ZAGADNIENIA

!!!! Współrzędne geograficzne!!!!

1. Obliczanie zmiany temperatury wraz z wysokością (zmiana wynosi 0,6⁰C na 100 m wysokości).

ZADANIE:

Jaka temperatura jest na RYSACH (2499m ) jeśli w Zakopanem (800 m n.p.m.) jest + 12⁰C?

1. Po pierwsze należy obliczyć różnicę wysokości

2500m (w zaokrągleniu ;)) - 800m = 1700 m

2. w związku z tym, że spadek temperatury (tzw. gradient) jest opisany co 100 m to musimy wiedzieć ile mamy setek metrów różnicy wysokości

czyli 1700 dzielimy przez 100

1700 : 100 = 17

Wynik to 17 setek

3. Teraz należy pomnożyć ilość setek razy gradient czyli 0,6⁰C

17 · 0,6⁰C = 10,2⁰C

Wynika z tego, że różnica temperatur wynosi 10,2⁰C. Ale należy pamiętać, że im wyżej tym chłodniej, więc...

4. odejmujemy od temperatury w Zakopanem wyliczoną różnicę temperatur

12⁰C - 10,2⁰C = 1,8⁰C

Odp. Na Rysach jest 1,8⁰C

2. Klimatyczne wykresy (sporządzenie na podstawie tabeli), obliczanie amplitudy temperatur (różnica pomiędzy najwyższą i najniższą temperaturą), średniej rocznej (dodajemy temperatury miesięczne i dzielimy przez ilość miesięcy), sumy opadów (należy dodać opady z każdego miesiąca). Klimatyczna zima - średnie temp. miesięczne poniżej 0⁰C. Klimatyczne lato - średnie temperatury miesięczne powyżej 15⁰C.

Przykład tabeli:

	I	II	III	IV	V	VI	VII	VIII	IX	X	XI	XII	ROK
T^0C	-2,1	-0,9	2,0	6,5	11,5	15,0	16,3	15,3	11,9	7,3	2,1	-1,0	6,9
O mm	40	30	41	55	89	83	96	82	62	49	40	39	706

3. Skala mapy - obliczenia ! Zamiany skal (liczbowa na mianowaną). !

Jak zamienić skalę liczbową na mianowaną?

1. Mamy przykładowo skalę liczbową 1 : 100 000

2. Chcemy ją zamienić na skalę mianowaną (mianowana to taka co zawiera miana: mm, cm, m, km). Tak więc do obu stron dopisujemy to samo miano (najczęściej cm)

1 : 100 000

1 cm : 100 000 cm

teraz zamieniamy centymetry na metry (poprzez obcięcie dwóch zer!!!! Bo 1 metr ma 100 centymetrów!!!)

1 cm : 1 000 m

teraz należy metry zamienić na kilometry (poprzez obcięcie trzech zer bo kilometr ma 1000 m)

1 cm : 1 km

i już mamy skalę mianowaną (PROSTE! PRAWDA?)

Zadania na obliczanie skali:

1. Zmierzono odległość między dwoma drzewami i wyniosła ona 500 m. Narysuj tę odległość w skali 1:5000

Dane:

Skala - 1:5000

Odległość rzeczywista - 500 m

Szukane:

Odległość w skali - x

a. zamieniamy skalę na mianowaną

1:5000

1 cm : 5000cm

1cm : 50 m

b. ustalamy proporcje

1 : 5000

1cm : 50 m

x = 500m

c. mnożymy na krzyż

1 cm : 50 m

x = 500 m

x · 50 m = 1 cm · 500 m

d. wyliczamy szukane x

x = 10 cm

Odp. Drzewa na rysunku znajdą się w odległości 10 cm od siebie.

TAK SAMO POSTĘPUJEMY PRZY NASTĘPNYCH ZADANIACH

2. Na mapie miasta zmierzono szerokość ulicy i wyniosła ona 2 mm. Jak szeroka jest ulica w rzeczywistości wiedząc, że skala mapy wynosi 1 : 1000

1 : 1000

1 mm : 1000 mm

1 mm : 1 m

2 mm : x

x · 1 mm = 2 mm · 1 m

x = 2 m

Odp. Szerokość ulicy wynosi 2 m

3. Tomek znalazł na strychu starą, zniszczoną mapę. Odległość między dwoma miastami na mapie wynosi 4 cm, natomiast w rzeczywistości 100 km. Pomóż koledze obliczyć skalę mapy.

1 : x

4 cm : 100 km

1 cm : x cm

4 cm : 100 km

x · 4 cm = 1 cm · 100 km

x = 25 km

Tutaj należy zamienić skalę mianowaną na liczbową

1 cm : 25 km

1 cm : 25 000 m

1cm : 2 500 000 cm

1 : 2 500 000

Odp. Skala mapy wynosi 1:2 500 000

4. Obliczanie czasu słonecznego za pomocą współrzędnych geograficznych (jeden stopień = 4 minuty). !

ZADANIE:

Która godzina czasu słonecznego jest w Warszawie, gdy w Londynie mamy godz. 12⁰⁰

a. po pierwsze należy odczytać długość geograficzną tych dwóch miast (odczytujemy stopnie na dolnej i górnej ramce mapy, i długość może być wschodnia E lub zachodnia W - bo tak jest długie Morze Śródziemne! )

Tak więc:

Warszawa - 21⁰E, Londyn 0⁰ (leży na południku 0)

b. Odczytujemy różnicę w stopniach:

21⁰ - 0⁰ = 21⁰

c. wiemy, że Ziemia obraca się o 1 stopień w ciągu 4 minut, tak więc

21 · 4 min = 84 minuty

czyli 1 godzina i 24 minuty

czyli różnica w czasie wynosi 1 godzinę i 24 minuty

5. I tutaj uwaga - jeśli obliczamy różnicę czasu na wschód to do godziny punktu wyjściowego dodajemy obliczoną różnicę, jeśli na zachód to odejmujemy!

W naszym przypadku obliczamy różnicę na wschód więc należ dodać

12 h + 1 h 24 min = 13 h 24 min

Odp. Jeśli w Londynie jest godzina 12 to w Warszawie mamy 13.24 czasu słonecznego

5. Obliczanie wysokości Słońca nad horyzontem: (φ = szerokość geograficzna danego miejsca)

Obliczanie wysokości Słońca nad horyzontem

W lecie Słońce na niebie jest widoczne wysoko, natomiast zimą jest tuż nad horyzontem (widnokręgiem)

Możemy obliczyć na jakiej wysokości jest Słońce w tzw. datach głównych roku (początki pór roku) na danej szerokości geograficznej φ

Dla przykładu obliczymy wysokość Słońca w pierwsze dni pór roku dla Rabki ;)))

1. Po pierwsze należy odczytać z mapy szerokość geograficzną Rabki (szerokość geograficzną odczytujemy na bocznych ramkach mapy i może być ona północna (jeśli punkt leży na półkuli północnej lub południowa - punkt na półkuli południowej)).

Szerokość geograficzna Rabki to 49⁰N (N bo Rabka leży na półkuli północnej!!!;))))

2. Obliczymy teraz wysokość Słońca w pierwsze dni wiosny i jesieni:

21 III i 23 IX

Do tego zastosujemy poniższy wzór:

h = 90⁰ - φ

h = 90⁰ - 49⁰ = 41⁰

Odp. W pierwsze dni wiosny i jesieni Słońce w Rabce jest na wysokości 41⁰ nad horyzontem

3. w pierwszy dzień lata (22 VI) Słońce jest najwyżej, stąd stosujemy wzór

h = 90⁰ - φ + 23⁰33'

h = 90⁰ - 49⁰ + 23⁰33^' = 64⁰33'

Odp. W pierwszym dniu lata Słońce jest na wysokości 64⁰33'

d. w pierwszym dniu zimy Słońce jest najniżej (22 XII). Stosujemy poniższy wzór:

h = 90⁰ - φ - 23⁰33'

h = 90⁰ - 49⁰ - 23⁰33'= 17⁰27'

Odp. 22 grudnia Słońce jest na wysokości 17⁰27' nad horyzontem

Tak samo postępujemy dla obliczania wysokości Słońca nad horyzontem dla innych szerokości geograficznych!

6. Skały - podział [magmowe (bazalt, granit), osadowe (okruchowe - piasek, piaskowiec), pochodzenia organicznego (wapień, węgiel), pochodzenia chemicznego (sól, gips), metamorficzne (marmur)].

7.Obliczanie gęstości zaludnienia: liczba osób przypadająca na km² (liczba mieszkańców / powierzchnia kraju).

8. Atmosfera - budowa, skład.

9.Zaćmienie Słońca i Księżyca.

10.Monsuny (wiatry okresowo zmienne - lato, zima), pasaty (wiatry stałe w strefie międzyzwrotnikowej).

11. Regionalny podział Polski (wyżyny, niziny, góry - dokładnie!).

12.Polska - główne miasta - położenie. Główne szczyty, rzeki itp.

13.Klimatyczne strefy świata (szczególnie Europa). Strefa równikowa, podrównikowa, zwrotnikowa, podzwrotnikowa, umiarkowana, okołobiegunowa. Charakterystyka stref. Strefy roślinne (las równikowy, sawanna, pustynie, roślinność śródziemnomorska, step, lasy liściaste i mieszane, lasy iglaste (tajga), tundra, obszary polarne) - charakterystyka stref, obszary występowania.

14.Efekt cieplarniany.

15.Dziura ozonowa.

16. Obliczanie rozciągłości południkowej i równoleżnikowej. !!!!

17.Wykresy - sporządzanie (liniowy, słupkowy, kołowy).

18.Ruchy Ziemi [obiegowy - wokół Słońca (pory roku), wirowy (obrotowy) - wokół własnej osi (dzień i noc).

19.Europa - główne rzeki, jeziora, morza, wyspy, półwyspy, państwa (atlas !). Stolice państw nad głównymi rzekami.

20.Główne wyspy, półwyspy, krainy geograficzne Europy.

21.Polska - główne uprawy.

22.Skały - skamieniałości (np. amonity, trylobity).

23.Unia Europejska - państwa.

24.Szczyty - najwyższe na kontynentach.

25.Procesy kształtujące powierzchnię Ziemi - wewnętrzne (trzęsienia Ziemi, wulkanizm, ruchy góro- i lądotwórcze), zewnętrzne (erozja, wietrzenie, ruchy masowe).

26.Europa - stolice państw i rzeki nad jakimi leżą (szczególnie stolice sąsiadów i Unii Europejskiej).

ANALIZA TABEL I WYKRESÓW

4

---