TERENOZNAWSTWO

Terenoznawstwo - Dział topografii wojskowej zajmujący się zagadnieniami związanymi z terenem mapą oraz praktycznym ich wykorzystaniem.

Teren - część powierzchni ziemi wraz ze znajdującymi się na niej przedmiotami terenowymi, rzeźbą i pokrycie.

Topografia terenu - obejmuje rzeźbę i pokrycie terenu

Rzeźba dzieli się na :

• wypukłą

• wklęsłą

Góra - wyraźne wypiętrzenie fragmentu powierzchni ziemi w stosunku do otaczającego ją obszaru.

Szczyt - najwyższy punkt góry

Wierzchołek - najwyższa część góry przylegająca do szczytu

Zbocze - część góry pomiędzy wierzchołkiem a podnóżem góry

Podnóże - część terenu z którego wypiętrza się góra

Kotlina - obszerna bezodpływowa wklęsłość powierzchni ziemi o łagodnych zboczach i szerokim dnie.

Grzbiet - podłużna wypukłość powierzchni ziemi opadająca w dwóch kierunkach

Dolina - podłużne obniżenie z dnem opadającym w jednym kierunku, często wzdłuż dna doliny płyną cieki wodne.

Taras - lekko nachylona powierzchnia na zboczu doliny górskiej lub rzecznej.

Poszycie terenu - składa się z naturalnych i sztucznych przedmiotów terenowych (jeziora i drogi)

Podział terenu ze względu na pokrycie:

Teren otwarty - przeważnie równinny lub lekko pofalowany niewielkie ilości przedmiotów terenowych

Teren częściowo pokryty - jest pagórkowaty, lesisty, zurbanizowany stopień pokrycia nie przekracza 50% utrudniona obserwacja.

Teren zakryty - stopień pokrycia przekracza 50% utrudniona obserwacja i poruszanie ułatwione maskowanie

Orientacja w terenie - ustalenie własnego położenia, kierunku marszu informacje otrzymujemy od :

• miejscowej ludności

• przyległego terenu

• dozorów

Dozory - Charakterystyczne przedmioty terenowe ułatwiające orientację nadajemy im często nazwy umowne biały komin, zielony dach itp.

Sposoby określania kierunku północnego:

• kompas, busola

• położenie słońca (w określonej porze dnia i roku)

• położenie słońca a zegarek

• gwiazda polarna

• księżyc

• cechy przedmiotów terenowych (pokrycie mchem drzew głazów, większe zagęszczenie słojów od strony północnej

Rodzaje kierunku północnego:

północ magnetyczna

północ geograficzna

północ topograficzna

Zasady pracy z kompasem, busolą:

- w czasie transportu magazynowania igła powinna być uruchomiona

- przed praca w godz. nocnych tarczę naświetlić przez ok. 2 min

- unikać pracy w burzy i pod słupami wysokiego napięcia

- w pobliżu nie powinny się znajdować większe elementy stalowe

Kątów nachylenia terenu - kąt pionowy utworzony pomiędzy nachyloną powierzchnią terenu a płaszczyzną pionową można go określić przy pomocy:

linijki kroków ręki ekierki eklimetru

Określenie odległości można na:

• na oko

• krokami

• czas trwania marszu

• szybkość rozchodzenia się dźwięku i światła

• przy pomocy linijki

• według wielkości kątowych

Azymut - jest to kąt zawarty pomiędzy kierunkiem północnym a kierunkiem na dany przedmiot mierzony zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Tak więc azymuty wyrażane w formie kątów poziomych służą do wyznaczania położenia punktów oraz określania kierunków na mapie oraz w terenie. W zależności który z kierunków północy przyjmujemy za kierunek do którego odnosimy kierunek marszu możemy określić następujące rodzaje azymutów:

• azymut geograficzny (G) zawarty pomiędzy północnym kierunkiem południka geograficznego a kierunkiem na dany punkt

• azymut topograficzny (T) zawarty pomiędzy północnym kierunkiem linii siatki a kierunkiem na dany punkt można go wyznaczyć za pomocą kątomierza, linijki, kompasu busoli

• azymut magnetyczny (M) zawarty pomiędzy północnym kierunkiem południka magnetycznego a kierunkiem na dany punkt

Zasady marszu wg. azymutu:

• zapoznać się z danymi zawartymi w szkicu tzn. Punktami początkowym i końcowym dla każdego odcinka marszu, ogólnym kierunkiem marszu całkowitej długości i występującymi przeszkodami

• sprawdzić sprawność busoli kompasu

• stanąć w początkowym punkcie pierwszego odcinka marszu

• ustalić kierunek pierwszego odcinka wybierając dozory

• wykonać marsz licząc pk. I sprawdzając poprawność utrzymania kierunku

• po przebyciu określonej odległości odszukać punkt końcowy danego odcinka bez jego odszukania nie możemy kontynuować marszu

• podobnie postępujemy w dalszych odcinkach marszu

Mapy

Mapa - jest to zmniejszony lub matematycznie określony, uwzględniający jej kulistość umowny obraz wycinka ziemi przedstawiony na płaszczyźnie.

Plan - zmniejszony obraz niewielkiego obszaru ziemi przedstawiony na płaszczyźnie bez uwzględnienia jej kulistości

Elementy mapy:

• Ramki pozwalają one określić z mapy współrzędne geograficzne ułatwiają nanoszenie punktów

• Siatka współrzędnych sieć linii współrzędnych dająca płaski obraz sieci odpowiednich linii na elipsodzie kuli ziemskiej

• Obraz kartograficzny

• Elementy

• Dane uzupełniające

Skala mapy - stosunek odległości między dwoma punktami na mapie do rzutu poziomego między tymi punktami w terenie

Rozróżniamy:

• wielkoskalowe

• średnioskalowe

• małoskalowe

Wielkością skali lub skalą mianowaną - nazywamy odległość w terenie wyrażoną w metrach lub w km. Odpowiadającą na mapie 1 cm.

Punkty geodezyjne - punkty których położenie w poziomie i nad poziomem morza jest ściśle określona zaś same punkty są utrwalone w terenie.

Rzeźbę terenu - tworzy szereg typowych form posiadających różne wielkości i kształty, w różny sposób ze sobą powiązanych, przedstawiamy za pomocą:

• warstwic są to linie krzywe zamknięte, łącza punkty będące na tej samej wysokości nad poziomem morza.

• kresek

• cieniowania

• skali barw

Znaki punktowe - stosowane są do określenia przedmiotu nie dającego się wykreślić na mapie gdyż są za małe.

Znaki liniowe - przedstawiają przedmioty które widoczne z góry są jako linie

Znaki konturowe - przedstawiają przedmioty terenu które można wykreślić w skali mapy

Znaki objaśniające - ich zadaniem jest uzupełnienie charakterystyki przedmiotów terenowych

Nomenklatura map - jednolity system numeracji oznaczeń i nazw poszczególnych arkuszy map w danej skali związany z podziałem kuli ziemskiej na sześciostopniowe strefy

Godło mapy - umowny symbol danego arkusza mapy w ogólnym układzie numeracji składa

się z oznaczenia pasa - litera i słupa - cyfra lub liczba Np. N- 34-85-A

Podziałka kątowa - ułatwia wyznaczenie kąta nachylenia zbocza

Współrzędne geograficzne - wielkości kątowe określające położenie punktu na powierzchni ziemi względem równika i południka 0

Szerokość geograficzna - kąt zawarty pomiędzy płaszczyzną równika a kierunkiem pionu w dowolnym punkcie na powierzchni ziemi.

Długość geograficzna - kąt zawarty pomiędzy płaszczyzna południka 0 a płaszczyzną południka przechodzącego przez dany punkt.

Współrzędne prostokątne płaskie - są to wielkości liniowe określające położenie punktu na mapie w stosunku do równika i południka środkowego strefy.

3 rodzaje:

• współrzędne przybliżone jest to jeden kwadrat siatki w którym znajduje się interesujący nas punkt

• współrzędne skrócone podaje się jako x i y punktu liczbami pięciocyfrowymi

• współrzędne pełne różnią się tym od skróconych tym że dopisujemy z mapy dane z mapy dotyczące pełnej odległości punktu od równika i położenia względem środkowego południka strefy oraz jej numer

Ustalanie skali mapy:

• przy pomocy siatki kilometrowej

• liniowa długość 1⁰ południka = 111 km

• porównanie dwóch map o znanej i nieznanej skali

• odszukujemy dwa punkty w terenie które są naniesione na mapie

Odczytywanie typowych form rzeźby terenu:

• określenie spadku terenu kreski na warstwicach, sieć wodna, położenie cyfry opisującej wyniosłość warstwicy

• określenie kształtu rzeźby terenu,

Zabiegi specjalne i sanitarne.

Zabiegi specjalne - oczyszczamy sprzęt domy ze skażeń.

Zabiegi sanitarne - oczyszczamy organizmy ze skażeń.

1. Zabiegi sanitarne podział:

• zabiegi częściowe dotyczą wybranych części wykonywane są bezpośrednio po wystąpieniu czynnika rażącego jeszcze przed opuszczeniem rejonu skażenia

• zabiegi całkowite realizowane poza rejonem rażenia w specjalnie do tego celu przygotowanych punktach obejmują całą powierzchnię skażoną

2. Organizacja systemu alarmowania ludności.

System powszechnego ostrzegania i alarmowania ludności jest to zespół sił i środków przeznaczonych do ostrzegania organów obrony cywilnej, oraz alarmowania i uprzedzania ludności o grożącym niebezpieczeństwie uderzenia z powietrza, skażeń promieniotwórczych, chemicznych i zakażeń biologicznych.

Ostrzeganie - jest to uprzedzanie o zagrożeniu uderzeniami z powietrza oraz skażeniach i zakażeniach

Alarmowanie - polega na rozpowszechnianiu ustalonych sygnałów lub komunikatów o bezpośrednim niebezpieczeństwie. Uprzedzanie polega na rozpowszechnianiu przez organy odpowiedzialne informacji o grożącym niebezpieczeństwie skażeń lub zakażeń

3. W systemie ostrzegania ludności wyróżniamy:

• urządzenia i organa wykrywające i ostrzegające

• organa podejmujące decyzje o ogłoszeniu i odwołaniu alarmu

• ośrodki dyspozycyjne

• urządzenia i środki alarmowania

• alarmy i sygnały ostrzegania

Sygnały alarmowe emitowane przy pomocy syren

1. alarm powietrzny dźwięk modulowany

2. alarm o skażeniach dźwięk przerywany

3. odwołania alarmów sygnał ciągły 3 min

OCHRONA DÓBR KULTURY.

Kultura to zbiorowy materialny i duchowy dorobek ludzkości wytworzony w ciągu jej dziejów stale wzbogacany nowymi dziełami tworów i pracą całych społeczeństw. Pojęcie to obejmuje kulturę duchowa i materialną.

Dobrem kultury jest każdy przedmiot ruchomy lub nieruchomy dawny lub współczesny mający znaczenie dla dziedzictwa i rozwoju kulturalnego ze względu na jego wartość historyczną lub artystyczną.

Celem ochrony dóbr kultury jest zachowanie oraz wykorzystanie ich do celów naukowych dydaktycznych i wychowawczych.

Znaki rozpoznawcze Dóbr Kultury: zapoznaj się jak wygląda !

1. Pojedynczy służy do identyfikacji

• - DK nie korzystających z ochrony specjalnej

• - osób sprawdzających czynności kontrolne

• tożsamości personelu przydzielonego do - -ochrony DK

2. Potrójny

• - DK nieruchomych

• - Korzystających z ochrony

• - Transportu DK

• - Schronów przeznaczonych do ochrony DK

Ochrona DK polega na zabezpieczaniu przed zniszczeniem lub uszkodzeniem dewastacją zaginięciem lub wywozem za granicę na zapewnieniu im warunków trwałego zachowania na opracowaniu dokumentacji naukowej ewidencji i rejestracji oraz na konserwacji i restauracji lub odbudowie opartej na zasadach naukowych.

TERENOZNAWSTWO

Terenoznawstwo - Dział topografii wojskowej zajmujący się zagadnieniami związanymi z terenem mapą oraz praktycznym ich wykorzystaniem.

Teren - część powierzchni ziemi wraz ze znajdującymi się na niej przedmiotami terenowymi, rzeźbą i pokrycie.

Topografia terenu - obejmuje rzeźbę i pokrycie terenu

Rzeźba dzieli się na :

• wypukłą

• wklęsłą

Góra - wyraźne wypiętrzenie fragmentu powierzchni ziemi w stosunku do otaczającego ją obszaru.

Szczyt - najwyższy punkt góry

Wierzchołek - najwyższa część góry przylegająca do szczytu

Zbocze - część góry pomiędzy wierzchołkiem a podnóżem góry

Podnóże - część terenu z którego wypiętrza się góra

Kotlina - obszerna bezodpływowa wklęsłość powierzchni ziemi o łagodnych zboczach i szerokim dnie.

Grzbiet - podłużna wypukłość powierzchni ziemi opadająca w dwóch kierunkach

Dolina - podłużne obniżenie z dnem opadającym w jednym kierunku, często wzdłuż dna doliny płyną cieki wodne.

Taras - lekko nachylona powierzchnia na zboczu doliny górskiej lub rzecznej.

Poszycie terenu - składa się z naturalnych i sztucznych przedmiotów terenowych (jeziora i drogi)

Podział terenu ze względu na pokrycie:

Teren otwarty - przeważnie równinny lub lekko pofalowany niewielkie ilości przedmiotów terenowych

Teren częściowo pokryty - jest pagórkowaty, lesisty, zurbanizowany stopień pokrycia nie przekracza 50% utrudniona obserwacja.

Teren zakryty - stopień pokrycia przekracza 50% utrudniona obserwacja i poruszanie ułatwione maskowanie

Orientacja w terenie - ustalenie własnego położenia, kierunku marszu informacje otrzymujemy od :

• miejscowej ludności

• przyległego terenu

• dozorów

Dozory - Charakterystyczne przedmioty terenowe ułatwiające orientację nadajemy im często nazwy umowne biały komin, zielony dach itp.

Sposoby określania kierunku północnego:

• kompas, busola

• położenie słońca (w określonej porze dnia i roku)

• położenie słońca a zegarek

• gwiazda polarna

• księżyc

• cechy przedmiotów terenowych (pokrycie mchem drzew głazów, większe zagęszczenie słojów od strony północnej

Rodzaje kierunku północnego:

północ magnetyczna

północ geograficzna

północ topograficzna

Zasady pracy z kompasem, busolą:

- w czasie transportu magazynowania igła powinna być uruchomiona

- przed praca w godz. nocnych tarczę naświetlić przez ok. 2 min

- unikać pracy w burzy i pod słupami wysokiego napięcia

- w pobliżu nie powinny się znajdować większe elementy stalowe

Kątów nachylenia terenu - kąt pionowy utworzony pomiędzy nachyloną powierzchnią terenu a płaszczyzną pionową można go określić przy pomocy:

linijki kroków ręki ekierki eklimetru

Określenie odległości można na:

• na oko

• krokami

• czas trwania marszu

• szybkość rozchodzenia się dźwięku i światła

• przy pomocy linijki

• według wielkości kątowych

Azymut - jest to kąt zawarty pomiędzy kierunkiem północnym a kierunkiem na dany przedmiot mierzony zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Tak więc azymuty wyrażane w formie kątów poziomych służą do wyznaczania położenia punktów oraz określania kierunków na mapie oraz w terenie. W zależności który z kierunków północy przyjmujemy za kierunek do którego odnosimy kierunek marszu możemy określić następujące rodzaje azymutów:

• azymut geograficzny (G) zawarty pomiędzy północnym kierunkiem południka geograficznego a kierunkiem na dany punkt

• azymut topograficzny (T) zawarty pomiędzy północnym kierunkiem linii siatki a kierunkiem na dany punkt można go wyznaczyć za pomocą kątomierza, linijki, kompasu busoli

• azymut magnetyczny (M) zawarty pomiędzy północnym kierunkiem południka magnetycznego a kierunkiem na dany punkt

Zasady marszu wg. azymutu:

• zapoznać się z danymi zawartymi w szkicu tzn. Punktami początkowym i końcowym dla każdego odcinka marszu, ogólnym kierunkiem marszu całkowitej długości i występującymi przeszkodami

• sprawdzić sprawność busoli kompasu

• stanąć w początkowym punkcie pierwszego odcinka marszu

• ustalić kierunek pierwszego odcinka wybierając dozory

• wykonać marsz licząc pk. I sprawdzając poprawność utrzymania kierunku

• po przebyciu określonej odległości odszukać punkt końcowy danego odcinka bez jego odszukania nie możemy kontynuować marszu

• podobnie postępujemy w dalszych odcinkach marszu

Mapy

Mapa - jest to zmniejszony lub matematycznie określony, uwzględniający jej kulistość umowny obraz wycinka ziemi przedstawiony na płaszczyźnie.

Plan - zmniejszony obraz niewielkiego obszaru ziemi przedstawiony na płaszczyźnie bez uwzględnienia jej kulistości

Elementy mapy:

• Ramki pozwalają one określić z mapy współrzędne geograficzne ułatwiają nanoszenie punktów

• Siatka współrzędnych sieć linii współrzędnych dająca płaski obraz sieci odpowiednich linii na elipsodzie kuli ziemskiej

• Obraz kartograficzny

• Elementy

• Dane uzupełniające

Skala mapy - stosunek odległości między dwoma punktami na mapie do rzutu poziomego między tymi punktami w terenie

Rozróżniamy:

• wielkoskalowe

• średnioskalowe

• małoskalowe

Wielkością skali lub skalą mianowaną - nazywamy odległość w terenie wyrażoną w metrach lub w km. Odpowiadającą na mapie 1 cm.

Punkty geodezyjne - punkty których położenie w poziomie i nad poziomem morza jest ściśle określona zaś same punkty są utrwalone w terenie.

Rzeźbę terenu - tworzy szereg typowych form posiadających różne wielkości i kształty, w różny sposób ze sobą powiązanych, przedstawiamy za pomocą:

• warstwic są to linie krzywe zamknięte, łącza punkty będące na tej samej wysokości nad poziomem morza.

• kresek

• cieniowania

• skali barw

Znaki punktowe - stosowane są do określenia przedmiotu nie dającego się wykreślić na mapie gdyż są za małe.

Znaki liniowe - przedstawiają przedmioty które widoczne z góry są jako linie

Znaki konturowe - przedstawiają przedmioty terenu które można wykreślić w skali mapy

Znaki objaśniające - ich zadaniem jest uzupełnienie charakterystyki przedmiotów terenowych

Nomenklatura map - jednolity system numeracji oznaczeń i nazw poszczególnych arkuszy map w danej skali związany z podziałem kuli ziemskiej na sześciostopniowe strefy

Godło mapy - umowny symbol danego arkusza mapy w ogólnym układzie numeracji składa

się z oznaczenia pasa - litera i słupa - cyfra lub liczba Np. N- 34-85-A

Podziałka kątowa - ułatwia wyznaczenie kąta nachylenia zbocza

Współrzędne geograficzne - wielkości kątowe określające położenie punktu na powierzchni ziemi względem równika i południka 0

Szerokość geograficzna - kąt zawarty pomiędzy płaszczyzną równika a kierunkiem pionu w dowolnym punkcie na powierzchni ziemi.

Długość geograficzna - kąt zawarty pomiędzy płaszczyzna południka 0 a płaszczyzną południka przechodzącego przez dany punkt.

Współrzędne prostokątne płaskie - są to wielkości liniowe określające położenie punktu na mapie w stosunku do równika i południka środkowego strefy.

3 rodzaje:

• współrzędne przybliżone jest to jeden kwadrat siatki w którym znajduje się interesujący nas punkt

• współrzędne skrócone podaje się jako x i y punktu liczbami pięciocyfrowymi

• współrzędne pełne różnią się tym od skróconych tym że dopisujemy z mapy dane z mapy dotyczące pełnej odległości punktu od równika i położenia względem środkowego południka strefy oraz jej numer

Ustalanie skali mapy:

• przy pomocy siatki kilometrowej

• liniowa długość 1⁰ południka = 111 km

• porównanie dwóch map o znanej i nieznanej skali

• odszukujemy dwa punkty w terenie które są naniesione na mapie

Odczytywanie typowych form rzeźby terenu:

• określenie spadku terenu kreski na warstwicach, sieć wodna, położenie cyfry opisującej wyniosłość warstwicy

• określenie kształtu rzeźby terenu,

Zabiegi specjalne i sanitarne.

Zabiegi specjalne - oczyszczamy sprzęt domy ze skażeń.

Zabiegi sanitarne - oczyszczamy organizmy ze skażeń.

4. Zabiegi sanitarne podział:

• zabiegi częściowe dotyczą wybranych części wykonywane są bezpośrednio po wystąpieniu czynnika rażącego jeszcze przed opuszczeniem rejonu skażenia

• zabiegi całkowite realizowane poza rejonem rażenia w specjalnie do tego celu przygotowanych punktach obejmują całą powierzchnię skażoną

5. Organizacja systemu alarmowania ludności.

System powszechnego ostrzegania i alarmowania ludności jest to zespół sił i środków przeznaczonych do ostrzegania organów obrony cywilnej, oraz alarmowania i uprzedzania ludności o grożącym niebezpieczeństwie uderzenia z powietrza, skażeń promieniotwórczych, chemicznych i zakażeń biologicznych.

Ostrzeganie - jest to uprzedzanie o zagrożeniu uderzeniami z powietrza oraz skażeniach i zakażeniach

Alarmowanie - polega na rozpowszechnianiu ustalonych sygnałów lub komunikatów o bezpośrednim niebezpieczeństwie. Uprzedzanie polega na rozpowszechnianiu przez organy odpowiedzialne informacji o grożącym niebezpieczeństwie skażeń lub zakażeń

6. W systemie ostrzegania ludności wyróżniamy:

• urządzenia i organa wykrywające i ostrzegające

• organa podejmujące decyzje o ogłoszeniu i odwołaniu alarmu

• ośrodki dyspozycyjne

• urządzenia i środki alarmowania

• alarmy i sygnały ostrzegania

Sygnały alarmowe emitowane przy pomocy syren

1. alarm powietrzny dźwięk modulowany

2. alarm o skażeniach dźwięk przerywany

3. odwołania alarmów sygnał ciągły 3 min

OCHRONA DÓBR KULTURY.

Kultura to zbiorowy materialny i duchowy dorobek ludzkości wytworzony w ciągu jej dziejów stale wzbogacany nowymi dziełami tworów i pracą całych społeczeństw. Pojęcie to obejmuje kulturę duchowa i materialną.

Dobrem kultury jest każdy przedmiot ruchomy lub nieruchomy dawny lub współczesny mający znaczenie dla dziedzictwa i rozwoju kulturalnego ze względu na jego wartość historyczną lub artystyczną.

Celem ochrony dóbr kultury jest zachowanie oraz wykorzystanie ich do celów naukowych dydaktycznych i wychowawczych.

Znaki rozpoznawcze Dóbr Kultury: zapoznaj się jak wygląda !

1. Pojedynczy służy do identyfikacji

• - DK nie korzystających z ochrony specjalnej

• - osób sprawdzających czynności kontrolne

• tożsamości personelu przydzielonego do - -ochrony DK

2. Potrójny

• - DK nieruchomych

• - Korzystających z ochrony

• - Transportu DK

• - Schronów przeznaczonych do ochrony DK

Ochrona DK polega na zabezpieczaniu przed zniszczeniem lub uszkodzeniem dewastacją zaginięciem lub wywozem za granicę na zapewnieniu im warunków trwałego zachowania na opracowaniu dokumentacji naukowej ewidencji i rejestracji oraz na konserwacji i restauracji lub odbudowie opartej na zasadach naukowych.

---