MŁODA POLSKA
Treści kształcenia:
Realia historyczne w Europie i kraju.
Periodyzacja i terminologia historycznoliteracka.
Młoda Polska i „izmy”.
Stanowiska filozoficzne (H. Bergson, F. Nietzsche, A. Schopenhauer).
Ośrodki życia literackiego i artystycznego. Teatr. Kabarety (Zielony Balonik).
Czasopisma literackie, programy i manifesty literackie.
Krytycy literaccy okresu.
Poezja:
Poezja lat 1890-1900: debiuty młodych. Liryka pesymistyczno-dekadencka (m.in. sztuka, przyroda, erotyka, nirwana). Cechy symbolizmu polskiego, związki
z poezją francuską. Impresjonizm. Kultura Bliskiego Wschodu. Antyk. Chrześcijaństwo. Cechy języka poetyckiego.
Poezja lat 1900-1907: J. Kasprowicz, T. Miciński, L. Staff. Ekspresjonizm. Związki z filozofią okresu. Wartości estetyczne.
Poezja lat 1907-1918.
Ewolucja postaw światopoglądowych. J. Kasprowicz, L. Staff. Młodopolski franciszkanizm, idealizacja przyrody, mimetyzm, nowy typ bohatera, stylizacja na prymitywizm ludowy. Związki B. Leśmiana z bergsonizmem. Cechy tomu Sad rozstajny.
Poezja patriotyczna lat wojennych (J. Mączka, E. Słoński).
Proza:
Naturalistyczno-realistyczny nurt w nowelistyce.
Symbolizm i impresjonizm w małych formach narracyjnych.
Problematyka społeczno-narodowa (S. Żeromski; cechy prozy Żeromskiego
i W. St. Reymonta).
Powieść historyczna i jej poetyka.
Powieści o tematyce wiejskiej. Folklor.
Pałuba K. Irzykowskiego.
Powieść społeczno-obyczajowa i liryczno-psychologiczna.
Nowatorska pozycja Próchna W. Berenta.
Udział krytyki w procesie przemiany powieści. St. Brzozowski i Legenda Młodej Polski.
Dramat:
W nurcie Wielkiej Reformy.
Dramaturgia skandynawska.
Kierunki artystyczne: symbolizm, ekspresjonizm, realizm, neoromantyzm.
S. Wyspiański - twórca dramatu narodowego, reformator teatru: idea „teatru ogromnego”, związki z dramaturgią zachodnioeuropejską, tradycją romantyczną, antykiem; działalność artystyczna poza dramaturgią.
Dramat realistyczny Młodej Polski.
Literatura podstawowa:
Lektury:
Poezja:
J. Kasprowicz, Wybór poezji, opr. J. J. Lipski, BN I 120, wyd 3, Wrocław 1990.
B. Leśmian, Poezje wybrane, opr. J. Trznadel, BN I 217, wyd. 2, Wrocław 1983.
T. Miciński, Poezje, opr. J. Prokop, Kraków 1980.
L. Staff, Wybór poezji, opr. M. Jastrun, BN I 181, Wrocław 1963.
K. Tetmajer, Poezje wybrane, opr. J. Krzyżanowski, wyd. 2 zmien., Wrocław 1968.
T. Żeleński (Boy), Słówka, opr. T. Weiss, BN I 255, Wrocław 1988.
Proza:
W. Berent, Próchno, opr. J. Paszek, BN I 234, Wrocław 1979.
W. Orkan, Komornicy i opowiadania wybrane, wyb. B. Faron, Warszawa 1975.
W. S. Reymont, Chłopi, opr. F. Ziejka, BN I 279, Wrocław 1991.
S. Żeromski, Ludzie bezdomni, opr. I. Maciejewska, BN I 254, Wrocław 1987; Syzyfowe prace, opr. A. Hutnikiewicz, BN I 216, Wrocław 1992; Wybór opowiadań, opr. A. Hutnikiewicz, BN I 202, Wrocław 1971 (Doktor Piotr, Rozdziobią nas kruki, wrony..., Siłaczka, Zapomnienie, Zmierzch).
Dramat:
T. Miciński, Termopile polskie, opr. T. Wróblewska, Kraków 1980.
St. Przybyszewski, Złote runo [w:] Wybór pism, opr. R. Taborski, BN I 190, Wrocław 1966.
St. Wyspiański, Noc listopadowa, opr. J. Nowakowski, BN I 193, Wrocław 1974; Wesele, opr. J. Nowakowski, BN I 218, wyd. 4, Wrocław 1984.
G. Zapolska, Moralność pani Dulskiej, opr. T. Weiss, BN I 187, Wrocław 1978.
Krytyka literacka:
St. Brzozowski, Legenda Młodej Polski. Studia o strukturze duszy kulturalnej, wyd. 2, Lwów 1910 (repr. Kraków 1983).
I. Matuszewski, Słowacki i nowa sztuka (modernizm) [w:] Z pism, wybór, wstęp
i opr. S. Sandler, t. 3, Warszawa 1965.
Opracowania:
A. Hutnikiewicz, Młoda Polska, Warszawa 1994.
Myśl teatralna Młodej Polski. Antologia, wyb. i opr. I. Sławińska i S. Kruk, Warszawa 1966 (I. Sławińska, Młodopolska batalia o teatr).
Obraz literatury polskiej XIX i XX wieku, ser. 5, t. 1-4, Warszawa 1967-1977
(t.1: K. Wyka, Charakterystyka okresu Młodej Polski; biogramy J. Kasprowicza, K. Przerwy-Tetmajera; t. 2: biogramy J. A. Kisielewskiego, T. Micińskiego,
St. Przybyszewskiego, St. Wyspiańskiego; t. 3: biogramy W. Berenta, W. Orkana, W. St. Reymonta, S. Żeromskiego; t. 4: biogramy St. Brzozowskiego,
I. Matuszewskiego, A. Potockiego, Z. Przesmyckiego [Miriama]).
M. Podraza-Kwiatkowska; Literatura Młodej Polski, Warszawa 1992.
Poezja Młodej Polski, opr. M. Jastrun, BN I 125, wyd. 3, Wrocław 1967.
Programy i dyskusje literackie okresu Młodej Polski, opr. M. Podraza - Kwiatkowska, BN I 212, wyd. 3, Wrocław 2000.
K. Wyka, Młoda Polska, t. 1 (Modernizm polski), Kraków 1977.
Literatura uzupełniająca:
Lektury (dwa utwory do wyboru):
W. Berent, Ozimina, opr. M. Głowiński, BN I 213, Wrocław 1974.
A. Nowaczyński, Wielki Fryderyk, opr. A. Hutnikiewicz, BN I 241, Wrocław 1982.
W. Orkan, W roztokach, opr. St. Pigoń, Wrocław 1965.
T. Rittner, W małym domku, opr. Z. Raszewski, BN I 116, Wrocław 1954.
St. Wyspiański, Wyzwolenie, opr. A. Łempicka, BN I 200, Wrocław 1970.
S. Żeromski, Róża [w:] Dzieła, opr. St. Pigoń, Warszawa 1975.
Opracowania (dwie publikacje do wyboru):
A. Czabanowska-Wróbel, Baśń w literaturze Młodej Polski, Kraków 1996; Dziecko. Symbol i zagadnienie antropologiczne w literaturze Młodej Polski, Kraków 2003.
M. Głowiński, Ekspresja i empatia. Studia o młodopolskiej krytyce literackiej, Kraków 1996; Powieść młodopolska. Studium z poetyki historycznej, Kraków 1997.
W. Gutowski, Nagie dusze i maski. O młodopolskich mitach miłości, wyd.
2, Kraków 1997.
J. Kwiatkowski, U podstaw liryki Leopolda Staffa, Warszawa 1966.
J. J. Lipski, Twórczość Jana Kasprowicza w latach 1891-1906, Warszawa 1975.
E. Miodońska-Brookes, Studia o kompozycji dramatów Stanisława Wyspiańskiego, Wrocław 1972.
Młodopolski świat wyobraźni. Studia i eseje, red. M. Podraza-Kwiatkowska, Kraków 1977.
J. Nowakowski, Wyspiański. Studia o dramatach, Kraków 1972.
R. Nycz, Język modernizmu. Prolegomena literackie, Wrocław 1997.
M. Podraza-Kwiatkowska, Somnambulicy - dekadenci - herosi. Studia i eseje
o literaturze Młodej Polski, Kraków 1985; Symbolizm i symbolika w poezji Młodej Polski, wyd. 3, Kraków 2001.
M. Popiel, Oblicza wzniosłości. Estetyka powieści młodopolskiej, Kraków 1999.
M. Stala, Pejzaż człowieka. Młodopolskie myśli i wyobrażenia o duszy, duchu
i ciele, Kraków 1994.
Studia o Tadeuszu Micińskim, red. M. Podraza-Kwiatkowska, Kraków 1979.
Stulecie Młodej Polski, red. M. Podraza-Kwiatkowska, Kraków 1995.
T. Walas, Ku otchłani (dekadentyzm w literaturze polskiej 1890-1905), Kraków 1986.
T. Weiss, Legenda i prawda Zielonego Balonika, wyd. 2, Kraków 1987.
J. Waligóra, Dramat historyczny w epoce Młodej Polski, Kraków 1993.
W kręgu Młodej Polski. Prace ofiarowane Marii Podrazie-Kwiatkowskiej,
red. M. Stala, F. Ziejka, Kraków 2001.
F. Ziejka, „Wesele” w kręgu mitów polskich, wyd. 2 poszerz., Kraków 1997.
Jerzy Waligóra