąk,

 depresja, nerwowość, drażliwość,

 łojotok,

 mdłości, niepowstrzymane wymioty ciężarnych,

 niedokrwistość złośliwą i zwykłą,

 ziarnicę,

 brak energii,

 łuszczącą się skórę.

 

Witamina B₆ jest ważna w procesie przemiany substancji żelazowych oraz dla systemu nerwowego.

Aktywuje ponad 200 enzymów. Uczestniczy w procesie tworzenia barwnika krwi - hemoglobiny, trawieniu i przyswajaniu białek,  funkcjonowaniu  mózgu i produkcji hormonów. Z jej udziałem produkowana jest w organizmie lecytyna - ważny składnik nerwów i błon komórkowych.

Wspomaga kontrolowanie reakcji uczuleniowych. Jest naturalnym czynnikiem antydepresyjnym i moczopędnym. Bardzo ważna dla zachowywania równowagi hormonów płciowych, dlatego stosuje się ją w PMS (zespole napięcia przedmiesiączkowego) oraz menopauzie. Witamina B₆ usprawnia w neuronach procesy związane z wykorzystaniem energii z węglowodanów, pomaga w syntezie wielu neuroprzekażników.

Wraz z kwasem foliowym obniża produkcję homocysteiny - aminokwasu sprzyjającego ryzyku powstawania zawału serca oraz wspomaga przemianę tryptofanu (niezbędnego aminokwasu) w niacynę.Zabezpiecza syntezę kwasów nukleinowych przeciwdziałając w ten sposób procesom przyśpieszonego starzenia się (zwłaszcza, kiedy łączymy witaminę B₆ z oligoprocyanidinami - OPC). Zwiększa również przemianę kwasu moczowego zapobiegając w ten sposób tworzeniu się kamieni nerkowych.

Czynniki redukujące substancję w organizmie: alkohol, papierosy, doustne środki antykoncepcyjne, przetworzone pokarmy, dieta wysokobiałkowa.

Warto wiedzieć, że w przypadku choroby Parkinsona leczonej preparatami L-dopaminy nie należy zażywać witaminy B₆.

W przypadku osób chorych na cukrzycę może ona obniżać zapotrzebowanie na insulinę.

Witamina B₁₂ - kobalamina.

Czynnik antyanemiczny biorący udział w procesach wytwarzania krwi w organizmie.

 Niedobór witaminy B₁₂ prowadzi do:

 zahamowania powstawania czerwonych i białych  krwinek,

 uszkodzenia układu nerwowego,

 drażliwości, niepokoju i napięcia nerwowego,

 nadwrażliwości mięśni i bólów mięśniowych,

 zaburzeń wzrostu i niedomagań wątroby,

 miażdżycy wieńcowej,

 nadwrażliwości na ciepło i zimno,

 cukrzycy,

 osłabienia włosów,

 wyprysków i zapaleń skóry,

 zaparć.

 

Mimo, że potrzebujemy tej witaminy w minimalnych ilościach, to jednak jej działanie jest znaczące.   Dość często hipowitaminoza jest wynikiem zaburzeń we wchłanianiu z jelita krętego witaminy B₁₂ przez organizm, ponieważ wymaga ona nośnika - tzw. czynnika wewnątrzpochodnego - wytwarzanego przez śluzówkę żołądka i zapewniającego jej transport z jelit do krwi. Z tego względu chorobom żołądka (np. nieżyt) mogą towarzyszyć niedobory witaminy i w konsekwencji niedokrwistość. Znacznie rzadziej powoduje ją niedostatek tej witaminy w pożywieniu.

Witamina B₁₂ wraz z kwasem foliowym jest konieczna podczas tworzenia krwi (zapobiega niedokrwistości złośliwej) oraz we wszystkich innych procesach wzrostowych i podziałach komórkowych. Towarzyszy partii energii  magazynowanej przez  mięśnie. Wspomaga transport tlenu przez krew. Niesłychanie ważna do budowy DNA i RNA - kwasów: dezoksyrybonukleinowego, będącego nośnikiem informacji genetycznej i rybonukleinowego, odpowiedzialnego za syntezę związków zakodowanych w DNA. A przecież DNA i RNA - to podstawy naszego istnienia i funkcjonowania.

W komórkach nerwowych chroni strukturę osłonek białkowo-mielinowych (szczególnie ważne przy stwardnieniu rozsianym!). Jej obecność potęguje milion razy działanie kobaltu.

Podobnie jak inne witaminy z grupy B zapobiega powstawaniu homocysteiny. Wspomaga prawidłową gospodarkę tłuszczowo-białkowo-węglowodanową. Szczególnie polecana dla palaczy.

Stanowi ochronę przed nowotworami. Jednak uwaga - w przypadku chorób nowotworowych układu krwiotwórczego witamina B₁₂ będzie silniej przyswajana przez komórki nowotworowe, a słabiej przez organizm, więc witaminę B₁₂ można polecać chorym na nowotwór dopiero po dokładnym zdiagnozowaniu (przecież nie wszystkie nowotwory są nowotworami krwi).

W przypadku chorób żołądka lub w stanach po jego resekcji witamina B₁₂ powinna być podawana w postaci zastrzyków.

Problemy z przyswajaniem tej witaminy mogą mieć osoby w podeszłym wieku.

 

Witamina B₇ - biotyna  (witamina H).

Rozpuszczalna w wodzie. Niedobory są przyczyną:

 nadczynności tarczycy,

 białaczki,

 depresji i ataków paniki,

 nadwrażliwości mięśni lub bólów mięśniowych,

 zaburzeniami chodu,

 łojotoku,

 chorób skóry (sucha skóra, wypryski, zapalenia),

 słabych, przedwcześnie siwiejących i wypadających włosów,

 nudności, słabego apetytu.

 

Biotyna uczestniczy w procesach przemiany materii. Z tego względu jest zawsze niezbędna tam, gdzie energia jest uwalniana ze składników pokarmowych i przetwarzana w energię możliwą do wykorzystania przez organizm.

Jest więc odpowiedzialna za gospodarkę białkowo-tłuszczową (synteza i rozpad białek, przemiany związków tłuszczowych, transport składników do komórek skóry, włosów i paznokci). Wspomaga wykorzystywanie przez organizm niezbędnych kwasów tłuszczowych.

Dostawa witaminy  H jest niezbędna przy leczeniu gruźlicy, zaburzeń trawiennych, niedokrwistości, łuszczycy i astmy oraz podczas stosowania antybiotyków. Szczególnie ważna u dzieci!

Syntezę biotyny w organizmie hamują złe nawyki żywieniowe (słodycze, białe pieczywo, kawa), picie alkoholu, palenie papierosów.

 

Witamina B_9, czyli kwas foliowy, folacyna (inaczej witamina M).

Jedna z najmniej znanych, ale bardzo ważnych witamin z grupy B. Są to w zasadzie cztery związki otrzymane pierwotnie z liści szpinaku w latach 40-tych XX wieku przez amerykańskich uczonych. Wspólna nazwa tych związków pochodzi od łacińskiej nazwy liścia - folium.

Jest to witamina wrażliwa na wysoką temperaturę i utlenianie. Niedobór może powodować:

 niedokrwistość,

 upośledzenia umysłowe u niemowląt (również deformacja płodu),

 poronienia,

 egzemy,

 niepokój,  napięcia nerwowe, depresję,

 przedwczesne siwienie i wypadanie włosów,

 słaby apetyt,

 bóle brzucha i biegunki.

 

Bardzo ważna dla przyswajania białek, podziałów oraz tworzenia komórek  - szczególnie w przypadku białych i czerwonych ciałek krwi. U płodu warunkuje rozwój nerwów i  mózgu.

Kwas foliowy bierze udział w bardzo ważnych przemianach metabolicznych decydujących o zdrowiu ludzkiego organizmu, szczególnie w prawidłowym rozwoju płodu w łonie matki. Uczestniczy w syntezie białek ustrojowych, nukleotydów pirymidowych, w przemianach aminokwasów i w innych procesach metabolicznych warunkujących rozmnażanie się komórek ciała.

Folacyna jest jednym z podstawowych czynników biorących udział w podziałach komórkowych. Jest również niezbędna - razem z witaminą B₁₂ - w procesie tworzenia krwinek czerwonych w szpiku kostnym).

Deficyt kwasu foliowego powoduje upośledzenie wytwarzania czerwonych i białych ciałek krwi.

Niedostateczna ilość kwasu foliowego w diecie kobiet w ciąży może być przyczyną wystąpienia bardzo groźnych wad cewy nerwowej u noworodków (WCN) tworzącej się do 12 tygodnia rozwoju płodu. Najczęstszą wadą cewy nerwowej u noworodków jest bezmózgowie i przepuklina mózgowo-rdzeniowa grożąca paraliżem dolnej części ciała i upośledzeniem umysłowym. Dlatego suplementacja kwasem foliowym w połączeniu z witaminą B₆ jest nieodzowna już na etapie planowania ciąży!

Witamina ta zapobiega miażdżycy, depresjom. Stosuje się ją w terapii antynowotworowej. Wspomaga również wytwarzanie naturalnego pokarmu w trakcie karmienia piersią. Chroni przed pasożytami przewodu pokarmowego i zatruciami pokarmowymi. Obniża poziom homocysteiny redukując w ten sposób ryzyko zawału mięśnia sercowego.

Badania amerykańskie wskazują, że wysoka zawartość kwasu foliowego we krwi gwarantuje, że zostaje znacznie zmniejszone ryzyko chorób serca i arteriosklerozy, jak również raka okrężnicy, a w przypadku kobiet - raka szyjki macicy.

Na niedobory kwasu foliowego narażone są przede wszystkim kobiety w ciąży - zwłaszcza te, które przed okresem zajścia w ciążę stosowały przez wiele lat pigułki antykoncepcyjne. Braki tej witaminy  mogą być również spowodowane stanami zapalnymi jelit i piciem alkoholu w znacznych ilościach, co powoduje problemy z prawidłowym jej wchłanianiem z przewodu pokarmowego.

Folacyna jest niezbędna podczas leczenia hormonalnego, stosowania sulfonamidów (sulfonamidy blokują przyswajanie kwasu foliowego w jelitach, więc należy podawać podczas ich stosowania zwiększone dawki witaminy B₁₁), leków nasennych i aspiryny.

 

PABA - kwas para-aminobenzoesowy

PABA - podobnie jak inne witaminy z grupy B jest substancją rozpuszczalną w wodzie. Zasadnicza właściwość tej substancji - to wspomaganie przemiany materii (bierze udział w przemianie białek). Zwiększa przyswajanie, a więc i skuteczność działania witaminy B₅ (kwasu pantotenowego).

Podstawowa rola:

 utrzymywanie delikatnej i zdrowej skóry,

 opóźnianie procesu tworzenia się zmarszczek,

 uśmierzanie bólu po oparzeniach.

Cholina (d. witamina B₄)

Zaliczana do grupy witamin B. Składnik lecytyny. Ma silne własności zasadowe. Jest niezbędnym czynnikiem w metabolizmie tłuszczów (lipidów) i cholesterolu. Przypuszcza się, że cholina ma zdolność do emulgowania cholesterolu, co zapobiega jego odkładaniu się na powierzchni ścianek naczyń krwionośnych. Bierze udział w przesyłaniu impulsów do mózgu, wspomaga komórki wątroby zapobiegajac jej stłuszczeniu i marskości.

Występuje w żółci, wątrobie, nadnerczach, mózgu, ścianach przewodów pokarmowych.

Jest jedną z niewielu substancji, która łatwo pokonuje barierę krew-mózg, dzięki czemu doskonale ochrania tkankę mózgową przed negatywnym działaniem toksycznych składników pożywienia.

Zalicza się ją (podobnie jak inozytol) do tzw. substancji lipotropowych, tj. takich, które przyśpieszają spalanie tłuszczów ustrojowych i wspomagają ich metabolizm.

Cholina wnika bezpośrednio do komórek mózgu, stanowiąc ich materiał budulcowy. Dzięki temu poprawia i wzmacnia pamięć, co jest szczególnie ważne w podeszłym wieku. Wspomaga również procesy przekazywania impulsów nerwowych.Wzmacnia pracę wątroby wspomagając usuwanie toksyn i leków z organizmu.

W lecznictwie stosowana przy leczeniu otyłości, zaburzeń układu krążenia, atonii pęcherza moczowego i jelit, nadmierenego napiecia mięśniowego.

Spośród dostępnych związków choliny najlepiej jest tolerowany i przyswajany naturalny, roślinny wodorowinian. Prawidłowe jej wchłanianie  zapewnia odpowiedni poziom witaminy B₁₂, kwasu foliowego oraz L-karnityny.

 

Inozytol

Substancja rozpowszechniona w świecie roślin i zwierząt. Zaliczana jest do grupy witamin B i nazywana czynnikiem wzrostu zwierząt i mikroorganizmów.

Zwykle występuje w postaci fosforanów inozytolu. W największych ilościach inozytol występuje w nasionach oleistych, strączkowych, orzeszkach ziemnych, soi i zbożach, w których dominuje heksafosforan, zwany również kwasem fitynowym lub w soli magnezowo-wapniowej kwasu fitynowego (fityny).

W organizmie zwierząt i ludzi występuje w mięśniu sercowym,  krwi, nerkach, mózgu, mięśniach.

Stosowany jest w schorzeniach wątroby dla zapobiegania jej otłuszczaniu oraz w postępujących zanikach mięśni.

Inozytol obniża poziom cholesterolu, wpływa na prawidłowy stan skóry i włosów, działa uspokajająco.

Podobnie jak cholina zalicza się go do środków lipotropowych (jak wspomnieliśmy wcześniej - przyśpieszają one spalanie tłuszczów ustrojowych i wspomagają ich metabolizm).

Jest w pewnym sensie również antyoksydantem.W przeciwieństwie do typowych przeciwutleniaczy nie jest zaliczany do antyoksydantów podstawowych, natomiast jego związki stanowią grupę przeciwutleniaczy pomocniczych (synergentów), które bezpośrednio nie przerywają łańcuchowej reakcji utleniania, ale mogą wzmacniać skuteczność działania przeciwutleniaczy głównych.

 

Związkom fitynowym do niedawna przypisywano jedynie negatywne właściwości z powodu tworzenia kompleksów z odżywczymi składnikami żywności (związki mineralne, białka, skrobia), wskutek czego zmniejszeniu ulega przyswajalność ważnych z żywieniowego punktu widzenia substancji.

Jednak od kilku lat ukazują się informacje na temat korzystnych właściwości zdrowotnych fosforanów inozytolu. Należy do nich m. in. zdolność hamowania rozwoju raka jelita grubego.

Mechanizm ochronnego działania związków fitynowych na organizm człowieka nie został dotychczas wyjaśniony.

 

---