autorski ed.ter. kl III, dla dzieci, rewalidacja indywidualna


autorski

PROGRAM NAUCZANIA

dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym

dla trzeciej klasy szkoły podstawowej

realizowany metodami innowacyjnymi

opracowany na potrzeby

Zespołu Szkół Specjalnych nr 3

w Rudzie Śląskiej

sporządzony w oparciu o PODSTAWY PROGRAMOWE KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO UCZNIÓW Z UPOŚLEDZENIEM UMYSŁOWYM W STOPNIU UMIARKOWANYM I ZNACZNYM W SZKOŁACH PODSTAWOWYCH, GIMNAZJACH I ODDZIAŁACH PRZSPOSABIAJĄCYCH DO PRACY W ZASADNICZYCH SKOŁACH ZAWODOWYCH z dnia 26 lutego 2002r.

program opracowała:

mgr Gabriela Gajdzik

WSTĘP

Program powstał w oparciu o PODSTAWY PROGRAMOWE KSZTALCENIA OGÓLNEGO UCZNIÓW Z UPOŚLEDZENIEM UMYSŁOWYM W STOPNIU UMIARKOWANYM I ZNACZNYM W SZKOŁACH, GIMNAZJACH O ODDZIAŁACH PRZYSPOSABIAJĄCYCH DO PRACY W ZASADNICZYCH SZKOŁACH ZAWODOWYCH z dnia 26 lutego 2002 r.

Program przeznaczony jest do realizacji w klasie trzeciej szkoły podstawowej dla uczniów upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym. Podaje ogólne założenia i kierunki oddziaływania dydaktyczno-wychowawczego skierowanego do zespołu uczniów będących w stanie opanować podstawowe techniki szkolne; czytanie, pisanie i liczenie na poziomie elementarnym.

Obszary tych oddziaływań to:

Przedmioty te stanowią spójną całość i powinny być realizowane w trakcie kształcenia zintegrowanego. Wybór tematyki zajęć oraz metod i form pracy-należy do nauczyciela dlatego do realizacji programu w tej klasie zaleca się organizowanie nauczania i wychowania z wykorzystaniem elementów metody harcerskiej oraz wybranych technik Freineta.

Nauczyciel ma prawo wyboru szczegółowych metod, form pracy i środków dydaktycznych , kierując się ich skutecznością, obowiązuje go jednak stosowanie zasad ortodydaktyki:

W konsekwencji przyjętych założeń program określa sposób doboru i zakres treści nauczania, metody i formy pracy, dobór środków dydaktycznych oraz sposób jego realizacji.

CELE EDUKACYJNE

Głównym celem edukacji jest rozwijanie autonomii ucznia niepełnosprawnego, jego personalizacja oraz socjalizacja, a także - w ramach posiadanych przez niego realnych możliwości - wyposażenie w takie umiejętności i wiadomości aby :

CELE POSZCZEGÓLNYCH OBSZARÓW ODDZIAŁYWANIA

FUNKCJONOWANIE W ŚRODOWISKU

PLASTYKA

TECHNIKA

MUZYKA Z RYTMIKĄ

WYCHOWANIE FIZYCZNE

TREŚCI EDUKACYJNE

Treści nauczania i wychowania uczniów upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym powinny być podporządkowane aktualnemu poziomowi rozwoju psychofizycznego ucznia, jego zainteresowaniom oraz umożliwiać jego wszechstronny rozwój. Zakres treści ulega poszerzeniu w miarę nabywania przez uczniów wiadomości, umiejętności i sprawności.

FUNKCJONOWANIE W ŚRODOWISKU

SAMOOBSŁUGA

USPOŁECZNIENIE

KOMUNIKOWANIE SIĘ

SŁUCHANIE, MÓWIENIE, CZYTANIE I PISANIE JAKO UMIEJĘTNOŚĆ KOMUNIKOWANIA SIĘ

SŁUCHANIE

MÓWIENIE

CZYTANIE

PISANIE

ELEMENTARNE POJĘCIA MATEMATYCZNE

PLASTYKA

MALOWANIE

RYSOWANIE

MODELOWANIE Z ELEMENTAMI RZEŹBY

TECHNIKA

CZYNNOŚCI MANIPULACYJNE

BUDOWANIE, KONSTRUOWANIE, MODELOWANIE:

LEPIENIE

NAWLEKANIE. PRZEWLEKANIE

WYDZIERANIE

CIĘCIE, WYCINANIE

STEMPLOWANIE

PRZYRZĄDZANIE PROSTYCH POSIŁKÓW

PRACE PORZĄDKOWE W DOMU, MIESZKANIU

OBSŁUGA URZĄDZEŃ TECHNICZNYCH I AUDIOWIZUALNYCH

MUZYKA Z RYTMIKĄ

KSZTAŁCENIE POCZUCIA RYTMU I METRUM

TEMPO

DYNAMIKA

KSZTAŁCENIE SŁUCHU I UMIEJĘTNOŚCI SŁUCHANIA MUZYKI

ĆWICZENIA GŁOSOWE I ŚPIEW

MUZYKOWANIE

FORMY TANECZNE

WYCHOWANIE FIZYCZNE

ZABAWY I GRY RUCHOWE

GIMNASTYKA

OBUDOWA DYDAKTYCZNA

ZALECANE METODY PRACY:

Do realizacji programu zaleca się wykorzystanie wybranych elementów metody harcerskiej i wybranych elementów technik Freineta. Ich zadaniem jest pogłębienie nauczania i wychowania w ramach istniejącego porządku szkolnego w ścisłym związku między środowiskiem życia dziecka i procesem edukacji.

Elementy metody harcerskiej i wybrane techniki Freineta zajmują tylko część godzin lekcyjnych, gdzie ich użycie wydaje się specjalnie celowym . Tylko wówczas gdy widoczne jest, że w danym momencie ośrodka pracy któryś z elementów wybranych metod wyraźnie przyspieszy, pogłębi lub utrwali proces uczenia się i wychowania.

Wybrane elementy metody harcerskiej:

Wybrane elementy technik Freineta:

NAUKA PRZEZ ZABAWĘ

Zabawa jako element nauczania ma mieć na celu nie tylko wzmacnianie czynności szkolnych przez odwołanie się do zainteresowań, lecz także cele specjalne ; utrwalanie materiału nauczania, a w pewnej mierze także wprowadzenie w nowy materiał.

SYSTEM GROMADKOWY

Gromadki należy uznać za specjalną odmianę grupy szkolnej. Jest to czynnik stały i bardzo wszechstronny. Obejmuje swym zasięgiem trzy dziedziny życia szkolnego:

SPRAWNOŚCI SZKOLNE

Zadaniem sprawności w kształceniu zintegrowanym jest utrwalenie wyników nauczania na tych odcinkach które tego utrwalenia specjalnie potrzebują. Są to umiejętności niezbędne dla każdego ucznia takie jak: czytanie, pisanie, liczenie itp.

DOŚWIADCZENIA POSZUKUJĄCE I OBSERWACJA

W miarę możliwości samodzielna praca ucznia do ukierunkowania której stosuje się Karty Pracy opracowane przez nauczyciela zgodnie z założeniami programowymi oraz możliwościami poszczególnych uczniów.

PLANOWANIE PRACY INDYWIDUALNEJ I ZBIOROWEJ

Punktem wyjścia podczas planowania pracy wychowawczo - dydaktycznej indywidualnej i zbiorowej pod kierunkiem nauczyciela jest wszystko co budzi zainteresowania uczniów i wspomaga funkcjonowanie ucznia w najbliższym środowisku społecznym i przyrodniczym samodzielne oraz grupowe.

Kontrola i ocena na zasadzie fiszek prowadzących i korektywnych ma duże wartości dydaktyczne i wychowawcze. Każdy uczeń pracuje wg swoich sił, w czasie który mu najbardziej odpowiada. Uczy się krytycznie oceniać własną pracę i swoje błędy.

RÓZNORODNE FORMY EKSPRESJI ARTYSTYCZNEJ I TECHNICZNEJ

Pełnią rolę psychoterapeutyczną i reedukacyjną w przypadkach napięć psychicznych. Są to: inscenizacje, teatrzyki kukiełkowe, drama, swobodna ekspresja słowna, plastyczna, muzyczna i ruchowa.

ŚRODOWISKO WYCHOWAWCZE OPARTE NA ROZUMNEJ SAMORZĄDNOŚCI

Gazetka o charakterze wychowawczym z rubrykami:

Wspomaga wzajemne poznawanie siebie, swoich możliwości, krytycyzm wobec własnej osoby, dążenie do samodoskonalenia, możliwość podejmowania decyzji i przewidywania jej skutków.

ŚRODKI DYDAKTYCZNE

W sytuacji braku na rynku ćwiczeń i podręczników szkolnych przeznaczonych dla uczniów upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym dla celów realizacji programu można wykorzystać częściowo książki dla dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim jak również ZESTAW POMOCY DYDAKTYCZNYCH dla uczniów upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym i znacznym którego autorką jest Anna Polkowska - Zeszyty ćwiczeń i KARTY PRACY oraz pomoce dydaktyczne „ Od obrazka do słowa”

Podręczniki:

W klasie prowadzonej elementami freinetowskimi nie rezygnuje się również z innych książek jako źródła wiedzy dziecka. Książki i czasopisma usystematyzowane w segregatorach tematycznych stanowią bogatą kartotekę materiałów źródłowych. Są to książki beletrystyczne, gazety, broszury, przewodniki , materiały audiowizualne, materiały konstrukcyjne, filmy zbiory przedmiotów itp.

Poza tym nauczyciel samodzielnie wykonuje część pomocy bądź korzysta ze współpracy z nauczycielem techniki i uczniami starszych klas - w zależności od potrzeb

.Przy doborze pomocy dydaktycznych należy uwzględnić przede wszystkim:

WARUNKI WDROŻENIA PROGRAMU

Wdrożenie programu wymaga stworzenia określonych warunków lokalowych. Aktywna koncepcja pedagogiczna C. Freineta wymaga specyficznej przestrzeni edukacyjnej. Klasa powinna mieć charakter pracowni gdzie funkcjonują „kąciki - pracownie”, umożliwiające rozwijanie zainteresowań samodzielną pracą według indywidualnych planów pracy.

Poza miejscem edukacji w klasie jest też teatr, muzeum, miasto, park, las itp. - są one źródłem wielu dalszych działań na zajęciach.

Wskazane jest wręcz organizowanie działań edukacyjnych w naturalnym środowisku.

W organizacji edukacji istnieje też twórczość w działaniu.

Warto wspomnieć o planowaniu pracy:

Zintegrowany plan edukacji ( rozkład nauczania) składa się z następujących po sobie bloków tematycznych. Do każdego bloku nauczyciel planuje cele, jakie pragnie osiągnąć, czyli przewiduje w jakie wiadomości i umiejętności wyposaży uczniów oraz jakie postawy zamierza w nich kształtować. Następnie wybiera zadania służące edukacji: językowej, matematycznej, społeczno - przyrodniczej, plastycznej, technicznej, muzycznej, ruchowej. Uwzględnia tez zagadnienia wychowawcze. Tematyka bloków zależy od potrzeb i zainteresowań dzieci oraz ich możliwości rozwojowych. Poświęcone są rodzinie, klasie szkolnej, grupie rówieśniczej, przyrodzie, najbliższej okolicy, kalendarzowi szkolnemu, wycieczkom, zdarzeniom z życia dzieci.

Następnym etapem planowania jest projektowanie scenariusza dnia aktywności gdzie nauczyciel powinien uwzględnić:

Zwykle w poniedziałki rano i w piątki po zakończeniu zajęć odbywa się „ Krąg Rady”, trwa swoista ewaluacja wykonywanych działań: „ O co jestem bogatszy?”; „ Czego nowego się nauczyłem?”

O klimacie klasy decyduje zwykły klasowy kontakt, opracowany przez cały zespół. Wyznacza on reguły pracy, aktywności, funkcję, kompetencje. Jest opracowany demokratycznie. Klasa jest społecznością w której każdy ma swoje prawa i obowiązki.

Ważną rolę odgrywa tu element metody harcerskiej tzn. uczynność i

nastawienie dzieci na ciągłą gotowość spieszenia z pomocą tam, gdzie pomoc wydaje się potrzebna

Edukacja odbywa się w środowisku , w którym dziecko żyje, a więc źródłem ofert edukacyjnych jest zarówno dom rodzinny, szkoła jak również grupa rówieśnicza. Dziecko korzystając z tych ofert, poprzez aktywność własną, nabywa różnorodne kompetencje, rozwija się.

Różnorodność ofert edukacyjnych uczy dziecko tolerancji, akceptowania również siebie, sprawiedliwości, przyjaźni, współpracy, odnajdywania swojego miejsca w świecie.

Program nie stawia żadnych ograniczeń w stosunku do dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym, jednak powodzenie realizacji nowego systemu edukacyjnego nie zależy tylko od nauczyciela, ale przede wszystkim od organizacji środowiska edukacyjnego i w dużej mierze bazy materialnej.

EWALUACJA

Program zawiera podstawowe wskazania dla zespołu uczniów klasy trzeciej w której organizowanie nauczania i wychowania w głównej mierze oparte będzie na elementach metody harcerskiej i wybranych technikach Freineta.

Głównym źródłem oceny będzie PROFIL FUNKCJONOWANIA UCZNIA w którym wychowawca odnotuje swoje spostrzeżenia dotyczące wiadomości i umiejętności dziecka. Będą one podstawą planowania zadań edukacyjnych, dokumentacją postępów ucznia., obrazem jego rozwoju i w końcu podstawą sformułowania oceny.

Dla uzyskania pełnego obrazu rozwoju dziecka, trzeba odnotować swoje spostrzeżenia o każdym uczniu..

Narzędziem pomagającym nauczycielowi rejestrować te spostrzeżenia jest ocena oparta o tzw. „metodę słońca”. Są to promyki słoneczne dla każdego ucznia zawierające opis zdobytej umiejętności w postaci sprawności. Ilość znaczków (sprawności) świadczy o postępach nauczania danego ucznia oraz o jego aktywności w czasie zajęć. Ocena i samoocena dostosowana jest do psychofizycznych potrzeb ucznia. Ocenę można wyrażać w różny sposób, ale dla dziecka upośledzonego umysłowo najważniejsza jest bezpośrednia ocena jego działania i najczęściej stanowi o motywacji do podjęcia dalszej pracy. Dla zespołu klasy trzeciej bardzo ważną formą oceny stosowaną w metodzie harcerskiej będzie nagroda społeczna ( pochwała, okrzyki, dyplom sprawności itp.), która ulegała będzie ciągłemu rozwojowi.

Uzupełnieniem obrazu rozwoju dziecka będą również wytwory jego działalności artystyczno - technicznej oraz zadania wykonane w KARTACH PRACY.

Na podstawie tych zapisów oraz innych dokumentów ( wyników badań psychologicznych i innych, wywiadów środowiskowych itd.) nauczyciel pisze semestralną ocenę postępów ucznia która w formie opisowej jest przekazywana rodzicom oraz pozostaje w dokumentacji szkoły i końcoworoczną w postaci listu skierowanego do dziecka obok tradycyjnego świadectwa.

Ocena opisowa jest opinią nauczyciela wartościującą stopień osiągnięć ucznia w zakresie wymagań programowych, ale uwzględniającą stopień upośledzenia dziecka i związane z tym jego ograniczenia psychofizyczne. Opiera się na podkreśleniu już zdobytych przez ucznia umiejętności i ukazaniu mu tego co było w nim najlepsze oraz na wyrażeniu oczekiwań na przyszły rok nauki Stanowi również punkt wyjścia do dalszej modyfikacji, ulepszania, interpretowania opracowanego programu nauczania.

„ Dobre ocenianie” to takie które:

Ewaluacja jest procesem trudnym i złożonym, czasochłonnym, lecz bardzo potrzebnym. Wyniki ewaluacji uzasadniają potrzebę określonych zmian w programie i wytyczenie kierunków jego modernizacji.

PROPONOWANA TEMATYKA

17



Wyszukiwarka