Szczególnemu nadzorowi podatkowemu podlega produkcja, import, export oraz obrót niektórymi wyrobami akcyzowymi, a także czynności bezpośrednio z nimi związane, jak: wytwarzanie, uszlachetnianie, rozlew, magazynowanie. S.N.P. jest specyficzną kontrolą podatkową wykonywaną przez jednostki organizacyjne kontroli skarbowej za pośrednictwem pracowników zwanych pracownikami S.N.P. Kontrola ta polega na tym, że okresowo lub w sposób stały kontrolowane są istotne operacje gospodarcze związane z wytwarzaniem tych produktów , w których cenach znajdują się wysokie stawki podatku akcyzowego. Dotyczy to w szczególności wyrobów spirytusowych, winiarskich, piwa oraz wyrobów tytoniowych. S.N.P. polega na kontroli działalności w zakresie ilości i jakości wyrobów, przebiegu procesów technologicznych, norm wydajnościowych i ubytków wyrobów. Obowiązki tych jednostek, które sprawują S.N.P. polegają na:
Wstępie do pomieszczeń zakładu
Wglądzie w dokumentację i ewidencje produkowanych wyrobów
Mają prawo fotografowania, filmowania i dokonywania oględzin prowadzonej działalności
Mają prawo nakładania urzędowych zabezpieczeń
Mają prawo przesłuchiwać świadków i zaciągać opinii biegłych
PROBLEMATYKA WYDATKÓW PUBLICZNYCH
Pod pojęciem wydatków publicznych należy rozumieć wydatkowanie środków pieniężnych przez państwo oraz inne związki publiczno - prawne w celu zaspokojenia potrzeb publicznych. Do wydatków publicznych zaliczamy:
Wydatki budżetu państwa
Wydatki budżetu j.s.t.
Wydatki funduszy celowych (publicznych)
Wydatki publiczne można klasyfikować w różnych płaszczyznach. Z punktu widzenia ekonomi istotne znaczenie ma podział wydatków publicznych na:
wydatki nabywcze (ostateczne), związane są z nabywaniem przez władzę publiczną określonych dóbr i usług o charakterze materialnym. Wyrażają one faktyczny udział sektora publicznego w PKB.
redystrybucja (transfery pieniężne),w tym przypadku decyzje o wykorzystaniu produktu krajowego pozostają w sektorze prywatnym, natomiast rola państwa (wł. publ.) zostaje ograniczona jedynie do zmiany dyspozytora środków pieniężnych.
Ważne znaczenie ma także klasyfikacja wydatków publicznych w aspekcie czasowym. Wynika ona z faktu, że zobowiązania państwa polegają nie tylko na zaspokojeniu potrzeb bieżących ale również potrzeb z przeszłości (obsługa długu) oraz potrzeb przyszłych (wydatki inwestycyjne). Wyodrębnia się wydatki bieżące i inwestycyjne.
Najczęściej stosowaną w praktyce jest klasyfikacja wydatków publicznych według zadań państwa. Analizując funkcję państwa wydatków publicznych można podzielić na cztery podstawowe grupy:
Wydatki na działalność niezbędną do funkcjonowania państwa jako całości (obrona narodowa, administracja, ........ porządku wewnętrznego
Wydatki socjalno-kulturalne i oświatowe (wydatki pożyteczne)
Wydatki na gospodarkę w ramach której mieszczą się przede wszystkim ...............................................
Wydatki na obsługę długu
Badając wielkość wydatków publicznych poszczególnych państw okazuje się, Ze wydatki te ciągle wzrastają. Państwo podejmuje się coraz to nowych zadań, a dotychczasowe zadania wykonuje na coraz szerszą skalę.
PRAWO WAGNERA-prawo wzrastających wydatków publicznych.
Zagadnienia wydatków publicznych w świetle rozważań ekonomicznych:
Dyskusja na temat roli państwa w gospodarce jest przedmiotem rozważań ekonomicznych od wielu lat, zwłaszcza na przełomie XIX i XX w. trwał spór pomiędzy zwolennikami liberalizmu gospodarczego, czyli nieingerencji państwa a przedstawicielami interwencjonizmu (ingerencja państwa) czyli zwolennikami rozszerzenia przez państwo zakresu wydatków publicznych. Prowadząc teoretyczne rozważania na temat wydatków publicznych przedstawiciele poszczególnych szkół i kierunków ekonomicznych poszukują racjonalnych granic tych wydatków. Granice te najprościej wytyczali przedstawiciele niemieckiej szkoły historycznej formułując pogląd, że dolna granica wydatków publicznych jest osiągnięta wówczas gdy nie powodują one żadnego ożywienia gospodarczego; natomiast górna granica występuje wtedy gdy państwo dla pokrycia tych wydatków odciąga z sektora prywatnego zbyt wiele środków pieniężnych. Zamiast ożywić hamuje wówczas prywatną inicjatywę.
Przedstawiciele psychologicznej szkoły austriackiej usiłują rozwiązać zagadnienie racjonalnej granicy zakresu działalności państwa za pomocą teorii malejącej użyteczności krańcowej dóbr i usług. Według nich rozszerzenie zakresu usług państwa jest tak długo usprawiedliwiane jak długo krańcowa użyteczność tych usług przewyższa krańcową użyteczność indywidualnych dochodów oddanych dla ich sfinansowania.
Podobne stwierdzenie można znaleźć u Haga Daltona. Według niego wydatki publiczne można rozszerzać tak daleko by krańcowe użyteczności społeczne wydatkowania równoważyły krańcowe użyteczności społeczne pobierania dodatkowego dochodu na cele publiczne.
Ogólne podejście do zagadnienia wydatków publicznych prezentuje również Buagner. Wg. niego granice te wytycza nadwyżka „ofiary” jaką musi ponieść społeczeństwo dla sfinansowania wydatków publicznych nad wartością i użytecznością usług państwa. Maksymalnie dopuszczany poziom wydatków to nadmierne obciążenie gospodarki podatkami. Ma ono miejsce gdy pod wpływem nadmiernego opodatkowania obniża się poziom konsumpcji i akumulacji. Prowadząc rozważania na temat granic wydatków publicznych pojawia się pytanie dlaczego podmioty gospodarcze nie sprzeciwiają się nadmiernemu przejmowaniu przez państwo dochodów pierwotnych. Na tak postawione pytanie próbują odpowiedzieć przedstawiciele teorii wyboru publicznego współczesnego kierunku badań ekonomicznych. Wg. nich społeczeństwo akceptuje wzrost wydatków publicznych, który może nawet wiązać się z nadmierną biurokracją ponieważ koszty funkcjonowania państwa rozkładają się na wiele podmiotów i obywateli zaś koncentracja świadczeń na nielicznej grupie dlatego też przeciętny wyborca oczekuje za każdym razem, że państwowa redystrybucja dokona się na jego korzyść a wobec tego nie sprzeciwia się obciążeniom podatkowym.