1. Ruch stay prostoliniowy.
1.1 Prdko:
Oznaczenia:
V - prdko, V=const; S - przemieszczenie; T - czas
2. Ruch zmienny.
2.1 Przyspieszenie:
2.2 Przemieszczenie :
2.3 Prdko kocowa :
Oznaczenia:
a - przyspieszenie; V0 - prdko pocztkowa; S -
przemieszczenie; T - czas
V - prdko;VK - prdko kocowa
3. Ruch po okrgu.
3.1 Ruch z prdkoci sta.
3.1.1 Prdko ktowa:
3.1.2 Warunek ruchu po okrgu - sia dorodkowa:
3.2 Ruch z prdkoci zmienn.
3.2.1 Przyspieszenie ktowe:
3.2.2 Przyspieszenie liniowe:
3.2.3 Prdko liniowa chwilowa :
3.2.4 Przemieszczenie :
3.2.5 Prdko ktowa kocowa:
3.2.6 Kt zakrelony:
3.2.7 Czstotliwo:
Oznaczenia:
- prdko ktowa; K - prdko ktowa kocowa; 0 - prdko ktowa pocztkowa; - kt; T - czas; r - promie okrgu; - przyspieszenie ktowe; a - przyspieszenie liniowe; S - przemieszczenie; V - Prdko liniowa chwilowa; - czstotliwo; m - masa;
3.2.8 Moment siy:
Oznaczenia:
M - moment siy; r - ramie siy (wektor poprowadzony od osi obrotu do siy, " do kierunku); F - sia
4. Zasady dynamiki Newtona
4.1 Pierwsza zasada dynamiki:
Istnieje taki ukad, zwany ukadem inercjalnym, w którym ciao, na które nie dziaa adna sia lub dziaajce siy równowa si, pozostaje w spoczynku lub porusza si ruchem staym prostoliniowym.
4.2 Druga zasada dynamiki:
Jeeli na ciao dziaa sia niezrównowaona zewntrzna (pochodzca od innego ciaa) to ciao to porusza si ruchem zmiennym. Warto przyspieszenia w tym ruchu wyraa wzór:
.
4.3 Trzecia zasada dynamiki:
Jeeli ciao A dziaa na ciao B si F, to ciao B dziaa na ciao A si F'. Warto i kierunek siy F' jest równy wartoci i kierunkowi siy F, a jej zwrot jest przeciwny do zwrotu siy F.
Oznaczenia:
a - przyspieszenie; F - sia; m - masa
5. Zasada wzgldnoci Galileusza.
5.1 Zasada wzgldnoci Galileusza:
Prawa mechaniki s jednakowe we wszystkich ukadach inercjalnych, tj. obserwatorzy z rónych ukadów inercjalnych stwierdz taki sam ruch badanego obiektu. Ruch jednostajny prostoliniowy jest nierozrónialny od spoczynku - obserwujc zjawiska mechaniczne nie jestemy w stanie go
rozróni.
6. Sia bezwadnoci.
6.1 Sia bezwadnoci.
Jest to sia nie pochodzca od adnego z cia. Pojawia si, gdy ukad staje si nieinercjalny.
Oznaczenia:
a - przyspieszenie windy; F - sia cignca wind; m - masa ciarka; M - masa ukadu (winda + ciarek); Fb - sia bezwadnoci.
7. Rzut poziomy.
7.1 Rzut poziomy:
Jest to zoenie ruchu jednostajnie przyspieszonego (paszczyzna pionowa) z ruchem jednostajnym (paszczyzna pozioma).
7.2 Prdko w rzucie poziomym:
,
,
7.3 Wysoko i droga w rzucie poziomym:
,
Oznaczenia:
V - prdko cakowita chwilowa; VX - pozioma skadowa V, VX=const; VY - pionowa skadowa V; g - przyspieszenie ziemskie; T - czas;
h - wysoko (dugo lotu w pionie); l - zasig rzutu
8. Pd i zasada zachowania pdu.
8.1 Pd.
Jest to wielko fizyczna wyraajca si wzorem:
8.2 Zasada zachowania pdu:
Jeeli na ciao lub ukad cia nie dziaa adna sia zewntrzna (pochodzca od innego ciaa), to cakowity pd ukady jest stay.
8.3 Moment pdu:
Moment pdu:
8.4 Zasada zachowania momentu pdu:
Jeeli na ciao lub ukad cia wypadkowy ukad dziaajcych si jest równy 0, to :
8.5 Moment pdu bryy sztywnej:
Oznaczenia:
V - prdko cakowita chwilowa; p - pd; m - masa ciaa; b - moment pdu; r - ramie siy; - prdko ktowa; I - moment bezwadnoci;
9. Energia i zasada zachowania energii.
9.1 Energia kinetyczna:
Jest to energia zwizana z ruchem - posiada j ciao poruszajce si. Jej warto wyraa si wzorem:
9.2 Energia potencjalna cikoci:
Jest to energia zwizana z wysokoci danego ciaa. Jej warto wyraa si wzorem:
9.3 Zasada zachowania energii:
Jeeli na ciao nie dziaa adna sia zewntrzna - nie liczc siy grawitacyjnej - to cakowita energia mechaniczna jest staa.
9.4 Energia kinetyczna w ruch obrotowym:
Oznaczenia:
EK - energia kinetyczna; EP - energia potencjalna cikoci; m - masa; V - prdko chwilowa; g - przyspieszenie grawitacyjne; h - wysoko chwilowa; I - moment bezwadnoci; - prdko ktowa;
10. Praca i moc.
10.1 Praca:
Jest to wielko fizyczna wyraajca si wzorem:
10.2 Moc:
Jest to praca wykonana w danym czasie:
Oznaczenia:
W - praca; F - sia; s - przemieszczenie; T - czas; P - moc
11. Sia tarcia.
11.1 Sia tarcia:
Jest to sia powodujca hamowanie. Wytracona w ten sposób energia zamienia si w ciepo i jest bezpowrotnie tracona. Sia tarcia jest skierowana w przeciwn stron do kierunku ruchu. Jej warto wyraa wzór:
Oznaczenia:
T - sia tarcia; f - wspóczynnik tarcia (cecha charakterystyczna danego materiau); N - sia nacisku (sia dziaajca pod ktem prostym do paszczyzny styku trcych powierzchni, najczciej jest to skadowa ciaru)
12. Moment bezwadnoci.
12.1 Moment bezwadnoci:
Jest to wielko opisujca rozkad masy wzgldem osi obrotu.
12.2 Momenty bezwadnoci wybranych bry:
12.3 Twierdzenie Steinera:
Onaczenia:
I - moment bezwadnoci; I0 - moment bezwadnoci bryy wzgldem osi przechodzcej przez rodek masy; m - masa ciaa; a - odlego nowej osi od osi przechodzcej przez rodek masy; n - ilo punktów materialnych danego ciaa; r - odlego punktu materialnego od osi obrotu.
13. Zderzenia centralne
13.1 Zderzenia centralne niespryste.
Ciaa po zderzeniu poruszaj si razem („sklejaj si”) - nie jest speniona zasada zachowania energii. Jest speniona zasada zachowania pdu.
13.2 Zderzenia centralne spryste.
Ciaa po zderzeniu poruszaj si osobno, speniona jest zasada zachowania energii i pdu.
14. Gsto.
14.1 Gsto :
14.2 Ciar waciwy :
Onaczenia:
- gsto; m - masa substancji; V - objto substancji; g - grawitacja;
d - ciar waciwy
15. Pole grawitacyjne.
15.1 Pole grawitacyjne.
Jest to taka wasno przestrzeni, w której na umieszczone w niej ciaa dziaaj siy grawitacji.
15.2 Prawo powszechnej grawitacji (prawo jednoci przyrody.
Dwa ciaa przycigaj si wzajemnie siami wprost proporcjonalnymi do iloczynu ich mas i odwrotnie proporcjonalnymi do kwadratu odlegoci midzy ich rodkami :
Onaczenia:
FG- sia grawitacji; G - staa grawitacji; M - maca pierwszego ciaa; m - masa drugiego ciaa; r - odlego midzy rodkami cia;
- r-wersor (stosunek wektora do jego dugoci - pokazuje kierunek siy)
15.3 Staa grawitacji.
Jest to wielko z jak przycigaj si dwa punkty materialne, z których kady ma mas 1 kg i które s oddalone od siebie o 1 metr. Jest ona równa
N. Jej symbolem jest G.
15.4 Przyspieszenie grawitacyjne :
Przyspieszenie grawitacyjne jest zwizane z ciaem.
Oznaczenia:
FG- sia grawitacji; G - staa grawitacji; m- maca ciaa; M - masa róda; r - odlego midzy rodkiem caa a rodkiem róda;
- r-wersor (stosunek wektora do jego dugoci - pokazuje kierunek siy)
15.5 Natenie pola grawitacyjnego
Jest to sia grawitacji przypadajca na jednostk masy ciaa wprowadzonego do pola.
Natenie pola grawitacyjnego jest zwizane z punktem.
Oznaczenia:
G - staa grawitacji; m- jednostkowa masa; M - masa róda; r - odlego midzy punktem a rodkiem róda;
- r-wersor (stosunek wektora do jego dugoci - pokazuje kierunek siy)
15.6 Praca w polu grawitacyjnym.
Praca w polu grawitacyjnym zaley od pooenia pocztkowego i kocowego - nie zaley od drogi.
Oznaczenia:
W - praca; G - staa grawitacji; m- masa ciaa; M - masa róda; r0 - pooenie pocztkowe; r - pooenie kocowe
15.7 Energia potencjalna pola grawitacyjnego.
Jest to praca, jak wykonaj siy zewntrzne przemieszczajc ciao z nieskoczonoci do punktu oddalonego o r od róda.
,
Oznaczenia
EP - energia potencjalna; G - staa grawitacji; m- masa ciaa; M - masa róda; r - odlego midzy rodkami róda i ciaa
15.8 Potencja pola grawitacyjnego.
Jest to energia pola grawitacyjnego przypadajca na jednostk masy ciaa wprowadzonego do pola grawitacyjnego.
Oznaczenia
V - staa grawitacji; EP - energia potencjalna; G - staa grawitacji; m- masa ciaa; M - masa róda; r - odlego danego punktu od rodka róda.
15.9 Linie pola grawitacyjnego.
S to tory, po jakich poruszaj si swobodnie ciaa umieszczone w polu grawitacyjnym.
Prawa autorskie :
Firma MJ STUDIO jest posiadaczem praw autorskich dotyczcych niniejszego kompendium. Zezwala si na bezpatne kopiowanie caego pliku tekstowego lub powielanie caej ksiki bez wiedzy autora jedynie do celów niekomercyjnych. Zezwala si na kopiowanie lub powielanie czci kompendium jedynie pod warunkiem umieszczenia w kopii tej strony jedynie do celów niekomercyjnych. Zmiany w treci kompendium mog by dokonywane jedynie za wiedz i zgod autora. Firma MJ STUDIO nie ponosi odpowiedzialnoci za ewentualne bdy merytoryczne w treci kompendium. Wszelkie inne prawa zastrzeone.
Druk : MJ STUDIO
e-mail : mjstudio@zeus.polsl.gliwice.pl
©1997 MJ STUDIO®. All rights reserved.