HISTORIA PRZEMIAN IGRZYSK OLIMPIJSKICH.

Próbując dokonać porównania obu tych wydarzeń historycznych musimy przenieść się do czasów starożytnych i spróbować przedstawić wygląd tamtejszych czasów oraz samych igrzysk starożytnych, gdyż tylko to może nam oddać żywy obraz tamtejszych czasów.

Igrzyska Olimpijskie goszczą w kulturze Grecji od 776 roku p.n.e. ,kiedy to po raz pierwszy odbyły się one w Olimpii ( inne źródła podają Pisę), która to była miejscem kultu i składania ofiar Jowiszowi i innym bogom. Początki igrzysk olimpijskich nie są znane i są owiane legenda, pierwszy opis igrzysk znajduje się w Iliadzie Homera, ale i on wspomina, ze jest to tradycja jeszcze dawniejsza, od 776 p.n.e. powtarzają się igrzyska olimpijskie w niezmiennym cyklu 4-letnim około drugiej pełni księżyca, po letnim przesileniu dnia z nocą Heroldowie zapowiadali ogólny pokój, zawieszenie wszelkich niesnasek, sporów czy zbrojnych napadów; przez cały miesiąc kiedy trwały Igrzyska nie można było użyć na Peloponezie broni ( jakby na to nie patrzeć, był to jedyny okres, kiedy Heloci żyjący w Sparcie mogli spać spokojnie tzn. Spartiaci nie mogli przeprowadzić "ćwiczeń" wojskowych na nich). Jednak istniało pewne zabezpieczenie, które gwarantował prawie w stu procentach to, że żadne państwo nie użyje broni w danym okresie, było to wykluczenie danego państwa z Igrzysk a żaden z obywateli tego państwa nie mógł pokazać się w Olimpii. Biorąc pod uwagę prestiż jak i powagę, z jaką traktowano Igrzyska, raczej żadne państwo nie pozwalało sobie na użycie broni. Podobnie było z zakłócaniem spokoju w Olimpii w okresie Igrzysk: dany osobnik musiał zapłacić wysoką karę pieniężną..

Dzięki działaniom pierwotnych mieszkańców Elidy (państwo, w którym znajdowała się Olimpia) jak i Elów (elowie), którzy ów kraj zdobyli, Igrzyska Olimpijskie zyskały na świetności i popularności wśród państw greckich.
Igrzyska Olimpijskie stały się ważnym, jak i stałym punktem w kalendarzu Greckim, który to był liczony właśnie według Igrzysk Olimpijskich. Potwierdzeniem tego jest także to, ze na Igrzyska Olimpijskie zjeżdżali się przedstawiciele wszystkich państw jak i kolonii greckich. Taki sposób i tak ogromne zaangażowanie w organizacje Igrzysk Olimpijskich może świadczyć o szalenie ważnej roli, jaką spełniały Igrzyska Olimpijskie w starożytnej Grecji i o odpowiedzialności, jaka spoczywała na organizatorach Igrzysk. Odpowiedzialność ta była tym większa, iż na czas Igrzysk, to małe miasteczko, jakim była Olimpia, stawała się kulturalnym i sportowym centrum świata Hellenistycznego.

Jak wcześniej zostało nadmienione, miejsce Igrzysk było również miejscem kultu religii greków. W początkowym okresie tzn. podczas pierwszych i kilku być może kilkunastu kolejnych Igrzysk ( żadne źródła nie podają konkretnej liczby) zawody sportowe -Igrzyska wchodziły w skład obrzędów religijnych, a w zasadzie były rozgrywane już po owych obrzędach. Jednak z biegiem czasu i kolejnych Igrzysk, owe uroczystości religijne zeszły na dalszy plan, a głównym punktem stały się Igrzyska. Oznaczało to zwiększenie i tak już ogromnej roli Igrzysk w życiu Greków.

Starożytni grecy przywiązywali duża wagę do sprawności fizycznej. Uważali, że ćwiczenia gimnastyczne zapewniają zdrowie. Szczególne znaczenie nabierało to w czasie wojny, kiedy żołnierze musieli być sprawni, aby walczyć. Młodzi mężczyźni we wszystkich miastach - państwach stawali do współzawodnictwa w zawodach lekkoatletycznych. Igrzyska urządzano ku czci Zeusa i ku jego czci zapalano specjalny znicz w świętym gaju oliwnym w Olmpii.



Najbardziej czczonym w starożytnej Grecji sanktuarium Zeusa, a zarazem centralnym punktem olimpijskiego kompleksu było Altis. Choć przez pierwsze lata olimpiad był to tylko gaj, stopniowo wypełniały go świątynie, miejsca kultu i posagi wzniesione ku czci Zeusa. Wielki ołtarz Zeusa, który znajdował się w Altis nie przetrwał do naszych czasów. Świątynia z badań archeologów wynika, ze została zbudowana w latach 446 - 456r. p.n.e. co znaczy, ze trwała 10 lat. Była ona wielkim budynkiem o marmurowym dachu, podpartym wieloma kolumnami. Ozdabiały Ja liczne rzeźby, wśród których największe wrażenie robił olbrzymi, bogato zdobiony posag Zeusa dłuta Fidiasza. Posag nie przetrwał do naszych czasów, znamy go tylko z opisu Pauzaniasza - ówczesnego kronikarza.

Na temat samej areny, na której rozgrywane były Igrzyska wiemy bardzo dużo a to dzięki niemieckim uczonym. Na wschód od gaju świętego znajdowała się arena dla zapaśników, stadion i hypodrom czyli tor wyścigowy.
Na lewo od wejścia do świętego gaju rosło drzewo oliwne, z którego robione były wieńce dla zwycięzców; podanie ludowe mówiło, iż zasadził je sam Herkules.

Igrzyska były to bardziej święta religijne niż impreza sportowa. Tłumy ludzi ciągnące do Olimpii można było nazwać raczej pielgrzymami aniżeli kibicami. Każdy niósł dar dla Zeusa lub dla jednego z pozostałych bogów. Na polach wokół Olimpii rozstawiano namioty. Ludzie spali tez pod gołym niebem, ponieważ nie istniały hotele i inne kwatery dla gości. Kupcy sprzedawali na straganach żywność i inne towary. Dla nich igrzyska były bardziej wiejskim jarmarkiem niż wydarzeniem religijnym czy sportowym. Niewolnicy nie mogli brać udziału w igrzyskach, a kobietom nie wolno było nawet patrzeć na przebieg zawodów. Kobiety miały własne igrzyska, również odbywające się co cztery lata. Nazywały się one Hereia na cześć bogini Hery.

Wiele szczegółowych informacji można zdobyć, oglądając malowidła na wazach. Przedstawiają one przygotowania, zawody, sędziowanie, rozdawanie nagród, celebracje i rytuały religijne. Czasami bogatsi zwycięzcy zamawiali wiersze lub pieśni upamiętniające ich sukces. Grecki poeta Pindar był szczególnie ceniony i napisał wiele takich utworów.

W 393 n.e. ces. rzym. Teodozjusz I Wielki zakazał organizowania igrzysk olimpijskich, dopatrując się w nich kultywowania zwyczajów pogańskich. W latach 1875 - 1881 niemieccy archeolodzy prowadzili badania na terenach miasta. Ich grupa, pod kierownictwem Ernsta Certiusa odkryła ruiny Olimpii. Odkryto różne pozostałości po dawnej kulturze. Wywołało to w Europie wielkie zainteresowanie Igrzyskami. Próbę wskrzeszenia IO podjął Francuz, baron Pierre de Coubertin. Igrzyska wg jego idei miały być symbolem uczciwej gry oraz międzynarodowej przyjaźni. Uważał, że lepszym zajęciem dla ludzi jest uprawianie sportu, niż uczestniczenie w licznych barbarzyńskich wojnach. W roku 1894 powołano MKOl ( Międzynarodowy Komitet Olimpijski ), a już w 1896 roku dzięki intensywnej i ciężkiej pracy komitetu, w Atenach udało się zorganizować pierwsze Igrzyska Olimpijskie ery nowożytnej. Odbyły się z oczywistych powodów w Grecji, po 2672 latach, które upłynęły od rozegrania pierwszych starożytnych igrzysk i po 1503 latach od decyzji Teodozjusza I, zakazującej ich organizowania. W igrzyskach wzięło udział 245 sportowców w 9 dyscyplinach ( lekkoatletyce, podnoszeniu ciężarów, zapasach, szermierce, strzelaniu, kolarstwie, gimnastyce, pływaniu i tenisie ) i 43 konkurencjach. Podobnie jak w starożytności udziału w nich nie brały kobiety. Pierwszym olimpijskim mistrzem został zwycięzca trójskoku, Amerykanin J. Connolly. W klasyfikacji medalowej wygrali Amerykanie przed Grekami i Niemcami. Najwięcej medali zdobyła Grecja. Jednak zwycięzcy ciągle nie otrzymywali złotych medali. Pierwsze miejsce było nagradzane srebrnym medalem, gałązką oliwną i pamiątkowym dyplomem. Wicemistrzowie dostawali medal z miedzi i gałązkę wawrzynu.
Następną olimpiadę zorganizował Paryż. Odbyła się w tym samym czasie, co Wystawa Światowa. Spodziewano się więc dużego zainteresowania igrzyskami. Nie stało się tak - ludzie woleli oglądać wystawę. Zawody były bardzo rozciągnięte w czasie; trwały od 14 maja do 28 października. W Paryżu po raz pierwszy wystartowały kobiety. Wg różnych źródeł było ich od 6 do 19 i startowały w golfie i tenisie. Jednak startom kobiet sprzeciwiał się sam Coubertin. Uważał, że powinny co najwyżej nagradzać mistrzów olimpijskich, a nie startować w zawodach. W 1928 r. kobiety startowały już w wielu konkurencjach. Po biegu na 800 m baron narzekał, że wykończone zawodniczki dały widzom mało budujące widowisko. I do 1964 r. kobiety nie biegały na dłuższych dystansach niż 200 m. Dziś biegają w maratonie... 
Później, w roku 1904 organizację olimpiady planowano w Chicago, ale miasto nie spełniło wymagań organizacyjnych - nie zapewniło transportu państwom spoza Ameryki. Ostatecznie odbyła się w Saint Louis ( także USA). Wystartowało w niej 689 zawodników, a w tym ponad pięciuset ze Stanów Zjednoczonych. Jednak nie dominowała tu idea równego współzawodnictwa; grupa "kolorowych" sportowców (m.in.: Murzyni, Siuksowie, Turkowie) rywalizowali w oddzielnych zwodach. Medalowo wygrała oczywiście USA. Nie obyło się w Saint louis bez skandalu. Otóż pewien amerykański maratończyk pierwszy dotarł na linię mety. Niedługo później wykryto, że przez kilkanaście km jechał samochodem. Poniósł odpowiednie konsekwencje.
W Londynie w roku 1908 było kilka kontrowersyjnych sytuacji i protestów. Dramatyczny przebieg miał bieg maratoński. Jako pierwszy na stadion wbiegł włoski cukiernik, Dorando Pietri. Był wykończony. Upadł, ale po chwili wstał i przebiegł ok. 60 m i upadł ponownie, kilkanaście metrów przed metą. Na stadion wpadł następny zawodnik, Amerykanin Hayes. On także był u kresu wytrzymałości. Sędziowie pomogli wstać Włochowi i podtrzymując go Pietri pierwszy przekroczył linię mety. Jednak po naradzie sędziów zdyskwalifikowano Pietriego. Ta sprawa poruszyła publiczność. Królowa angielska przyznała mu nawet złoty puchar.
Wiele kolejnych igrzysk było rekordowych pod względem startujących zawodników. W Sztokholmie (1912 r.) było ich 2437. Olimpiada w Szwecji była bardzo dobrze przygotowana. Rozegrano ją na nowoczesnych obiektach sportowych. Do igrzysk ciągle nie dopuszczano zawodowców, a przekonał się o tym Amerykanin - J.Torphe. Wygrał pięciobój i dziesięciobój. Rok później odebrano mu medale. Okazało się, że trzy lata wcześniej Torphe otrzymał za grę w baseball... 60 dolarów. Dopiero kilkadziesiąt lat później, długo po śmierci sportowca zwrócono medale jego rodzinie.
Igrzyska Olimpijskie w 1916 roku miały odbyć się w Berlinie. Niestety, inaczej niż w starożytności (kiedy na czas olimpiady wstrzymywano wszelkie działania wojenne) tym razem z igrzyskami wygrała I wojna światowa.
W 1920 roku, zaledwie 16 dni po zakończeniu wojny w Antwerpii po raz kolejny pobito rekord liczby sportowców na olimpiadzie. Tam miała też zadebiutować Polska, ale władze sowieckie kazały przełożyć start na następne igrzyska.
Już po raz drugi olimpiadę rozegrano w Paryżu (1924  r.). Po raz pierwszy wystartowali Polacy, zdobywając dwa medale (srebro i brąz). Gwiazdami w Paryżu byli fińscy biegacze Paavo Nurmi, który zdobył pięć złotych medali i V.Rittola czterokrotnie wygrywając i dwukrotnie zajmując drugie miejsce.
Berlin 1936. Chyba żaden ze sportowców nie wspomina miło tych zawodów. Otoczone przez hitlerowską propagandę igrzysk nie ulepszył nowoczesny stadion i nowinki techniczne. Po raz drugi igrzyska nie odbyły się wobec tragicznych wydarzeń podczas II wojny światowej. Wielu sportowców zamiast walczyć na sportowych arenach walczyło na polach bitew. Olimpiada miała odbyć się w Helsinkach. Zimowe IO także nie odbyły się. Wojna jeszcze przez długi czas toczyła się na całym świecie, więc i w 1944 roku IO letnie (Londyn) i zimowe (Cortina d'Ampezzo) nie odbyły się.
Pierwsze po wojnie igrzyska odbyły się w Londynie. Kolejny raz padł rekord uczestniczących sportowców (4092, w tym 358 kobiet). Na olimpiadzie brakowało jedzenia dla sportowców, a za wioskę olimpijską służyły koszary wojskowe. Swoją pomoc oferowało kilka państw, przysyłając pożywienie.Helsinki - 1952 rok i ponownie rekord uczestników - Następne IO rozegrano w Australii ,a dokładnie w Melbourne. Jednak wcześniej znicz został zapalony przez króla Szwecji Gustawa VI w... Sztokholmie. Odbyły się tam zawody w jeździectwie. Powodem była zbyt długa kwarantanna koni, gdyby pojechały do Australii. W 1964r. igrzyska przeniosły się do Tokio. Była to świetnie przygotowana olimpiada pod względem organizacyjnym i technicznym, a także pod względem sportowym. Zawodnicy dostarczyli kibicom wiele wrażeń; pobito 35 rekordów świata (!) i wiele, wiele więcej rekordów olimpijskich. Polacy wywalczyli 23 medale (w tym 7 złotych) i uplasowali się na 7. pozycji w klasyfikacji medalowej. Za pomocą satelitów telekomunikacyjnych po raz pierwszy zawody mogli śledzić kibice z całego świata. Meksyk 1968. Tu, po raz pierwszy w historii wystartowało ponad 100 (dokładnie 112) reprezentacji narodowych. Rywalizowano w 18 dyscyplinach. Polska ekipa liczyła aż 176 sportowców. Na igrzyskach przy dobrych warunkach padło 45 rekordów świata. Warto  przypomnieć, że skok wzwyż wygrał D. Fosbury (USA) stosując nowatorską technikę skoku - flop.Monachium 1972. Były to igrzyska gigantyczne pod względem uczestników; 7121 sportowców (w tym 1058 kobiet) ze 122 krajów rywalizowało w 21 dyscyplinach obejmujących 195 konkurencji. Areny sportowe były niezwykle nowoczesne. Specjalnie na tą okazję wybudowano wspaniały stadion olimpijski (80 000 miejsc), pływalnie, tor kolarski i inne obiekty. Niestety wielkie sportowe święto w Monachium zostało zakłócone. Igrzyska te będą się nam zawsze kojarzyć z winnym za to wydarzeniem. Otóż terroryści z palestyńskiej organizacji "Czarny Wrzesień" wtargnęli do wioski olimpijskiej. Próbowali porwać kilkunastu sportowców Izraela, zabili stawiających opór sędziego zapasów i trenera ciężarowców tego kraju. W 18 godzin później, kiedy wsiadali wraz z wziętymi do niewoli zakładnikami do podstawionych przez władze Niemiec helikopterów, snajperzy otworzyli ogień. W wyniku strzelaniny zginęła piątka terrorystów i jeden policjant. Niestety, jeden z terrorystów zdążył wrzucić granat do helikoptera z zakładnikami, przez co spowodował śmierć 9 sportowców Izraela. W sumie więc bilans ofiar był tragiczny - 17 zabitych. Kolejny dzień igrzysk poświęcony był żałobie. Od czasu tej olimpiady zaczęto dużą wagę przykładać do bezpieczeństwa zawodów. Zmieniła się atmosfera panująca wokół igrzysk, co spowodowane było obecnością uzbrojonych ochroniarzy i służb policyjnych. Jednak monachijska olimpiada trwała dalej, a jej gwiazdą został pływak z USA M. Spitz - zdobywca 7 złotych medali. Polska wysłała do Niemiec 288 sportowców; zdobyliśmy 21 medali, a mistrzami olimpijskimi zostali m. in. nasi piłkarze.
Cztery lata później sportowcy przenieśli się do Kanady. W Montrealu na igrzyskach, na znak protestów nie wziął udziału Tajwan, a Nigeria i Tanzania nie wystąpiła ze względu na występ innego kraju - Nowej Zelandii. Już po otwarciu igrzysk, którego dokonała królowa brytyjska Elżbieta II na znak solidarności z Nigerią i Tanzanią wycofały się kolejne reprezentacje: 19 z Afryki oraz Irak i Gujana. Mimo to, igrzyska stały na wysokim poziomie, a oglądało je na żywo 3 mln 137 tys. widzów.
Moskiewskie igrzyska w 1980 r. były największą w historii porażką idei olimpijskiej z polityką. Na znak protestu przeciwko sowieckiej inwazji na Afganistan wycofała się reprezentacja USA, a wraz z nią wiele krajów popierających ją. W igrzyskach wzięło udział tylko 81 ekip narodowych (razem 5283 sportowców). Zgodnie z przewidywaniami w klasyfikacji generalnej wygrało ZSRR zdobywając 195 medali (80-69-46), przed NRD i Bułgarią. Nasi olimpijczycy wywalczyli 32 medale, ale tylko trzy złote.
Los Angeles 1984. Mimo, iż do USA nie przyjechało wiele krajów, stosując w ten sposób odwet za IO w Moskwie (kiedy to nie było USA) to i tak padł tu rekord w liczbie występujących państw - 140. Bezwzględną gwiazdą olimpiady był amerykański lekkoatleta - Carl Lewis, który na najwyższym stopniu podium stawał 4 razy. W klasyfikacji medalowej igrzysk wygrali oczywiście Amerykanie (174 medale). Na drugim miejscu znalazła się ekipa Rumunii, ale ze znacznie skromniejszym dorobkiem (53 medale), a na trzecim RFN (59). W igrzyskach niestety nie uczestniczyła Polska, należąca do "politycznych sojuszników państw bloku socjalistycznego", ale tak naprawdę nie uczestniczyliśmy w nich, bo tak zrobiło ZSRR.
Następna olimpiada odbyła się na kontynencie azjatyckim, w Seulu (1988 r.). Na igrzyskach padło wiele rekordów; wystąpiło 8473 uczestniczących sportowców (2168 kobiet) ze 160 państw. Rywalizowano w 23 dyscyplinach obejmujących 237 konkurencji. W Seulu zabrakło ponownie kilku państw, ale nie było to największym skandalem. Otóż sportową rywalizację zdominował "wszechobecny doping" i dyskwalifikacja najszybszego wówczas człowieka na świecie - Kanadyjczyka Bena Johnsona (9,79 sek na 100 m). Nie była to jedyna dyskwalifikacja, a niemiłe było też wspomaganie zawodników gospodarzy przez sędziów. Najwięcej medali - 6  zdobyła niemiecka pływaczka K. Otto. W Seulu dało się już spostrzec lekki kryzys polskiego sportu; naszych 153 sportowców zdobyło 16 medali (2-5-9). Był to gorszy wynik niż w ostatnich olimpiadach, ale czasy były już inne; polski sport przestał być traktowany jako narzędzie propagandy politycznej.
Barcelona 1992. Ponownie padały rekordy. Igrzyska otworzył król Hiszpanii Juan Carlos I. W Barcelonie zmienił się polityczny układ sił, ale sportowy nie uległ zasadniczej zmianie; reprezentację ZSRR zastąpiła drużyna występująca pod szyldem Wspólnoty Niepodległych Państw (nie było w niej reprezentantów krajów nadbałtyckich, które wystawiały własne ekipy). Po połączeniu Niemiec mogliśmy już oglądać wspólną ekipę tego kraju. Polacy (205 uczestników) zajęli 19. miejsce w generalce. Dużym dla nas sukcesem był z pewnością srebrny medal naszej drużyny piłkarskiej, która uległa w finale Hiszpanii 2:3.
IO ponownie zagościły w USA, a dokładnie w Atlancie. 10 332 zawodników (w tym 3513 kobiet) był kolejnym rekordem. Uroczystego otwarcia dokonał prezydent USA B.Clinton. Zaszczyt zapalenia olimpijskiego znicza miał legendarny bokser Muhammad Ali. Gwiazdą igrzysk był amerykański lekkoatleta M. Johnson. Swój dziewiąty złoty krążek zdobył C. Lewis. Nasz związek wysłał do Atlanty ekipę liczącą 164 sportowców. Wywalczyliśmy 17 medali, co dał nam 11. pozycję w generalce - to najwyższe miejsce naszej reprezentacji od imprezy w Moskwie (1980).
No i nadeszły igrzyska w Sydney... Jedni traktują je jako ostatnie igrzyska XX w, a inni jako pierwsze XXI w. Mniejsza z tym. Juan Antonio Samaranch na swojej ostatniej olimpiadzie (jako przewodniczący MKOl-u), ponownie przeczytał na zakończenie, że były to najlepsze igrzyska w historii. Igrzyska nieprzerwanie od tego moment trwają nadal...oby tak zostało.


Co do samych zawodów to można powiedzieć, że w Starożytnej Grecji Igrzyska Olimpijskie trwały pięć dni. W pierwszy dzień Igrzysk Zawodnicy udawali się przed posag Zeusa, gdzie składali ofiary bogu oraz przysięgali walczyć zgodnie z obowiązującym regulaminem zawodów. Poza tym w pierwszym dniu odbywała się również prezentacja olimpijczyków (każde polis miało swojego reprezentanta). W pierwszym dniu zapalano również znicz olimpijski - symbol igrzysk. Drugi dzień poświęcony był na zmagania sportowe młodzieży od 14 do 17 lat. Trzeciego dnia rozpoczynały się właściwie igrzyska. Brali w nich udział młodzi mężczyźni powyżej 17-ego roku życia. Początkowo konkurencją olimpijską był tylko bieg. Z czasem pojawiło się ich więcej. należały do nich:
Biegi - krótkodystansowe które były najważniejsza dyscyplina Igrzysk - każda olimpiadę nazywano później imieniem zawodnika, który w nich zwyciężył. Rozgrywano je na dystansie jednej stadii - czyli jednego stadionu (192,8m). Poza tym ścigano się na diaulos (dystans 2 stadii) i dolichos (dystans 20-24 stadii). Prawdopodobnie najsłynniejszym zawodnikiem był Leonidas z Rodos, który wygrał bieg na trzech dystansach w czterech kolejnych olimpiadach. Ze źródeł pisanych dowiadujemy się, ze zawodnicy przed każdym biegiem wykonywali ćwiczenia rozgrzewające, a ten kto popełnił falstart by karany chłosta. Tak zwany hoplitodromus, to dyscyplina nieznana w nowożytnych olimpiadach. Zawodnicy biegali w hełmach, nagolennikach i nieśli okrągłe tarcze.

Rzut dyskiem i oszczepem - dyski wykonane były z brązu, marmuru i ołowiu. Ważyły od 6 do 7 kg. Rekord rzutu wynosił 30 metrów. Starożytne oszczepy były wykonane z lekkiego drewna i w połowie miały przywiązana pętle. Rekordowa odległość rzutu to 91 metrów. Malowidła na wazach często przedstawiają zawodników z trzema oszczepami, co sugeruje, ze dozwolone były trzy rzuty.

Skok w dal - ówczesny skok w dal znacznie różnił się od tego, który znamy współcześnie. Skoczek trzymał w rękach tak zwane ciężarki zamachowe. Badacze odtworzyli ich użycie na podstawie analizy malowideł na wazach. Skaczący, odbijając się wyrzucał je do przodu a następnie tuz przed ładowaniem szybko cofał za siebie. Grecy uważali te dyscyplinę za najtrudniejsza.

Zapasy i pankration - walczono w dwóch kategoriach zapasów: stojących i naziemnych. W stojących należało trzy razy przewrócić przeciwnika na ziemie. Zapasy naziemne trwały dopóty, dopóki jeden z walczących nie poddał się, unosząc prawa rękę z wyciągniętym kciukiem. Gryzienie i drapanie było zabronione. Naoliwione ciało zapaśnicy posypywali pyłem, by przeciwnik mógł zastosować pewny chwyt. Po walce zeskrobywali ze skóry oliwę, pyl i piasek za pomocą specjalnej skrobaczki zwanej stringilem. Pankration - był uwielbiana przez widzów brutalna dyscyplina, zawierająca elementy boksu i zapasów (wszystkie chwyty dozwolone).

Boks - był bardzo brutalnym, lecz popularnym sportem. Od początku stosowano rodzaj „rękawic bokserskich”. Na początku owijano nadgarstki długimi pasami z miękkiej skóry, pozostawiając wolne palce. Później zaczęto używać pasów z twardszej skóry. Najokropniejsze były jednak rękawice wzmocnione żelazem i kawałkami ołowiu, wprowadzone w czasach rzymskich. Zmagania odbywały się na powietrzu, nie wiemy czy istniało cos w rodzaju ringu.

Wyścigi konne i wyścigi zaprzęgów - zaprzęgi ścigały się w dwóch kategoriach: dwukonnych i czterokonnych. Właściciele koni i zaprzęgów sami zazwyczaj nie brali udziału w wyścigach, tylko wynajmowali jeźdźców i woźniców. Wieniec zwycięzcy otrzymywał jednak właściciel, a jeździec dostawał szarfę. Właściciele szczególnie ubiegali się o zwycięstwo w zawodach czterokonnych zaprzęgów, czyli kwadrygach.

Rydwany były zbudowane z drewna, wiklinowej plecionki i nie były resorowane. Długość trasy wynosiła 1,6 - 13 km. Po wyścigach zaprzęgów na tym samym torze odbywały się wyścigi konne. Jeźdźcy jeździli na oklep i bez strzemion (siodło i strzemiona nie były jeszcze znane).

Zwycięzcy byli dekorowani wieńcami ze świętego drzewa oliwnego, które rosło opodal świątyni Zeusa. Zwycięzcy nosili także szarfy okręcone wokół głów, ramion i nóg. W późniejszym okresie nosili gałązki palmowe. Poza głównym przyjęciem dla zwycięzców odbywały się prywatne uroczystości, podczas których hucznie bawiono się przy dźwiękach muzyki. Często specjalnie na te okazje pisano ody.
Poza lekka atletyka w starożytnej Grecji wielka popularnością cieszyły się tez inne sporty, na przykład gra w piłkę. Przypominał ona bardzo dzisiejszy hokej lub futbol. Podczas igrzysk olimpijskich współzawodniczyli również poeci, tancerze i muzycy. Igrzyska były czymś więcej niż impreza sportowa.

Znaczenie igrzysk w tamtych czasach, nie różni się zbyt wiele od teraźniejszego. W Grecji miały one przede wszystkim utrwalić Grekom, ze mimo toczących się sporów, nadal pozostają jednym ludem, narodem o wspólnych korzeniach, języku, tradycji i kulturze. Na igrzyska przybywali ludzie żądzy sławy, którzy pragnęli zdobyć ja właśnie poprzez udowodnienie swojej sprawności fizycznej. Ludzie natomiast mieli kilkudniowa rozrywkę, mogli podziwiać wysportowanych i szczęśliwych młodzieńców (w Grecji wierzono, ze szczęście ludzkie w dużej mierze zależne jest od dobrej kondycji fizycznej). Dziś jest podobnie, publiczność czerpią przyjemność z podziwiania oglądanych przez siebie zmagań sportowców. Myślę, ze po upływie tylu lat zmiany, jakie nastąpiły są dość widoczne i całkiem korzystne dla ludzi rywalizujących w teraźniejszości.

Poniżej przedstawiam tabele pokazującą różnice między Olimpiadą współczesną, a starożytną:

Olimpiada współczesna	Olimpiada starożytna
Odbywają się igrzyska letnie i zimowe.	Odbywają się igrzyska wyłącznie latem.
Organizowane są olimpiady dla niepełnosprawnych, tzw. paraolimpiady.	Organizowane są olimpiady tylko dla sprawnych fizycznie osób.
Na widowni mogą zasiadać wszyscy ludzie, bez względu na płeć.	Na widowni mogą zasiadać jedynie mężczyźni.
Zawodnikami mogą być zarówno kobiety, jak i mężczyźni.	Zawodnikami mogą być wyłącznie mężczyźni.
Odbywają się co cztery lata.	Odbywają się co cztery lata.
Zmieniają się miejsca rozgrywek olimpijskich.	Nie zmieniają się miejsca rozgrywek olimpijskich - zawsze są w Olimpii.
Dyscypliny są indywidualne, ale również i grupowe.	Dyscypliny są indywidualne.
Jest duża liczba dyscyplin sportowych.	Jest tylko kilka dyscyplin sportowych.
Przyznawane są trzy miejsca, trzy medale: złoty, srebrny i brązowy.	Przyznawana jest nagroda tylko za pierwsze miejsce.
Zawodnicy mają specjalne stroje.	Zawodnicy występują nadzy.
Zwycięzcy dostają nagrody pieniężne od organizatorów.	Zwycięzcy dostają nagrody pieniężne od państwa.
Wprowadzono punktacje "państwową".	Pozo stano przy punktacji indywidualnej.
Na czas igrzysk nie zrywa się wojen i nie zawiera specjalnych pokoi.	Na czas igrzysk zawiesza się działania wojenne i zawiera się pokój boży.
Nawet zwycięzcy muszą płacić podatki.	Zwycięzca jest zwolniony z płacenia podatków.
Całkowicie świeckie.	Poświęcone Zeusowi

Bibliografia:

1. "Dzieje powszechne-ilustrowane. I Czasy Starożytne. Cześć II."

Czesław Pieniążek, Henryk Sawczynski
Inowrocław 1997
"KWE" sp. Z o.o.

2. "Historia kultury starożytnej Grecji i Rzymu"

Kazimierz Kumaniecki
Warszawa 1964
PWN

3. "Wielkie kultury świata -Grecja"

Peter Levi
Warszawa 1995
Świat Książki

4. "Almanach. Starożytne i nowożytne Igrzyska Olimpijskie"

Z. Porada

KAW, Kraków.

5. Mała Encyklopedia Sportu - Wydawnictwo "Sport i Turystyka"

Warszawa 1985.

6. Internet:

• http://www.perseus.tufts.edu/

• http://wiem.onet.pl/wiem/00a9b6.html

---