autorski
PROGRAM NAUCZANIA
dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym
dla trzeciej klasy szkoły podstawowej
realizowany metodami innowacyjnymi
opracowany na potrzeby
Zespołu Szkół Specjalnych nr 3
w Rudzie Śląskiej
sporządzony w oparciu o PODSTAWY PROGRAMOWE KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO UCZNIÓW Z UPOŚLEDZENIEM UMYSŁOWYM W STOPNIU UMIARKOWANYM I ZNACZNYM W SZKOŁACH PODSTAWOWYCH, GIMNAZJACH I ODDZIAŁACH PRZSPOSABIAJĄCYCH DO PRACY W ZASADNICZYCH SKOŁACH ZAWODOWYCH z dnia 26 lutego 2002r.
program opracowała:
mgr Gabriela Gajdzik
WSTĘP
Program powstał w oparciu o PODSTAWY PROGRAMOWE KSZTALCENIA OGÓLNEGO UCZNIÓW Z UPOŚLEDZENIEM UMYSŁOWYM W STOPNIU UMIARKOWANYM I ZNACZNYM W SZKOŁACH, GIMNAZJACH O ODDZIAŁACH PRZYSPOSABIAJĄCYCH DO PRACY W ZASADNICZYCH SZKOŁACH ZAWODOWYCH z dnia 26 lutego 2002 r.
Program przeznaczony jest do realizacji w klasie trzeciej szkoły podstawowej dla uczniów upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym. Podaje ogólne założenia i kierunki oddziaływania dydaktyczno-wychowawczego skierowanego do zespołu uczniów będących w stanie opanować podstawowe techniki szkolne; czytanie, pisanie i liczenie na poziomie elementarnym.
Obszary tych oddziaływań to:
Funkcjonowanie w środowisku
Plastyka
Technika
Muzyka z rytmiką
Wychowanie fizyczne
Przedmioty te stanowią spójną całość i powinny być realizowane w trakcie kształcenia zintegrowanego. Wybór tematyki zajęć oraz metod i form pracy-należy do nauczyciela dlatego do realizacji programu w tej klasie zaleca się organizowanie nauczania i wychowania z wykorzystaniem elementów metody harcerskiej oraz wybranych technik Freineta.
Nauczyciel ma prawo wyboru szczegółowych metod, form pracy i środków dydaktycznych , kierując się ich skutecznością, obowiązuje go jednak stosowanie zasad ortodydaktyki:
gruntowna znajomość dziecka i przychodzenie mu z racjonalną, specjalistyczną pomocą;
dostosowanie poczynań pedagogicznych do możliwości i potrzeb uczniów oraz warunków środowiskowych;
aktywny i świadomy udział dziecka w procesie nauczania-uczenia się;
wszechstronna poglądowość i przykład;
zintegrowane oddziaływanie ( spójność, korelacja wewnątrz- i międzyprzed -miotowa, współdziałanie specjalistów);
trwałość osiągnięć, umiejętność korzystania z nich i dalsze ich doskonalenie;
W konsekwencji przyjętych założeń program określa sposób doboru i zakres treści nauczania, metody i formy pracy, dobór środków dydaktycznych oraz sposób jego realizacji.
CELE EDUKACYJNE
Głównym celem edukacji jest rozwijanie autonomii ucznia niepełnosprawnego, jego personalizacja oraz socjalizacja, a także - w ramach posiadanych przez niego realnych możliwości - wyposażenie w takie umiejętności i wiadomości aby :
mógł porozumiewać się z otoczeniem w sposób werbalny
zdobył maksymalną niezależność życiową w zakresie zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych
był zaradny w życiu codziennym adekwatnie do własnego, indywidualnego poziomu sprawności i umiejętności oraz miał poczucie sprawczości;
mógł uczestniczyć w różnych formach życia społecznego na równi z innymi członkami danej zbiorowości, znając i przestrzegając ogólnie przyjętych norm współżycia społecznego, zachowując przy tym prawo do swojej inności;
CELE POSZCZEGÓLNYCH OBSZARÓW ODDZIAŁYWANIA
FUNKCJONOWANIE W ŚRODOWISKU
kształtowanie umiejętności samoobsługi,
zdobywanie przez uczniów umiejętności i nawyków związanych z higieną i kulturą osobistą i estetyką otoczenia,
wyrabianie umiejętności radzenia sobie w różnych sytuacjach z zachowaniem i przestrzeganiem zasad bezpieczeństwa,
kształtowanie umiejętności współżycia w grupie i nawiązywania innych kontaktów społecznych,
kształtowanie umiejętności i nawyków poprawnego zachowania się w miejscach publicznych
przyswajanie przez ucznia wiedzy o tym , co sprzyja, a co zagraża zdrowiu,
poznanie środowiska społecznego i przyrodniczego,
kształtowanie umiejętności nadawania i odbioru informacji drogą werbalną
kształtowanie umiejętności dokonywania - w toku działania - prostych operacji umysłowych, takich jak: porównywanie, klasyfikowanie, uogólnianie, odnajdywanie związków przyczynowo - skutkowych,
poznanie elementarnych pojęć matematycznych, niezbędnych do funkcjonowania w środowisku
nauczenie czytania i pisania na poziomie elementarnym w zakresie możliwym do osiągnięcia,
kształtowanie czynnej postawy w zakresie organizacji czasu wolnego i kultury życia codziennego
PLASTYKA
rozwijanie wyobraźni i aktywności twórczej
kształtowanie umiejętności wyrażania swoich przeżyć i emocji za pomocą różnych środków wyrazu plastycznego,
uwrażliwienie na piękno poprzez kontakt ze sztuką,
przygotowanie do odbioru sztuki,
rozwijanie uzdolnień plastycznych,
TECHNIKA
rozwijanie sprawności manualnych.
praktyczne zdobycie umiejętności wykonywania prostych czynności technicznych,
zdobywanie umiejętności posługiwania się narzędziami,
praktyczne poznanie technologii, materiałów, narzędzi i oprzyrządowania w dostępnym uczniowi zakresie,
MUZYKA Z RYTMIKĄ
doskonalenie koordynacji słuchowo -wzrokowo -ruchowej,
ćwiczenie słuchu fonematycznego, aparatu oddechowego, fonacyjnego i artykulacyjnego,
ćwiczenie mowy biernej i czynnej,
rozwijanie aktywności muzyczno - ruchowej,
rozwijanie uzdolnień muzycznych,
przygotowanie do aktywnego uczestnictwa w kulturze w roli odbiorcy i wykonawcy,
WYCHOWANIE FIZYCZNE
stymulowanie rozwoju
opanowanie podstawowych czynności ruchowych,
rozwijanie sprawności psychofizycznej,
kształtowanie właściwych nawyków ruchowych,
korekcja oraz kompensacja nieprawidłowości rozwojowych,
hartowanie organizmu,
utrwalanie podstawowych nawyków higienicznych, wdrażanie do dbałości o zdrowie, wykorzystanie nabytych umiejętności ruchowych w życiu codziennym,
TREŚCI EDUKACYJNE
Treści nauczania i wychowania uczniów upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym powinny być podporządkowane aktualnemu poziomowi rozwoju psychofizycznego ucznia, jego zainteresowaniom oraz umożliwiać jego wszechstronny rozwój. Zakres treści ulega poszerzeniu w miarę nabywania przez uczniów wiadomości, umiejętności i sprawności.
FUNKCJONOWANIE W ŚRODOWISKU
SAMOOBSŁUGA
estetyczne nakrywanie do stołu i spożywanie posiłków,
samodzielne przygotowanie prostych posiłków,
systematyczne korzystanie z przyborów toaletowych, utrwalanie nawyków higienicznych- przestrzeganie zasady niekorzystania z przedmiotów osobistego użytku należących do innych osób,
właściwy dobór odzieży do aktualnej pogody,
zapinanie i rozpinanie różnych zapięć podczas ubierania i rozbierania się,
używanie chusteczek do nosa,
higiena jamy ustnej,
pielęgnacja paznokci,
USPOŁECZNIENIE
nazywanie części ciała w naturalnych sytuacjach,
identyfikacja z własną płcią,
role w najbliższej rodzinie - zajęcia i obowiązki domowe, wykonywane zawody, obchody świąt rodzinnych,
znajomość własnego adresu,
znajomość najbliższego otoczenia szkoły, nazwa, adres placówki,
normy współżycia w grupie,
współuczestnictwo w zabawie i pracy zespołowej,
pory roku i zjawiska im towarzyszące,
najpopularniejsze zwierzęta domowe i dzikie,
najpopularniejsze rośliny,
budowa człowieka, higiena,
racjonalne odżywianie,
korzystanie z usług medycznych, służących zachowaniu zdrowia,
problemy związane z okresem dojrzewania,
sklepy i punkty usługowe w najbliższej okolicy,
wychowanie komunikacyjne,
książka, radio, telewizja, kino, koncert,
różne formy parateetralne,
organizacja czasu wolnego,
KOMUNIKOWANIE SIĘ
SŁUCHANIE, MÓWIENIE, CZYTANIE I PISANIE JAKO UMIEJĘTNOŚĆ KOMUNIKOWANIA SIĘ
SŁUCHANIE
rozumienie sensu słuchanych informacji,
wyodrębnianie osób i zdarzeń w opowiadaniu nauczyciela oraz dostrzeganie związków przyczynowo-skutkowych między wydarzeniami,
dokonywanie analizy i syntezy słuchowej według głosek i sylab,
MÓWIENIE
poprawne wypowiadania głosek, sylab i prostych zdań,
stosowanie poprawnych form fleksyjnych,
określanie cech za pomocą przymiotników, przysłówków,
poprawne używanie liczebników, spójników,
wypowiadanie się zdaniami pojedynczymi i rozwiniętymi w celu porozumiewania się w środowisku bliższym i dalszym,
przedstawianie się imieniem i nazwiskiem,
wyrażanie uczuć i emocji,
opowiadanie wydarzeń,
zadawanie pytań i udzielanie odpowiedzi na pytania,
występowanie ( mówienie) na uroczystościach szkolnych i pozaszkolnych,
CZYTANIE
odpoznawanie własnego imienia i nazwiska oraz imion i nazwisk kolegów w klasie,
odpoznawanie wyrazów w zdaniach obrazkowych,
czytanie liter, sylab, wyrazów, zdań oraz cyfr,
dokonywanie analizy i syntezy wzrokowej według liter i sylab,
umiejętność głośnego czytania,
PISANIE
pisanie kolejnych liter po śladzie lub samodzielnie
odwzorowywanie elementów literopodobnych,
pisanie czytelne wielkości liter, cyfr,
odwzorowywanie zdań,
przepisywanie i samodzielne pisanie prostych wyrazów i zdań ,
samodzielne pisania swego adresu,
ELEMENTARNE POJĘCIA MATEMATYCZNE
rozumienie i praktyczne odróżnianie pojęć wielkości,
rozumienie pojęć ilościowych,
rozumienie pojęć przestrzennych
rozumienie pojęć czasowych
wyrabianie umiejętności odczytywania na zegarze
rozwijanie znajomości wartości pieniędzy,
wyrabianie umiejętności nazywania i rozpoznawania podstawowych figur geometrycznych ,
kształtowanie praktycznej umiejętności stosowania formuły matematycznej,
wyodrębnienie i tworzenie zbiorów jakościowych ( wg wielkości, koloru, kształtu
wyodrębnienie i tworzenie zbiorów ilościowych)
PLASTYKA
MALOWANIE
malowanie farbą plakatową,
malowanie farbą klejową,
malowanie akwarelą,
malowanie pastą do zębów,
RYSOWANIE
rysowanie ołówkiem,
rysowanie kredkami ołówkowymi,
rysowanie kredkami świecowymi,
rysowanie kredą
rysowanie mazakami
rysowanie węglem
rysowanie patykiem
rysowanie świecą
MODELOWANIE Z ELEMENTAMI RZEŹBY
modelowanie w plastelinie,
modelowanie w różnych masach ciastowatych,
modelowanie w śniegu
modelowanie w materiale przyrodniczym,
TECHNIKA
CZYNNOŚCI MANIPULACYJNE
gniecenie
przesypywanie
przelewanie
nawlekanie
BUDOWANIE, KONSTRUOWANIE, MODELOWANIE:
budowanie różnych układów według wzoru i samodzielnie,
łączenie różnych materiałów poprzez klejenie, wtykanie, spinanie
LEPIENIE
mieszanie, ugniatanie, uklepywanie mas,
wypełnianie konturów masami
oblepianie przedmiotów masami
formowanie kulek, wałeczków,
NAWLEKANIE. PRZEWLEKANIE
nawlekanie przedmiotów na drut, sznurek.
Nawlekanie elementów z zachowaniem określonego rytmu kolorów, kształtów itp.
WYDZIERANIE
darcie dowolne papieru
wydzieranie wzdłuż narysowanych linii
wydzieranie kształtów bez linii pomocniczych
CIĘCIE, WYCINANIE
cięcie dowolne
cięcie wzdłuż narysowanych linii
cięcie bez linii pomocniczych
STEMPLOWANIE
odbijanie śladów stempli
stemplowanie dowolne
stemplowanie według wzoru
drukowanie
inne techniki graficzno - drukarskie
PRZYRZĄDZANIE PROSTYCH POSIŁKÓW
smarowanie za pomocą noża
przygotowanie kanapek z różnych składników
gotowanie wody
umiejętność odkodowania piktogramu na opakowaniach
przygotowanie surówek
nakrywanie do stołu
inne możliwe do wyuczenia czynności
PRACE PORZĄDKOWE W DOMU, MIESZKANIU
wdrażanie do utrzymywania ładu i porządku w otoczeniu
układanie rzeczy, przedmiotów w miejscach przeznaczenia
zmywanie,
zamiatanie
inne prace domowe
OBSŁUGA URZĄDZEŃ TECHNICZNYCH I AUDIOWIZUALNYCH
korzystanie z różnych rodzajów oświetlenia
umiejętność zamykania i otwierania zamków
korzystanie z radia, telewizora, magnetofonu
MUZYKA Z RYTMIKĄ
KSZTAŁCENIE POCZUCIA RYTMU I METRUM
rytmizacja krótkich tekstów piosenek
rytmizowanie mowy
uczestnictwo w zespołowych układach ruchowo - rytmicznych
TEMPO
szybkie i wolne klaskanie, tupanie, stukanie w instrumenty perkusyjne
realizowanie trzech rodzajów tempa w zabawach ruchowych, zagadkach słuchowych i innych
wzbogacanie form realizacji zróżnicowanego tempa (bajki muzyczne, malowanie, ilustracje ruchowe, własne pomysły uczniów)
realizowanie zróżnicowanego tempa w różnych formach tanecznych
DYNAMIKA
głośne i ciche klaskanie, mówienie, stukanie w instrument
różnicowanie i ilustrowanie trzech natężeń dźwięku
prezentowanie uczniom nagrań muzyki mechanicznej
KSZTAŁCENIE SŁUCHU I UMIEJĘTNOŚCI SŁUCHANIA MUZYKI
słuchanie i samodzielne wytwarzanie dźwięków akustycznych
inscenizowanie ruchem tekstów piosenek
odgadywanie zagadek słuchowo - ruchowych
rozpoznawanie piosenek po melodii
rozwijanie wrażliwości emocjonalnej poprzez prezentację utworów o zróżnicowanym nastroju, charakterze
nauka bezpiecznego, prawidłowego obsługiwania sprzętu radiowo - telewizyjnego
uczestnictwo w koncertach szkolnych
ĆWICZENIA GŁOSOWE I ŚPIEW
zabawy dźwiękonaśladowcze i zagadki słuchowo - ruchowe
wydłużenie fazy wydechowej
tworzenie sylab i wyrazów na podstawie poznanych samogłosek
śpiewanie na sylabach la, lo, lu li, le
prezentowanie repertuaru na uroczystościach
śpiewanie ulubionych, najpopularniejszych piosenek
udział w uroczystościach szkolnych, konkursach i festiwalach
MUZYKOWANIE
gra na instrumentach perkusyjnych
rozpoznawanie instrumentów perkusyjnych
odtwarzanie rytmu według wzoru nauczyciela
FORMY TANECZNE
inscenizacja ruchu w parach
cwałowanie w kole wiązanym po obwodzie koła
własne improwizacje ruchowe uczniów
udział w imprezach towarzyskich, młodzieżowych, zabawach
WYCHOWANIE FIZYCZNE
ZABAWY I GRY RUCHOWE
gry i zabawy z wykorzystaniem różnych przyrządów
z pełzaniem i ślizgami
z czworakowaniem
orientacyjno - porządkowe
ze śpiewem przy muzyce
z elementami równowagi
z dźwiganiem i mocowaniem
bieżne
kopne
rzutne
z podbijaniem
skoczne
w terenie
GIMNASTYKA
ćwiczenia porządkowe
ćwiczenia kształtujące
ćwiczenia równoważne
gimnastyka korekcyjna
OBUDOWA DYDAKTYCZNA
ZALECANE METODY PRACY:
Do realizacji programu zaleca się wykorzystanie wybranych elementów metody harcerskiej i wybranych elementów technik Freineta. Ich zadaniem jest pogłębienie nauczania i wychowania w ramach istniejącego porządku szkolnego w ścisłym związku między środowiskiem życia dziecka i procesem edukacji.
Elementy metody harcerskiej i wybrane techniki Freineta zajmują tylko część godzin lekcyjnych, gdzie ich użycie wydaje się specjalnie celowym . Tylko wówczas gdy widoczne jest, że w danym momencie ośrodka pracy któryś z elementów wybranych metod wyraźnie przyspieszy, pogłębi lub utrwali proces uczenia się i wychowania.
Wybrane elementy metody harcerskiej:
nauka przez zabawę
system gromadkowy
sprawności szkolne
Wybrane elementy technik Freineta:
doświadczenia poszukujące i obserwacja jako podstawa pracy uczniów
planowanie pracy indywidualnej i zbiorowej pod kierunkiem i z pomocą nauczyciela
różnorodne formy ekspresji artystycznej i technicznej
naturalny samorząd klasowy
NAUKA PRZEZ ZABAWĘ
Zabawa jako element nauczania ma mieć na celu nie tylko wzmacnianie czynności szkolnych przez odwołanie się do zainteresowań, lecz także cele specjalne ; utrwalanie materiału nauczania, a w pewnej mierze także wprowadzenie w nowy materiał.
SYSTEM GROMADKOWY
Gromadki należy uznać za specjalną odmianę grupy szkolnej. Jest to czynnik stały i bardzo wszechstronny. Obejmuje swym zasięgiem trzy dziedziny życia szkolnego:
organizacyjną
dydaktyczną
wychowawczą
SPRAWNOŚCI SZKOLNE
Zadaniem sprawności w kształceniu zintegrowanym jest utrwalenie wyników nauczania na tych odcinkach które tego utrwalenia specjalnie potrzebują. Są to umiejętności niezbędne dla każdego ucznia takie jak: czytanie, pisanie, liczenie itp.
DOŚWIADCZENIA POSZUKUJĄCE I OBSERWACJA
W miarę możliwości samodzielna praca ucznia do ukierunkowania której stosuje się Karty Pracy opracowane przez nauczyciela zgodnie z założeniami programowymi oraz możliwościami poszczególnych uczniów.
PLANOWANIE PRACY INDYWIDUALNEJ I ZBIOROWEJ
Punktem wyjścia podczas planowania pracy wychowawczo - dydaktycznej indywidualnej i zbiorowej pod kierunkiem nauczyciela jest wszystko co budzi zainteresowania uczniów i wspomaga funkcjonowanie ucznia w najbliższym środowisku społecznym i przyrodniczym samodzielne oraz grupowe.
Kontrola i ocena na zasadzie fiszek prowadzących i korektywnych ma duże wartości dydaktyczne i wychowawcze. Każdy uczeń pracuje wg swoich sił, w czasie który mu najbardziej odpowiada. Uczy się krytycznie oceniać własną pracę i swoje błędy.
RÓZNORODNE FORMY EKSPRESJI ARTYSTYCZNEJ I TECHNICZNEJ
Pełnią rolę psychoterapeutyczną i reedukacyjną w przypadkach napięć psychicznych. Są to: inscenizacje, teatrzyki kukiełkowe, drama, swobodna ekspresja słowna, plastyczna, muzyczna i ruchowa.
ŚRODOWISKO WYCHOWAWCZE OPARTE NA ROZUMNEJ SAMORZĄDNOŚCI
Gazetka o charakterze wychowawczym z rubrykami:
Krytykuje
Gratulujemy
Życzymy sobie
Wspomaga wzajemne poznawanie siebie, swoich możliwości, krytycyzm wobec własnej osoby, dążenie do samodoskonalenia, możliwość podejmowania decyzji i przewidywania jej skutków.
ŚRODKI DYDAKTYCZNE
W sytuacji braku na rynku ćwiczeń i podręczników szkolnych przeznaczonych dla uczniów upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym dla celów realizacji programu można wykorzystać częściowo książki dla dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim jak również ZESTAW POMOCY DYDAKTYCZNYCH dla uczniów upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym i znacznym którego autorką jest Anna Polkowska - Zeszyty ćwiczeń i KARTY PRACY oraz pomoce dydaktyczne „ Od obrazka do słowa”
Podręczniki:
„Moja książka” - podręcznik języka polskiego dla klasy I Krystyny Łubkowskiej i Stefani Kirejczykowej
„ Moja książka” - ćwiczenia dla klasy I Krystyny Łubkowskiej i Stefani Kirejczykowej
„ Ćwiczenia rewalidacyjne dla klasy pierwszej” Anny Polak
„ Matematyka dla klasy I” Heleny Siwek i Janiny Wyczesany
„Klasa druga pracuje” ćwiczenia dla klasy drugiej Krystyny Łubkowskiej, Stefani Kirejczykowej i Dobrochny Zakrzewskiej
„ Matematyka dla klasy II” Heleny Siwek i Janiny Wyczesany
„ Ćwiczenia rewalidacyjne dla klasy II” Anny Kosińskiej
W klasie prowadzonej elementami freinetowskimi nie rezygnuje się również z innych książek jako źródła wiedzy dziecka. Książki i czasopisma usystematyzowane w segregatorach tematycznych stanowią bogatą kartotekę materiałów źródłowych. Są to książki beletrystyczne, gazety, broszury, przewodniki , materiały audiowizualne, materiały konstrukcyjne, filmy zbiory przedmiotów itp.
Poza tym nauczyciel samodzielnie wykonuje część pomocy bądź korzysta ze współpracy z nauczycielem techniki i uczniami starszych klas - w zależności od potrzeb
.Przy doborze pomocy dydaktycznych należy uwzględnić przede wszystkim:
możliwości i potrzeby ucznia
warunki środowiskowe
treści programowe
bazę dydaktyczną placówki
WARUNKI WDROŻENIA PROGRAMU
Wdrożenie programu wymaga stworzenia określonych warunków lokalowych. Aktywna koncepcja pedagogiczna C. Freineta wymaga specyficznej przestrzeni edukacyjnej. Klasa powinna mieć charakter pracowni gdzie funkcjonują „kąciki - pracownie”, umożliwiające rozwijanie zainteresowań samodzielną pracą według indywidualnych planów pracy.
Poza miejscem edukacji w klasie jest też teatr, muzeum, miasto, park, las itp. - są one źródłem wielu dalszych działań na zajęciach.
Wskazane jest wręcz organizowanie działań edukacyjnych w naturalnym środowisku.
W organizacji edukacji istnieje też twórczość w działaniu.
Warto wspomnieć o planowaniu pracy:
plan pracy ogólnej ustala się na tydzień
plan pracy indywidualnej przewiduje się również na tydzień
Zintegrowany plan edukacji ( rozkład nauczania) składa się z następujących po sobie bloków tematycznych. Do każdego bloku nauczyciel planuje cele, jakie pragnie osiągnąć, czyli przewiduje w jakie wiadomości i umiejętności wyposaży uczniów oraz jakie postawy zamierza w nich kształtować. Następnie wybiera zadania służące edukacji: językowej, matematycznej, społeczno - przyrodniczej, plastycznej, technicznej, muzycznej, ruchowej. Uwzględnia tez zagadnienia wychowawcze. Tematyka bloków zależy od potrzeb i zainteresowań dzieci oraz ich możliwości rozwojowych. Poświęcone są rodzinie, klasie szkolnej, grupie rówieśniczej, przyrodzie, najbliższej okolicy, kalendarzowi szkolnemu, wycieczkom, zdarzeniom z życia dzieci.
Następnym etapem planowania jest projektowanie scenariusza dnia aktywności gdzie nauczyciel powinien uwzględnić:
jak najwięcej form aktywności
przeplatać aktywność intelektualną aktywnością ruchową i artystyczną
zaplanować przerwy
zadbać o odpowiedni wystrój sali - adekwatny do tematyki bloku
włączyć dzieci do planowania.
Zwykle w poniedziałki rano i w piątki po zakończeniu zajęć odbywa się „ Krąg Rady”, trwa swoista ewaluacja wykonywanych działań: „ O co jestem bogatszy?”; „ Czego nowego się nauczyłem?”
O klimacie klasy decyduje zwykły klasowy kontakt, opracowany przez cały zespół. Wyznacza on reguły pracy, aktywności, funkcję, kompetencje. Jest opracowany demokratycznie. Klasa jest społecznością w której każdy ma swoje prawa i obowiązki.
Ważną rolę odgrywa tu element metody harcerskiej tzn. uczynność i
nastawienie dzieci na ciągłą gotowość spieszenia z pomocą tam, gdzie pomoc wydaje się potrzebna
Edukacja odbywa się w środowisku , w którym dziecko żyje, a więc źródłem ofert edukacyjnych jest zarówno dom rodzinny, szkoła jak również grupa rówieśnicza. Dziecko korzystając z tych ofert, poprzez aktywność własną, nabywa różnorodne kompetencje, rozwija się.
Różnorodność ofert edukacyjnych uczy dziecko tolerancji, akceptowania również siebie, sprawiedliwości, przyjaźni, współpracy, odnajdywania swojego miejsca w świecie.
Program nie stawia żadnych ograniczeń w stosunku do dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym, jednak powodzenie realizacji nowego systemu edukacyjnego nie zależy tylko od nauczyciela, ale przede wszystkim od organizacji środowiska edukacyjnego i w dużej mierze bazy materialnej.
EWALUACJA
Program zawiera podstawowe wskazania dla zespołu uczniów klasy trzeciej w której organizowanie nauczania i wychowania w głównej mierze oparte będzie na elementach metody harcerskiej i wybranych technikach Freineta.
Głównym źródłem oceny będzie PROFIL FUNKCJONOWANIA UCZNIA w którym wychowawca odnotuje swoje spostrzeżenia dotyczące wiadomości i umiejętności dziecka. Będą one podstawą planowania zadań edukacyjnych, dokumentacją postępów ucznia., obrazem jego rozwoju i w końcu podstawą sformułowania oceny.
Dla uzyskania pełnego obrazu rozwoju dziecka, trzeba odnotować swoje spostrzeżenia o każdym uczniu..
Narzędziem pomagającym nauczycielowi rejestrować te spostrzeżenia jest ocena oparta o tzw. „metodę słońca”. Są to promyki słoneczne dla każdego ucznia zawierające opis zdobytej umiejętności w postaci sprawności. Ilość znaczków (sprawności) świadczy o postępach nauczania danego ucznia oraz o jego aktywności w czasie zajęć. Ocena i samoocena dostosowana jest do psychofizycznych potrzeb ucznia. Ocenę można wyrażać w różny sposób, ale dla dziecka upośledzonego umysłowo najważniejsza jest bezpośrednia ocena jego działania i najczęściej stanowi o motywacji do podjęcia dalszej pracy. Dla zespołu klasy trzeciej bardzo ważną formą oceny stosowaną w metodzie harcerskiej będzie nagroda społeczna ( pochwała, okrzyki, dyplom sprawności itp.), która ulegała będzie ciągłemu rozwojowi.
Uzupełnieniem obrazu rozwoju dziecka będą również wytwory jego działalności artystyczno - technicznej oraz zadania wykonane w KARTACH PRACY.
Na podstawie tych zapisów oraz innych dokumentów ( wyników badań psychologicznych i innych, wywiadów środowiskowych itd.) nauczyciel pisze semestralną ocenę postępów ucznia która w formie opisowej jest przekazywana rodzicom oraz pozostaje w dokumentacji szkoły i końcoworoczną w postaci listu skierowanego do dziecka obok tradycyjnego świadectwa.
Ocena opisowa jest opinią nauczyciela wartościującą stopień osiągnięć ucznia w zakresie wymagań programowych, ale uwzględniającą stopień upośledzenia dziecka i związane z tym jego ograniczenia psychofizyczne. Opiera się na podkreśleniu już zdobytych przez ucznia umiejętności i ukazaniu mu tego co było w nim najlepsze oraz na wyrażeniu oczekiwań na przyszły rok nauki Stanowi również punkt wyjścia do dalszej modyfikacji, ulepszania, interpretowania opracowanego programu nauczania.
„ Dobre ocenianie” to takie które:
daje dziecku informacje o tym, co już umie, nad czym jeszcze musi popracować, jak daleko jest na drodze do osiągnięcia celu,
uwzględnia możliwości dziecka; nie wszyscy przecież w jednakowym czasie są w stanie opanować jakąś umiejętność, a niektórzy nigdy nie będą biegli w tym zakresie,
bierze pod uwagę wkład pracy, jego wysiłek włożony w wykonanie zadania,
nie etykietuje dzieci,
zachęca do dalszej pracy, uświadamia, że wysiłek się opłaca,
nie zawiera krytyki osoby,
uwzględnia postęp jaki dokonał się w dziecku,
Ewaluacja jest procesem trudnym i złożonym, czasochłonnym, lecz bardzo potrzebnym. Wyniki ewaluacji uzasadniają potrzebę określonych zmian w programie i wytyczenie kierunków jego modernizacji.
PROPONOWANA TEMATYKA
Moja klasa
Moja szkoła
Moja rodzina
A ja rosnę i rosnę
Ja i moje ciało
Dbajmy o swoje zdrowie
Kalendarz
Pogoda
Słyszę, widzę, mówię
Moje marzenia, przyjemności, zabawy
Moje ulubione zajęcia
Poznajemy zwierzęta i ich zwyczaje
Świat techniki
Są na świecie dziwne rzeczy
Kto pyta nie błądzi
Każdy ma swoje skarby
Spotkanie ze sztuką
Świat bajek
Wszystko może być muzyką
Piękno na co dzień i od święta
Tradycje regionalne
Polska moja Ojczyzna
17