Temat : Sytuacja polityczna w Europie w latach 1933 - 1939

Hitler od początku swojego urzędowania zmierzał do zniesienia ostatnich ograniczeń krepujących Niemcy. Już w czerwcu 1933 r. ogłosił, że kierowane przez niego państwo nie będzie spłacać odszkodowań wojennych. Na Konferencji Rozbrojeniowej Ligi Narodów, w cztery miesiące później, delegacja niemiecka zażądała równouprawnienia w dziedzinie zbrojeń. W końcu, 19 października, Hitler wyprowadził Niemcy z Ligi Narodów.

Równocześnie naziści rozpoczęli odbudowę potencjału militarnego Niemiec. Jeszcze w marcu, przed wystąpieniem z Ligi, armia liczyła już 200 tys. żołnierzy. W kwietniu 1933 r. powstała Rada Obrony Rzeszy i Komitet Obrony Państwa. W czerwcu uchwalona została ustawa wojskowa. W 1935 r. przywrócono obowiązek powszechnej służby wojskowej, a Reichswehra została zastąpiona przez Wehrmacht.

Hitler przystąpił także do realizacji obietnic wyborczych. Żeby zaskarbić zaufanie jeszcze szerszych kręgów społecznych, trzeba było przystąpić do działania i wyprowadzić kraj z kryzysu. Jednym z elementów tej polityki były inwestycje państwowe w przemysł zbrojeniowy, nakręcające koniunkturę i tworzące nowe miejsca pracy. Jednak przede wszystkim dały one Niemcom nową broń, również, a może przede wszystkim, tą zakazaną przez traktat wersalski. Postawiono na dynamiczną rozbudowę lotnictwa, sił pancernych, marynarki wojennej, w tym floty podwodnej.

Na zachodzie obserwowano ten proces z rosnącym niepokojem. Brytyjczycy próbowali jeszcze w jakiś sposób ograniczyć gwałtowny wzrost niemieckiego potencjału militarnego. W czerwcu 1935 r. zawarto niemiecko-brytyjski układ morski, który stanowił, że marynarka wojenna Niemiec może osiągnąć 35% tonażu floty brytyjskiej (Royal Navy), a w dziedzinie okrętów podwodnych 100%. W istocie porozumienie to utwierdziło tylko Hitlera w jego linii postępowania, pokazując, że zachodnie mocarstwa już zaakceptowały rosnącą pozycję Niemiec.

Tymczasem Hitler sięgnął w kraju po jednowładztwo. Po śmierci Hindenburga w 1934 r. połączył on w swoim ręku funkcję prezydenta i kanclerza, przyjmując tytuł wodza - führera. Nazistowskie hasło propagandowe „Ein Volk, ein Reich, ein Führer” wydawało się stawać rzeczywistością.

Podobnie było z postulatem „jednej Rzeszy”. W 1934 r., za sprawą dekretów Hitlera wydawanych w oparciu o 48. art. konstytucji, Niemcy miały już całkowicie zmienione oblicze. Na potrzeby tej analizy wspomnę tylko, że führer pozbył się opozycji, delegalizując wszystkie partie poza NSDAP oraz, co ciekawe, KPD. W wyniku tzw. nocy „długich noży” wyeliminował także wewnętrzną opozycję w ruchu nazistowskim - w SA (Sztafetach Ochronnych). Całkowite przejęcie kontroli przez Hitlera nad środkami przymusu, również tajną policją, sprawiło, że jego władza stała się niepodważalna. Teraz mógł sobie pozwolić w Niemczech na wszystko.

Nadszedł więc czas na realizację kolejnego kroku - utworzenie jednego narodu niemieckiego, zespolenie w ramach Wielkoniemieckiej Rzeszy wszystkich ziem, na których znajdowały się mniejszości niemieckie i do których Niemcy mogli rościć sobie prawa. Tak przynajmniej przedstawiała to nazistowska propaganda. W istocie nie chodziło o nic innego jak podbój i rozszerzenie strefy wpływów.

Pierwszym posunięciem w tym kierunku było wkroczenie oddziałów Wehrmachtu do zdemilitaryzowanej Nadrenii w marcu 1936 r. Oznaczało to wypowiedzenie traktatu z Locarno z 1925 r. Mocarstwa zachodnie jednak nadal nie reagowały, a światowa finansjera nie zamierzała zmienić sposobu postrzegania Hitlera, jako zdecydowanego przywódcy, zmierzającego do likwidacji zagrożenia ze strony komunistów.

Kwestia polska

Jak się okazało, była to dopiero przygrywka do walki Niemiec o zdobycie przestrzeni życiowej. Następnym celem zaborczej polityki Hitlera stała się Polska. Wydaje się, że pierwotnie führer nie zamierzał anektować terytorium wschodniego sąsiada. Chodziło mu raczej o polityczne i militarne zabezpieczenie prawej flanki Niemiec przed ostateczną rozprawą z zachodem, a także zdobycie dogodnej pozycji wyjściowej do przyszłej agresji na Związek Radziecki. W jego rachubach Polska jawiła się jako kraj, z którym można było dojść do porozumienia. Od 1934 r., kiedy oba państwa połączył układ o nieagresji, Polska
wielokrotnie podejmowała współpracę z III Rzeszą. Nie było jednak już takie oczywiste, czy rządzący Polską „pułkownicy” zgodzą się wspomóc Niemcy w walce z ZSRR. 24 października 1938 r. minister Ribbentrop zaoferował polskiemu ambasadorowi Józefowi Lipskiemu szereg ustępstw ze strony Niemiec, za cenę rezygnacji z samodzielnej polityki zagranicznej i prowadzenie jej według linii wyznaczonej przez Berlin. Rozmowy dotyczące tej kwestii trwały aż do 21 marca 1939 r. W międzyczasie, po ustanowieniu protektoratu Czech i Moraw, II Rzeczpospolita została otoczona przez Rzeszę z trzech stron.

Mimo to polskie władze nie ulękły się i 19 listopada 1938 r. przedstawiły Niemcom negatywną odpowiedź. Jednocześnie rozpoczęto poszukiwania sojuszników, którzy mogliby zagwarantować niepodległości Polski i skłonić Hitlera do zaniechania agresji. 21 marca rząd polski ponownie odrzucił niemieckie żądania, tym razem wyrażone już w ostrzejszej formie. Przewidywały one włączenie Wolnego Miasta Gdańska do Rzeszy oraz budowę eksterytorialnej autostrady i linii kolejowej z Rzeszy do Prus Wschodnich przez polskie Pomorze. W zamian Rzeczypospolitej oferowano przystąpienie do paktu antykominternowskiego. 26 marca polskie władze odrzuciły i te żądania.

Elementarz nazizmu - „Mein Kampf”

Książka, której posiadania po wojnie jest surowo zakazane . I w końcu książka , która jest planem Hitlera na przyszłość . Bez tego dzieła miliony Niemców nie podporządkowało by się Hitlerowi . W napisaniu tego "dzieła" wydatnie pomógł jego osobisty sekretarz Rudolf Hess.

"Mein Kampf" ( Moja Walka ) dzieli się na dwie części . Pierwsza nosząca tytuł "Obrachunek" ukazała się w 1925 roku , drugi pt. "Ruch narodowosocjalistyczny" dwa lata później . W "Mein Kampf" przewijają się wątki autobiograficzny i refleksyjny . Według opinii większości filologów książka napisana jest w nieporadnym stylu . Przydługie enigmatyczne zdania dalekie są od klarowności . Hitler nie zwracał uwagi na styl, gdyż był przekonany o swoim geniuszu . Gdy pisał tą książkę był jeszcze obywatelem austriackim , co często wytykali mu przeciwnicy polityczni , dlatego też już we wstępie odciął się od swojego austriackiego pochodzenia . Również w dalszych rozdziałach krytykuje Austrię i monarchię Habsburską , a znienawidzony Wiedeń przyrównuje do wieży Babel . To na Austriaków zrzuca część winy za porażkę Niemiec w I Wielkiej Wojnie . Winni są także socjaliści , których on sam by uwięził i sądził za zdradę państwa , cesarz Wilhelm II , który do socjalistów wyciągnął w 1914 roku rękę oraz wszędobylscy Żydzi .

Hitler wskazuje błędy w polityce przedwojennego cesarstwa , które jego zdaniem doprowadziły do zniszczenia i upokorzenia Niemiec .

Twierdzi , że należało szukać sojuszu z Wielką Brytanią , zamiast niepotrzebnie rozbudowywać flotę stworzyć silną armię lądową , a zamiast kolonii szukać nowych zdobyczy terytorialnych w Europie . Trudno się z tymi argumentami nie zgodzić .

Najważniejsza część "Mein Kampf" dotyczy jednak przestrzeni życiowej i kwestii żydowskiej . To w tych zagadnieniach należy upatrywać maniakalnej wręcz chęci dążenia do wojny Hitlera . To właśnie ta część książki skłoniła wiele milionów zwykłych , przeciętnych Niemców do pójścia za swoim wodzem . Zdaniem Hitlera celem państwa niemieckiego jest zapewnienie przestrzeni życiowej dla każdego Niemca oraz stu następnych pokoleń jego potomków . "Niemcy osiągają przyrost ludności wynoszący prawie 900 000 osób rocznie" argumentuje Hitler , "wyżywienie armii nowych obywateli sprawi coraz większe trudności , których bezpośrednim skutkiem będzie zjawisko głodowej pauperyzacji (Hungerverelendung)".Widmo głodu w końcowej fazie wojny , zachowane w świeżej pamięci przez większość ludności niemieckiej , rozbudzać miało wrogość wobec "sprawców" uszczuplenia powojennej powierzchni Rzeszy . Czynnik ten miał ponadto mobilizować naród na razie ( tj. w powersalskich warunkach ) duchowo , aby w perspektywie przygotować go do zbrojnego zdobyci Lebensraumu (przestrzeni życiowej) . Kierunek ekspansji miał być inny od dotychczasowych. Nie południowa czy zachodnia ale wschodnia Europa stała się celem Hitlera . Mieszkające na tych terenach narody , gorsze od germańskiej rasy , miały służyć niemieckim osadnikom jako bezpłatna , niewolnicza wręcz siła robocza . Marsz na wschód ( Drang nach Osten ) , to jednoczesne zerwanie z polityką zagraniczną Bismarcka , czyli układami z Rosją . Hitler boi się utworzenia w Europie drugiego wielkiego mocarstwa i dlatego pragnie zniszczyć Związek Sowiecki , który nie tylko urasta w potęgę , ale również jest kolebką socjalistów i komunistów .

Żydów Hitler traktuje jak największe zło świata .To Żydzi ponosili odpowiedzialność za porażkę II Rzeszy w wojnie, gdyż to oni zadali tzw. "cios w plecy" niezwyciężonej armii niemieckiej. To na nich należy zrzucić odpowiedzialność za postanowienia traktatu wersalskiego . Żydzi posiadają większość światowego kapitału i dzięki temu mogą manipulować międzynarodową opinią społeczną Byli oni według niego inspiratorami wszystkich światowych programów . Dotyczy to nie tylko marksizmu , ale także postulatów światowego pokoju , powszechnego rozbrojenia oraz utworzenia Ligi Narodów . Żydzi są winni wszystkiemu , jako kapitaliści wyzyskują niemieckich robotników , jako socjaliści pragną pchnąć Rzeszę w wir wojny domowej . Rasa żydowska , podobnie jak słowiańska , jest gorsza od aryjskiej i musi się jej podporządkować . Hitler nie pisze nic o eksterminacji Żydów . Ten pomysł zrodził się w jego , i jego współpracowników , umyśle wiele lat później .

"Mein Kampf" to nic innego jak tylko postulat przeprowadzenia wojny , wygrania jej i zbudowania Wielkiej Rzeszy , która będzie się ciągnąć od Renu aż po Ural i Kaukaz , oraz od Bałtyku po Adriatyk i Morze Czarne . Jak można by nie zaliczycić tej książki do przyczyn wybuchu II wojny światowej , nie wiem . Jest to najbardziej oczywista z przyczyn i jedna z najważniejszych.

Remilitaryzacja Nadrenii

Wojna w Etiopii i traktat o wzajemnej pomocy , zawarty przez rządy Francji i ZSRR , stworzyły idealną okazję dla Hitlera do zajęcia zdemilitaryzowanej Nadrenii . W marcu 1936 roku wojska niemieckie wkraczają do tej prowincji graniczącej z Francją , Belgią i Holandią . Remilitaryzacja Nadrenii łamała postanowienia traktatu wersalskiego i zapowiadała zerwanie układów lokareńskich . Bezpośrednio zainteresowana Francja zaczęła gwałtownie protestować , podobnie uczyniły rządy Belgii i Holandii . Hitler wiedział jednak , że tylko na protestach rządy te poprzestaną . Nie pomylił się . Po zajęciu Nadrenii Niemcy rozpoczęli budowę "Linii Zygfryda" , która miała być odpowiedzią na francuską "Linię Maginota" . Francja znalazła się w trudnym położeniu , nie tylko Niemcy stworzyli linię , która uniemożliwiłaby jej skuteczny atak na Rzeszę , ale także znaleźli się w sytuacji bezpośredniego zagrożenia .

Niemieckie żądania terytorialne

Pomorze Gdańskie odgrywało w hitlerowskiej polityce wobec Polski specyficzną oraz niebagatelną rolę. To właśnie Pomorze Gdańskie i wchodzące geograficznie w jego skład ówczesne Wolne Miasto Gdańsk stanowiły dla III Rzeszy niemieckiej pretekst do agresji 1939 roku. Już w 1934 roku rząd Rzeszy wystąpił wobec Polski z projektem przeprowadzenia przez Pomorze Gdańskie niemieckiej eksterytorialnej autostrady i linii kolejowej, łączącej Rzeszę niemiecką z Prusami Wschodnimi, jednakże rząd polski odrzucił tę propozycję nie chcąc dopuścić do utraty przez Polskę swobodnego dostępu do morza. Przez następne lata Rzesza niemiecka nie tylko nie przestała wysuwać roszczeń, lecz przeciwnie rozszerzyła swe żądania. Między innymi postawiła problem niemieckiej mniejszości narodowej w Polsce, żądając tuż przed wybuchem wojny prócz zgody na włączenie do Rzeszy Wolnego Miasta Gdańska, przeprowadzenia plebiscytu na Pomorzu Gdańskim. Ludność tego regionu miała się wypowiedzieć, czy chce należeć do Polski, czy do Niemiec. Żądania te wspierano hitlerowską propagandą o "rzekomym niemieckim charakterze" Pomorza Gdańskiego. Toteż po zajęciu we wrześniu 1939 roku tego regionu Niemcy chcieli udowodnić rzekomą "prawdziwość" swych haseł propagandowych przez całkowite zgermanizowanie Pomorza Gdańskiego oraz zapewnić sobie na zawsze łączność terytorialną Prus Wschodnich z Rzeszą. Dlatego też od pierwszych dni okupacji władze niemieckie podjęły na Pomorzu Gdańskim akcję germanizacyjną, rozpoczynając ją krwawą eksterminacją ludności polskiej. Rozmiary tej eksterminacji przekraczały wszystkie zbrodnie, jakich hitlerowcy dopuścili się w tym samym czasie w innych regionach Polski. Jeżeli bowiem we wrześniu 1939 roku zamordowali, jak to po wojnie ustaliła Główna Komisja Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce, przeszło 16 000 Polaków, to z tej liczby 11000 na Pomorzu Gdańskim.

,Anschluss''

Przełomowym rokiem w dążeniu do ekspansji jest dla Hitlera rok 1938. 4 lutego mianuje się dowódcą wojennym, skupiającym najwyższe uprawnienia. Odtąd czuje się absolutnie swobodny w podejmowaniu decyzji. 13 marca wojska niemieckie zajmują Austrię, która zostaje włączona do Rzeszy. Zaniepokojona Czechosłowacja mobilizuje swe wojska na granicy z Niemcami, a Francja obsadza linię Maginota. Przedtem Hitler sprawdził stan ,,lini Zygfryda'', obejrzał przygotowaną dla niego przez Bormanna siedzibę w Berchtesgaden i zadowolony przybył do Norymbergi na doroczny kongres NSDAP 13 września.

Zajęcie Czechosłowacji

Przyszła pora na zajęcie Czechosłowacji. Po dwunastogodzinnych negocjacjach, prowadzonych w Monachium przez ,,Wielką czwórkę'': Hitlera, Mussoliniego, Chamberlaina i Daladiera, Hitler osiągnął prawo do zajęcia Sudtenlandu. Czesi byli obowiązani opuścić go przed 10 października.

Pakt Ribbentrop-Mołotow

Nazwa odnoszona zarówno do samego Paktu o Nieagresji pomiędzy III Rzeszą Niemiecką i Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich z 23 sierpnia 1939 r., jak i w szczególności do tajnego protokołu dodatkowego stanowiącego załącznik do tego Paktu.

Pakt został podpisany przez ministrów spraw zagranicznych obu państw - Joachima Ribbentropa i Wiaczesława Mołotowa, którzy w imieniu swoich przywódców, Adolfa Hitlera i Józefa Stalina, dokonali podziału Europy Środkowej i Wschodniej.

Pakt miał olbrzymie znaczenie dla obu przywódców.

Hitlerowi zabezpieczał front wschodni w planowanej przez niego wojnie i atak na Polskę. Stalinowi zaś dawał czas na przygotowanie się do ewentualnej konfrontacji z Hitlerem oraz powiększał terytorium ZSRR.

Główne postanowienia:

• kraje bałtyckie (Estonia, Łotwa) i Finlandia staną się strefą wpływów i przyszłym terytorium ZSRR, a północna granica Litwy (z Łotwą) stanowić ma granicę pomiędzy strefami interesów Niemiec i ZSRR.

• na obszarach należących do państwa polskiego strefy interesów Niemiec i ZSRR będą rozgraniczone wzdłuż linii rzek Narwi, Wisły i Sanu

• strona radziecka podkreśla swoje zainteresowanie Besarabią, ze strony niemieckiej stwierdza się zupełne niezainteresowanie odnośnie tego terytorium.

Już w trakcie trwania II wojny światowej, 28 września 1939, kiedy doszło do spotkania nacierających z zachodu Niemców z Armią Czerwoną i los Polski był w tej kampanii przesądzony, doszło do doprecyzowania postanowień niemiecko-sowieckich, zwanego drugim układem Ribbentrop-Mołotow.

Dokonano wówczas następujących modyfikacji: ZSRR zgodził się na odstąpienie Niemcom Lubelszczyzny w zamian za zgodę Niemiec na oddanie Litwy do sowieckiej strefy wpływów. Wkrótce (10 października) Wileńszczyzna została przekazana Litwie w zamian za zgodę na stacjonowanie garnizonów radzieckich na jej terytorium. Podobne układy wymuszono 29 września i 5 października na Estonii i Łotwie.

Moim zdaniem wybuch II wojny światowej i cały jej przebieg miał ogromny wpływ na późniejsze wydarzenia w świecie. Przede wszystkim II wojna światowa spowodowała śmierć mnóstwa ludzi. Do końca wojny wzięło udział 61 państw, na 67 istniejących. Około 110 mln żołnierzy, 55 mln ludzi zginęło, 35 mln zostało rannych. Agresja Niemców miała zapewnić panowanie "tysiącletniej" III Rzeszy nad całym światem. Państwa biorące udział w wojnie na pewno zorganizowały się, wspólnie podjęły kroki, by pokonać wroga, zmniejszyć jego siły. II wojna światowa była okresem ludobójstwa i niesamowitej agresji. Niemcy założyli wiele obozów koncentracyjnych, gdzie masowo mordowano ogromne ilości ludzi, co było wręcz chore i nieludzkie. II wojna światowa miała także pewien wpływ na późniejsze losy Polski i świata. Z wojny obronną ręką wyszły głównie ZSRR oraz Stany Zjednoczone. ZSRR zagarniał wiele terytorium, które chciał dla siebie. Wiedział, iż jest państwem potężnym i chciał wykorzystać słabość niektórych państw. Uważam, iż II wojna światowa jest największą w historii wojną.

6

---