POZYTYWIZM
Treści kształcenia:
Wykład:
Przesłanki rozwoju: podstawy uwarunkowań historyczno-społecznych
i światopoglądowych w Europie Zachodniej i kraju. Szkoła Główna.
„Przegląd Tygodniowy” i inne czasopisma programowe.
Dziennikarstwo, felietonistyka, publicystyka i krytyka literacka.
Sztuka i literatura w programie pozytywizmu w poszczególnych fazach rozwoju.
Odniesienia krytyki literackiej do romantyzmu i powieści historycznej.
Charakterystyka literatury tendencyjnej.
Typologia dojrzałego realizmu.
Naturalizm jako prąd literacki.
Pozytywiści wobec prądów modernistycznych.
Sytuacja komunikacyjna noweli. Nowela a inne gatunki literackie
(M. Konopnicka, E. Orzeszkowa, B. Prus, H. Sienkiewicz).
Cechy powieści tendencyjnej (Marta E. Orzeszkowej).
Powieść historyczna (E. Orzeszkowa, B. Prus, H. Sienkiewicz).
Powieść dojrzałego realizmu: Lalka B. Prusa jako dzieło modelowe. Nad Niemnem E. Orzeszkowej.
A. Dygasiński, A. Sygietyński, G. Zapolska - reprezentanci naturalizmu.
Prus - naturalista.
Poezja: A. Asnyk i M. Konopnicka.
Przełom antypozytywistyczny.
Proza pozytywistów w kręgu inspiracji modernistycznych
(E. Orzeszkowa, H. Sienkiewicz).
Ćwiczenia:
Celem ćwiczeń jest wdrożenie studentów do twórczej adaptacji podstawowych zagadnień literatury polskiej lat 1864-1890 z uwzględnieniem odwołań do kontekstu europejskiego. Materiałem merytorycznym dla analizy tekstów są wybrane przez prowadzącego zajęcia tytuły w obrębie małych form narracyjnych, powieści, poezji i dramatu. Studentów obowiązuje nabywanie umiejętności analizy reprezentatywnych tekstów z uwzględnieniem opisu ich struktury i określeniem typologii, powiązanie ich z problematyką ideowo-estetyczną epoki i przemianami historycznoliterackimi w korelacji ze sztuką europejską. Szczególny nacisk kładzie się na wyrobienie nawyku myślowej samodzielności studentów i zdolności syntetycznego ujęcia poznanego wycinka dziejów literatury na podstawie faktów, zjawisk artystyczno-ideowych i zagadnień formalnych.
Literatura podstawowa:
Lektury:
Poezja:
A. Asnyk, Wybór poezji, opr. E. Kucharski, BN I 67, Kraków 1924.
M. Konopnicka, Poezje, opr. A. Brodzka, Warszawa 1969.
Proza:
A. Dygasiński, Zając [w:] Dzieła wybrane, red. J.Z. Jakubowskiego,
t. 3, Warszawa 1954.
M. Konopnicka, Nowele, opr. A. Brodzka, t. 1-2, Warszawa 1968 (Mendel Gdański, Miłosierdzie gminy, Nasza szkapa).
E. Orzeszkowa, Opowiadania wybrane, wyb. i opr. J. Fąfara, wyd.
2, Rzeszów 1993 (A...B...C..., Dobra pani, Tadeusz); Marta, opr.
J. Cieślikowski, wyd. 2 popr., Wrocław 1958; Nad Niemnem, opr.
J. Bachórz, BN I 292, Wrocław 1996.
B. Prus, Anielka, posł. A. Brodzka, Łódź 1973; Lalka, opr. J. Bachórz, BN I 262, Wrocław 1991; Opowiadania i nowele, opr. T. Żabski,
BN I 291, Wrocław 1996 (Antek, Kamizelka, Katarynka, Michałko).
H. Sienkiewicz, Krzyżacy, opr. T. Bujnicki, BN I 270, Wrocław 1990; Ogniem i mieczem, Wrocław 1990; Potop, Wrocław 1991; Pan Wołodyjowski, Wrocław 1995; Quo vadis. Powieść z czasów Nerona, opr. T. Żabski, BN I 298, Wrocław 2002; Wybór nowel i opowiadań, opr. T. Bujnicki, wyd. 4, Wrocław 1992 (Janko Muzykant, Latarnik, Sachem, Szkice węglem, Za chlebem, Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela).
A. Sygietyński, Na skałach Calvados, Kraków 2003.
Dramat:
M. Bałucki, Grube ryby, opr. T. Weiss, BN I 236, Wrocław 1981.
Opracowania:
H. Markiewicz, Pozytywizm, wyd. 3 zmien. i rozszerz., Warszawa 1999.
Programy i dyskusje literackie okresu pozytywizmu, opr. J. Kulczycka-Saloni, BN I 299, Wrocław 1985 (Wstęp; P. Chmielowski, Młode siły, Utylitaryzm w literaturze; E. Orzeszkowa, Kilka uwag nad powieścią,
O powieściach T. T. Jeża z rzutem oka na powieść w ogóle; B. Prus, „Ogniem i mieczem” - powieść z lat dawnych Henryka Sienkiewicza, Słówko o krytyce pozytywnej).
Literatura uzupełniająca:
Lektury (jedna do wyboru):
J. Lam, Wielki świat Capowic, Kraków 2002.
E. Orzeszkowa, Gloria victis [w:] Opowiadania wybrane, wyb., opr.
J. Fąfara, wyd. 2, Rzeszów 1993; Cham, opr. G. Borkowska, Kraków 1998.
B. Prus, Faraon, opr. Z. Szweykowski, Warszawa 1954.
Opracowania (dwa do wyboru):
G. Borkowska, Pozytywiści i inni, Warszawa 1996.
T. Budrewicz, „Lalka”. Konteksty stylu, Kraków 1990.
A. Martuszewska, Poetyka polskiej powieści dojrzałego realizmu (1876-1895), Wrocław 1977.
Pozytywizm. Języki epoki, red. G. Borkowska i J. Maciejewski, Warszawa 2001.
Problemy literatury polskiej okresu pozytywizmu, red. E. Jankowski
i J. Kulczycka-Saloni, ser. 1-3, Wrocław 1980-1984.
Z. Szweykowski, Trylogia Henryka Sienkiewicza. Szkice, Poznań 1961.
Z. Szweykowski, Twórczość Bolesława Prusa, wyd. 2, Warszawa 1972.
Świat Michała Bałuckiego, red. T. Budrewicz, Kraków 2002.
J. Tomkowski, Mój pozytywizm, Warszawa 1993.
M. Żmigrodzka, Orzeszkowa. Młodość pozytywizmu, Warszawa 1975.
Jerzy Waligóra