Jedziemy dalej... (w metrum 4/4) :)))

W dzisiejszej lekcji chcę Cię zmobilizować do urozmaicania bić, które nazywam biciami z podziałem ósemkowym. Bicie tego typu pokazałem Ci w pierwszej lekcji i dzisiaj będziemy je modyfikować na różne sposoby.

Granie wciąż tym samym biciem staje się przecież nudne zarówno dla grającego, jaki dla słuchających :)

Warto jednak zachować spójną specyfikę rytmu, by nasze bicie zachowało dobry styl. Pokażę Ci dziś na przykładach znanych utworów, jak można urozmaicić nawet proste bicie, by brzmiało bardzo ciekawie.

Zanim przejdę jednak do konkretów odpowiem na pytanie, które często pada w e-mailach do mnie:
- Czy warto uczyć się bić? Kolega mi mówił, że każdy powinien sam wymyśleć swoje bicia...

albo
- Czy warto uczyć się bić? Kolega mi mówił, bym nawalał cokolwiek, byleby do rytmu...

Moja opinia jest taka, że absolutnie WARTO uczyć się nowych bić....

Rozłożyć je na czynniki pierwsze...

Przeanalizować - ręka do góry, czy do dołu...

Pewne rzeczy nie wejdą same pod rękę, jeśli ich solidnie nie przećwiczymy

Najpierw nauczysz się bicia, a później w czasie gry już nie skupiasz się nad nim. Jesli coś zmienisz, to z pewnością będzie to ciekawe

Gdy już do danego tempa jesteś w stanie dobrać 3-4 znane Ci bicia, to prawdopodobnie dziesięć kolejnych powstanie odruchowo w Twojej głowie w czasie gry.

Teraz poznaj więc kolejne możliwości.

Dobra rada! Wysmakowana rytmika nadaje klimatu. Analizuj ciekawe bicia innych wykonawców Bicia wymyślone przez Ciebie staną się dużo ciekawsze

-------------------------------------------------------

Lekcja 9

O czym w lekcji?

•     Tłumienie strun prawą dłonią (na przykładzie utworu "Naiwne pytania" Dżemu)

•     "Kołysanka dla nieznajomej"

•     Granie palcami czy kostką?

•     Przeniesienie akcentów na "słabe" części taktu

•     Ozdobniki melodyczne

•     "Naiwne pytania" - dokończenie przykładu

•     Rozciągnięcie czasu trwania uderzenia

•     Ćwiczenia praktyczne - "Prowadź mnie" (bonus na stronie www)

•     Akordy do celów specjalnych (bonus na stronie www)

Pokażę Ci dziś na przykładach znanych utworów jak można urozmaicać stosunkowo proste bicia. Łączenie technik tłumienia, przenoszenia akcentów na "słabe" części taktu, stosowanie ozdobników melodycznych, wykorzystywanie pustych strun... Wszystko to pozwala nam stworzyć dobry akompaniament na gitarze klasycznej lub akustycznej.

Tłumienie strun prawą dłonią

Kurs, którego dziewiątą lekcję właśnie czytasz rozpocząłem jakiś czas temu od przedstawienia popularnego bicia na gitarę. Bicie to jest rzeczywiście bardzo podstawowe... powszechnie też zwane "harcerskim" (nie wiedzieć dlaczego) :)) Jego zastosowanie możesz odnaleźć nie tylko w piosenkach "harcerskich". Gdy poszperasz, znajdziesz je w wielu znanych i szanowanych przebojach muzyki zarówno polskiej jak i światowej i to bardzo różnych gatunków.

Poniżej zamieszczam jeszcze raz diagram bicia z pierwszej lekcji, jednak tym razem z oznaczeniem dwóch uderzeń znakiem "x"



Bicie gitarowe w metrum 4/4 w podziale ósemkowym z tłumionymi uderzeniami

Dlaczego oznaczyłem te uderzenia?
Znakiem "x" w tabulaturze gitarowej oznacza się zagranie wytłumionej struny. Ja użyłem tego samego symbolu, chociaż tutaj nie do końca chodzi o zagranie wytłumionej struny, co uderzenie w struny prawą ręką z jednoczesnym natychmiastowym ich stłumieniem.
 Jaki efekt dzięki temu uzyskamy?
 Posłuchaj przykładu z linku poniżej zwracając uwagę na pierwszy takt. On jest zagrany dokładnie zgodnie z powyższym diagramem. Wytłumiłem tu uderzenie na "dwa" oraz na "cztery".

http://www.gitara-lekcje.pl/mp3/lekcja9-naiwne_pytania-wstep-kostka.mp3

Omówię Ci teraz możliwy sposób wykonania takiego tłumienia.


Popatrz na zdjęcia poniżej.

• Na zdjęciu pierwszym widzisz normalny "atak" prawej ręki. Dłoń zbiera się tu do normalnego uderzenia w struny palcami.

• Na zdjęciu drugim widać, że dłoń powinniśmy prowadzić w ten sposób, by wewnętrzna jej strona szła w ślad za opuszkami palców i natychmiast tłumiła struny uderzone palcami.

• Na trzecim zdjęciu widać, że opadająca w ten sposób dłoń opada na struny z odpowiednią siłą... Najlepiej taką, by wszystkie struny oparły się o progi wydając charakterystyczny odgłos. Jak je nazwać? Przychodzi mi do głowy - odgłos "sieknięcia" :) (cokolwiek to znaczy... hihi)

Posłuchaj jeszcze kilka razy pierwszego taktu i teraz samodzielnie zagraj takie bicie. Możesz je poćwiczyć grając te same akordy co ja w powyższym przykładzie:

G | e | D | D :||

Jest to wstęp oraz akompaniament refrenu do akustycznej wersji utworu "Naiwne pytania" grupy Dżem.

Być może nie kojarzysz tego tytułu. Wiele osób uznaje za tytuł tego utworu pierwsze słowa refrenu "W życiu piękne są tylko chwile"
W dalszej części lekcji omówię kolejne modyfikacje bicia tam zastosowanego oraz zmiany melodyczne ukryte w wybrzmiewających akordach. Teraz jednak pozostańmy przy temacie tłumienia prawą ręką.

"Kołysanka dla nieznajomej" - przykład zastosowania bicia

Bardzo podobny sposób bicia przewija się w utworze "Kołysanka dla nieznajomej". Posłuchaj w oryginalnym nagraniu pierwszych dwóch taktów gdy zaczyna śpiewać Grzegorz Markowski
Oczywiście cały kunszt gry Ryszarda Sygitowicza polega na tym, że co chwilę pojawiają się coraz to nowe modyfikacje i ozdobniki nadające całości ogromnego smaku.
Podaję Ci teraz akordy do całego utworu... Ty postaraj się zagrać go poznanym w pierwszej lekcji i zmodyfikowanym przed chwilą biciem:

zwrotka
C   |a   |F   |F   |
C   |a   |F   |F   |
C   |a   |e   |F C |
F   |G a |F   |F G |

refren
C CG|a7G |C CG|a7 G |
C CG|a7  |e7  |F G |
F   |G a |F   |G   |

Uwaga!
Podałem Ci akordy w tonacji C-dur. Oryginalny utwór zagrany jest w tonacji H-dur dzięki przestrojonej o pół tonu w dół gitarze (pisałem o tym w jednej z lekcji teoretycznych. Jeśli chcesz zagrać odtwarzając oryginalny utwór, to klasyczny strój gitary e-moll zmodyfikuj na es-moll)

Jeśli nabierzesz ochoty na zagranie utworu jeszcze dokładniej, to zapraszam Cię do ćwiczenia w oparciu o nagrany przez mnie film:


http://www.youtube.com/v/TnK8Djny_P8

Granie palcami czy kostką?

Wiele razy spotykam się z pytaniem o to, czy grać kostką, czy palcami. Wiele osób próbuje jednoznacznie odpowiadać na tak postawione pytanie, twierdząc np. że na klasycznej tylko palcami, a na akustycznej tylko kostką.
Ja uważam, że trzeba grać i kostką, i palcami.

Weźmy chociażby - Tommy Emamnuela (jak dla mnie "mistrza świata" gitary akustycznej), który stosuje prawie jedynie technikę fingerpicking czyli gra palcami na gitarze akustycznej. Z drugiej strony Carlos Santana, który gdy gra na koncertach solowo na gitarze klasycznej, to robi to kostką.
 

Proponuję Ci więc grać jak najwięcej rzeczy zarówno kostką, jak i palcami. Gdy już nauczysz się swobodnie posługiwać jedną i drugą techniką gry, wtedy zdecyduj z czego skorzystać w danym momencie.
Napisałem o tym chociażby dlatego, że film z biciem do utworu "Kołysanka dla nieznajomej" zamierzałem nagrać używając kostki. Nagrałem go więc, a później dopiero w fazie składania filmu uświadomiłem sobie, że nagrałem bez kostki, zwracając nawet uwagę widza na pewne uderzenia kciukiem lub palcami (czego nie byłoby przy kostce) :)

Kilka uwag do gry przy wykonywaniu bicia gitarowe

Oczywiście cokolwiek piszę w tym kursie, prawie zawsze mogę zacząć od słów "100% reguł nie ma", więc poniższe wskazówki traktuj raczej jako propozycje, a nie wytyczne ;))

• Chwytanie kostki do grania biciem i do gry solowej nie jest jednakowe. Grając biciami trzymaj kostkę lekko między wyprostowanym kciukiem, a lekko zgiętym palcem wskazującym. Pozwól kostce przechylać się pomiędzy palcami. (do gry solowej trzyma się kostkę silniej)

• Ustawienie ręki i ruch dłoni powinny być prawie takie same przy graniu kostką jak i samymi palcami.

• Gdy realizujesz uderzenie w dół, wtedy przekręć dłoń w nadgarstku tak, by kostka trzymana w palcach były skierowane lekko do góry (zdj. 5). Kostka powinna jakby "głaskać" struny. W tym przypadku bardziej mi pasuje stosowana również dla kostki nazwa "piórko".

      Przy uderzeniach w dół odwrotnie - odwracaj dłoń tak, by kostka skierowana była w dół (zdj. 5)
      Na zdjęciach 4 i 5 zaznaczyłem orientacyjny kąt, pod jakim kostka powinna uderzać w struny (liniami zielonymi) oraz kierunek uderzenia (czerwoną strzałką)





Im lżej trzymasz kostkę i pozwalasz jej bardziej się "pokładać", tym delikatniejsze, bardziej zwiewne brzmienie uzyskasz. Trzymając kostkę mocno i stosując kąt zbliżony do 90 stopni względem linii strun, uzyskujesz twarde, ostre brzmienie... czasem wręcz nieprzyjemne.
Ostateczną decyzję - czy używać kostki, czy grać uderzeniami palców pozostaw sobie na konkretną sytuację.

Jaka może być przykładowa sytuacja?

Może to być nagrywanie gitary albo nagłaśnianie gitary na koncercie. Powiedzmy dla przykładu, że chcesz nagłośnić gitarę jednym mikrofonem, czyli tak jak zazwyczaj ja to robię, gdy nagrywam przykłady do kursu.

Posłuchaj dwóch nagrań tego samego przykładu:

•   nagranego kostką:

http://www.gitara-lekcje.pl/mp3/lekcja9-naiwne_pytania-wstep-kostka.mp3

•   nagranego palcami:

www.gitara-lekcje.pl/mp3/lekcja9-naiwne_pytania-wstep-palce.mp3

Mikrofon (pojemnościowy) ustawiłem w okolicy mostka (w odległości około 25-30 cm), czyli tam gdzie dźwięk jest dosyć głośny, bo wydobywa się z pudła przez otwór w pudle rezonansowym. Jednak jest to również miejsce, w okolicy którego uderzam w struny. Dlatego też w pierwszym pliku wiele dźwięku pochodzi z samego "obijania" kostki o struny. Brzmienie jest "terkoczące".
Które nagranie jest więc lepsze do wykorzystania?
To zależy do czego. Jeśli mamy w nagraniu już dobra rytmikę nagraną np. przez perkusistę, to raczej, to nagranie z kostką. Wtedy wyraźniej zaznaczy się harmonia - czyli samo brzmienie akordów. Jeśli jednak gitara jest jedynym instrumentem rytmicznym, to ja wybrałbym nagranie przy pomocy kostki.

Ozdobniki melodyczne

Powróćmy do przykładu, jaki Ci przedstawiłem na poczatku lekcji. Tym razem wsłuchajmy się w jego melodykę.
 
Jak na taki krótki przykład, zastosowanych jest tu sporo ozdobników melodycznych.
Zobacz dokładną tabulaturę:




W pierwszym takcie gramy cały czas akord G-dur jednak dźwięki się zmieniają - na drugiej strunie kwintę (dźwięk D) zmieniamy na jedno uderzenie na tercję (dźwięk H) akordu G-dur. Robimy to podnopsząc na chwilę palec serdeczny ponad strunę.
 
W drugim takcie mamy modyfikację akordu w tym samym miejscu taktu. Tu jednak akord nam się rozszerza,gdyż na chwilę wprowadzamy dźwięk D,czyli septymę akordu.
W ostatnich dwóch taktach wprowadzamy modyfikację tercji na kwartę (Xsus4) i na sekundę (Xsus4).
Powyższe rozwiązania, są bardzo często stosowane i świetnie się "sprzedają". Warto je zapamiętać i wykorzystywać w innych utworach.
Na czym się te rozwiązania opierają?
W tym przykładzie jest to modyfikowanie akordów poruszając się jedynie po dźwiekach podstawowej skali w jakiej gramy (tutaj jest to gama G-dur). Pisałem o tym w jednej z lekcji teoretycznych.
Niebawem napisze o sposobach ciekawego wychodzenia poza dźwięki podstawowej skali przy tworzeniu harmonii. Póki co pozostańmy przy założeniu, że cały utwór - wszystkie jego akordy - opieramy jedynie na tej jedenj skali.

Przeniesienie akcentów na "słabe" części taktu

Bardzo ciekawym rozwiązaniem rytmicznym dla instrumentu grającego akompaniament jest zagranie przez pewien czas uderzeń na słabsze, mniej zazwyczaj akcentowane części taktu.
Tzw. granie na "i".
Zauważ,że w ten sposób zagrane jest aż 6 następujących po sobie uderzeń od połowy 3 do końca 4 taktu we wstępie do utworu "Naiwne pytania"
Taki sposób grania już przedstawiłem w lekcji z rytmem 2/4.Tam jednak graliśmy sobie również dźwięk basu kciukiem, co dawało nam silne "podparcie rytmu".
Teraz wyćwicz granie tylko na "i". To ćwiczenie jest poważnym wyzwaniem dla większości początkujących.
Włącz metronom w tempie 120 i spróbuj zagrać w ten sposób:
  http://www.gitara-lekcje.pl/mp3/lekcja9-cwiczenie-bicie_na_i-1.mp3

Metronom klika na "raz"... Ty grasz na "i" (pomiędzy kliknięciami), metronom klika na "dwa", Ty grasz na "i"... itd.
Jeśli nie wychodzi Ci jeszcze, to wracaj oczywiście do tego ćwiczenia w kolejnych dniach aż wyjdzie, a tymczasem "pomóż sobie" zaczynając takt dodatkowym uderzeniem na "raz". Zrób to w ten sposób:

  http://www.gitara-lekcje.pl/mp3/lekcja9-cwiczenie-bicie_na_i-2.mp3

Ostatnie dwa przykłady zagrałem progresją akordów wykorzystywaną w bardzo wielu utworach:

G | e | a | D

Wykorzystywanie tego typu następstwa akordów popularne było szczególnie w latach '60-'70. np. bazują na niej tak znane utwory jak "Diana" (Paul Anka), czy "Oh! Carol" (Neil Sedaka) Powyższe przykłady zagrałem bez przytłumiania strun. Tego typu akompaniament - na "i" stosowany jest w różnych gatunkach muzycznych jako podstawowy. Chcę Ci jednak podkreślić, że w dzisiejszej lekcji pokazuję Ci go jako przykłąd chwilowej modyfikacji bicia na 4/4, dlatego nie proponuje Ci tłumienia wybrzmiewania strun. W taki sposób właśnie zagrany jest 3,4 takt wstępu do "Naiwnych pytań".
Jeśli jednak zechcesz potraktować ten akompaniament jako podstawowy, to warto wybrzmiewanie strun tłumić. Najlepszym przykładem będzie tu muzyka reggae, gdzie zadanie gitarzysty ogranicza się często do grania właśnie takiego grania na "i", jednak z bardzo krótko i ostro zagranymi akordami. W polskiej muzyce sztandarowym przykładem jest utwór Maanamu "Kocham Cie kochanie moje". W kursie graliśmy już podobny akompaniament np. w utworze "Prawy do lewego" zrep. Kayah i Bregowicza, jednak wtedy graliśmy jeszcze dźwięk basu i dogrywanie akordu na "i" było przysłowiową bułką z masłem ;)

"Naiwne pytania" - dokończenie przykładu

Zwrotka utworu "Naiwne pytania" grana jest w odmienny niż refren sposób - dużo spokojniejszy. Nie jest to już raczej modyfikacja dziś omawianego bicia, co raczej inne bicie.
Jako, że bicie jest proste, pozostawiam Cię więc z:

• tabulaturą:

     

oraz

• nagraniami bicia:

• kostką: http://www.gitara-lekcje.pl/mp3/lekcja9-naiwne_pytania-zwrotka-kostka.mp3

• palcami: http://www.gitara-lekcje.pl/mp3/lekcja9-naiwne_pytania-zwrotka-palce.mp3

W oryginalnym wykonaniu koncertowym gitara akustyczna nie realizuje uderzenia na "raz". Ja w powyżej zamieszczonej tabulaturze zamieściłem uderzenie w strunę basową. Jeśli będziesz grać bez pomocy gitary basowej, to graj właśnie w ten sposób, a jeśli w zespole, to uderznie na "raz" po prostu pomiń.

Dzisiaj pisałem Ci dużo o tłumieniu strun prawą ręką. Sam efekt tłumienia miał być jednak wyraźnym elementem rytmicznym bicia. W zwrotce panuje spokojny nastrój i takie mocne uderzenie nie pasowałoby. Warto jednak skrócić ostatnie uderzenie robiąc wyraźną pauzę w rytmie.

Posłuchaj przykładu zagranego właśnie w ten sposób. Postaraj się zrobić tłumienie również prawą dłonią, jednak tym razem odkładaj dłoń na struny w ten sposób, by jedynie wytłumić dźwięk, ale nie uderzać w struny (nie wywoływać dodatkowego hałasu ;))

http://www.gitara-lekcje.pl/mp3/lekcja9-naiwne_pytania-zwrotka-palce-tlumienie.mp3

Na podsumowanie utworu "Naiwne pytania" podaję Ci jeszcze raz akordy (już bez tabulatury) w podziale na takty:

Naiwne pytania
wstęp i refren:
G | e | D | D
zwrotka
e | e | a | a | /x3
e | e | a | D |

Rozciągnięcie czasu trwania uderzenia

Ostatnia modyfikacja, jaką Ci dzisiaj zaproponuję, dotyczy sposobu uderzenia, a nie zmian rytmicznych lub melodycznych. Chodzi mi o "rozsypane" uderzenie.
Pisząc "rozsypane" mam na myśli dźwięki akordu w jedym uderzeniu. Nie są uderzone szybko... prawie jednocześnie, a tylko celowo wolniejszym (chociaż zdecydowanym) ruchem
Posłuchaj tego:

http://www.gitara-lekcje.pl/mp3/lekcja9-progresja_flamenco-rozciagniecie_1_uderzenia.mp3

Zobacz, że z punktu widzenia kolejności i ilości uderzeń jest to bicie dokładnie takie jak w 1 lekcji. Jedynie pierwsze uderzenie w każdym takcie gram jednak w ten sposób,by wyraźniej było słuchać kolejność uderzania strun. Gdy rozciągam pierwsze uderzenie bicie daje wrażenie zwolnienia tempa, uspokojenia rytmu...

Gdy realizujesz takie uderzenie palce powinny być trochę bardziej usztywnione niż przy typowym biciu. Powinny wyraźnie sprężynować.

Teraz posłuchaj tego:

http://www.gitara-lekcje.pl/mp3/lekcja9-progresja_flamenco-rozciagniecie_2_uderzenia.mp3

Tym razem "rozciągnąłem" drugie uderzenie (nadal nic nie zmieniając w kolejności uderzeń) i bicie nabrało agresywności.... ataku....

Czy Ty również podobnie to odbierasz

Przećwicz te dwa sposoby bicia, na akordach będących jedną z typowych progresji w muzyce flamenco.

W tonacji a-moll będą to akordy:

a | G | F | E :||

Możesz grać z wykorzystaniem popularnych chwytów (z pustymi strunami).

Proponuję Ci jednak zacząć od akordu a-moll w układzie na V progu, by przejść do G-dur z poprzeczką na III progu,następnie F-dur poprzeczką na I progu i E-dur na początku gryfu.

Proponuję Ci - nie zmieniaj opalcowania akordu E-dur na najbardziej popularne(palcami 1,2,3) a tylko przesuń układ F-dur na E-dur odchylając palec wskazujący do góry. Przyda Ci się to przy przejściu z F-dur na E-dur przy szybkich tempach.

Poniżej diagramy akordów o jakich piszę:




---
Dodatkowe przykłady na stronie kursu

Przypominam Ci, że wszystkie lekcje tego kursu zamieszczam również na swojej stronie www.

Dokładny adres kursu przez www to: www.gitara-lekcje.pl/kurs_gitara
a bezpośredni link do tej lekcji: www.gitara-lekcje.pl/kurs_gitara/lekcja09

Zastosowane tam mikropłatności SMS pozwalają mi utrzymać darmową wersję kursu. (piszę o darmowej wersji, którą w tej chwili czytasz - przez e-mail).
Tobie z kolei udostępnienie lekcji na stronie www umożliwia:

• pobrania tej lekcji w postaci pliku .pdf

• zapisanie sobie lekcji jako strony internetowej

• wsparcie kursu SMSem za wybraną kwotę

• skorzystanie z dodatkowych ćwiczeń pomagających wdrożyć informacje z lekcji

Bonusy do tej lekcji dostępne na stronie www, to:

Ćwiczenia praktyczne - "Prowadź mnie" (bonus na stronie)

Tabulatura wstępu z nagraniem .mp3 oraz akordy do całego utworu

Akordy do celów specjalnych... (bonus na stronie)

Charakterystycznie brzmiące akordy "do celów specjalnych" do wykorzystania w lekcji
Ich "techniczne" nazwy, to: F7+add11+ oraz eadd2

 

Na stronie z kursem dostepna jest również już lekcja pierwsza, w której omawiałem bicie, które dzisiaj modyfikowaliśmy www.gitara-lekcje.pl/kurs_gitara/lekcja01
Może pokusisz się o modyfikację (wykorzystując tłumienie strun)  bicia do przedstawionej tam bonusowo "Baśki" Wilków? :)
----------------

Dziękuję Ci już za uwagę jednocześnie zachecając do własnych poszukiwań. Mam nadzieję, że przedstwione Ci przeze mnie przykłady modyfikacji tylko przecież jednego konkretnego bicia potraktujesz szerzej, niz tylko odtwórczo.

Skoro tyle można zrobić z jednym biciem, to jak ciekawe elementy rytmiczne zaczną powstawać, gdy podobne modyfikacje zaczniesz wprowadzać do innych sobie znanych lub wymyslonych przez Ciebie bić.

---