GREKULISKI ARTUR 4-03-'96
grupa: 5 kierunek: elektronika
SPRAWOZDANIE Z WICZ. NR 27
Temat: Pomiar napicia powierzchniowego metod odrywania.
WIADOMOCI WSTPNE:
Siami Van der Waalsa nazywamy siy wice ze sob elektrycznie obojtne czsteczki (atomy) gazów i cieczy. Gdy dostatecznie blisko zbliymy dwie takie czsteczki to wystpi midzy nimi przyciganie elektryczne, a gdy zbliymy je jeszcze bardziej to bd si one odpychay. Istnieje wic takie pooenie w którym dane siy si równowa, a energia ich oddziaywania osiga minimum. Oddziaywanie Van der Waalsa mona zapisa równaniem
gdzie:
r - odlego midzy czsteczkami
A i B - s pewnymi staymi
F - siy oddziaywania midzy czsteczkami
W odlegoci r0 wystpuje stan równowagi, w którym energia potencjalna osiga minimum, a sia F=0.
Wypadkowa sia Van der Waalsa dziaajca na czsteczki wewntrz cieczy równoway si i wynosi zero. Natomiast rozkad si na powierzchni cieczy jest inny. Poniewa siy kohezji w powietrzu s o wiele mniejsze ni w cieczy, wypadkowa sia Van der Waalsa na powierzchni cieczy jest skierowana w gb cieczy. Skutkiem tego jest kurczenie si powierzchni (przyjmowanie takiego ksztatu w którym stosunek powierzchni do objtoci jest najmniejszy czyli kuli). Napiciem powierzchniowym
nazywamy si styczn do powierzchni cieczy, dziaajc na jednostk dugoci obrzea powierzchni cieczy. Wymiarem napicia powierzchniowego jest J/m2 lub N/m.
Na granicy cieczy, gazu i ciaa staego wystpuje zakrzywienie powierzchni cieczy, zwane meniskiem. Jest on wynikiem rozkadu si, jakie dziaaj na czsteczki w pobliu trzech faz: cieczy, gazu i ciaa staego. Jeeli wypadkowa tych si jest skierowana w dó i w kierunku cieczy, to obserwujemy menisk wypuky. Jeeli natomiast sia ta bdzie skierowana w stron ciaa staego to obserwujemy menisk wklsy.
Pod zakrzywion powierzchni wystpuje dodatkowe cinienie okrelone wzorem (wg. Laplace'a) :
gdzie: R1 i R2 s promieniami krzywizn prostopadych wzgldem siebie przekrojów normalnych.
Napicie powierzchniowe w znacznym stopniu zaley od temperatury oraz od fazy z któr styka si ciecz ( na ogó napicie powierzchniowe maleje liniowo wraz ze wzrostem temperatury).
ZASADA POMIARU:
Pomiar napicia powierzchniowego metod odrywania polega na pomiarze siy potrzebnej na wycignicie metalowej pytki z cieczy. Po midzy pytk która jest dobrze zwilana przez badan ciecz a ta ciecz wystpuj dostatecznie due siy adhezji aby mona byo je zmierzy. Zwizek miedzy si pochodzc od napicia powierzchniowego Fn a ciarem pytki Q i si odrywania jest nastpujcy: Fn=F-Q Fn=2
(l+d)cos
gdzie:
- napicie powierzchniowe
l - dugo zanurzonej czci pytki w momencie odrywania
d - grubo pytki
- kt miedzy powierzchni pytki i paszczyzn styczn do powierzchni cieczy
W przypadku cieczy zwilajcej metal, na skutek dziaania si adhezji, czsteczki przylegaj do metalu i kt
jest w przyblieniu równy zero, a cos
=1.
Do pomiaru siy Q i F uyjemy wagi torsyjnej, która pozwala w dokadny pomiar siy oderwania pytki od powierzchni cieczy. Wag tak przed przystpienie do pomiaru naley wypoziomowa oraz wyzerowa. Dowiadczenie przeprowadzimy dla dwóch rónych pytek: mosinej i aluminiowej, oraz dla dwóch rónych cieczy: wody destylowanej i denaturatu.
WYNIKI POMIARÓW:
Pytka mosina: l=19,4 mm = 0,194 m d=0,2 mm = 0,0002 m
Pytka aluminiowa: l=20 mm = 0,02 m d=0,5 mm = 0,0005 m
Temperatura cieczy: T=21oC
Pomiar ciaru pytki Q [mg]:
Zamiana masy na si: F=mg gdzie: m - masa ciaa g - przyspieszenie ziemskie
g = 9,81 m/s2 [1N=1kg*m/s2]
Qs - warto rednia
|
pytka aluminiowa |
pytka mosina |
||
|
mg |
N |
mg |
N |
Q1 |
313 |
0,003070 |
430 |
0,004218 |
Q2 |
312 |
0,003060 |
432 |
0,004237 |
Q3 |
314 |
0,003080 |
432 |
0,004237 |
Q4 |
313 |
0,003070 |
430 |
0,004218 |
Q5 |
313 |
0,003070 |
430 |
0,004218 |
Qs |
313 |
0,003070 |
430,8 |
0,0042261 |
Pomiar siy oderwania F [mg]:
|
pytka mosina |
pytka aluminiowa |
||||||
|
woda destylowana |
denaturat |
woda destylowana |
denaturat |
||||
|
mg |
N [10-3] |
mg |
N [10-3] |
mg |
N [10-3] |
mg |
N [10-3] |
F1 |
672 |
6,59230 |
520 |
5,10120 |
596 |
5,8467 |
892 |
8,75052 |
F2 |
662 |
6,49422 |
522 |
5,12082 |
596 |
5,8467 |
892 |
8,75052 |
F3 |
668 |
6,55308 |
521 |
5,11101 |
590 |
5,7879 |
894 |
8,77014 |
F4 |
670 |
6,57270 |
522 |
5,12082 |
580 |
5,6898 |
890 |
8,73090 |
F5 |
672 |
6,59230 |
522 |
5,12082 |
598 |
5,8663 |
894 |
8,77014 |
F6 |
668 |
6,55308 |
522 |
5,12082 |
590 |
5,8467 |
892 |
8,75052 |
F7 |
670 |
6,57270 |
520 |
5,10120 |
586 |
5,7484 |
894 |
8,77014 |
F8 |
668 |
6,55308 |
523 |
5,13063 |
596 |
5,8467 |
893 |
8,76033 |
F9 |
668 |
6,55308 |
522 |
5,12082 |
592 |
5,8075 |
894 |
8,77014 |
F10 |
672 |
6,59230 |
520 |
5,10120 |
592 |
5,8075 |
894 |
8,77014 |
Fs |
669 |
6,56289 |
521,4 |
5,11493 |
591,6 |
5,8035 |
892,9 |
8,75934 |
Obliczenia:
Obliczanie wartoci napicia powierzchniowego z zalenoci Fn=F-Q Fn=2
(l+d)cos
a po przeksztaceniu:
zakadajc e kt
=0.
=
= 0,059609 N/m - dla pytki mosinej i wody destylowanej
= 0,0257385 N/m - dla pytki mosinej i denaturatu
= 0,0666707 N/m - dla pytki aluminiowej i wody destylowanej
= 0,0275302 N/m - dla pytki aluminiowej i denaturatu
Ocena bdów:
Wielkociami mierzonymi s : F, Q, l, i d. S one obarczone pewnymi bdami i dla tego do poprawnego zapisu wyników dowiadczenia (czyli
) naley obliczy bd bezwzgldny
. Do obliczenia bdów wyników zoonych skorzystam z róniczki zupenej. rednie wartoci Fs i Qs s rednimi arytmetycznymi wartoci mierzonej wielkoci, natomiast bdy bezwzgldne
Fs i
Qs wpierw jako modu rónicy redniej wartoci Fs (Qs) i wyniku poszczególnego pomiaru F (Q) a bd kocowy jako wynik metody Studenta-Fishera.
F = Fs - F [N]
[N]
tn
= 2,1 - wspóczynnik S-Fishera dla piciu pomiarów z poziomem ufnoci 90%
t n
= 1,5 - dla dziesiciu pomiarów z poziomem ufnoci 90%
|
pytka aluminiowa |
pytka mosina |
|
3,924 10-6 |
3,924 10-6 |
|
5,886 10-6 |
5,886 10-6 |
|
5,886 10-6 |
3,924 10-6 |
|
3,924 10-6 |
3,924 10-6 |
|
3,924 10-6 |
5,886 10-6 |
|
5,04618 10-6 |
5,04618 10-6 |
|
pytka mosina |
pytka aluminiowa |
||
|
woda destylow. |
denaturat |
woda destylow. |
denaturat |
|
59,85 10-6 |
13,73 10-6 |
18,64 10-6 |
8,820 10-6 |
|
9,900 10-6 |
5,890 10-6 |
38,26 10-6 |
8,820 10-6 |
|
9,900 10-6 |
3,920 10-6 |
18,64 10-6 |
10,80 10-6 |
|
18,63 10-6 |
5,890 10-6 |
79,46 10-6 |
59,84 10-6 |
|
20,61 10-6 |
5,890 10-6 |
20,60 10-6 |
10,80 10-6 |
|
33,13 10-6 |
5,890 10-6 |
20,60 10-6 |
8,820 10-6 |
|
9,900 10-6 |
13,73 10-6 |
59,84 10-6 |
10,80 10-6 |
|
20,61 10-6 |
15,70 10-6 |
38,26 10-6 |
0,990 10-6 |
|
40,23 10-6 |
5,890 10-6 |
77,50 10-6 |
10,80 10-6 |
|
9,900 10-6 |
13,73 10-6 |
10,79 10-6 |
10,80 10-6 |
|
14,041 10-6 |
5,002 10-6 |
22,6322 10-6 |
10,486 10-6 |
[N/m] wzór róniczki zupenej na okrelenie bdu bezwzgldnego napici powierzchniowego
Po podstawieni odpowiednich wartoci podanych powyej otrzymujemy:
= 33,3337 10-6 [N/m] dla pytki mosinej i wody destylowanej
= 133,812 10-6 [N/m] dla pytki mosinej i denaturatu
= 298,121 10-6 [N/m] dla pytki aluminiowej o wody destylowanej
= 16,2353 10-6 [N/m] dla pytki aluminiowej i denaturatu
Zestawienie wyników:
= 59,609 10-3
= 0,0333337 10-3
= ( 59,61
0,04 ) 10-3 [N/m] dla pytki mosinej i wody destylowanej
= 25,7385 10-3
= 0,133812 10-3
= ( 25,74
0,14 ) 10-3 [N/m] dla pytki mosinej i denaturatu
= 66,6707 10-3
= 0,298121 10-3
= ( 66,67
0,30 ) 10-3 [N/m] dla pytki aluminiowej i wody destylowanej
= 27,5302 10-3
= 0,0162353 10-3
= ( 27,53
0,02 ) 10-3 [N/m] dla pytki aluminiowej i denaturatu
UWAGA:
Pomiary byy prowadzone dla cieczy o temperaturze T=21oC
1oC, na granicy trzech faz: pytki mosinej (aluminiowej), cieczy oraz powietrza.
WNIOSKI:
Powysze dowiadczenie miao na celu pomiar napicia powierzchniowego metod odrywania pytki aluminiowej (mosinej) od powierzchni cieczy. Oczywicie istniej jeszcze inne metody pomiaru np.: za pomoc kapilary, stalagmometru lub metody pcherzykowej. Porównujc wyniki tego dowiadczenia z danymi zawartymi w odpowiednich tabelach (waciwoci fizyczne wody destylowanej), stwierdzam e s to wyniki poprawne, cho nieco rónice si od danych zawartych w tabeli. Rónice te najprawdopodobniej wynikaj z samej metody pomiaru która nie jest zbyt prosta do wykonania ( w wadze torsyjnej trudno byo dokadnie okreli moment przed samym oderwaniem si pytki od powierzchni wody).