Od oligarchii do demokracji nowa wersja 2


„Od oligarchii do demokracji” („od Drakona do Peryklesa”) - przeobrażenia ustroju politycznego Aten w VII - V w. p.n.e. w podr. to dwa tematy (podr., s. 80 - 85, 93 - 97) oprac. RM

Państwo tworzą bowiem ludzie, a nie mury czy pozbawione załogi okręty”, Tukidydes

Nasz ustrój polityczny nie jest naśladownictwem obcych praw (...) Nazywa się ten ustrój

demokracją(...)”, Perykles

Demokracja ma wiele wad, lepszego ustroju politycznego jednak nikt nie wymyślił”, Winston Churchill

1. Najwcześniejszy okres dziejów Aten - monarchia (np. mityczny król Tezeusz). U schyłku okresu

„ciemnych wieków” zlikwidowano w Atenach monarchię i wprowadzono oligarchię

2.Cechy oligarchii ateńskiej w VII w. p.n.e (przed reformami Solona),tekst źródłowy, podr., s. 84, 76

▪ konflikt między bogatymi rodami arystokratycznymi (eupatrydzi) a biednymi chłopami (zwanymi hektomoroj -

„sześcioczęściowcy”) uprawiającymi ziemię, która była własnością arystokracji

▪ zjawisko „niewoli za długi” (biedni chłopi z tytułu niezapłaconych długów popadali w niewolę

arystokracji (eupatrydów)

3. Reformy archonta Solona w 594 r. pne (tekst źródłowy, podr., s. 85)

  1. cele reform Solona: zreformowanie oligarchii ateńskiej, próba zniwelowania napięć społecznych osłabiających ateńskie polis (zwł. konfliktu między bogatą arystokracją a biednymi chłopami)

b) reformy społeczne

c) reformy polityczne

d) znaczenie reform Solona: zreformowały oligarchię ateńską, były próbą zniwelowania napięć społecznych,

reformy Solona rozpoczęły proces dalszych przemian społecznych i ustrojowych, które doprowadzą u schyłku

VI w. (po okresie tyranii) do zastąpienia oligarchii nową formą ustroju politycznego - demokracją

4. Ateny w okresie tyranii Pizystrata (561 - 528/527) i jego synów Hippiasza i Hipparcha (528/527 - 510),

- Pizystrat zdobył władzę dzięki poparciu ludu, który oczekiwał od niego reform i ukrócenia

samowoli arystokracji, uchodził za tyrana...łagodnego, charakterystyka rządów Pizystrata przez

Arystotelesa - tekst źródłowy w podr., s. 75 - 76.

5. Reformy archonta Kleistenesa (508 pne) - wprowadzenie w Atenach demokracji, ,,Kleistenes

oddał rządy w ręce ludu”, teksty źródłowe w podr., s. 85

▪ podział na 4 fyle został zastąpiony podziałem na 10 fyl, mapa w podr., s.81

▪ każda z 10 fyl składała się z trzech części, nie zawsze graniczących ze sobą i rozproszonych po

całej Attyce, mapa w podr., s.81

▪ podział na 10 fyl został dokonany w taki sposób, aby w żadnej z nich eupatrydzi nie uzyskali

większości, ograniczenie ich wpływów miało wzmocnić demokrację, czyli „rządy ludu”

▪ wniosek: Kleistenes to zapewne pierwszy polityk w dziejach, który dostrzegł zależność między typem (zasadami)

ordynacji wyborczej a wynikiem w wyborach

6. Rywalizacja dwóch stronnictw politycznych w Atenach po bitwie pod Maratonem w 490 pne (dwie

koncepcje obrony Aten przed kolejnym atakiem Persów), podr., s.88 - 89, 93

stronnictwo Miltiadesa i Arystydesa: reprezentowali interesy arystokracji - zamożnych posiadaczy

ziemskich, byli zwolennikami pokonania Persów w bitwie na lądzie (w bitwach rozgrywanych na lądzie

potrzebna była konnica oraz hoplici, w obu formacjach zbrojnych służyć mogli więc obywatele posiadający

majątek, czyli ci których stać było na utrzymanie konia lub kosztowne wyposażenie hoplity np. w tarczę,

miecz, hełm

stronnictwo Temistoklesa: reprezentowali kupców i rzemieślników, mieli także poparcie najuboższych

obywateli Aten (tetów), byli zwolennikami rozbudowy floty i pokonania Persów w bitwie morskiej,

rozbudowa floty była czynnikiem korzystnym dla kupców i rzemieślników (czerpiących korzyści z handlu

zamorskiego, do rozwoju którego potrzebne były okręty - flota), a także dla najbiedniejszych obywateli Aten, którzy

służąc na okrętach w charakterze wioślarzy mogli przyczynić się do zwycięstwa w bitwie morskiej i dzięki

temu wzmocnić swoją pozycję polityczną w Atenach

7. Dalsza demokratyzacja ustroju Aten w okresie wojen z Persami (podr., s. 93)

- wzrost politycznego znaczenia najbiedniejszych obywateli Aten (tzw. tetów, t.j. nie posiadających

żadnego majątku), m.in. dzięki służbie na okrętach w charakterze wioślarzy w zwycięskiej bitwie

pod Salaminą w 480 pne (il. w podr.,s.89)

8. Struktura społeczeństwa greckiego na przykładzie Aten (podr.,s. 94)

9. Cechy demokracji ateńskiej w dobie Peryklesa (miał wpływ na życie polityczne Aten przez około 30 lat -

od około 460 do 429 pne, wybierany na stratega szesnastokrotnie w latach 444/443 - 429),

sylwetka Peryklesa, podr., s. 93

biednym obywatelom sprawowania funkcji urzędnika), dla porównania - w starożytnym Rzymie urzędnicy

wynagrodzenia nie pobierali, zostawali wiec nimi przedstawiciele bogatych rodów

10. Pochwała demokracji ateńskiej w słynnej mowie Peryklesa z 430 r. pne: Nasz ustrój polityczny nie

jest naśladownictwem obcych praw, a my sami raczej jesteśmy wzorem dla innych niż inni dla nas. Nazywa

się ten ustrój demokracją, ponieważ opiera się na większości obywateli , a nie na mniejszości” „Przyszłe

pokolenia będą nas podziwiać tak, jak podziwiają nas nasi współcześni” (obszerniejszy fragment tej mowy

w podr., s. 97), pełny tekst w : Wielkie mowy historii, t. 1, W. 2006

Była to mowa pogrzebowa, którą Perykles wygłosił ku czci Ateńczyków poległych w początkach wojny

peloponeskiej (wojny Aten ze Spartą w latach 431 - 404). Wygłaszając ją chciał przekonać Ateńczyków, że

polegli walczyli w słusznej sprawie - bronili nie tylko Aten, ale także demokracji (i wszystkich wartości, które z

niej wynikają). Rok później (429) sam Perykles zmarł, w czasie zarazy jaka nawiedziła Ateny.

Przeciwnicy demokracji ateńskiej: np. Ksenofont, Platon, obaj byli uczniami Sokratesa (zob. punkt 14)

11. Wpływ demokracji ateńskiej na samoświadomość (mentalność) Ateńczyków oraz życie

społeczne i kulturalne ich polis (na tle porównawczym Sparty)

- demokracja ateńska (przeważnie nie tłumiąca swobody wypowiedzi) sprzyjała kształtowaniu się takich

zjawisk jak swoboda myślenia, krytycyzm, kultura dyskusji, umiejętność logicznego rozumowania,

argumentacji, przekonywania

- w warunkach demokracji ateńskiej państwo przeważnie nie ingerowało w życie prywatne

obywateli (np. w przeciwieństwie do Sparty)

- demokratyczne Ateny stały się więc w Helladzie najważniejszym ośrodkiem kultury, można

przyjąć, że mieszkańców Aten cechowały znacznie szersze szerokie horyzonty intelektualne niż

mieszkańców Sparty („Sparta zmieniła się w rezerwat ustrojowych staroci, dla innych Greków coraz

mniej zrozumiałych i wręcz śmiesznych”, Ziółkowski, s. 140 „Agoge kształciła znakomitych żołnierzy ,ale

ludzi biernych, ślepo posłusznych zwierzchnikom, o niezwykle ciasnych horyzontach i minimalnych

potrzebach duchowych”, Ziółkowski, s. 100)

  1. Ateny jako główny ośrodek kultury w starożytnej Grecji

sztuka ateńska w dobie Peryklesa: np. rozbudowa Akropolu, budowa Partenonu (il. w podr.,s.

94 - 95, zob. relację Plutarcha, podr., s. 96 - 97), twórczość rzeźbiarza Fidiasza - np. ogromnych

rozmiarów posąg Ateny, głowa Peryklesa (il. w podr., s. 93), ateńskie malarstwo wazowe (ateńska

ceramika)

▪ najważniejsi twórcy kultury w Atenach w czasach Peryklesa: Fidiasz, Sofokles, Eurypides, Herodot

▪ filozofia: z Atenami należy wiązać działalność np. Sokratesa, Platona (naucza w gaju Akademosa

- twórca Akademii ateńskiej), Arystotelesa (nauczał w ogrodach Lykejonu)

▪ historiografia: z Atenami należy wiązać twórczość Herodota i Tukidydesa

▪ teatr i literatura: przedstawienia teatralne (początkowo związane z kultem Dionizosa), z Atenami należy

wiązać twórczość trzech najwybitniejszych dramatopisarzy greckich: Ajschylosa, Sofoklesa, Eurypidesa,

także autora komedii Arystofanesa oraz żyjącego w IV w. pne najwybitniejszego przedstawiciela greckiej

retoryki - Demostenesa

13. Ateny doby Peryklesa jako główny ośrodek życia gospodarczego w Grecji

14. Wady demokracji ateńskiej

▪ np. ostracyzm jako „oręż demagogów” w walce z przeciwnikami politycznymi,
▪ „jedynowładztwo” i pozory (?) demokracji w dobie Peryklesa (zdaniem jego przeciwników)

obywatelom za udział w Zgromadzeniu Ludowym, w przedstawieniach teatralnych, za sprawowanie urzędów,

wznoszenie okazałych budowli) był wyzysk ekonomiczny polis zrzeszonych w Związku Morskim

(uzależnionych politycznie od Aten)

- przeciwnicy demokracji ateńskiej: np. Ksenofont, Platon (obaj byli uczniami Sokratesa)

„Demokracja ma wiele wad, lepszego ustroju politycznego jednak nikt nie wymyślił”, Winston Churchill

15. Zalety i wady demokracji ateńskiej w świetle relacji źródłowych (Ziółkowski, s. 103 - 104)

16. Teksty źródłowe, podr., s. 76, 84 - 85, 96 - 97

- Arystoteles o demokracji i oligarchii (fragment Polityki), s. 76

5



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
kl.I-od monarchii do demokracji, Testy, sprawdziany, konspekty z historii
kl.I-od monarchii do demokracji 2, Testy, sprawdziany, konspekty z historii
Od dyktatury do demokracji Hiszpania w latach 1975 1986
OD DYKTATURY DO DEMOKRACJI Drogi do wolności
PYTANIA DO KOLOKWIUM nowa wersja 2011 12
063 Sprowadzanie równ różn cząstk do postaci kanonicznej przykłady, nowa wersja
KARTA ODPOWIEDZI DO TESTÓW, Nowy folder, B NOWA WERSJA, TESTY I ODPOWIEDZI
05 Dane do sruby dwustronnej nowa wersja
avt 2727 Cyfrowa stacja lutownicza Do Nowa Wersja softa
od relatywizmu do prawdy
Radioterapia VI rok (nowa wersja2)
od 33 do 46
od 24 do 32

więcej podobnych podstron