PIERŚCIEŃ WIELKIEJ DAMY (1872)
Wstęp Norwida:
- pisze o białej tragedii
- o braku w pełny sposób przedstawionego charakteru kobiecego
- niewystarczalności interpunkcji
- różnicy między naśladownictwem a zbudowaniem
Treść:
OSOBY
Hrabina Maria HARRYS (wdowa)
MAK-YKS, daleki krewny jej męża
MAGDALENA TOMIR, poufna Hrabiny
Graf SZELIGA
Sędzia KLEMENS DUREJKO
KLEMENTYNA, żona Sędziego
SALOME, odźwierna
MAJSTER ogni-sztucznych
KOMISARZ-POLICJI I
STRAŻ STARY-SŁUGA
NOWY-SŁUGA - SŁUŻĄCA
PANIENKI Z PENSJI - GOŚCIE
Rzecz dzieje się w dziewiętnastym wieku w Willi-Harrys i jej pobliżu.
Akt I
Scena I
- monolog MAK-YKSa, dzieli się chlebem z ptakami
- „raz dostrzegłem JĄ... PRZYCZYNY NIE WIEM”.
Scena II
- Salome przychodzi do MAK-YKSa ostrzega go o kontroli Durejki (M.Y. Zalega z opłatami), prosi go o wstawiennictwo do Hrabiny (pomoc w skontaktowaniu się z synem)
- M.Y. Tłumaczy dlaczego mieszka w takich warunkach - hrabina młodą wdową nie chce narażać siebie i innych na plotki; anioł wiele dobra czyni, wstawi się za S., ale niczego nie obiecuje, bo Hrabinie zdaża się zapominać, on sam tylko dalekim powinowatym
- S. mówi o planach Durejki, który sprowadzić chce do domu jakiegoś „obcego”
Scena III
- monolog M.Y., rzucił ptakom ostatnie okruchy własnego chleba, Hrabina nie wie o jego biedzie - „zapomniała”; z okna jego pokoju widać pokój Marii
Scena IV
- Szeliga szuka pokoju z którego byłby widok na pokój Marii, Sędziemu mówi, że prowadzi obserwacje astronomiczne; M.Y. Wyrzucony pod strych
- Durejko o Mickiewiczu; Szeliga - kopalnie i diamenty
Scena V
- Sędzia bardzo zadowolny z tak wypłacalnego lokatora, postanawia wyrzucić M.Y. (lub przenieść go na strych);
- Sędzina podekscytowana - Hrabina posłała po listę panien, chce je zaprosić na „wieczorynek”
- dyskusja Sędzia-Sędzina
- Salome: „cichym ludziom świat miejsca żałuje”; wychwala do Szeligi Hrabinę
Scena VI
- Szeliga: „tylko podróżnik umie podróżować we własnych stronach” i odkrywać tam diamenty
- Sz. odkrywa w M.Y. Nieszczęśliwego wielbiciela
- M.Y.: Zaś pochodzę ja, zaprawdę, z owych, O których mówiliśmy pierwej, Składowych ciał, nie wytrzymujących Parcia chemicznego Europy...
- obiecują sobie wzajemne wsparcie
Akt II
Scena I
- rozmowa Magdaleny i Hrabiny; Hr. „skłamała” Szelidze mówiąc mu o swoim „możliwym” ślubie; telegram którego treści sama nie jest w stanie rozszyfrować robi to za nią M., Sz. Ma zamiar ją odwiedzić
- o M.Y. Też „zapomina” - traktuje go jako dobrego chłopczynę - ładny byłby z niego kapucyn, można by go też ożenić
- o wszystkim H. Zapomina, wszystko musi za nią robić Magdalena
- H. ubiera się przy nim „to nie jest człowiek”; M.Y. Słyszał - wycofuje się
Scena II
- M. wydaje zarządzenia i przyjmuje Szeliga
Scena III
- rozmowa M i Sz. Nie tylko Hrabinie; o życiu, sprawach politycznych, Europie; bardzo dobrze im się rozmawia
Scena IV
- powrót H. Zimne przyjęcie Sz.
- Sz.: Świat trucizną, bo kształci, a nie rozwija
Scena V
- rozmowa M. z Sz.;
Scena VI
- Magdalena i Sztukmistrz - fajerwerki pierścienie
- M. robi wyrzuty Hr.- sama nie wie czego chce, oburzyła się gdy zobaczyła ręce złączone M i Sz. I w ten sposób objawiła uczucia - H. Bardzo dziecinna, zazdrosna, chciałaby całą uwagę skupiać na sobie; i miłość wszystkich
- H. nic nie rozumie!
Akt III
Scena I
- podwieczorek; Hrabina „ziębi” Sz.
- Sędzia ciągły pietyzm przysłów
- gra w pierścień
- Sz. z M. odchodzą do drugiego pokoju
Scena II
- monolog M.Y., chciał popełnić samobójstwo, ale dobrze Byron mówił, że nastrój od zapełnienia żołądka zależy
- M.Y. Odgoniony od jedznia przez Sędzinę - ma zbierać fanty
Scena III
- pierścień (talizman Marii) ginie, wstążka się przerwała
Scena IV
- Sędzia sprowadził policję, przeszukiwany każdy
- Hrabina zawstydzona wzywaniem policji i przeszukiwaniami
Scena V
- M.Y.nie pozwala siebie przuszukać, ma pistolet, jedznie poupychane w kieszeniach, skarża go Sędzia o kradzież, Hrabina broni
- chcą zrobić z M.Y. Wariata, ten wyznaje prawdę, Hr, że mu pierścień darowała (oszukuje)
- pierścień był zawieszony, odnalazł się
Scena VI
- M.Y. W złym stanie, wstyd, odtąd jego imię będzie w niesławie
- Hrabina oświadcza się M.Y., ten podejrzewa, że to pod wpływem chwilowych uczuć;
W zasadzie nie wiadomo jak cała historia się kończy. Szeliga prawdopodobnie związuje się z Magdaleną, ale co z Hrabiną i M.Y.? Nie wiadomo czy się pobiorą i czy po ślubie będą szczęśliwy. Czy Hrabina rzeczywiście się zmieniła?