Kościoły wschodnie - asyryjski [nazywany nestoriańskim - nie do końca słusznie -]

Koptyjski, Etiopski, Syryjski, Jakobicki, Ormiański

Asyryjski - nie przyjął postanowień soboru efeskiego - o potępienia nestora

Halcedońskiego - Ci, którzy go nie przyjeli - pierwsze 3 jedynie przyjmują - kościoły wschodnie

Kościoły orientalne - kryterium geograficzne - [jedno z wielu] - bliski wschód; mankament - jeżeli wschodnie to prawosławne - który często jest kościołem wschodnim nazywany

Wyodrębnienie w 5 wieku - kościoły, które w V w - debata chrystologiczna - zerwanie łączności kanonicznej - oderwanie i funkcjonowanie jako samodzielnych kościołów

Czynnik: nie przyjęcie postanowień soboru Halcedońskiego

Inne czynniki - nie doktrynalne a polityczne czynniki

Szereg autonomicznych kościołów - na poszczególnych obszarach, wykazywały zaawansowane autonomie i odrębne zawody - a w 5w Bizancjum wzrasta i imperializm bizantyjski - stara się być hegemonem chrześcijańskim - odbierane jako inwazja/agresja na autonomie

Odłączanie się jako akt oparcia imperializmowi bizantyjskiemu

Kościół egipski, aleksandryjski był w kierunku monofizyckim od początku

Ale monofizytyzm egipski nie ma wspólnego z tym potępionym [euchytyza] na soborze Halcydeńskim

- jest to akt bardziej złożony nie przyjęcie tego soboru -

W kościele koptyjskim i syryjskim, jakubickim - nie ma nic wspólnego z monofizytyzmem euchytyza

Podkreślają wszyscy bardziej jedność Chrystusa - nie ma tu nic o pochłonięciu ludzkiej przez boską naturę

Aleksandria - stolica Egiptu - kluczowa rola w starożytnym chrześcijaństwie - prym wiodła z Rzymem np. przy soborach.

Chrześcijanie egipscy byli nadwrażliwi na temat rozczeń bizantyjskich

Rzeczą niespotykaną wcześniej w historii chrześcijaństwa - opory = na siłe militarnie próba wprowadzenia postanowień

Reakcja ostra aleksandryjska i nie przyjmują oni postanowień

Od tego momentu mamy działania z 2 sytron

Nowy patriarcha w Konstantynopolu - z Aleksandrii??????/ [nie wiem czy dobrze]

A w Aleksandrii mianują patriarchowie z Konstantynopola i cesarz

2 linie patrichii funkcjonują

1Melficka - cesarska, łączność kanoniczna z konstynapolem

2 nowa linia

Jest to obszar działań by jedność przywrócić kościoła:

Są dwutorowe - przez to nie spójne

Bizantyjscy patriarchowie - na siłę próby

A z drugiej strony próby zawarcia kompromisu doktrynalne:

1 cesarz Zenon - edykt penotikon - akt jedności 482rok - formuła zjednania kościołów monofizyckich- próba powrócenia do doktryny halccedońskiej

[całkowicie nie udana] za późno, za dużo rzeczy się zdarzyło

2 doktryna kompromisowa - „trzy rozdziały” nazwa, 544 r - bez rezonansu

Trzy filary:

Teodor X

Teodor X

X X

Potępia tych autorów - ale nic nie wywołał ten edykt;

Justynan II 571 rok - drugi Penoticon - bez rezonansu

7 wiek, Serwiusz - w przed dzien. pojawienia się inwazji arabskiej - monoteledyzm - zakłada w Chrystusie są 2 natury ale jest jedna wola

//raczej patriarcha Konstantynopola

Chrześcijanie libańscy - przyjęli formułę monoteledyzm

//obecnie są w kościele katolickim - ale to wtrącenie

To były propozycje kompromisu i pogodzenia - ale nie udały się

Bizancjum - agresywna polityka w Egipcie; Syrii najbardziej dała się we znaki;

W Egipcie uformowały się 2 obozy, za którymi stanęły siły militarne

Obóz melchicki - armia

Armia mnichów egipskich [przesada w słowie armia] - Oddolnie spontanicznie - środowiska monastyczne opowiadały się za tym przede wszystkim

Pierwsze wieki do pojawienia się arabów - prześladowania i akty depresji

Kościół bizantyjski - coraz bardziej agresywne działania

Po raz pierwszy rozszerzona się prerogatywy partreiarchi narzuconej z Konstantynopola

Po raz [pierwszy ma własne siły zbrojne i podatki morze narzucać - otwiera możliwości prześladowania

Najbardziej Koptów prześladował Cyrus w 6 w przez Konstantynopol narzucony; męczeńska śmierć brata koptyjskiego pa triarchii - nad płonącymi pochodniami

Pod panowaniem kalifatu[arabowie] -zbawienni dla chrześcijan arabskich - okres [największej świętości koptyjskiego i syryjskiego] - ogromny szacunek arabów [najbardziej w Syrii, znaczące pozycje na dworze kalifów] tolerancja i znaczące pozycje na dworze;

[oczywiście są tez mniej pozytywne przypadki ustosunkowań]

Od 5-6wieku: [ATYA ZWRACA UWAGĘ NA TO;-) ]

Cechy:

izolacjonizm

kategoria czystości rasowej - Koptowie tak mieli ale od momentu grupy odrębnej [od arabskiego zalania]

potomkowie starożytnych egipcjan w swiecie arabskim w Egipcie [tak się uważali]

korekta: - dokonało się wiele przemian etnicznych, chociaż są potomkami starożytnych Egipcjan

//wiele tekstów apokryficznych napisali

Od 5 wieku, język koptyjski eglematem tożsamości narodowej, język liturgiczny,

Teraz nie znają języka tego - język martwy ale liturgiczny dalej

Szczególne podkreślanie ucieczki do Egiptu świętej rodziny - jako do ziemi, która przygarnęła świętą rodzinę

Cykl legend św. Marka [apostoła] - nie da się tego historycznie potwierdzić

Jako założyciel jest w tej modlitwie

Tradycja martyrologiczna w tym kościele jest

Prześladowania przez cesarstwo rzymskie na początku

Tradycja martytelogiczny, kalendarz ery męczenników, od wstąpienia Dioklecjana [prześladował Koptów]

Monastycyzm:

Atya:

Sięga od Antoniego Pustelnika

Przedstawia od 3-4w

Szemute?

Szlim Latipe?

Postać charyzmatycznego [czasem fanatycznego? Mnicha]

[projekt oczyszczenia narodowego]

1 Wszelka działalność literacka była w języku koptyjskim

2 przyjmować do monasterów tylko egipskiego pochodzenia - czystka etniczna w monasterach

-wyrugowanie elementów filozoficznych

Przyjmują regułę pachomiańską

Ojciec Marta elisz win?

- istotne ożywienie monastycyzmu na pustyniach

Hierarchia kościoła koptyjskiego:

Na czele „najświątliwszy….. „ długi tytuł Do 1959 skrócono tytuł

Wysokie hierarchiczne funkcje tylko mnisi, nie kapłanie

Mnich musi mieć wysoki szacunek i postawę duchową odpowiednią, 50 lat

Całość wybiera; ale w praktyce wybiera zgromadzenie najważniejszych osób, 3 osób; rozbudowana ceremonia kilko dniowa [nabożeństwa] - 4 karteczki

4 karteczki w tym jeden imię Chrystusa - czyli nikt zgodny z wolą kościoła i od nowa wybory

losowanie

muzyka liturgiczna - męski chór - ślepców i niewidomych [coś tu nie pasi]; dziś rzadko bywa taka forma

czarna szata i turban [odświętne] - a normalnie liturgia oba białe

komunia przyjmowana jak w kościele prawosławnym =- chleb kwaszony i wino podawany na łyżeczce [wino z zagryzką]

doznał on intensywnego ożywienia; aktywnie angażowali się w ruchach ekonomicznych

ile żon może mieć biskup?

KOŚCIOÓŁ ETIOPSKI

Etiopski

Do 20w w ścisłym poddaństwie do Koptów

Chrystianizacja Etiopii z rąk duchowieństwa Koptów i narzucali hierarchie

W 1948roku zmieniło się, na mocy porozumienia, z Koptami; samodzielnie wybierają sobie sami Patriarchów tytuł Abuna - nasz ojciec

Przetrwał dzięki rozwoju ruchu monastycznego

Skalne świątynie

Izolowali się fizycznie i mentalnie - dlatego wielu o nich w ogóle nie wiedziała

Specyficzny system drążenie w skałach klasztorów z korytarzami połączeń kilka[set?] km

Mnisi którzy ich chcieli nawracać „nie wracali”

Legenda - że posiadają tabot - arkę przymierza - ale są one w każdej świątyni

Zwyczaj obrzezania chłopców; święcenia szabatu;

Tance Dekterów? Z kijami egipskimi

Kapłani to ¼ społeczeństwa [męskiego społeczeństwa bo tam tylko mężczyźni są kapłanami]

Niska pozycja kobiet

Uczenie się na pamięć psalmów Dawida i tekstów apokryficznych

Religijność tradycyjna mocno zacofana i dość specyficzna

Nowicjat jest w kapłaństwie

KOŚCIÓŁ JAKOBICKI

Trzeci monofizycki

Drugi największy i najbardziej znaczący - z komofizyckich

Jakub Baradeusz- Założyciel kościoła

Charakter misyjny

Legendarne jest jego życie, trudno wydobyć prawdę historyczną

Był przywódcą niekwestionowany, ale nie miał hierarchicznej pozycji, a potajemnie

wędrował i święcił kapłanów;

Stylityzm - słupnicy - mnisi wiele lat będący na słupach

Nie wyrzekł się wysokiej kultury filozoficznej

Bardzo się rozwijała nauka; otwarty na nowe prądy w kulturze, nauce i sztuce

Ośrodki naukowe - monastery[klasztory]

Jakub z Edessy - podręcznik do języka syryjskiego, stworzył koncepcje państwa Jakobiniów

12-13w - woe;i teologów - pod istotnym wpływem Arabskim

Bart Hedeus? - pisze już na sposób arabski

Hierarchia kościoła syryjskiego - na czele jego jest patriarcha - ………

KOŚCIÓŁ ASYRYJSKI

Asyryjski kościół - odmienny pokrewny Nestorianskiemu, przyjmuje postanowienie 2 pierwszych soborów

Kościół, który bezpodstawnie tak nazywa - nieprecyzyjne, nie oddaje istoty rzeczy;

Nestoruisz ani założycielem, Anie przywódca ani inny sposób

Tylko dlatego, że wykrystalizowała się tam podobna doktryna do nestoriańskich

Oni się powoływali na niego jako teologa formującego monofizycką doktryne [kilku było]

Prawidłowa nazwa - asyryjski albo wschodnio asyryjski

W pierwszych wiekach 2 obszary

Zachodnia i wschodnia Syria [umownie]

Zachodnia - Antiochia

Wschodnia - perskie panowanie - obszar terytorium, tu specyficzny wariant wariacji chrześcijańskiej, luźny i spontaniczny kościół;

Wschodnio syryjski w starożytności:

Optyka doktrynalna i wpływy orientalne, które okazały się bardzo mocne

Np. wschodnio syryjska przeróbka opowieść o magach - przeróbka 12 magów a nie 3

Byli uczniami Zaratustry - odpowiednik Jana chrzciciela - ten który zapowiada przyjście Jana chrzciciela

Bartezanes - ostatni gnostyk

Kabalizm astrologiczny

Dualistyczna chrystologia

W 4-5wieku coraz wyraźniej diofizycka opcja - wyrasta z gnostycyzmu [skrajne 2 natury]

Krystalizuje się chrześcijaństwo jako kościół

Synod w betla pac - 484 - przeklęto nauki monofizyckie, albo nauki pod panowaniem rzymskim [bizantyjskim]

2 bardzo ważne elementy - okres świętości kościoła asyryjskiego

Zrobił karierę - na monastycyzmie, strategii misyjnej, świetnie prosperujące szkoły

Hordy tatarskie - „sprzątnęli nestorian” - eksterminacja - w średniowieczu najbardziej rozpowszechniony

Zachowało się wiele elementów struktury plemiennej; władza z wuja na siostrzeńca;

Ucierpiał kościół nestoriański

KOŚCIÓŁ ORMIAŃSKI

Kościół Ormiański Ściśle narodowy charakter od początku silny nacisk na autonomię

Pierwszy kościół schrystianizowani - 12 lat przed edyktem mediolańskim 301 rok

[prawda]

Ale to była ogólna chrystianizacja - Grzegorz

Od tego czasem się nazywa gregoriańskim

Oddolna chrystianizacja długo jeszcze trwała

Elementy żydowskie

Elementy rzymskie

W ramach kultury pasterskiej ten kościół funkcjonował

Funkcjonował w autonomii, nie było wpływów; w kościele armiańskim obserwujemy więcej rzymskich wpływów a nie wschodnich

Kościoły wschodnie

4

---