Pedagogizacja rodziców
Temat referatu: Ochrona małoletnich przed szkodliwymi treściami prezentowanymi w mediach
Media - środki masowego przekazu (mass media, publikatory) - środki społecznego komunikowania o szerokim zasięgu, czyli prasa, radio, telewizja, Internet, a w szerszym znaczeniu także książka, film, plakat. Środki masowego przekazu to element kultury masowej.
Obecnie środki masowego przekazu, w tym niewątpliwie telewizja i Internet są nieodłącznym elementem życia człowieka. Pod wpływem mass mediów zmieniły się wyobrażenia na temat czasu i przestrzeni, a także komunikowania. Łatwość, dostępność i natychmiastowość informacji zapewnia człowiekowi orientację we współczesnym świecie. Należy jednak pamiętać, że mass media otaczają również i dzieci, a powszechność ich użycia nie pozostaje bez wpływu na rozwój emocjonalny, społeczny i intelektualny naszych pociech.
Od kilkunastu lat telewizja stała się dla dzieci codziennością. Już najmniejsze dziecko, niemal od urodzenia zaintrygowane ruchem i dźwiękiem, ogląda przesuwające się obrazki na szklanym ekranie. Telewizor jest obecny prawie we wszystkich polskich domach. Odbiór programów odbywa się najczęściej bez odpowiedniej selekcji. Współczesny telewidz z trudem może odnaleźć audycje mówiące o przyjaźni , miłości i bezinteresowności. Skazany jest niejako na programy pokazujące, kłótnie, bójki, zdrady, prostytucję, zabójstwa, wykorzystywanie i szantaż. Przemoc i agresja są coraz częściej zauważalne na szklanym ekranie i nie tylko w filmach adresowanych do dorosłych, ale również w programach skierowanych do dzieci. Telewizja oddziałuje na postawy i zachowania młodych widzów znacznie silniej niż wzory i morale przekazywane przez rodziców czy wychowawców. Ze względu na atrakcyjną formę przekazu proces przyjmowania emitowanych treści jest nie tylko przyjemny, ale dokonuje się w sposób okazjonalny i mimowolny. Oglądanie telewizji jest jedną z najczęstszych form spędzania czasu wolnego przez dzieci. Potrafi całkowicie zdezorganizować ich życie, tj. zabawę i naukę. Ze względu zaś na brak zdolności u dzieci do krytycznej oceny tego co oglądają oraz umiejętności rozgraniczenia rzeczywistości od fikcji, zainteresowanie wpływem telewizji rośnie. Ze względu na powszechność i łatwość dostępu, telewizja stała się jednym z najważniejszych elementów najbliższego dziecku otoczenia, jednym z głównych przekaźników wiedzy o rzeczywistości. Z tego powodu treści przekazywane przez telewizję odgrywają niezwykle ważną rolę w kształtowaniu osobowości i światopoglądu dzieci. Rodzice czasami z braku czasu na zabawę z dzieckiem, włączają im telewizor i pozostawiają w świecie fikcji bądź przemocy. Czy takie postępowanie jest właściwe? Warto zastanowić się, jakie wartości niesie medialny świat dziecka? Jak ustosunkować się do nierzadkiego zjawiska jakim jest oglądanie przez dzieci programów dla dorosłych, bez kontroli rodziców lub za ich zgodą? Dzieci oglądające samodzielnie programy telewizyjne nie dostosowane do ich wieku, bardzo często przejmują nieświadomie pewne formy zachowań, sposoby rozwiązywania konfliktów, a także sposób postrzegania rzeczywistości. Oglądanie telewizji wywołuje u dzieci najczęściej takie emocje jak: strach, radość i smutek. Są też takie dzieci , które podczas oglądania telewizji nie odczuwają nic i takie które nie potrafią nazwać przeżywanych stanów emocjonalnych. Im częściej dziecko będzie oglądać programy ukazujące treści adresowane tylko do widza dorosłego, a więc o dużej dawce obrazów agresji, przemocy i okrucieństwa, tym wyższy będzie poziom jego agresji. Wpływ telewizji na dzieci zależy od poziomu rozwoju ich procesów poznawczych, zdolności percepcyjnych, umiejętności oceny rzeczywistości. Zależy też niewątpliwie od sposobu korzystania z telewizji i ilości czasu poświęcanego na tę czynność. Trzeba więc nie tylko kontrolować to, co oglądają dzieci i sposób, w jaki to robią, ale przede wszystkim prowadzić z nimi na ten temat rozmowy. Tłumaczyć, wyjaśniać, pomóc wybrać, co wartościowe. Dlatego problemy wyboru i odbioru są szczególnie istotne. Wyjątkowo ważna jest selekcja programów. Umiejętność dokonywania przez rodziców trafnego wyboru treści upowszechnianych przez środki masowego przekazu, z telewizją na czele, należy do szczególnych umiejętności w wychowaniu. Wybór programów dla dzieci nie może być przypadkowy. Zawsze należy brać pod uwagę z jednej strony charakter i treść programu, a z drugiej możliwości percepcyjne dzieci oraz rozwój psychiczny i wiek.
Dzieci, które korzystają z Internetu, często nie są świadome zagrożeń.
Szybko uczą się korzystać z MMS-ów, czatu z kamerkami internetowymi, komunikatora głosowego, wszystko to jest dostępne dzięki Internetowi i telefonom komórkowym. Niestety, nie zostały jeszcze wypracowane skuteczne sposoby ochrony uczestników wirtualnego świata.
Dzieci najwięcej czasu spędzają rozmawiając ze znajomymi i nieznajomymi. Nowe możliwości pozwalają na rozmowę podczas, której widzimy się, słyszymy, możemy przesłać rozmówcy plik z muzyką lub krótki film. Niestety może to zostać wykorzystane przez osoby mające złe intencje np. do stopniowego oswajania dziecka z treściami seksualnymi w procesie uwodzenia.
Najmłodsi użytkownicy Internetu często podejmują ryzykowne działania: podają obcym, poznanym w Internecie swoje dane osobowe, numer telefonu, wysyłają zdjęcia, umawiają się z nimi na spotkania, często nikomu o tym nie mówiąc. Możliwości Sieci wykorzystują między innymi pedofile, którzy poszukują ofiar.
Poważne zagrożenie dla najmłodszych internatów stanowi także kontakt z niebezpiecznymi treściami pornograficznymi, propagującymi narkotyki, sekty jak również nawołującymi do przemocy, które mogą mieć szkodliwy wpływ na rozwój i psychikę dziecka. Coraz częstszym zjawiskiem staje się przemoc rówieśnicza z użyciem technologii informacyjnej i komunikacyjnej zwana ,,Cyberbullying” (Cyberprzemoc). Jego podstawowe formy to nękanie, straszenie, szantażowanie z użyciem Sieci, publikowanie w Internecie lub rozsyłanie przy użyciu telefonu komórkowego kompromitujących informacji, zdjęć lub podszywanie się w Sieci pod rówieśników wbrew ich woli. Dlatego właśnie dorośli muszą interesować się poczynaniami swoich dzieci, aby im pomóc w różnych trudnych sytuacjach pojawiających się podczas odwiedzania czatów i różnych serwisów internetowych.
Komputerowa czy telewizyjna rzeczywistość jest najczęściej nieobiektywna. W kreskówkach i grach komputerowych pokazywana przemoc jest często odwracalna, a czasem nawet śmieszna. Dzieci które często oglądają takie sceny, ulegają efektowi zobojętnienia na przemoc, co prowadzi z czasem do postawy aspołecznej. Dzieci, które dużo czasu spędzają przed telewizorem czy komputerem są bardziej kłótliwe , a z czasem wzrasta ich agresywność.
Wychowanie przez telewizję lub Internet wymaga szczególnej wrażliwości ze strony rodziców, by dziecko nie zostało samo z ogromem przytłaczających go informacji i obrazów. Dorośli muszą pamiętać, że dziecko należy nauczyć czas wolny spędzać mądrze i odpowiedzialnie, dlatego wystarczy czasem zwyczajnie z dzieckiem porozmawiać, poczytać, iść na spacer lub zrobić coś razem.
Od nas dorosłych bowiem zależy, w jaki sposób dzieci będą korzystać z dóbr techniki.
Opracowała:
Irena Boczniewicz
S.P. im. K. Makuszyńskiego w Wiechlicach
Bibliografia:
Gajda J. - Media w Edukacji
Barabas M. Telewizja a poziom agresji nastolatków [w:] ,,Problemy Opiekuńczo Wychowawcze” nr 1/ 2006
Wojtasik Ł. Dzieci w sieci [w:] ,,Remedium. Profilaktyka i promocja zdrowego stylu życia” nr 8 /2007