DOŚWIADCZENIA ORGANIZACJI BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO POLSKI OD X DO XX WIEKU

AKADEMIA OBRONY NARODOWEJ

WYDZIAŁ BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO

Nr biblioteczny S/7951

Opracowanie naukowe

DOŚWIADCZENIA ORGANIZACJI BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO POLSKI OD X DO XX WIEKU.

WNIOSKI DLA RP W XXI WIEKU

Zespół autorski:

kierownik pracy - prof. AON dr hab. Józef MARCZAK

członkowie - prof. dr hab. Ryszard JAKUBCZAK

- dr hab. Aleksandra SKRABACZ

- dr inż. Krzysztof GĄSIOREK

- dr inż. Krzysztof PRZEWORSKI

WarszaWA 2010

DOŚWIADCZENIA ORGANIZACJI BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO POLSKI OD X DO XX WIEKU. WNIOSKI DLA RP W XXI WIEKU.

Rozpoczęto:

Zakończono:

6 kart:

SPIS TREŚCI

WPROWADZENIE METODOLOGICZNE......................................................................Str. 5

WSPÓŁCZESNE POJĘCIE BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO ORAZ KRYTERIA JEGO OCENY I TWORZENIA...........................................................Str. 9

TEZY ROZWIĄZANIA PROBLEMÓW BADAWCZYCH...............................Str. 12

ŹRÓDŁA SUKCESÓW I ŚRODKI STWORZENIA I OBRONY NARODU
I PAŃSTWA POLSKIEGO ORAZ ZBUDOWANIA POTĘGI
I BEZPIECZEŃSTWA POLSKI KLASYCZNEJ X - XVI W............................Str. 12
PRZYCZYNY UPADKU I ROZBIORÓW I RP..................................................Str. 15
ROLA POWSTAŃ NARODOWYCH W BEZPIECZEŃSTWIE NARODOWYM POLSKI - ŹRÓDŁA ICH SUKCESÓW I PRZYCZYNY KLĘSK WOJSKOWYCH...................................................................................................Str. 15
CECHY CHARAKTERU NARODOWEGO I ICH WPŁYW NA BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE....................................................................Str. 18
CHARAKTERY NARODOWE WIELKICH SĄSIADÓW POLSKI ORAZ CHARAKTER ICH POLITYKI W STOSUNKU DO POLSKI.......................... Str. 21
ŹRÓDŁA SUKCESÓW POLSKI W JEJ OBRONIE W LATACH 1918-1920..Str. 25
POLITYCZNO - STRATEGICZNE PRZYCZYNY KLĘSKI WRZEŚNIOWEJ
W 1939 R.............................................................................................................. Str. 27
NAUKA DLA PRZYSZŁOŚCI POLSKI Z OKRESU II WOJNY ŚWIATOWEJ
I OKUPACJI, W TYM SZCZEGÓLNIE Z ORGANIZACJI I FUNKCJONOWANIA POLSKIEGO PAŃSTWA PODZIEMNEGO I JEGO ARMII KRAJOWEJ...........................................................................................................Str. 30
POSTULATY ORGANIZACJI BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO POLSKI
W XXI W. WYNIKAJĄCE Z DOŚWIADCZEŃ HISTORYCZNYCH..............Str. 33

3. SYNTEZA STRATEGICZNA DOŚWIADCZEŃ ORGANIZACJI BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO POLSKI OD X DO XXI WIEKU..................................................................................................................Str. 37

3.1. PojĘcie bezpieczeństwa narodowego Polski, jego zakres
i organizacja…………………….................................................................Str. 38

3.2. Determinanty (wyznaczniki) strategiczne organizacji bezpieczeństwa narodowego Polski...............................................Str. 40

3.2.1. Geografia bezpieczeństwa narodowego Polski........................................................Str. 40

3.2.2. Historia bezpieczeństwa narodowego Polski...........................................................Str. 47

3.2.3. Charakter narodowy Polaków..................................................................................Str. 49

3.2.4. Polska w walce cywilizacji......................................................................................Str. 52

3.2.5. Silna organizacja państwowa...................................................................................Str. 54

3.2.6. Silne przywództwo państwa.....................................................................................Str.58

3.2.7. Postęp naukowo-techniczny a brak postępu moralnego ludzkości..........................Str. 61

3.3. WYZWANIA STRATEGICZNE DLA ORGANIZACJI BEZPIECZEŃSTWA

NARODOWEGO POLSKI W XXI WIEKU…………................................... ......Str.63

3.3.1. Strategiczne zagrożenia bezpieczeństwa narodowego Polski w XXI wieku............Str.63

3.3.2. Strategiczne szanse stworzenia trwałego bezpieczeństwa narodowego Polski w XXI

wieku........................................................................................................................Str. 64

3.3.3. Strategiczne potrzeby w organizacji bezpieczeństwa narodowego Polski w XXI w...................................................................................................................Str. 65

3.4. IMPERATYWY STRATEGICZNE ORGANIZACJI BEZPIECZEŃSTWA

NARODOWEGO POLSKI W XXI W...................................................................Str. 67

ZAKOŃCZENIE...............................................................................................................Str. 72

BIBLIOGRAFIA...............................................................................................................Str. 73

WYKAZ ZAŁĄCZNIKÓW.............................................................................................Str. 75

WPROWADZENIE METODOLOGICZNE

SUN TZU: Poznaj dobrze wroga i poznaj dobrze siebie, a w stu bitwach nie doznasz klęski.

CYCERON: Historia - świadek czasu, światło prawdy, nauczycielka życia, zwiastunka przyszłości.

Marsz. F. FOCH: Strategia jest nauką opartą na fundamencie historii.

O. von BISMARK: Bijcie Polaków, ażeby aż o życiu zwątpili.

Mam wielką litość dla ich położenia, ale jeżeli chcemy istnieć,

to nie pozostaje nam nic innego, jak ich wytępić.

Niniejsze opracowanie stanowi sprawozdanie z realizacji badań określonych tematem: „Doświadczenia organizacji bezpieczeństwa narodowego Polski od X do XX wieku. Wnioski dla Polski w XXI wieku” ujętych w Planie prac naukowo-badawczych AON na 2009 r. pod pozycją II 1.3.1.

Celem badań jest opracowanie strategicznej syntezy doświadczeń organizacji bezpieczeństwa narodowego Polski od X do XX wieku jako podstawowego, niezastępowalnego źródła wiedzy naukowej dla tworzenia bezpieczeństwa narodowego Polski w XXI wieku.

Główny problem badań zawiera się w pytaniu: jakie środki i działania w sferze bezpieczeństwa narodowego, wynikające z historii Polski są właściwe i konieczne dla zapewnienia bezpieczeństwa narodowego we względnie trwałych uwarunkowaniach geopolitycznych i geostrategicznych Polski oraz jakich błędów w organizacji bezpieczeństwa uniknąć by nie powtórzyć klęsk i tragedii, których doznał naród polski w swej wspaniałej
a zarazem tragicznej historii.

Założenie badawcze zostało sformułowane w następującej tezie: głównym determinantem (wyznacznikiem) tworzenia bezpieczeństwa narodowego Polski jest nasze geostrategiczne położenie w kluczowym dla bezpieczeństwa Europy obszarze geograficznym, w sąsiedztwie dwóch potężnych narodów (niemieckiego i rosyjskiego), przejawiających stała naturalną dążność do zewnętrznej ekspansji, w której dążenie do zdominowania Polski jest wspólnym interesem narodowym obydwóch mocarstw (zał.1) Stanowi to naczelne wyzwanie dla tworzenia bezpieczeństwa narodowego, któremu sprostał naród polski w okresie tzw. Polski klasycznej (X-XVII w.) tworząc potęgę narodową i państwową, której podstawą była niepokonalna narodowa siła obronna oparta na powszechnej obronie Polaków, umocnieniu terytorium i wojnie podjazdowej (szarpanej, urywanej). Skuteczna ochrona i obrona terytorium stworzyła z kolei podstawy do rozwoju cywilizacyjnego - przyjęciu chrześcijaństwa, rozwoju nauki i szkolnictwa oraz gospodarki.

Utratą bezpieczeństwa skutkującą upadkiem I Rzeczypospolitej, zaborami i klęską wrześniową 1939 można upatrywać w bezbronności Polski, wynikłej z niemalże całkowitego „upadku wojskowości...” Polski XVIII w. oraz całkowicie błędnej strategii obronnej II RP opartej na naiwnej wierze w trwałości i niezawodności sojuszy.

Główne nauki z historii Polski do tworzenia bezpieczeństwa narodowego Polski w XXI w. sprowadzają się do: zorganizowania narodowej niepokonalnej potęgi obronnej opartej na nowoczesnej strategii wojskowej C. v. Clausewitza, wykorzystania członkostwa w NATO i UE oraz partnerstwa strategicznego z USA do doścignięcia cywilizacyjnego Zachodu,
a także strategicznego „rozdzielenia” Niemiec i Rosji, współudziału Polski w stabilizacji
i obronie wspólnoty euroatlantyckiej oraz włączeniu wschodnich sąsiadów Polski (Ukrainy, Białorusi, Litwy, Łotwy i Estonii oraz Gruzji) do UE i wspólnoty obronnej NATO.

Dla sprawdzenia wiarygodności założeń badawczych proces badawczy został ukierunkowany na rozwiązanie następujących problemów badawczych:

Jakie były źródła sukcesów i jakie zastosowano środki dla stworzenia i obrony narodu i państwa polskiego oraz zbudowania potęgi i bezpieczeństwa Polski klasycznej
X-XVI w.?
Jakie były przyczyny upadku i rozbiorów I RP?
Czym były oraz jakie były źródła sukcesów i przyczyny klęsk wojskowych powstań narodowych?
Jakie są cechy charakteru narodowego Polaków i jaki jest ich wpływ na bezpieczeństwo narodowe?
Jaki jest charakter narodowy wielkich sąsiadów Polski i czym charakteryzuje się ich polityka w stosunku do Polski?
Jakie były źródła sukcesów w obronie Polski w wojnie 1918-1920?
Jakie były polityczno-strategiczne przyczyny klęski wrześniowej 1939 r.
Jakie nauki dla przyszłości Polski można wynieść z okresu II wojny światowej, w tym szczególnie z okupacji, organizacji i funkcjonowania Polskiego Państwa Podziemnego i jego Armii Krajowej?
Jak organizować bezpieczeństwo narodowe Polski w XXI wieku by kontynuować dziedzictwo potęgi i bezpieczeństwa oraz zapobiec powtórce błędów, klęsk i tragedii narodowych?

Przedmiotem badań jest historia bezpieczeństwa narodowego Polski w całym ponad tysiącletnim okresie jej istnienia. Z uwagi na tak szeroki zakres czasowy badań i ogrom istniejącej wiedzy historycznej konieczne było za podstawę badań przyjąć wykorzystanie syntez historyczno-strategicznych odnoszących się do bezpieczeństwa Polski, których przykładem jest m.in. studium „Czy Polacy mogą się wybić na niepodległość” (1800 r.), którego autorstwo przypisywane jest patriotom skupionym wokół gen. T. Kościuszki oraz największe i fundamentalne dzieło nowoczesnej strategii jaką jest „O wojnie” (1832) C.v. Clausewitza.

Wykorzystanie syntez historyczno-strategicznych o charakterze naukowym polegało na ich krytycznej ocenie według kryteriów strategicznych bezpieczeństwa narodowego opartych na klasyce nauki o sprawnym państwie i sprawnym rządzeniu (N. Machiavelli) oraz klasyce strategii wojskowej (Sun Tzu, Napoleon, C.v. Clausewitz, Mao Tse Tung, J. Piłsudski i inni).

Szczególną uwagę i wysiłek badawczy polityczno-strategicznych przyczyn klęski wrześniowej 1939 r. i wyciągnięcia z niej nauk dla tworzenia przyszłego bezpieczeństwa Polski.

Autorzy pracy byli inicjatorami zorganizowania, twórcami tez naukowych i głównego referatu oraz współorganizatorami konferencji naukowej z okazji 70. rocznicy wybuchu
II wojny światowej, zorganizowanej przez MON, AON i CBW na temat: „Nauka strategii
z wojny obronnej Polski w 1939 r. dla tworzenia potęgi obronnej Polski XXI wieku” (3.09.2009 r.).

Ta szczególna uwaga i wysiłek badawczy poświęcony wojnie 1939 r. z krytycznej oceny dotychczasowych, subiektywnych i koniunkturalnych ocen przyczyn klęski wrześniowej (słabość, przewaga niemiecka w czołgach i lotnictwie, blitzkrieg, nóż w plecy 17.09., zawiedli sojusznicy, itp.), które ukształtowały w społeczeństwie polskim tzw. kompleks niższości (J.M. Bocheński) - niemożność zapewnienia skutecznej obrony narodowymi środkami. Przełamanie tego kompleksu niższości - niemożności obronnej Polski, w świadomości społeczeństwa jest jednym z najważniejszych wyzwań dla polskiej nauki wojskowej, czego budującym przykładem jest publicystyka J. Nowaka-Jeziorańskiego.

Ważnym przedsięwzięciem badawczym o charakterze eksperymentu było wprowadzenie przez autorów zespołu badawczego przedmiotu: historia bezpieczeństwa do programu studiów na kierunku bezpieczeństwo narodowe na ówczesnym wydziale Strategiczno-Obronnym i obecnym Wydziale Bezpieczeństwa Narodowego. Tematyka poszczególnych zajęć najogólniej odpowiadała problemom badawczym niniejszej pracy. To cenne doświadczenie pozwoliło określić stan wiedzy i świadomości historycznej zarówno młodzieży (studia stacjonarne licencjackie i magisterskie) jak i osób dorosłych (studia podyplomowe i niestacjonarne). Z satysfakcją można stwierdzić duże zainteresowanie
i emocjonalne zaangażowanie studiujących historię bezpieczeństwa co wpisuje się
w ogólnonarodowe odrodzenie zainteresowania wiedzą historyczną czego symbolem jest olbrzymi sukces Muzeum Powstania Warszawskiego.

Podjęcie przez zespół autorski tematu badawczego, obejmującego doświadczenia organizacji bezpieczeństwa narodowego Polski ukierunkowanego na sformułowanie wniosków do tworzenia bezpieczeństwa narodowego Polski w XXI wieku, wynikło
z wyzwań, które stoją przed Polską, a które muszą podjąć nauki wojskowe i nauki historyczne by dostarczyć społeczeństwu, szczególnie młodemu pokoleniu Polaków, korzeni narodowego dziedzictwa dla budowy potęgi Polski.

Zespół autorski ma świadomości i pokorę naukową, że nie ustrzegł się w doborze metod i źródeł wiedzy oraz w formułowaniu tez naukowych błędów, które w krytycznej ocenie wykażą Szanowni Recenzenci oraz inni naukowcy.

WSPÓŁCZESNE POJĘCIE BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO ORAZ KRYTERIA JEGO OCENY I TWORZENIA

Wyjściowym i koniecznym krokiem przystąpienia do rozpatrywania doświadczeń organizacji bezpieczeństwa narodowego Polski od X do XX wieku jest określenie samego pojęcia bezpieczeństwa narodowego.

Współcześnie bezpieczeństwo pojmuje się szeroko nie tylko w zakresie zapewnienia przetrwania, czyli ochrony i obrony, ale również w aspekcie tworzenia warunków do rozwoju ekonomicznego, kulturowego itp.

Stąd też w niniejszej pracy przez bezpieczeństwo narodowe rozumie się „naczelną,
egzystencjonalną potrzebę i wartość narodową oraz priorytetowy cel działalności organizacji państwowej dla zapewnienia przetrwania oraz tworzenia sprzyjających warunków rozwoju obecnego i przyszłych pokoleń Polaków we wspólnocie narodowej i europejskiej”.

Tak więc bezpieczeństwo narodowe - nie jest stanem (Heraklit: panta rhei - wszystko płynie, zmienia się) ale naczelną wartością i potrzebą, do której ciągle i stale się dąży.

Przesłanie Jana Pawła II do Polaków: wolności się nie posiada... wolność się stale zdobywa... łatwiej jest wolność zdobyć niż utrzymać... przyszłość od Was zależy... musicie mieć siłę! - oddaje istotę ciągłości „stałego zdobywania” bezpieczeństwa narodowego często utożsamianego współcześnie z wolnością.

Podstawą tworzenia lub posługując się słowami Jana Pawła II „stałego zdobywania” bezpieczeństwa narodowego jest powszechna ochrona i obrona narodowa rozumiana jako „naczelna misja i obowiązek kolejnych pokoleń Polaków a zarazem zasadnicza część organizacji państwa, obejmująca przygotowanie społeczeństwa, zasobów i terytorium do zapobiegania, ochrony i odstraszania oraz obrony przed zagrożeniami militarnymi i niemilitarnymi, wewnętrznymi i zewnętrznymi”.

Powszechna ochrona i obrona narodowa zapewniając przetrwanie tworzy warunki niezbędne do rozwoju: kulturalnego, gospodarczego, demograficznego itd. Innymi słowy powszechna ochrona i obrona narodowa jest warunkiem koniecznym do realizacji drugiej misji tworzenia bezpieczeństwa narodowego jaką jest budowa potęgi (siły) narodowej: duchowej i moralnej, gospodarczej, kulturalnej, demograficznej, obronnej itd.

Całość przygotowań i działań ochrony i obrony narodowej dzieli się, jak to ujął
gen. W. Sikorski, na cywilną i wojskową organizację obrony narodowej.

Wojskowa organizacja obrony narodowej nazywana również (krócej) siłą zbrojną narodową (art. 11. Konstytucji 3.05.1791) jest fundamentalną częścią organizacji państwa, której morale, siła bojowa oraz sprawność decyduje o trwałości, stabilności i sile państwa oraz zapewnieniu bezpieczeństwa narodowego i w otoczeniu międzynarodowym dla tworzenia korzystnych warunków życia i rozwoju kolejnych pokoleń Polaków.

Po przedstawieniu współczesnego pojęcia bezpieczeństwa narodowego i ściśle z nim związanych pojęć ochrony i obrony narodowej oraz siły zbrojnej narodowej warto określić kryteria jakimi można ocenić organizację bezpieczeństwa narodowego.

Godne przytoczenia są w tym względzie spostrzeżenia Jana Nowaka-Jeziorańskiego, który w swojej ostatniej książce - przesłaniu do Polaków „Polska z bliska” poświęcił odrębny fragment zatytułowany „Kryteria bezpieczeństwa”. W jego ocenie „powszechnie przyjętym kryterium bezpieczeństwa jest własny potencjał obronny połączony z układami sojuszniczymi, zapewniającymi skutecznie odstraszanie potencjonalnego napastnika (...) Drugim elementem bezpieczeństwa jest pokój wewnętrzny zapewniający obronę konstytucyjnego porządku prawnego przed próbami obalenia go siłą, a więc przed zamachem stanu, wybuchami konfliktu społecznego albo atakami terrorystycznymi. Utrzymanie wewnętrznej stabilności jest podstawowych zadaniem państwa (...)”.

Wracając do czołowego klasyka sprawnego rządzenia N. Machiavellego warto przytoczyć jego postulat (najwyższy cel polityczny) jakim jest „samoutrzymanie państwa za pomocą wszelkich środków i za wszelką cenę” oraz postulat posiadania trzech „dobrych instytucji”, którymi są: religia, własne siły zbrojne i ustawy”.

Najbardziej radykalne określenie kryterium bezpieczeństwa narodowego sformułował prof. O. Balzer (1858-1933): „ma prawo do życia tylko to, co zdoła się obronić”.

Podsumowując, w dalszych rozważaniach w pracy za kryterium oceny organizacji bezpieczeństwa narodowego i kryterium jego tworzenia przyjęte będzie silne i sprawne państwo, jako najwyższa forma organizacji narodu, kondensująca jego energię i zasoby dla zapewnienia przetrwania i tworzenia warunki rozwoju.

Przez silne i sprawne państwo będzie się rozumieć państwo, którego przywództwo, religia, własne wojsko i system prawny, dyplomacja oraz gospodarka, a także potencjał ludnościowy są skuteczne w ochronie i odpieraniu pokojowego i zbrojnego naporu sąsiadów („miarą czyjejś siły jest siła jego wrogów”).

2. TEZY ROZWIĄZANIA PROBLEMÓW BADAWCZYCH

Przeprowadzone badania doświadczeń organizacji bezpieczeństwa narodowego Polski od X do XX wieku w oparciu o kryteria oceny i tworzenia bezpieczeństwa narodowego pozwalają na przedstawienie możliwie zwięzłych tez rozwiązania dziewięciu problemów badawczych.

Działania lub środki organizacji bezpieczeństwa w poszczególnych tezach są ujmowane w kolejności odpowiadającej ich ważności.

2.1. ŹRÓDŁA SUKCESÓW I ŚRODKI STWORZENIA I OBRONY NARODU
I PAŃSTWA POLSKIEGO ORAZ ZBUDOWANIA POTĘGI
I BEZPIECZEŃSTWA POLSKI KLASYCZNEJ X-XVII W.

Nasi praprzodkowie - liczne plemiona słowiańskie, które od VII wieku rozpoczęły napływ i opanowały obszary dorzecza Bugu, Wisły i Odry, potrafiły zapewnić sobie bezpieczeństwo, na tak newralgicznym bo „przechodnim” obszarze Europy. Nie tylko przetrwały (w odróżnieniu od Słowian Połabskich, Prusów i Jadźwingów) skutecznie broniąc się przed najazdami sąsiadów ale również potrafiły zbudować wielki naród i wielkie państwo polskie, które między XIV a XVII wiekiem osiągnęło pozycję europejskiego mocarstwa.
Do najważniejszych źródeł tego sukcesu i środków zapewnienia bezpieczeństwa narodowego można zaliczyć:

zdolności narodowotwórcze i państwowotwórcze plemiona Polan i dynastii Piastów połączone z ich wojowniczością oraz wysokim poziomem sztuki wojennej;
skuteczna dla obrony Polski strategia wojskowa oparta na: powszechnym obowiązku obrony (pospolitym ruszeniu) realizowanym w dwóch komponentach: ówczesnych wojskach operacyjnych - drużynie królewskiej a następnie chorągwiach ziemskich
i królewskich oraz ówczesnej obronie terytorialnej - obronie ziemi (miejscowej) obejmującej obronę grodów warownych, miast oraz wsi; umocnieniu terytorium systemów grodów warownych, umocnień miast o linii wałów obronnych; sprawnej taktyce ówczesnych działań nieregularnych (wojna - szarpana, podjazdowa, urywcza);
przyjęcie chrześcijaństwa było największym i najważniejszym działaniem narodowo
i państwowotwórczym pierwszych Piastów o fundamentalnym znaczeniu dla tworzenia bezpieczeństwa Polski ponieważ:

wyprowadziło tworzący się naród polski z barbarzyństwa i wprowadziło do przodującej i największej cywilizacji łacińskiej (zachodniej), której chrześcijaństwo jest fundamentem;
uchroniło tworzące się państwo polskie od nieuchronnej chrystianizacji
i kolonizacji ze strony Niemiec co groziło narzuceniem języka niemieckiego, niemieckiej administracji kościelnej i obcej władzy (vide los Słowian Połabskich i Prusów);
państwo polskie znalazło silne oparcie w papiestwie (Watykanie);
system organizacji Kościoła katolickiej (parafie, diecezje, zakony, administracja kościelna, szkoły i uczelnie kościelne, itd.) stał się najbardziej trwałą częścią organizacji i tożsamości narodu, pełniąc funkcję niezachwialnej ostoi polskości w tragicznych okresach historii (rozbicia dzielnicowego, rozbiorów, okupacji, dominacji sowieckiej po II wojnie światowej);

silne, sprawne i stabilne przywództwo narodowe, które stanowiła dynastia Piastów ze szczególnym wyróżnieniem takich władców jak: Mieszko I, Bolesław Chrobry, Bolesław Śmiały, Przemysł II, Władysław Łokietek i Kazimierz Wielki. Oprócz królów przywództwo narodowe tworzyła wykształcona szlachta i magnateria oraz kadra dowódcza na czele z hetmanią. Warto podkreślić, że wszyscy wielcy królowie - to zarazem utalentowani wodzowie. Oprócz wymienionych Piastów do nich można zaliczyć W. Jagiełłę, S. Batorego, Władysława IV i Jana Sobieskiego;
rozwój szkolnictwa, nauki, prawodawstwa oraz kultury narodowej (szczególnie literatury polskiej i historiografii) był początkowo owocem wejścia w krąg cywilizacji łacińskiej i szerokiego korzystania z dziedzictwa Grecji i Rzymu a następnie utworzenia własnych narodowych instytucji na czele z Uniwersytetem Jagiellońskim;
rozwój gospodarczy wyrażający się w zakładaniu nowych wsi i miast, eksporcie produktów rolniczych i leśnych na zachód, ściąganiu do Polski rzemieślników
i artystów oraz kupców;
sprawna dyplomacja oparta o wykształcone za granicą kadry dyplomatów oraz tworzenie koneksji małżeńskich i rodzinnych z obcymi dworami królewskimi (cesarskimi) i możnowładcami;
umiejętnie zawierane i wykorzystywane sojusze, głównie z Litwą, które pozwoliły obronić się a następnie zwasalizować państwo krzyżackie - stanowiące od XIII do XV wieku największe zagrożenie bezpieczeństwa narodowego.

2.2. PRZYCZYNY UPADKU I ROZBIORÓW I RP

W XV i XVI wieku Rzeczypospolita Obojga Narodów dzięki wszechstronnemu rozwojowi gospodarczemu i kulturalnemu oraz sile wojskowej, która pozwoliła ostatecznie pokonać największe zagrożenie bezpieczeństwa narodowego - państwo krzyżackie oraz skutecznie powstrzymać ekspansję państwa moskiewskiego - budząc podziw i szacunek,
a także respekt całej Europy.

Jednak już w XVI wieku w „złotym wieku Rzeczpospolitej” wystąpiły wyraźnie objawy kryzysu państwa, które stopniowo pogłębiały się w XVII wieku by w XVIII wieku osiągnąć stan zupełnej anarchii upadku organizacji państwa gospodarki, moralność i siły obronnej czego finałem były nieuchronne rozbiory i zniewolenie narodu polskiego.

Przyczyny upadku I Rzeczypospolitej zostały trafnie zdiagnozowane już w XVI wieku czego przykładem są kazania sejmowe królewskiego kaznodziei Piotra Skargi (1536-1612). Również w XVI wieku szukano i wskazywano drogi ratowania Rzeczpospolitej, czego przykładem jest znakomite dzieło - polskiego Machiavellego Andrzeja Frycza-Modrzewskiego.

Trwający ponad dwa wieki rozkład i upadek takiego wielkiego państwa był przedmiotem licznych analiz i ocen, które weszły do klasyki nauk o państwie i strategii. Przykładem jest ocena C. v. Clausewitza zawarta w największym dziele klasyki strategii
„O wojnie”, w której określił Polskę XVIII wieku mianem „bezbronnego stepu… drogi publicznej dla obcych wojsk” obwiniając równocześnie przywódców Polski „ich nikczemne obyczaje państwowe i niezmierzona lekkomyślność szły ręka z rękę i w ten sposób pędzili
w przepaść”.

Wychodząc z kryteriów bezpieczeństwa narodowego do głównych przyczyn jego utraty a w konsekwencji upadku i rozbioru I RP można zaliczyć:

stopniowe osłabianie przywództwa państwowego w wyniku elekcji (wyboru) królów przez szlachtę i magnaterię w czasie której kandydaci na władców deklarowali nadanie przywilejów osłabiających władzę królewską i skarbiec państwa. W końcu doszło do tego, że zdemoralizowani wyborcy (szlachta i magnateria) byli przykupywani przez obce mocarstwa i głosowali na wskazywanych przez nich kandydatów (np. August II i August III) dodatkowo byli „motywowani” obecnością obcych wojsk podczas elekcji;
utrata przez szlachtę i magnaterię świadomości narodowej państwowej, zwanej „odwróceniem się od państwa”, a także podstawowej cechy szlacheckiej - rycerskości (bojowości), czego wyrazem był upadek powszechnej organizacji wojskowej (pospolitego ruszenia) zastąpiony zawołaniem „królu najmij sobie wojsko”;
upadek organizacji i siły wojskowej Polski wyrażający się: w załamaniu powszechnego obowiązku obrony szlachty, chłopstwa i mieszczan zastąpionego wojskiem najemnym, na które nie było pieniędzy (pusty skarb); i braku modernizacji bądź budowy nowych umocnień (miast, zamków, twierdz); braku szkół wojskowych oraz wytwórni uzbrojenia. Upadek siły wojskowej już w XVIII wieku skutkował nieustannymi najazdami Szwedów, Rosjan, Tatarów i Turków, Wołochów, rebeliami, kozackimi, które doprowadziły do ruiny gospodarkę, miasta, wsie. Od początku XVIII wieku po prawie całkowitym zniszczeniu przez Augusta II, Augusta III i Piotra I wojsk koronnych i litewskich Rzeczpospolita stała się owym „bezbronnym stepem… drogą publiczną dla obcych wojsk” (C.v. Clausewitz) - saskich, szwedzkich, rosyjskich, pruskich i austriackich (zał. 2);
anarchizacja państwa wyrażająca się w bezsilności władzy państwowej, załamaniu prawa, braku służby dyplomatycznej, braku wojska, pustym skarbie, demoralizacji szlachty i magnaterii, panoszeniu się obcych ambasadorów i obcych wojsk;
załamanie gospodarki, handlu, upadek miast i wsi.

2.3. ROLA POWSTAŃ NARODOWYCH W BEZPIECZEŃSTWIE NARODOWYM POLSKI - ŹRÓDŁA ICH SUKCESÓW I PRZYCZYNY KLĘSK WOJSKOWYCH

Powstanie narodowe (ludowe) to odrębny potężny środek obrony bądź wyzwolenie narodów a według C. v. Clausewitza „każdy naród, który posługuje się nim rozsądnie, uzyskać może stosunkową przewagę nad tymi, którzy nim gardzą”. Stąd też „żadne państwo nie powinno sądzić, że los jego, a mianowicie cały jego byt zawisł od jednej bitwy, chociażby najbardziej rozstrzygającej (…) niezależnie od tego, jak bardzo małe i słabe jest dane państwo w stosunku do swego wroga, nie powinno ono skąpić tego ostatniego wysiłku, pod grozą stwierdzenia, że nie ma już w nim duszy”.

To wprowadzenie C. v. Clausewitza określające wielką rolę powstania narodowego
w obronie narodu jest konieczne dla ostatecznego przełamania w świadomości społeczeństwa polskiego negatywnej opinii o powstaniach narodowych - wykreowanej przez zaborców oraz „pożytecznych idiotów”. Tak więc powstanie narodowe to nie polska „specjalność” ale powszechnie stosowany środek obrony przez większość państw i narodów na czele z… narodem amerykańskim, rosyjskim, chińskim.

Polskie powstania narodowe były najbardziej wzniosłymi i heroicznymi w naszej historii wysiłkami społeczeństwa polskiego dla wyzwolenia się spod obcej dominacji
i odbudowy niepodległego, suwerennego państwa polskiego. Wszystkie polskie powstania narodowe, i te zwycięskie i te kończące się klęską wojskową, stanowiły wielkie zwycięstwa moralne, przybliżające odzyskanie wolności oraz mobilizujące kolejne pokolenia Polaków do walki o wolność. Powstania narodowe są symbolami polskiego bohaterstwa, patriotyzmu
i umiłowania wolności.

Uprawniona jest teza, że ruch 10-milionowej Solidarności był niezbrojnym powstaniem narodowym, po raz kolejny ukazując światu potęgę i niezwyciężalność tego środka walki
o wolność.

Czym się charakteryzuje powstanie narodowe? Jest ono powszechnym zrywem (ruchem) wyzwoleńczym całego lub większości społeczeństwa w zbrojnym ale również
i niezbrojnym działaniu na całym lub większości terytorium narodowego mającym na celu zniszczenie bądź wyparcie najeźdźcy (okupanta). Podstawową forma walki zbrojnej w powstaniu narodowym są działania nieregularne (wojna podjazdowa, szarpana, urywcza, partyzantka, dywersja) a gdy to możliwe (słaby przeciwnik) również działania regularne. Nieorężne formy walki w powstaniu narodowym to obrona i walka cywilna oraz cywilne wsparcie walki zbrojnej (dostarczenie informacji; logistyka - zaopatrywanie, pomoc medyczna; prace inżynieryjne, itp.).

Jakie były źródła sukcesów powstań narodowych zakończonych zwycięstwami wojskowymi (Powstanie przeciwko Szwedom (1655-1960), Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, Powstań Śląskich (1919-1921):

powszechna wola społeczeństwa walki o wolność połączona z gotowością poniesienia trudów i ofiar;
powszechność udziału społeczeństwa w powstaniu - bezpośrednio w walce czy
w cywilnym wsparciu powstania;
utalentowane przywództwo mające wizję zwycięstwa, potrafiące porwać masy do powstania, potrafiące zorganizować powstanie oraz sprawnie kierować powstaniem;
powszechne wyszkolenie wojskowe społeczeństwa;
posiadanie lub zdobycie uzbrojenia i sprzętu wojskowego w liczbie i jakości pozwalającej prowadzić walkę zbrojną z wrogiem;
umiejętność prowadzenia działań nieregularnych (wojny: podjazdowej, szarpanej, urywczej, partyzantki, dywersji) w powszechnej skali w połączeniu z działaniami regularnymi i obroną miast (miejscowa) oraz umiejętnością wykorzystania w walce zbrojnej obszarów leśnych;
skuteczne wsparcie powstania narodowego z zewnątrz (polityczne, kadrowe, szkoleniowe, logistyczne, w tym dostawy broni i innych środków walki).

Jakie były przyczyny klęsk wojskowych powstań narodowych (Powstań: Kościuszkowskiego, Listopadowego, Styczniowego, Warszawskiego)?:

brak powszechnej woli walki społeczeństwa walki o wolność;
brak powszechnego zaangażowania społeczeństwa w powstanie;
improwizacja (brak przygotowania) powstania;
brak broni i wyposażenia wojskowego w czasie wybuchu powstania i niemożności zdobycia lub pozyskania w czasie powstania;
brak kadr dowódczych;
brak powszechnego wyszkolenia wojskowego społeczeństwa;
zlekceważenie lub nieumiejętność prowadzenia działań nieregularnych w masowej skali;
brak skutecznego wsparcia powstania z zewnątrz kraju lub z zewnątrz obszaru objętego powstaniem.

Wykorzystanie dziedzictwa powstań narodowych do stworzenia odstraszającej, niepokonanej potęgi obronnej Polski w XXI w. powinno obejmować:

powszechne wyszkolenie wojskowe Polaków połączone z powszechnym szkoleniem obronnym młodzieży;
inspiracja tworzenia i wpierania przez państwo pozarządowych organizacji paramilitarnych: harcerstwa, Strzelca, stowarzyszeń strzeleckich i myśliwskich, Ochotniczych Straży Pożarnych, grup rekonstrukcji militarnych, itp.;
utworzenie powszechnej Obrony Terytorialnej kontynuatorki Obrony Narodowej 1937-1939 i Armii Krajowej, drugiego obok wojsk operacyjnych komponentu obronnego systemu wojskowego demokratycznego państwa;
przygotowanie całych Sił Zbrojnych (wojsk operacyjnych, wojsk specjalnych i wojsk obrony terytorialnej) do prowadzenia działań nieregularnych w masowej skali
w połączeniu z działaniami regularnymi wojsk operacyjnych własnych i wsparcia sojuszniczego.

2.4. CECHY CHARAKTERU NARODOWEGO POLAKÓW I ICH WPŁYW NA BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE

W klasycznym dziele strategii „Sztuka wojny” jej autor Sun Tzu zawarł dyrektywę strategiczną ”poznaj dobrze wroga i poznaj dobrze siebie, a w stu bitwach nie doznasz klęski”.

Chcąc dobrze poznać siebie - tzn. naród polski by zapewnić Polsce bezpieczeństwo konieczne jest odniesienie się do naszego charakteru narodowego.

Charakter narodowy, to względnie trwałe, ukształtowane przez stulecia historii, cechy wyróżniające dany naród od innych obejmujące zespół uznawanych wartości i sposobów postępowania, którymi kierują się poszczególne osoby, grupy społeczne i całe społeczeństwo
w działaniach wspólnoty narodowej, a także i jego organizacji państwowej.

Spośród ogółu cech charakteru narodowego szereg występujących cech (ich posiadanie lub brak): poczucie godności osobistej, umiłowanie wolności, patriotyzm, bojowość (waleczność), wytrwałość, szacunek do prawa, stosunek do państwa, przezorność, pracowitość, religijność, dbałość o rodzinę, itd., ma decydujący wpływ na bezpieczeństwo narodów.

Zależność bezpieczeństwa narodowego Polski od naszego charakteru narodowego jest podkreślana przez rodzimych i obcych strategów, polityków i mężów stanu. Co więcej
w największym klasycznym dziele strategii „O wojnie” C.v. Clausewitz za główną przyczyną utraty bezpieczeństwa przez Polskę uznał ówczesne cechy narodowe naszych przywódców narodowych: „ich nikczemne obyczaje państwowe i niezamierzona lekkomyślność szły ręka w rękę i w ten sposób pędzili w przepaść”. Ze wstydem trzeba C.v. Clausewitzowi przyznać rację a najgorsze jest to, że tą ocenę można odnieść również do współczesności - jak poznamy dalej oceny marsz. J. Piłsudskiego i Jana Nowaka-Jeziorańskiego.

A jakie cechy narodowe mieli starodawni Polacy, ci którzy zapewnili bezpieczeństwo narodowe Polski klasycznej ?

Najważniejszą, najtrwalszą cechę narodowego Polaków - umiłowanie wolności - sygnalizuje charakteryzując pierwszych Słowian cesarz Bizancjum Murycjusz: „w żaden sposób nie można ich nakłonić do uznania się za niewolników lub do posłuszeństwa obcym (..) Są odporni, łatwo znoszą skwar, zimno, deszcze, brak odzienia, niedostatki pokarmu” („Strategik on /Ars Militaria/ VI w.). Kolejną cechą, ściśle związaną z umiłowaniem wolności była i jest wojowniczość (bitność) Polaków, która określa się również szlachetnością (symbolem szabla) bądź rycerskością Polaków.

Przyszły feldmarszałek i geniusz strategiczny H. von Moltke chyba najtrafniej ujął cechy narodowe starodawnych Polaków: „nigdzie szlachta i państwo tak się nie utożsamiały (…) zupełna równość wszystkich (…) szlachcic polski poddawał się prawu, ale prawo musiało być zbiorową wolą narodu (…) piękną właściwością tej wojowniczej szlachty była prostota obyczajów (…) starodawni Polacy byli nadzwyczaj surowi w przestrzeganiu zewnętrznych przepisów kościelnych (…) Polska w 15 wieku była jednym
z najoświeceńszych państw w Europie”.

Warto przytoczyć również fascynację, przyszłego feldmarszałka i twórcy nowoczesnej powszechnej organizacji wojskowej (II połowa XIX w.), organizacją wojskową starodawnej Polski „W czasach nadzwyczajnych przedstawiała Polska niezwykłe widowisko 150 000 -200 000 szlachty, którzy wsiadali na koń i tworzyli ogromną lecz nieregularna armię, zbiorowiska tak zwane były pospolitym ruszeniem”.

A jakie zmiany charakteru narodowego wpłynęły na utratę przez Polskę bezpieczeństwa narodowego?

Oto Piotr Skarga dostrzegł niebezpieczeństwo tego, co współcześnie J. Nowak-jeziorański nazywa „odwróceniem od państwa” określając jako pierwszą (z sześciu) chorób Rzeczypospolitej; „nieżyczliwość ludzką ku Rzeczypospolitej i chciwość domowego łakomstwa”. Stwierdzam również, że „zaginęła w królestwie karność i dyscyplina, bez której żaden rząd uczynić się nie może, którą Pismo Św. pilnie wszędzie zaleca”. Dostrzegł również objawy anarchii: „wszyscy się wolnością szlachecką bronią”.

Utratę bojowości szlachty dostrzegł H.v. Moltke: „ta zwykle tak bitna i waleczna szlachta, wskutek zbytku, rozkoszy, a w części z winy samego, wskutek zbytku, rozkoszy a w części z winy samego rządu zniewieściała i straciła pierwotną siłę”.

Po upadku I Rzeczypospolitej, oprócz przytoczonej oceny o nikczemności
i lekkomyślności przywództwa polskich ważkie oceny naszego charakteru narodowego wyraził gen. T. Kościuszko. Za źródło upadku Polski uznał: „słabość, brak stałości, zwątpienie o sobie samych - to uważam za najsroższego nieprzyjaciela za najokropniejszą dla Polski klęskę”.

Równocześnie gen. T. Kościuszko określił, że „Polacy mają wadę ślepego naśladowania, co skutkiem jest małego myślenia i rozważania rzeczy (…) szukajmy nie naśladując rozwagi innych, miedzy sobą sposobów; znalezione umiejmy użyć, a pomyślny zapewne odbierzemy skutek”.

Po odzyskaniu w 1918 roku niepodległości słabości naszego charakteru ostro wytykał marsz. J. Piłsudski: „poważnymi przeszkodami w budowie państwa polskiego będzie: nasza abnegacja państwowa i nasza państwowa kultura (…) Polacy chcą niepodległości, lecz pragnęliby, by ta niepodległość kosztowała dwa grosze wydatków i dwie krople krwi.”

Współcześnie największe znaczenie charakteru narodowego dla tworzenia bezpieczeństwa narodowego Polski w XXI wieku przywiązuje J. Nowak-Jeziorański jeden
z głównych, obok Jana Pawła II, przywódców narodu polskiego przełomu XX/XXI wieku. Uważa on, że „największym zagrożeniem dla Polski są obecnie sami Polacy - dziedziczne cechy naszego charakteru narodowego, które doprowadziły do upadku Rzeczypospolitej szlacheckiej, ujawniły się w pierwszych latach Polski odrodzonej i występują dziś znowu coraz wyraźniej. Tą dziedziczną cechą jest patologiczny przerost indywidualizmu, który nie pozwala jednostce albo grupie złączonej wspólnym interesem podporządkować się woli większości. W skutkach swoich prowadzi to do anarchii i rozkładu władzy państwowej”.

Podobnie jak P. Skarga i A. Frycz-Modrzewski w XVI w. stwierdził, że „Polsce grożą nie rozbiory, lecz rozbiórka wspólnego gmachu przez tych, którzy traktują państwo jako źródło korzyści dla siebie albo dla swej grupy wspólnych interesów (…). Równocześnie J. Nowak-Jeziorański, świadek i uczestnik przełomowych wydarzeń XX wieku optymistycznie ocenia, że „tkwi w Polakach nie tylko ogromny dynamizm, ale jakaś siła oporu, która ujawniła się już w zaraniu naszych dziejów. Ona to sprawiła, że niepokonaną tamą dla podboju Słowiańszczyzny Zachodniej przez Niemców stała się dopiero państwowość polska. Dzięki tej sile oporu stulecie niewoli i rozbiorów stało się złotym wiekiem polskiej poezji i literatury, które łączyły kraj poprzez rozbiory kordonowe (…)
Ta sama siła oporu - aż do powstania Solidarności (…) zmieniła klęskę jałtańską w triumf zwycięstwa”.

Podsumowując rozpatrywanie doświadczeń wpływu charakteru narodowego Polaków na bezpieczeństwo narodowe można stwierdzić, że stanowią one ogromne wyzwanie dla organizacji bezpieczeństwa narodowego Polski w XXI wieku, stwarzając zarazem szanse wykorzystania pozytywnych cech charakteru narodowego Polaków przede wszystkim umiłowania wolności, patriotyzmu i bojowości do budowy potęgi państwa ale i konieczność eliminacji słabości narodowych przede wszystkim abnegacji państwowej w procesie wychowania młodego pokolenia oraz w polityce historycznej państwa.

2.5 CHARAKTERY NARODOWE WIELKICH SĄSIADÓW POLSKI - NIEMIEC
I ROSJI ORAZ CHARAKTER ICH POLITYKI W STOSUNKU DO POLSKI

Los Polski, tak jak każdego narodu, jest zdeterminowany geografią, naszym miejscem na Ziemi. Nie dość, że Polska zajmuje kluczowy dla bezpieczeństwa Europy obszar przewężenia komunikacyjnego bałtycko-karpackiego miedzy wschodnią i zachodnią Europą, to jednocześnie sąsiaduje z dwoma wielkimi a właściwie największymi narodami Europy Niemcami i Rosją.

Właśnie to sąsiedztwo spowodowało, że cała historia Polski to walka o przetrwanie narodu polskiego przed bezustannym naporem politycznym, kulturalnym, gospodarczym
i militarnym Niemiec i Rosji dążących nie tylko do zwasalizowania i podporządkowania narodu polskiego, ale do jego całkowitej germanizacji i rusyfikacji, a nawet do fizycznego zniszczenia narodu czego doświadczyliśmy w XX wieku.

Tak więc jak stwierdził marsz. J. Piłsudski: znajdujemy się od wieków między młotem
a kowadłem. Raz kowadłem były Niemcy, a młotem Rosja, czasami Rosja była kowadłem,
a Niemcy młotem. Ale Polska i tak zawsze będzie pomiędzy nimi.

Najgroźniejsze dla bezpieczeństwa narodowego Polski była, jest i będzie współdziałanie Niemiec i Rosji (pierwsze w 1031 r. Henryk II i Jarosław Mądry) w realizacji ich wspólnego interesu państwowego - zniszczenia Polski. Jak groźne jest to współdziałanie doświadczyliśmy upadkiem I RP i niewolą XVIII, XIX i XX oraz agresją niemiecko-rosyjską w 1939 r., a także współdziałaniem Hitlera i Stalina w niszczeniu Powstania Warszawskiego.

Mimo 1000 lat naporu niemiecko-rosyjskiego naród polski przetrwał, ale za cenę ponad 20 mln. poległych, zamordowanych i wywiezionych, milionach zgermanizowanych
i zrusyfikowanych oraz bezmiaru zniszczeń, grabieży i poniżenia czego skutkiem jest olbrzymie zapóźnienie cywilizacyjne w stosunku do Zachodu (zał. 3).

Doświadczenia sukcesu i klęsk w obronie Polski przed naporem niemieckim i rosyjskim są bezcennym dziedzictwem narodowym i fundamentalna nauką strategii narodowej
i wojskowej do tworzenia bezpieczeństwa narodowego Polski i Europy w XXI wieku.

Tak jak przy rozpatrywaniu charakteru narodowego tak i przy ocenie Niemiec i Rosji kierować się winniśmy dyrektywą Sun Tzu: poznaj siebie i poznaj wroga, dopiero wtedy twoje zwycięstwo nie będzie zagrożone”.

Do trwałych cech charakterów narodowych Niemiec i Rosji oraz stałych cech ich polityki w stosunku do Polski można zaliczyć:

naturalne dążenie wielkich narodów do wzrostu swojej potęgi i rozszerzenia obszaru władzy, kosztem niniejszych i słabszych sąsiadów;
państwa te stanowią odrębne (od cywilizacji łacińskiej - zachodniej) cywilizacje, Rosja - cywilizację rosyjsko-turańską, Niemcy - niemiecko-bizantyjską, w których dominuje kult państwa i wodza oraz pogarda dla godności ludzkiej i wolności, będących osnową naszej cywilizacji łacińskiej (zachodniej). Ta odrębność cywilizacyjna - kontynuacja barbarzyństwa starożytnych plemion germańskich (Niemcy) oraz barbarzyństwa Mongołów Czyngis - chana (Rosja) pozwala „zrozumieć” akty masowego ludobójstwa, których dopuszczały się te narody w XX wieku ale i obecnie (Rosja w Czeczenii);
ambicje imperialne obydwóch narodów, uważających się za kontynuatorów imperium rzymskiego (Niemcy) i bizantyjskiego (Rosja), motywujące dążenia do narzucania władzy innym narodom;
poczucie wyższości obydwóch narodów - Niemców (kultury), Rosjan (wielkości terytorialnej i siły militarnej) skutkujące pogardą i lekceważeniem innych narodów oraz ich wolności i państwowości;
lekceważenie i łamanie prawa międzynarodowego oraz układów międzypaństwowych”;
respekt dla siły militarnej innych państw oraz lekceważenie państw słabych militarnie;
sprawność w osłabianiu i destabilizacji wewnętrznej sąsiadów - Niemcy (np.
V kolumna), Rosjanie (wykorzystanie „pożytecznych idiotów”), penetracja wywiadowcza.

Jakie działania i środki pozwoliły Polsce skutecznie odeprzeć napory, najczęściej militarne Niemiec i Rosji?

skuteczna siła obronna oparta na powszechnym udziale społeczeństwa w obronie, wykorzystaniu walorów obronnych i przygotowania terytorium do obrony oraz skutecznej strategii obronnej (masowe działania nieregularne w połączeniu
z działaniami regularnymi wojsk operacyjnych) - to źródła odparcia najazdów niemieckich (X-XIII w.), obrony przed Krzyżakami, powstrzymania inwazji Rosji
w XVI i XVII wieku, zwycięstwa nad Niemcami i Rosją sowiecką w powstaniach
i walkach lat 1918-1921;
zawieranie sojuszy, np. z Litwą dla pokonania Krzyżaków i powstrzymania Rosji,
z Kozakami dla obrony i pokonania Rosjan (XVI, XVII w.), włączenia ich w wojnę przeciwko Niemcom;
szukanie i pozyskiwanie wsparcia innych społeczeństw i państw, np. społeczeństwa
i rządu USA w okresie I i II wojny światowej oraz w okresie dominacji sowieckiej nad Polską po II wojnie światowej;
rozwój kultury polskiej (duchowej i materialnej) pozwalającej na przetrwanie tożsamości narodowej nawet w warunkach zniewolenia, np. wspaniały rozwój literatury polskiej w XIX i XX wieku (dwa Noble) oraz malarstwa, a także historiografii;
aktywność i rozwój gospodarczy, który pozwolił w warunkach zniewolenia (sukces Wielkopolan w XIX w., gospodarki Królestwa Polskiego) oraz wojny gospodarczej
(z Niemcami w okresie II RP) uniknąć kolonizacji i degradacji gospodarczej społeczeństwa polskiego.

Jakie były przyczyny utraty bezpieczeństwa narodowego na rzecz Niemiec lub Rosji?

słabość militarna lub bezbronność Rzeczypospolitej (XVII, XVIII w.) oraz błędna strategia obronna 1939 r.);
sprowadzenie wojsk niemieckich (Krzyżacy XIII w.) lub rosyjskich na terytorium Rzeczypospolitej (XVII, XVIII wiek);
zlekceważenie i niewykorzystanie potencjalnych sojuszników (Kozactwa w XVII
i XVIII w.), Turcji (XVII, XVIII w.), Czechosłowacji (przed II wojną światową) do obrony przed Rosją i Niemcami;
utrata wsparcia moralnego, politycznego, gospodarczego i wojskowego społeczeństw
i państw europejskich wskutek anarchii i rozkładu państwa (XVIII w.);
osłabienie i anarchizacja państwa (XVIII w.);
oparcie bezpieczeństwa narodowego nie na własnej zdolności obronnej, ale
na sojuszach (XVIII w., II RP);
naiwna wiara przywódców polskich i społeczeństwa polskiego w funkcjonowaniu moralności w polityce międzynarodowej, poszanowaniu prawa i układów międzypaństwowych (XVII, XVIII w., II RP, polska w okresie II wojny światowej).

Jakie środki należy przedsięwzięć by zapewnić trwałe bezpieczeństwo narodowe
w sąsiedztwie z Niemcami i Rosją?

stworzenie odstraszającej, niepokonalnej potęgi obronnej Polski;
zwiększyć narodowe zdolności obronne uczestnictwem w NATO;
zabiegać o trwałe partnerstwo strategiczne z amerykańskim supermocarstwem;
zabiegać o dalsze związanie Niemiec członkostwem NATO oraz pozostanie w nim Stanów Zjednoczonych;
zabiegać o wzmocnienie siły i suwerenności naszych wschodnich sąsiadów: Ukrainy, Białorusi, Litwy, Łotwy, Estonii i Gruzji;
wykorzystać członkostwo w UE do rozwoju cywilizacyjnego Polski;
pogłębiać współpracę strategiczną z państwami trójkąta wszechradzkiego, szczególnie z Czechami i Słowacją oraz innymi państwami zlokalizowanymi na kierunku adriatyckim;
tworzyć sieć wszechstronnej współpracy i powiązań gospodarczych i kulturalnych
z Niemcami i Rosją;
prowadzić aktywną politykę historyczna - wewnętrzną i zagraniczną ukierunkowaną na dotarcie do społeczeństwa polskiego i społeczeństw państw europejskich z prawdą o sprawstwie i odpowiedzialności Niemiec i Rosji za katastrofę Europy w XX wieku.

2.6. ŹRÓDŁA SUKCESÓW POLSKI W JEJ OBRONIE W LATACH 1918--1920

Latem 1920 r. młode, odrodzone po ponad dwóch wiekach anarchii i niewoli, państwo polskie w obronie swej wolności przed gigantyczną inwazję wojenną bolszewizmu rosyjskiego odniosło wspaniałe zwycięstwo militarne - największe w całej swej historii równocześnie o decydującym znaczeniu dla obrony wolności i trwałości Europy i cywilizacji zachodniej. Słowa wodza bolszewickiej Rosji Lenina: „Polska wojna była najważniejszym punktem zwrotnym nie tylko w polityce Rosji sowieckiej, ale także w polityce światowej (…) lecz Piłsudski i jego Polacy spowodowali gigantyczną niesłychaną klęskę sprawy światowej rewolucji” - oddają rangę klęski, którą poniosła sowiecka Rosja i… wspierający
ją „pożyteczni idioci” - wszelkiej maści lewicowe ruchy w zachodniej Europie.

Zwycięski wódz marsz. J. Piłsudski zwięźle określił, że „Ta wojna omal nie wstrząsnęła losami całego cywilizowanego świata, a dzieło zwycięstwa naszego stworzyło podstawy dziejowe”.

Zwycięstwo 1920 r. stało się najjaśniejszą gwiazdą polskiej tożsamości narodowej, przedmiotem najwyższej dumy narodowej tworzącej trwałe więzi narodowe. To ono pozwoliło w okresie II Rzeczypospolitej zjednoczyć społeczeństwo polskie i zmobilizować je do odbudowy siły państwowej, a także odważnie sprostać wyzwaniom klęski wrześniowej 1939 r., okupacji i dominacji sowieckiej po II wojnie światowej.

Zwycięstwo 1920 roku stanowi dla narodu polskiego bezcenne dziedzictwo narodowe, ukazujące potęgę moralną, organizacyjną i obronną (wojenną) Polski - zdolną
do samodzielnej obrony przed agresją przeważających sił naszych odwiecznych przeciwników.

Upływ czasu, a ponadto subiektywne propagandowe i polityczne wykorzystywanie zwycięstwa 1920 r. w okresie II Rzeczypospolitej (cud nad Wisłą, kult marsz. J. Piłsudskiego) oraz skazanie go na zapomnienie w okresie PRL spowodowały, że świadomość rangi tego zwycięstwa, a przede wszystkim wiedza o jego strategicznych źródłach jest wśród elit politycznych i wojskowych oraz w społeczeństwie bardzo niska. Sprowadza się przede wszystkim do corocznych obchodów rocznicy 15 sierpnia - Święta Wojska Polskiego.

Powszechne poznanie i wykorzystanie dziedzictwa strategicznego zwycięstwa 1920 r.
w tworzeniu bezpieczeństwa narodowego Polski w XXI w. jest konieczne dla uzyskania narodowych zdolności odstraszania i obrony oraz do przełamania narodowego kompleksu niższości i niemożności wojskowej Polski po klęsce 1939 r., a także klęsce Powstania Warszawskiego.

W oparciu o naukę strategii źródłem strategicznego zwycięstwa w wojnie 1918-1920 było:

geniusz przywódczy i strategiczny Naczelnego Wodza marsz. J. Piłsudskiego wyrażający się w: jego strategicznej wizji i uporczywej woli odbudowy potęgi wojskowej Polski od początku XX w. (Strzelec, POW, Legiony) oraz gigantycznym wysiłku organizacyjnym stworzenia w latach 1918-1920 sprawnej blisko milionowej armii - podstawy zwycięstwa. Ponadto, niezachwianej wierze i wytrwałości w dążeniu do zwycięstwa oraz w wypracowaniu i wdrożeniu strategii obronnej, która złamała, zniweczyła strategie ofensywną Rosji Sowieckiej;
wielki patriotyzm społeczeństwa polskiego przejawiający się w: wysokim morale wojska i społeczeństwa (woli walki i gotowości poświęcenia się w obronie Ojczyzny); powszechnym udziale w obronie Polski - w walce zbrojnej i wsparciu cywilnym wojska oraz w odporności na destrukcyjną propagandę komunistyczną;
skuteczna strategia obronna oparta na wykorzystaniu naturalnych korzyści strategicznej przewagi obrony własnego terytorium (przestrzeń, obrona miast, wsparcie społeczeństwa, możliwość uderzenia na skrzydła, itd.) do prowadzenia skutecznej obrony (nie pozwolić się rozbić i osłabić wroga) a następnie szybkiej kontrofensywy na skrzydła zatrzymanego, rozciągniętego i osłabionego przeciwnika;
przygotowanie i dobór doskonałej kadry dowódczej i sztabowej (generałowie:
T.J. Rozwadowski, W. Sikorski, J. i S. Hallerowie, E. Rydz-Śmigły, L. Żeligowski,
J. Dowbór-Muśnicki, S. Szeptycki i inni), która wykonała sprawnie trzy grupy zadań: tworzenia armii, planowania operacji i dowodzenia wojskami;
zdolność zorganizowania (rekrutacji, wyposażenia, wyszkolenia) najpotężniejszej (liczebnie) armii w dziejach Polski, której liczebność na jesieni 1920 r. doprowadzona została „do 1000000 ludzi, z czego 7000000 na froncie, tworzących sześć armii. Ogólny nasz wysiłek zbrojny w latach dwudziestych wyraża się liczbą 1300000 ludzi, wcielonych w szeregi, w czym 300000 ochotników (…) Ogromne to wojsko powstało z trzech wojsk różnych: „szarego”, powstałego w kraju, „błękitnego” przybyłego
z generałem Hallerem, i wielkopolskiego.
uzyskanie jedności narodowej i zgodnego działania w obronie Polski wszystkich przywódców politycznych (J. Piłsudski, R. Dmowski, J. Paderewski, W. Witos,
W. Korfanty) oprócz komunistów;
umiejętność pozyskania i wykorzystania wsparcia i politycznego, materialnego i kadrowego wielkich mocarstw Francji i Stanów Zjednoczonych.

2.7. POLITYCZNO-STRATEGICZNE PRZYCZYNY KLĘSKI WRZEŚNIOWEJ 1939 r.

Wielki narodowy wysiłek odbudowy suwerennej i niepodległej Polski, opromienionej chwałą i sławą zwycięstwa 1920 r. w obronie Polski i Europy został zdradziecko przerwany kolejną agresją Niemiec i Rosji, które mimo wrogości ideologicznej potrafiły „zjednoczyć” swoje wysiłki do zniszczenia II Rzeczypospolitej jako pierwszej przeszkody do zdobycia panowania nad Europą tych totalitarnych reżimów.

W obliczu haniebnej ustępliwości demokracji zachodnich wobec kolejnych aktów zniewalania innych państw przez Niemcy hitlerowskie i Rosję stalinowską to Polska
i Finlandia stanęły zbrojnie w obronie swej wolności i w obronie cywilizacji zachodniej.

Lecz oto Polska, w dwadzieścia lat po wielkim zwycięstwie 1920 r. dumna ze swego wojska i nieszczędząca nakładów na obronę, została kolejno zaatakowana przez Niemcy
i Rosję ponosząc jak to określił w 1942 r. naczelny gen. W. Sikorski - „piorunującą klęską wrześniową”.

Mimo bohaterskiej postawy dowódców i żołnierzy ponad milionowa armia polska została pobita już w pierwszych dniach września w tzw. bitwie granicznej i bezskutecznie starała się w odwrocie powstrzymywać błyskawiczną ofensywę niemiecką, która
w połączeniu z rozpoczętą 17 września ofensywa Armii Czerwonej ze wschodu doprowadziła do całkowitego zniszczenia polskich armii oraz okupacji całego terytorium Polski.

Konsekwencją błyskawicznej klęski wrześniowej była blisko 5-letnia martyrologia narodu polskiego, bezbronnego (bo nieprzygotowanego zawczasu na najgorsze - okupację) wobec eksterminacyjnych działań zbrodniczych reżimów. W skrajnie trudnych warunkach społeczeństwo pozbawione większości elit przywódczych i kadr wojskowych oraz broni zmuszone zostało do budowy Polskiego Państwa Podziemnego i jego Armii Podziemnej.

Ta największa i najbardziej tragiczna klęska wojskowa w dziejach Polski stanowi wielkie doświadczenie i dziedzictwo narodowe, które należy wykorzystać
w tworzeniu bezpieczeństwa narodowego w XXI w. W opinii Jana Nowaka-Jeziorańskiego „analiza doświadczeń z roku 1939 jest koniecznym punktem wyjścia do ustalenia kryterium bezpieczeństwa państwa w chwili obecnej”.

Ale przecież mamy setki wydawnictw zawierających oceny klęski wrześniowej 1939 r. na czele z raportem specjalnej komisji powołanej przez Wodza Naczelnego nt. „Wojskowe przyczyny klęski wrześniowej” podejmujących problematykę września 1939 r. W świetle nauki strategii, a o takie kryterium oceny doświadczeń chodzi w niniejszym opracowaniu, dotychczasowe oceny klęski wrześniowej dokonywane były albo z pozycji subiektywizmu politycznego (np. raport „Wojskowe przyczyny (…) - nosi znamiona zemsty na sanacji lub niestety, analfabetyzmu strategicznego) albo, z pozycji klasowej (propaganda radziecka i komunistów polskich).

Konieczne jest zatem dokonanie oceny przyczyn klęski wrześniowej wg kryterium nauki strategii szczególnie według „Zakresu środków obrony” ujętych w księdze VI rozdziale VI „O wojnie” C.v. Clausewitza, a także w oparciu o oceny klęski wrześniowej przez uznane autorytety strategii.

Do polityczno-strategicznych przyczyn klęski wrześniowe Polski w 1939 r. można zaliczyć:

W myśleniu strategicznym:

zlekceważenie fundamentalnych determinantów przygotowania obrony: geografii (położenia między Niemcami i Rosją) i historii (od tysiąca lat Niemcy i Rosja atakowały Polskę);
nieprzygotowanie obrony na najgorszą ewentualność (wynikająca z geografii i historii atak obu państw);
oparcie obrony Polski wyłącznie na opcji współdziałania z Francją i Anglią a więc na naiwnej wierze w trwałość i niezawodność sojuszy;
zlekceważenie nauki strategii, wynikające z „analfabetyzmu strategicznego” (określenie stanu kultury strategicznej w Polsce przez marsz. J. Piłsudskiego - 1924 r.);
chorobę zwycięstwa 1920 r. czyli oparcie doktryny wojennej na doświadczeniu wojny 1920 r. (manewr - środek zwycięstwa) co proroczo sygnalizował marsz. J. Piłsudski: „…zwyciężyć i polec na laurach - to klęska”;
niewypracowanie narodowej (samodzielnej) strategii obrony (spóźnioną próbą było Studium planu strategicznego Polski przeciw Niemcom z 1937/38 gen. T. Kutrzeby
i ppłk S. Mossora).

W wyborze i przygotowaniu środków obrony:

oparcie obrony tylko na działaniach regularnych wojsk operacyjnych (uderzeniowych);
całkowite zlekceważenie przygotowania innych oprócz wojsk operacyjnych, środków właściwych i koniecznych do obrony własnego terytorium: powszechnej Obrony Terytorialnej, umocnienia terytorium, obrony miast na podejściach oraz działań nieregularnych w masowej skali;
nieurządzenie obronne przestrzeni - brak osłony strategicznej, rejonów (linii) obronnych, obrony powietrznej;
niewykorzystanie potencjału ludzkiego do obrony militarnej - 2 mln wyszkolonych żołnierzy rezerwy.

W rezultacie bierności sojuszników, braku umocnień granicznych oraz zorganizowanej na całym terytorium Obrony Terytorialnej, polskie wojska operacyjne (tzw. masa operacyjna) przeznaczone do manewru i uderzenia zostały rozciągnięte wzdłuż granicy z Niemcami otrzymując niemożliwe do obrony przez dywizje pasy obrony - 30 - 70 km (przy normie - 7 km) - co stworzyło stronie niemieckiej bardzo korzystne warunki do przerwania cienkich linii polskiej obrony i wtargnięcia szybkimi wojskami (broń pancerna) w głąb nieprzygotowanego do ochrony terytorium Polski.

Wspomniana Finlandia w wojnie zimowej 1939/40 roku i ofensywie sowieckiej latem 1944 r. wykorzystując powszechną Obronę Terytorialną (Gwardię Narodową), masowe umocnienia terytorium oraz prowadząc działania nieregularne w masowej skali nie pozwoliła rozbić się Armii Radzieckiej dysponującą miażdżącą przewagą w ludziach, czołgach, artylerii i lotnictwie.

2.8. NAUKA DLA PRZYSZŁOŚCI POLSKI Z OKRESU II WOJNY ŚWIATOWEJ
I OKUPACJI, W TYM SZCZEGÓLNIE Z ORGANIZACJI
I FUNKCJONOWANIA POLSKIEGO PAŃSTWA PODZIEMNEGO I JEGO ARMII KRAJOWEJ

Po klęsce wrześniowej 1939 r. i zbrodniczej inwazji ZSRR Polska znalazła się pod okupacją dwóch totalitarnych reżimów, których połączył wspólny cel: zniszczenie państwa polskiego, jego kultury i elit przywódczych oraz Polski jako narodu. Nieodzownym
i podstawowym punktem wyjścia nauk dla przyszłości Polski, wynikających z czasów II wojny światowej, są ubytki terytorialne państwa z centrami polskiej kultury, nasze straty demograficzne, zniszczenie majątku narodowego, dewastacja i rozgrabienie dziedzictwa narodowego oraz środowiska przyrodniczego. W konsekwencji skutkowało to zapóźnieniem cywilizacyjnym i wieloletnią biedą narodu. Wynika to m.in. z tego, ze Rzeczpospolita Polska straciła 12 mln obywateli (straty bezpowrotne, deportacje, zmiany granic). Ubytek majątku narodowego szacowany jest na około 1 bilion $ - stanowiło to 38 % majątku narodowego. Środowisko naturalne kraju utraciło 30 % powierzchni lasów (stan przedwojenny zalesienia kraju osiągnęliśmy dopiero w 2001 r.). Straty dóbr kultury do dnia dzisiejszego są nie do określenia w ujęciu finansowym, materialnym i niematerialnym kształtowania dumy
i tożsamości narodowej. Wśród inteligencji, zwalczanej szczególnie zajadle przez okupantów, straty to ponad 30 % w każdej z grup (naukowcy, księża, lekarze, nauczyciele, oficerowie). Powyższe „hamulce” spowodowały regres cywilizacyjny narodu w stosunku do innych narodów Europy oraz utratę pozycji międzynarodowej Polski. Po wojnie praktycznie nie było rodziny, która nie straciłaby najbliższych i swojego majątku. Nie do oszacowania jest bezmiar rozpaczy ofiar i ich rodzin.

Rodzą się zatem naturalne pytania, czy wykorzystywano i wykorzystuje się doświadczenia II wojny światowej w zasobie metod działania państwa? Czy w sposób trwały są lub winny się pojawić strategie i metody działania, które zapewnia nam i następnym pokoleniom bezpieczeństwo, skuteczną obronę, minimalizację strat, mobilizację całego narodu oraz systematyczną poprawę dobrobytu ludności oraz pozycji międzynarodowej Polski w Europie i Świecie.

Wśród zdarzeń i procesów, którym winniśmy się przeciwstawić, wykorzystać lub się do nich przygotować są:

zbrodnie okupacji Polski w II wojnie światowej to kontynuacja tysiącletniego wiarołomstwa naszych sąsiadów z zachodu i wschodu oraz ich wielowiekowe współdziałanie w niszczeniu Polski a także deprecjonowaniu jej znaczenia
i państwowości. W świadomości polskich pokoleń trwale zapisało się określenie naszego kraju jako „sezonowego” i „bękarta traktatu wersalskiego”;
skuteczność i lojalność sojuszników oraz trwałość zawartych sojuszy, a także podpisanych paktów. Statystyka w historii ludzkości odnotowuje, ze tylko ok. 5 % ze wszystkich zawartych sojuszy, traktatów i paktów militarnych okazała się skuteczna. W naszym przypadku sojusznicy nawet w trakcie działań zbrojnych II wojny światowej, przy pełnym zaangażowaniu sił polskich, okazali nielojalność, bierność
i nieliczenie się z polskimi interesami. Konferencje sojuszników w Teheranie i Jałcie są dowodem i symbolem zdrady sojuszniczej wobec żywotnych interesów narodu
i państwa polskiego;
sojusze i układy z innymi nieagresywnymi czy zaprzyjaźnionymi państwami lub zmuszonymi do stosunków dyplomatycznych w końcowym stanie doprowadziły do osamotnienia politycznego i militarnego w oporze przeciwko agresorom. W rezultacie nieistotnych dla bezpieczeństwa narodowego nabytków terytorialnych pozycja międzynarodowa i autorytet państwa w przededniu agresji na Polskę został roztrwoniony i nie pozwolił na przezwyciężenie osamotnienia w latach wojny ;
wykorzystanie dorobku metod organizacji i funkcjonowania Polskiego Państwa Podziemnego. Istnienie i funkcjonowanie Państwa Podziemnego jest dowodem na ponadprzeciętne zdolności narodu polskiego organizowania się oraz przedsiębiorczości w skrajnie trudnych warunkach. Było ewenementem
w okupowanej Europie. Okazało się sprawnym organizmem, który był uznany za reprezentatywną władzę przez przygniatająca większość narodu. Struktury cywilne
i wojskowe wzajemnie się uzupełniały i wspierały. Polskie Państwo Podziemne realizowało wszelkie obowiązki państwa, od edukacji, troski o rozwój kultury, pomoc społeczną i humanitarną po walkę zbrojna. Organizowało walkę cywilną (niezbrojną formę oporu) społeczeństwa, sądownictwo, aparat ścigania przestępstw pospolitych, samoobronę zbrojną i wywiad. Kilkuletni okres funkcjonowania w warunkach eksterminacji narodu pozwolił ograniczyć straty ludności, materialne i moralne
w narodzie. Państwo dało dowód troski o ludność rdzenną i mniejszości narodowe;
organizacja struktury wojskowej w okupowanej Polsce, mimo że spóźnione okazało się wzorcowe. Wysiłek organizacyjnego „spojenia” różnych konspiracyjnych organizacji wojskowych od prawicy do lewicy polskiej, szkolenie ich i uzbrojenie skutkował efektem końcowym w zaprzysiężeniu ok. 400 tys. żołnierzy oraz wielomilionową rzeszą społeczeństwa uznających Armię Krajową za Siły Zbrojne Rzeczypospolitej, które należy wspierać materialnie, informacyjnie i moralnie;
uzbrojenie sił konspiracyjnych, którego brak był wielkim problemem wszystkich organizacji, w tym i AK. Szacunki określają, że w podstawowej jednostce taktycznej i kalkulacyjnej jakim był pluton, uzbrojenia wystarczało na 10 - 30 % stanu osobowego. Konspiracyjna produkcja, innowacyjność w wykorzystaniu różnych materiałów, zakupy, zdobywanie na nieprzyjacielu oraz zalecenia wykorzystania środków podręcznych było niewystarczające.
działalność planistyczna dowódców i sztabów AK, która stanowi „perłę” pracy sztabowej. Opracowanie planów powstania narodowego w różnych wariantach (uzależnione od sytuacji na frontach, stosunków dyplomatycznych), planu „Burza”, planów mobilizacyjnych, planów odtworzenia Sił Zbrojnych, akcji wywiadowczych, dywersyjnych i eliminacyjnych to obraz potrzeb w warunkach okupacji i wysiłku sztabowców w warunkach konspiracyjnych;
nielojalność mniejszości narodowych, które stanowiły 1/3 ludności przedwojennej Polski. Niechęć i brak identyfikacji z państwem polskim wynikała z polityki wewnętrznej II RP polonizacji lub wiązania rozwoju i znaczenia mniejszości
z ustrojem komunistycznym i państwem urzeczywistniającym ten ustrój. Taka postawa mniejszości zwiększała poczucie samotności narodu polskiego i wyzwalała żale i represalia za czystki etniczne, zdrady i rabunki ze strony mniejszości na Polakach oraz ułatwiała okupantom politykę eksterminacji narodu polskiego;
wola walki i niezłomność postawy oporu większości społeczeństwa wobec okupantów. Postawa ta jest trwałą cechą narodu polskiego potwierdzoną wielowiekową walką z wrogami państwa polskiego. Zachodzi zatem konieczność ujęcia społeczeństwa w rygor organizacji przy wykorzystaniu tego niematerialnego potencjału i przewagi nad każdym agresorem w celu uzyskania efektu synergii.
koniecznym dla bezpieczeństwa Polski, w celu zapewnienia strategicznej przewagi w obronie własnego terytorium nad agresorem (agresorami) jest stworzenie, obok wojsk operacyjnych, drugiego komponentu „Siły Zbrojnej Narodowej Polski” jakim jest powszechna Obrona Terytorialna, kontynuatorki wspaniałych tradycji Armii Krajowej.

2.9. POSTULATY ORGANIZACJI BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO POLSKI W XXI W. WYNIKAJĄCE Z NASZYCH DOŚWIADCZEŃ HISTORYCZNYCH

Sokrates (469-399): Strategia jest dobrodziejstwem bogów, bowiem stanowi dla kraju środek zapewniający mu wolność
i szczęście.

Marsz. F. Foch (1851-1929): Strategia jest nauką opartą
na fundamencie historii.

Jan Paweł II: Wolność się nie posiada… wolność się stale zdobywa… przyszłość od Was zależy… Musicie mieć siłę.

Dla Polski w XXI wieku bezpieczeństwo narodowe stanowi naczelną, egzystencjonalną potrzebę i wartość narodową oraz priorytetowy cel działalności państwa polskiego dla zapewnienia przetrwania dziedzictwa i wartości narodowych oraz tworzenia korzystnych warunków rozwoju obecnego i przyszłych pokoleń Polaków we wspólnocie narodowej
i europejskiej.

Podstawą tworzenia bezpieczeństwa narodowego jest powszechna ochrona i obrona narodowa będąca naczelną misją i obowiązkiem każdego Polaka oraz zasadniczą częścią organizacji państwa obejmującą przygotowanie społeczeństwa, zasobów i terytorium do zapobiegania, obrony, odstraszania i obrony przed zagrożeniami militarnymi i niemilitarnymi zewnętrznymi i wewnętrznymi godzącymi w interesy narodowe Polski.

Powszechna ochrona i obrona narodowa tworzy warunki sprzyjające i konieczne dla rozwoju kultury i gospodarki, narodzin i wychowywania kolejnych pokoleń Polaków oraz współpracy z innymi państwami w tworzeniu bezpieczeństwa europejskiego.

Fundamentalnymi determinantami tworzenia bezpieczeństwa narodowego Polski w XXI wieku jest nasze położenie geograficzne oraz doświadczenia historyczne. Z położenia geograficznego, o kluczowym znaczeniu dla bezpieczeństwa Europy na przewężeniu bałtycko-karpackim stanowiącym główny korytarz lądowy łączący Europę wschodnią
z zachodnią, w sąsiedztwie dwóch mocarstw o trwałych ekspansywnych dążeniach wynika dla Polski konieczność budowy niepokonalnej potęgi obronnej - jako podstawy trwałego bezpieczeństwa narodowego i europejskiego.

Z doświadczeń historii Polski w zakresie bezpieczeństwa narodowego wynikają następujące wnioski dla tworzenia bezpieczeństwa Polski:

Zagrożenia utraty bezpieczeństwa narodowego Polski stanowią:

bezbronność lub słabość militarna Polski zachęcająca wielkich sąsiadów do użycia przemocy w celu zdominowania bądź zniszczenia narodu polskiego i jego organizacji państwowej;
opieranie bezpieczeństwa narodowego nie na narodowych zdolnościach obronnych ale na sojuszach czy gwarancjach obcych państw, które z reguły są nietrwałe i zawodne;
brak przezorności i czujności narodowej wyrażające się w braku świadomości nieuchronnych zmian w sytuacji politycznej, które mogą przynieść śmiertelne zagrożenie;
słabość bądź anarchizacja organizacji państwowej wyrażająca się brakiem odpowiedzialnego przywództwa braku poszanowania prawa, upadkiem gospodarki oraz bezbronnością militarną;
analfabetyzm strategiczny wyrażający się brakiem lub niskim poziomem kultury strategicznej wśród elit politycznych i wojskowych, uniemożliwiającej wybór właściwych i koniecznych środków zapewnienia bezpieczeństwa narodowego;

Postulaty strategiczne organizacji bezpieczeństwa narodowego Polski w XXI w.:

podstawę bezpieczeństwa narodowego musi stanowić niepokonalna i odstraszającą potęga obronna, którą stanowi obronny system wojskowy składający się z dwóch komponentów wojskowych: mobilnych wojsk operacyjnych i powszechnej Obrony terytorialnej zdolny do prowadzenia działań nieregularnych w masowej skali
i obrony miast na podejściach oraz wsparcia wojskowego władz i społeczeństwa w sytuacjach klęsk żywiołowych i katastrof, a także w sytuacjach innych nieszczęść czy potrzeb;
wzmocnienie narodowych zdolności obronnych członkostwem we wspólnocie obronnej NATO, umożliwiające również Polsce współtworzenie bezpieczeństwa europejskiego, a także związanie Niemiec, obecność wojsk USA w Europie oraz odsuniecie Rosji od obecności i interwencji wojskowej w środkowej i zachodniej Europie;
stworzenie trwałego partnerstwa strategicznego z USA dla zapewnienia stałego wzrostu siły narodowej Polski do pozycji mocarstwa europejskiego;
wspieranie procesu odbudowy suwerenności państwowej wschodnich sąsiadów Polski: Ukrainy, Białorusi, Litwy, Łotwy, Estonii i Gruzji oraz zabieganie o włączenie (Ukrainy, Białorusi i Gruzji) do struktur UE i NATO;
stworzenie strategicznego partnerstwa z Czechami i innymi państwami na kierunku adriatyckim dla realizacji wspólnego, odwiecznego interesu narodowego - skutecznej przeciwwagi, zabezpieczenia interesów gospodarczych i obrony przed dominacją Niemiec;
radykalne podniesienie kultury strategicznej w Polsce, jako koniecznego
i niezastępowalnego zasobu wiedzy dla tworzenia bezpieczeństwa narodowego m.in. poprzez wprowadzenie tematyki klasyki strategii do programów studiów wyższych uczelni wojskowych i cywilnych;
prowadzić aktywną politykę historyczną mającą na celu dotarcie z wiarygodna wiedzą o historii Polski do całego społeczeństwa polskiego, w tym szczególnie do młodzieży, dla uświadomienia źródeł zapewnienia bezpieczeństwa narodowego oraz przyczyn jego utraty.

Sokrates (469-399 p.n.e.): Strategia jest dobrodziejstwem bogów, bowiem stanowi dla kraju środek zapewniający mu wolność i szczęście.

Marsz. Francji, Wielkiej Brytanii i Polski F. Foch (1891-1929): Strategia jest nauką oparta na fundamencie historii.

3. SYNTEZA STRATEGICZNA DOŚWIADCZEŃ ORGANIZACJI BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO POLSKI OD X DO XXI WIEKU

Wyniki z przeprowadzonej w pierwszym etapie badań analizy strategicznej doświadczeń organizacji bezpieczeństwa narodowego Polski obejmującej rozwiązanie ośmiu problemów węzłowych pracy pozwalają na dokonanie syntezy strategicznej tych doświadczeń. Przez syntezę strategiczną doświadczeń można zrozumieć uporządkowany w oparciu o naukę strategii, system wiedzy naukowej o organizacji bezpieczeństwa narodowego Polski. Innymi słowy synteza strategiczna stanowi uogólnienie całości doświadczeń, organizacji bezpieczeństwa narodowego Polski w wiedzę naukową odnoszącą się do specyfiki doświadczeń i uwarunkowań Polski w oparciu o powszechną naukę strategii.

Tak rozumiana synteza strategiczna tworzy wiarygodne źródło wiedzy strategicznej organizacji bezpieczeństwa narodowego Polski dla nauczenia bezpieczeństwa narodowego oraz praktyki tworzenia bezpieczeństwa narodowego Polski w XXI wieku.

Zespół autorski z pokorą, stwierdza, że dokonując syntezy strategicznej doświadczeń organizacji bezpieczeństwa narodowego Polski starał się wykorzystać i oprzeć ją na istniejących już w nauce strategii i politologii oraz cząstek takowej syntezy strategicznej sformułowanych przez wszelkie autorytety polityki i strategii - światowej (powszechnej)
i polskiej.

Klaus Neuman: Bezpieczeństwo nie jest wszystkim,

ale bez bezpieczeństwa wszystko jest niczym.

Henry Kissenger: Bezpieczeństwo jest

fundamentem wszystkiego, co czynimy.

3.1. Pojecie bezpieczeństwa narodowego Polski, jego zakres
i organizacja

Dla narodu polskiego bezpieczeństwo narodowe jest naczelną, egzystencjalną wartością i potrzebą narodową oraz priorytetowym celem narodu i jego organizacji państwowej dla zapewnienia przetrwania dziedzictwa i wartości narodowych oraz tworzenia korzystnych warunków rozwoju dla obecnego i przyszłych pokoleń Polaków.

Zapewnienie przetrwania dziedzictwa narodowego (dorobku materialnego i duchowego oraz organizacyjnego Polaków w ponad 1000-letniej historii) i wartości narodowych (życie
i byt Polaków, język i kultura narodowa, tożsamość narodowa, własne suwerenne państwo, terytorium narodowe) jest przedmiotem powszechnej cywilno-wojskowej ochrony i obrony narodowej stanowiącej podstawę tworzenia bezpieczeństwa narodowego.

Przez powszechnącywilno-wojskową ochronę i obronę narodową Polski można rozumieć naczelna misją i obowiązek kolejnych pokoleń Polaków a zarazem zasadniczą część organizacji państwa obejmująca przygotowanie społeczeństwa, zasobów i terytorium do zapobiegania, ochrony i obrony Polski przed zagrożeniami niemilitarnymi i militarnymi, wewnętrznymi i zewnętrznymi oraz przygotować do współuczestniczenia w obronie wspólnej sojuszu i wspólnoty europejskiej.

Fundamentalną i decydującą o zapewnieniu bezpieczeństwa narodowego Polski częścią powszechnej cywilno-wojskowej organizacji ochrony i obrony narodowej jest obronny system (organizacja) wojskowy składający się z dwóch komponentów: operacyjnego (wojsk operacyjnych) i terytorialnego (powszechnej Obrony Terytorialnej - współczesnego odpowiednika Armii Krajowej) wynikający z nowoczesnej strategii obrony państwa.

Taka struktura obronnego systemu wojskowego wynikająca z nowoczesnej strategii wojskowej (C.v. Clausewitza) i praktyki organizacji większości państw świata na czele ze Stanami Zjednoczonymi (wojska operacyjne i Gwardia Narodowa) zapewniająca skuteczną ochronę, odstraszanie i obronę nawet przed miażdżącą przewaga agresora (jego wojsk operacyjnym) jest niczym innym jak współczesną odmianą dobrze zorganizowanego pospolitego ruszenia Polski klasycznej X-XVI wieku, które zapewniło Polsce bezpieczny rozwój do pozycji mocarstwa europejskiego.

Powszechna cywilno-wojskowa ochrona i obrona narodowa tworzy warunki konieczne do realizacji drugiego celu, jakim jest rozwój duchowy, kulturalny, naukowy, demograficzny
i gospodarczy.

Państwo polskie, będące podmiotem polityczno-terytorialnym w stosunkach międzynarodowych jest najwyższą formą organizacji życia i funkcjonowania narodu polskiego, kondensujące energię Polaków w siłę narodową winne być zdolne chronić i bronić swe wartości narodowe oraz podążać w czołówce światowej postępu duchowego, naukowego
i gospodarczego.

Priorytetowym celem organizacji państwowej narodu polskiego jest zapewnienie bezpieczeństwa narodowego oraz wniesienie, odpowiadającego wielkości Polski i jej geostrategicznego położenia, wkładu w tworzenie bezpieczeństwa europejskiego
i globalnego.

Siła i sprawność państwa polskiego wyraża się przede wszystkim, jak Polski klasycznej X-XVI wieku, w zdolności zapewnienia wiarygodnego i skutecznego odstraszania, ochrony
i obrony przed zagrożeniami militarnymi i niemilitarnymi, wewnętrznymi i zewnętrznymi,
w uczynieniu Polski - niepokonalną.

Uczynienie Polski niepokonalną, taką jak Polska klasyczna X-XVI w., sprowadza się przede wszystkim do powszechnego przygotowania i zaangażowania wszystkich Polaków do ochrony o obrony Ojczyzny.

3.2. Determinanty (wyznaczniki) strategiczne organizacji

bezpieczeństwa narodowego Polski

Do trwałych determinantów (wyznaczników) strategicznych organizacji bezpieczeństwa narodowego Polski w XXI w. wynikających z historii Polski można zaliczyć w kolejności: geografię bezpieczeństwa narodowego, historię bezpieczeństwa narodowego, charakter narodowy Polski, Polska w walce cywilizacji, silna organizacja państwowa, silne przywództwo państwowe, sojusz w tworzeniu bezpieczeństwa narodowego oraz postęp naukowo-techniczny i moralny ludzkości.

Napoleon: Polityka państwa jest w jego geografii.

C.K. Norwid: Położenie geograficzne (…) jest pierwszą

elementarną kartą historii narodowej.

3.2.1. Geografia bezpieczeństwa narodowego Polski

Wpływ geografii bezpieczeństwa narodowego Polski celowo jest rozpatrywać w trzech obszarach znaczeniowych.

Pierwszy, to miejsce i znaczenie Polski na kontynencie europejskim. Polska zajmując obszar środka Europy w przewężeniu bałtycko-karpackim stanowiącym główny korytarz komunikacji lądowej między zachodnią a wschodnią Europą a szerzej między Europa Zachodnią a Azją stanowi wyjątkowy i kluczowy obszar dla polityki europejskiej
i globalnej. Ważność geostrategiczna Polski stwarza dla wielkich mocarstw zachętę do jej zdominowania, albo jak to nazywa prof. Z. Brzeziński „do pochwycenia” Polski. Dla Europy - jej bezpieczeństwa - słaba lub bezbronna Polska oznaczała i oznacza zachętę dla jej „zagospodarowania” i urządzenia wojskowego przez inne państwa jak również oznacza zdestabilizowanie polityczno-wojskowe Europy po stan wojen międzynarodowych
i światowych. Tylko silna Polska - przede wszystkim - wojskowo (Polska klasyczna X-XVI w., 1920) i patriotycznie (solidarność 1980-1989) oznacza konieczny i niezbędny polski wkład w stabilizację i bezpieczeństwo Europy.

Miejsce i znaczenie Polski w Europie wyznaczają konieczność aktywnego zaangażowania się jej w tworzenie systemu bezpieczeństwa europejskiego, w tym poszukiwania silnego i wiarygodnego sojusznika (sojuszników). Niestety… takich nie było
i nie ma w Europie, stąd celowość pozyskania trwałych i silnych sojuszników w takich potęgach pozaeuropejskich jak USA i Chiny. Taki postulat uzasadniony jest również schyłkiem, a właściwie upadkiem Europy jako pierwszorzędnego gracza polityczno-wojskowego i ekonomicznego w świecie.

Drugi obszar znaczeniowy geograficznego determinanta bezpieczeństwa narodowego
o fundamentalnym znaczeniu dla organizacji bezpieczeństwa narodowego Polski w XXI wieku stanowi położenie Polski w bezpośrednim sąsiedztwie Niemiec i Rosji. Te dwa europejskie mocarstwa (zał. 1), w minionym tysiącleciu wykazały nie tylko indywidualną dążność do zdominowania i zniszczenia Polski, ale także swoistą „wspólnotę interesów” we współdziałaniu w niszczeniu (rozbiorze) państwa polskiego, nawet w sytuacji rozbieżności
a nawet nienawiści politycznej między nimi.

Należy więc uznać dążność tych dwóch mocarstw do zniszczenia lub różnorakiego zdominowania państwowości polskiej za zasadniczy ponadczasowy i trwały kierunek polityki Rosji i Niemiec, niezależnie od charakteru zmian ich wewnętrznej polityki i struktury państwowej.

Z 1000-letnich doświadczeń sąsiedztwa z tymi dwoma imperialistycznymi narodami i państwami wypływa zasadniczy imperatyw strategiczny organizacji bezpieczeństwa narodowego Polski w XXI wieku: zapewnić trwałą i wiarygodną przewagę strategiczna narodowych zdolności obronnych Polski nad zdolnościami ofensywnymi obydwóch sąsiednich mocarstw (zał. 4, 5). Innymi słowy zasadniczy imperatyw strategiczny Polski, wynikający z sąsiedztwa z dwoma mocarstwami sprowadza się do zapewnienia Polsce wiarygodnej i skutecznej w odstraszaniu i obronie niepokonalności (niezwyciężalności) obronnej.

Równocześnie z budowaniem niepokonalności Polska powinna uparcie dążyć do pozbawienia Rosji zdolności imperialnych poprzez wspieranie własnymi siłami oraz wspólnoty europejskiej umacniania suwerenności i niepodległości Ukrainy, państw nadbałtyckich i Gruzji.

Najgroźniejsze dla bezpieczeństwa Polski jest dojście do współdziałania polityczno-wojskowego Rosji z Niemcami (patrz: rozbiory oraz 1 i 17 września 1939 r.). Drogą do niedopuszczenia do takiego współdziałania jest związanie interesów Niemiec siecią powiązań z Europą Zachodnią i Polską (patrz: NATO i UE) oraz obecność sił USA w Europie (w tym głównie w Niemczech), a także strategiczne partnerstwo (oprócz członkostwa w NATO) Polski z USA (patrz: takie partnerstwo USA z Japonią, Koreą Płd., Tajwanem, Turcją
i Izraelem).

Trzecim obszarem znaczeniowym geograficznego determinantu bezpieczeństwa narodowego stanowią warunki geograficzne Polski, czyli to co sama Polska stanowi w swoich granicach w sferze demograficznej (ludzkiej), przestrzennej (terytorium) oraz zasobów duchowych, sprawnościowych, organizacyjnych i materialnych.

Potencjał demograficzny Polski był, jest i będzie głównym wyznacznikiem siły narodowej Polski określającej jej miejsce i wizerunek w Europie i w świecie. Wzrost liczby ludności od ok. 1 mln w 1000 r. do obecnej liczby ok. 39 mln Polaków w kraju i ok. 20 mln Polonii poza granicami Polski - stanowi o tym, że naród polski możemy określić jako jeden z największych i najstarszych w Europie. Liczba ludności Polski stanowi o zdolnościach obronnych Polski, ponieważ czynnik ludzki, mimo postępu technologicznego, był, jest
i będzie głównym, niezastępowalnym i najbardziej twórczym środkiem obrony Polski. To umiejętność powszechnego przygotowania i organizacyjnego ujęcia w strukturach obronnych jest dla Polski jedynym źródłem i szansą zapewnienia Polsce niepokonalności jako warunku koniecznego, wiarygodnego i skutecznego odstraszania i obrony oraz wywiązania się Polski z zadań obrony wspólnej NATO.

Przyjmując (doświadczenia II wojny światowej) 10% wykorzystanie populacji ludności w obronie Polski (w strukturach elitarnych wojsk operacyjnych i w powszechnej Obronie Terytorialnej) daje to potencjał 4 mln. żołnierzy w obronie Polski - wystarczająco wiarygodny czynnik skutecznego odstraszania i obrony.

Musimy pamiętać, że potencjał demograficzny Polski - był i jest śmiertelnie zagrożony.

Utrata w ciągu minionych czterech wieków około 20 mln Polaków (polegli, zamordowani, wywiezieni) oraz zbrodnicza eksterminacja narodu polskiego przez Niemcy hitlerowskie i Rosję sowiecką w okresie II wojny światowej stanowi groźne ostrzeżenie (memento), które musi być imperatywem organizacji bezpieczeństwa narodowego Polski
w XXI wieku. To czego tak tragicznie doświadczył w przeszłości naród polski (eksterminacji)… doświadczamy obecnie na początku xxi w. w rezultacie… katastrofy demograficznej, jaką jest dramatyczny spadek dzietności kobiet (1,1/100 kobiet wobec minimum przyrostu ludności 2,1/100 kobiet), który grozi w perspektywie kilkudziesięciu lat zmniejszeniem o kilkanaście milionów populacji Polaków… i zapełnieniem tej luki przez obcych.

Na koniec refleksji demograficznych - drażliwy problem „obcych” w polskiej populacji. Deklaracja kanclerz Niemiec A. Merkel z 16.10.2010: „ Multi-kulti ist Todt” (śmierć wielokulturowości), która przerwała „poprawność polityczną” zachodniej Europy wobec samobójstwa kulturowego i demograficznego, jakie stanowi niezdolność asymilacji kulturowej milionów emigrantów w Niemczech, we Francji i innych krajach zachodnich - pozwala otwarcie mówić o tym problemie w aspekcie bezpieczeństwa narodowego Polski w Xxi w. Otóż Polska w minionym tysiącleciu wielokrotnie, a właściwie ciągle była „otwarta” dla napływu do Polski „obcych” kulturowo i etnicznie populacji, np: Żydów, Niemców, Rosjan, Tatarów, Holendrów, Ormian i Szkotów oraz „zmieszała” się w ramach Rzeczypospolitej Obydwóch Narodów z Litwinami i Rusinami. Doceniając i chyląc czoła przed znacznym wkładem tysięcy spolonizowanych Żydów i Niemców i innych przybyszów we wzbogacenie polskiej kultury, organizacji i gospodarki trzeba jednoznacznie powiedzieć, że polskie „multi-kulti” skończyło się tragicznie - upadkiem I Rzeczypospolitej, niewolą oraz zdradą Rzeczypospolitej przez nieetnicznie polskich jej obywateli w okresach śmiertelnego zagrożenia Polski.

Również Holocaust (zagłada Żydów) w Europie, w którym polscy Żydzi stanowili większość ofiar można traktować jako tragiczne niepowodzenie kilkusetletniego „multi-kulti” w Europie i w Polsce.

Obecny etniczny fenomen światowy - Polacy stanowią blisko 97% obywateli polskich (w II RP - ok. 70%) - stanowi historyczną spuściznę nieudanego otwarcia Polski dla „obcych”, jest ostrzeżeniem przed powtórzeniem tego błędu, jest również okazją do uczenia się na błędach Europy Zachodniej. Innymi słowy chodzi o rozsądna politykę imigracyjną, której celem będzie asymilacja narodowa przybyszów oraz uniknięcie tworzenia gett imigrantów w polskich miastach.

Terytorium Polski, miejsce i dom narodu polskiego jest najcenniejszą wartością, niezbędną dla życia narodowego i państwowego. Terytorium Polski, tak jak
i wszystkich innych narodów i państw, nie jest nam dane raz i na zawsze. Zdobycie przez naszych przodków swego terytorium, jego urządzenie i zagospodarowanie, obrona przed napaścią, walka o odzyskanie suwerenności stanowiły, stanowią i będą stanowić priorytetowy cel narodowy, główną misje narodową w tworzeniu bezpieczeństwa narodowego.

Obecne terytorium Polski stanowi zarazem najcenniejsze dziedzictwo narodowe, okupione milionami ofiar obrońców i zdobywców, „użyźnione” krwią, prochami i potem minionych pokoleń Polaków, ubogacone zabudową miast i miejscowości, infrastrukturą, zagospodarowaniem rolniczym, leśnym i rekreacyjnym przestrzeni.

Dominująca jest ocena polskich a przede wszystkim obcych znawców świata, że terytorium Polski stanowi w skali świata nadzwyczajna wartość i piękno ze względu na centralne położenie w Europie, bogactwo form przyrodniczych (olbrzymie równiny, tereny wyżynne i górzyste, wybrzeże morskie, naturalne zalesienie i zabagnienie, rzeki
w naturalnych łożyskach, brak pustyni, przyjazny klimat itp.), nadzwyczajne nagromadzenie bogactw kopalnych (węgiel kamienny i brunatny, miedź i srebro, siarka, sól kamienna
i potasowa, skały i minerały budowlane i inne) oraz rolnicze zagospodarowanie blisko połowy terytorium wraz z oryginalnym osadnictwem polskich wsi i miasteczek. To są właśnie te wartości i piękno polskiego terytorium, „przyciągające” od wieków agresorów dążących do pokojowego (pełzającego) czy gwałtownego (destrukcja państwa polskiego, agresja) zdominowania czy inkorporacji.

Przestrzeń terytorium Polski wyrażająca się w jej lądowej i morskiej powierzchni (314 000 km²), rozległości równoleżnikowej i południkowej (po ok. 700 km), długości granic (ok. 3500 km), w ponad 800 miastach i 60 000 miejscowościach, pokryciu lasami i zadrzewieniem ok. 30% powierzchni - stanowi największe strategiczne wyzwanie dla zapewnienia skutecznej i trwałej jego ochrony i obrony, będącej podstawą bezpieczeństwa narodowego.

To właśnie umiejętność obronnego wykorzystania przestrzeni Polski (naturalnych właściwości) oraz obronnego jej urządzenia (operacyjne przygotowanie terytorium do obrony kraju - OPOK) stanowiło i stanowi współcześnie główne źródło osiągnięcia strategicznej przewagi obrony własnego terytorium nad agresorem dysponującym nawet miażdżącą przewagą siły uderzeniowej (wojsk operacyjnych). Umocnienia terytorium wykonane przez pierwszych Piastów (drewniano-ziemne umocnienia grodów warownych i miast oraz Wały Chrobrego wzdłuż Nysy Łużyckiej i Bobru), a także znakomity system fortyfikacyjny zbudowany za panowania Kazimierza Wielkiego (około 80 kompleksów umocnień: murów obronnych, grodów i zamków obronnych) uniemożliwiały agresorom wtargnięcie, zdobycie
i utrzymanie terytorium, stwarzały znakomite warunki dla manewru i uderzenia własnym siłom uderzeniowym (ówczesnych wojsk operacyjnych - drużynom królewskich, chorągwiom królewskim), czyniły Polskę niepokonalną. Takie właśnie wykorzystanie
i urządzenie przestrzeni obronnej Polski było źródłem zapewnienia przez 300 lat bezpiecznego rozwoju Polski do pozycji mocarstwa europejskiego.

Innymi słowy - doskonałe urządzenie obronne terytorium Polski było warunkiem koniecznym osiągnięcia przez Polskę klasyczną niepokonalności.

Całkowite zaniedbania urządzenia obronnego I Rzeczypospolitej z XVII i XVIII wieku pozbawionej jakichkolwiek umocnień (odpowiadających ówczesnej sile artylerii) zostało trafnie określone przez C.v. Clausewitza mianem „bezbronnego stepu”. Niestety, ten sam błąd popełniła II Rzeczpospolita, pozbawiając wojska możliwości zwielokrotnienia ich zdolności obronnych co skutkowało „piorunująca klęską wrześniową” (określenie
gen. W. Sikorskiego).

Urządzenie obronne przestrzeni obronnej Polski w XXI wieku, bazując m.in. na doświadczenia z urządzenia obronnego terytorium RFN (gdy była państwem granicznym z Układem Warszawskim) powinno objąć przede wszystkim: gęstą sieć kompleksów koszarowo-magazynowych (baz wojskowych), umożliwiającej powszechne szkolenie wojskowe obywateli i mobilizacyjne rozwinięcie wojsk operacyjnych i Obrony Terytorialnej oraz umożliwić natychmiastowe wsparcie wojskowe dla władz i społeczeństwa w sytuacjach zagrożeń niemilitarnych (klęsk żywiołowych, katastrof technicznych itp.); gęstą sieć lotnisk (baz lotniczych) i lądowisk polowych dla samolotów i śmigłowców; podziemne ukrycia dla organów kierowania państwa, dowodzenia Siłami Zbrojnego oraz strategicznie ważnych urządzeń, zasobów i środków walki; operacyjny system zapór inżynieryjnych do alarmowego uruchomienia w sytuacji zagrożenia i agresji; system dróg, przepraw stałych i polowych umożliwiających sprawny manewr własnych wojsk operacyjnych i wzmocnienia sojuszniczego; system łączności stacjonarnej odpornej na zakłócenia i zniszczenia; baz logistycznych (materiałowych, obsługowych, szpitalnych) zapewniających wsparcie logistyczne w sytuacjach kryzysowych i wojny dla Sił Zbrojnych i społeczeństwa.

Również cywilne - urbanistyczne, gospodarcze i kulturalne urządzenie terytorium Polski stanowi równie ważny jak urządzenie wojskowe (obronne) środek strategiczny tworzenia bezpieczeństwa narodowego Polski w XXI w. Chodzi głównie o to, żeby infrastruktura komunikacyjna (autostrady, koleje, lotniska, infostrady itp.) stanowiły potężne spoiwo wewnętrzne Polski, umożliwiające wszechstronny rozwój wszystkim regionom, w tym szczególnie nadgranicznym. Przykładem takiej potrzeby urządzenia jest brak (2010 r.) bezpośredniego (w możliwie prostej, najkrótszej linii) połączenia autostradowo-kolejowego Warszawy ze stolicą Dolnego Śląska - Wrocławiem.

Nie sposób również pominąć wielkiej roli rozwoju ośrodków naukowo-kulturalnych (uczelni wyższych, teatrów, filharmonii, ośrodków RTV) w podtrzymywaniu i krzewieniu polskiej nauki i kultury zgodnie z tezą słynnego geografa II RP R. Umiastowskiego: „najlepsza ochroną granic jest świadomość narodowa”.

Cyceron: historia - świadek czasu, światło prawdy, nauczycielka życia, zwiastunka przyszłości.

C.K. Norwid: historia nie tylko jest wiadomością, ale i siłą nawet.

Marsz. F. Foch: strategia jest nauka opartą na fundamencie historii.

3.2.2. Historia bezpieczeństwa narodowego Polski

Refleksja historyczna albo myślenie historyczne stanowi wyjściową i podstawową metodą myślenia (rozumowania) strategicznego o organizacji bezpieczeństwa narodowego Polski, gdyż stanowi jedyne i wiarygodne źródło o środkach zapewnienia bezpieczeństwa narodowego Polski - ich skuteczności lub zawodności doświadczonej
w ponad 1000-letniej historii Polski. Doświadczenia historyczne Polski, okupione milionami ofiar, bezmiarem grabieży i poniżenia pozwalają - z jednej strony - poznać strategiczne środki zapewnienia bezpieczeństwa narodowego, a z drugiej - uniknąć powtórzenia tragicznych błędów. Innymi słowy - doświadczenia historyczne „wyjaśniają wszystko”
z obszaru organizacji bezpieczeństwa narodowego Polski, a zarazem mają „najlepszą moc dowodzenia”, czyli zweryfikowania (sprawdzenia) słuszności wykonceptowanych rozumowo założeń (poprzez sprawdzenie w historii czy takowe już „próbowano” i z jakim skutkiem).

O przydatności i wiarygodności doświadczeń historycznych Polski w organizacji bezpieczeństwa narodowego świadczy chociażby porównanie środków skutecznej strategii bezpieczeństwa Polski klasycznej X-XVII wieku (powszechna obrona całego społeczeństwa, działania nieregularne, umocnienie terytorium, obrona miast i ważnych rejonów, dwukomponentowa struktura sił zbrojnych) ze środkami nowoczesnej strategii wojskowej C.v. Clausewitza ujętymi w „O wojnie” wydanej w 1832 roku, a także ze środkami obrony (i wyzwolenia) państw w XIX i XX wieku. Te środki są takie same, mimo różnej nazwy (polskiej i „clausewitzowskiej”).

Myślenie historyczne w organizacji bezpieczeństwa narodowego to również spełnienie jednej z podstawowych dyrektyw strategicznych - poznania dobrze potencjalnych przeciwników oraz Polski i Polaków jako warunku osiągnięcia przewagi strategicznej.

W XXI wieku poznanie doświadczeń historycznych Polski w organizacji bezpieczeństwa narodowego jest również konieczne do przełamania polskiego kompleksu niemożności tzw. filozofii niemożności wywodzącej się z klęski 1939 r. i klęski Powstania Warszawskiego a wzniecanej i podtrzymywanej przez zaborców i komunistów w okresie PRL-u. Klęsk, których przyczynami były błędy kierownictwa II RP i AK a nie niemożność.

Filozofii niemożności Polski zapewnienia bezpieczeństwa narodowego należy przeciwstawić wiarę w możliwości i zdolności narodowe Polski klasycznej X-XVII wieku, zwycięstwo 1918-1920 oraz światowy sukcesu 10-milionowej Solidarności - ostatniego Powstania Narodowego - w odesłaniu na śmietnik historii komunizmu w Polsce i Europie.

Doświadczenia Polski w organizacji bezpieczeństwa narodowego powinny stanowić również podstawę do prowadzenia w XXI w. polityki historycznej - rozumianej jako wykorzystanie doświadczeń historycznych do motywowania społecznego wysiłku
i argumentacji tez politycznych w polityce wewnętrznej i zagranicznej.

Sun Tzu: Poznaj dobrze wroga i poznaj dobrze siebie, a w stu bitwach nie doznasz klęski.

Napis na świątyni delfickiej: Gnóthi sautón (poznaj samego siebie).

J. Nowak-Jeziorański: Największym zagrożeniem dla Polski, ale i największą szansą obecnie są sami Polacy - dziedziczone cechy naszego charakteru narodowego.

3.2.3. Charakter narodowy Polaków

Doświadczenia tysiąclecia historii Polski jednoznacznie wykazały, że tylko powszechne (ogólnonarodowe) zaangażowanie Polaków w jej ochronę i obronę bądź wyzwolenie jest jedynym, niezastępowalnym środkiem tworzenia bezpieczeństwa narodowego. Pomost historyczny - powszechnego pospolitego ruszenia Polski klasycznej X-XVII wieku i powstanie 10-milionowej „SOLIDARNOŚCI” z lat 80-tych XX w. jest jakże wymownym dowodem słuszności powyższej tezy.

Niestety upadek I Rzeczypospolitej - anarchia, jej rozbiór i niewola narodowa to również wymowny dowód na to, że odwrócenie się Polaków od troski, współudziału
i współodpowiedzialności w tworzeniu bezpieczeństwa narodowego było główna przyczyną tych tragedii narodowych.

Źródło sukcesów i przyczyna klęsk tkwi w naszym charakterze narodowym, które można określić jako względnie trwałe cechy kolejnych pokoleń Polaków, wyróżniające nas od innych narodów, wyrażające się w preferowanych wartościach, postawie wobec innych ludzi i wobec państwa oraz w stopniu zaangażowania i odpowiedzialności za wspólne dobro narodowe i państwowe.

Za najcenniejszy, w kontekście tworzenia bezpieczeństwa narodowego Polski, walor - cechę charakteru narodowego Polaków można uznać nasze umiłowanie życia w wolności (osobistej, narodowej, religijnej), niepodawanie się zniewoleniu oraz gotowość poniesienia ofiar w tym życia w obronie bądź odzyskaniu wolności.

Umiłowania wolności towarzyszy polski patriotyzm - umiłowanie Ojczyzny - wyrażający się w szacunku do dziedzictwa i wartości narodowych w dumie bycia Polakiem
i gotowości pomnażania dorobku narodowego oraz obrony Ojczyzny.

Trzecim walorem charakteru narodowego jest olbrzymia zaradność, pracowitość i aktywność oraz wytrwałość Polaków w budowie lub odbudowie gospodarstwa i kultury narodowej w połączeniu ze zdolnością korzystania z dorobku innych kultur i narodów. Cechy te mają odniesienie do pracy Polaków „na swoim” (gospodarstwie rolnym, warsztacie, firmie) i dla Ojczyzny bądź Ojcowizny, a nie w charakterze niewolnika lub dla obcego państwa.

Wymienione walory charakteru narodowego Polaków były źródłem fenomenów stworzenia narodu i państwa polskiego, przyjęcia chrześcijaństwa, skutecznej obrony młodego państwa polskiego, zbudowania mocarstwa europejskiego (politycznego, kulturalnego, gospodarczego, militarnego, naukowego i tolerancyjnego religijnie), poświęcenia i heroizmu Powstańców dążących do odzyskania wolności, olbrzymiego wysiłku odbudowy państwa po I i II wojnie światowej i po obaleniu komunizmu.

Do naszych słabości narodowych, które doprowadziły do upadku I i II Rzeczypospolitej można zaliczyć przede wszystkim egoistyczne pojmowanie wolności - jako wolności bez obowiązków i odpowiedzialności za dobro wspólne - za siłę i przyszłość Ojczyzny. Przesadny egoizm i indywidualizm Polaków wyraża się w nieumiejętności wspólnego działania na rzecz wspólnoty lokalnej bądź narodowej. Gorzkie słowa C.K. Norwida: „jesteśmy żadnym społeczeństwem. Jesteśmy wielkim sztandarem narodowym (…) Polska jest ostatnia na globie społeczeństwa a pierwszy na planecie naród (…)” oddają istotę naszej słabości.

Drugą cechę naszego charakteru narodowego będącą przyczyną tragedii narodowych jest powszechny brak przezorności narodowej, wyrażający się w przeszłości i.. współcześnie wypowiedziami naszych „przywódców”: „Polska jak nigdy jest bezpieczna… Polsce nic nie zagraża” itp. Wybitny żołnierz i pisarz A. Fredro tak trafnie ujął tą naszą słabość narodową we fraszce: „nie pomoże męstwo, gdzie przezorność mała, samobójcze skłonności Polska ma i miała”.

A przecież od tysięcy lat mądre narody kierują się zasadą: „mądry człowiek liczy się
z najgorszym i doświadcza najlepszego” (chińskie). Również nauka strategii opiera się na dyrektywie: „przygotuj swoją strategię na najgorszą ewentualność”.

Trzecią naszą słabością narodową, ujętą jako przestrogę dla innych narodów
w największych dziełach strategii oraz w ocenach największych strategów i która również obecnie „triumfuje” w Polsce jest nasza naiwność w traktowaniu sojuszy - podwójnie błędnie - raz, jako czegoś trwałego i niezawodnego a dwa, jako podstawy (oparcia) naszego bezpieczeństwa narodowego.

Ta słabość narodowa a właściwie analfabetyzm polityczny i strategiczny naszych „elit” przywódczych i wojskowych skutkowała i skutkuje „usypianiem strategicznym” demobilizacją wysiłek narodowy na rzecz bezpieczeństwa narodowego oraz rozbrojeniem.

Ponieważ charakter narodowy „jest względnie trwały”, czyli może podlegać zmianie, chodzi o to aby w polityce i strategii bezpieczeństwa narodowego w XXI w. określić cele
i wybrać środki umożliwiające podtrzymywanie i wzmocnienie pozytywnych, z punktu widzenia bezpieczeństwa narodowego, cech narodowych, takich jak umiłowanie wolności, patriotyzm i wojowniczość (rycerskość, szlacheckość) oraz eliminować negatywne cechy - egocentryzm, brak troski o państwo, uchylanie się od służby wojskowej, brak przezorności. Innymi słowy chodzi o takie kierowanie państwem, które pozwoli w pełni wyzyskać potencjał wszystkich Polaków w tworzeniu bezpieczeństwa narodowego. Istotę takiego działania tak ujął nasz wielki poeta i patriota C. K. Norwid: „idzie o zorganizowanie Patriotyzmu (…) tym sposobem otrzyma się najważniejszy owoc… owoc zorganizowania poświęcenia i patriotyzm, czyli podniesienia go do dziesiątej potęgi w skutkach”. Drogę ku temu wskazał nasz wielki mąż stanu i żołnierz Jan Nowak-Jeziorański: „priorytetowym zadaniem jest wychowanie młodzieży w duchu naszych tradycyjnych wartości”. To wychowanie młodzieży powinno być realizowane w szkole i na studiach - przede wszystkim w zakresie wychowania nawyków zorganizowani, działania w zespole na rzecz ochrony i obrony Polski, w wojsku - w zakresie powszechnego przygotowania wojskowego młodzieży do obrony Ojczyzny oraz w zakresie sprawności wspólnego działania, dyscypliny, posłuszeństwa i odpowiedzialności za Ojczyznę, Ojcowiznę, za swoich bliskich i siebie.

3.2.4. Polska w walce cywilizacji

Zderzenie a właściwie walka cywilizacji owych ponadnarodowych
i ponadpaństwowych „odłamów ludzkości” (określenie F. Konecznego) jest głównym ponadpolitycznym źródłem nieustających konfliktów i wojen oraz najważniejszym, ponadczasowym determinantem organizacji bezpieczeństwa narodowego
i międzynarodowego.

Samuel P. Huntington określa cywilizacje jako „najwyższy kulturowy stopień ugrupowania ludzi i najszersza płaszczyzna kulturowej tożsamości (…) określana jest zarówno przez wspólne elementy, jak język, historia, religia, obyczaje, instytucje społeczne, jak i subiektywną samoidentyfikacje ludzi”. Z kolei prof. F. Koneczny określa cywilizacje jako „metodę ustroju życia zbiorowego (…) to suma wszystkiego, co pewnemu odłamowi ludzkości jest wspólnego, a zarazem suma tego wszystkiego, czym się taki odłam różni od innych”.

Opoką każdej cywilizacji jest jej religia, która wyznacza trwały system wartości dla kolejnych pokoleń oraz ukazuje wizję pochodzenia, sensu życia ziemskiego, a także losu człowieka po śmierci. Polska po wejściu do cywilizacji łacińskiej - zachodniej) poprzez chrzest w 966 r. stała się jednym z głównych narodów i państw, na którym opierała i opera się ta cywilizacja, zyskując miano „przedmurza chrześcijaństwa”. Ponad 1000-letnia historia Polski to nie tylko historia rozszerzania cywilizacji zachodniej (Prusy, Litwa), ale także przede wszystkim jej wielowiekowa obrona przed naporem bądź agresją innych cywilizacji turańskiej (Mongołowie), islamskiej (Turcy), rosyjsko-turańskiej oraz niemiecko-bizantyjskiej.

W obronie cywilizacji zachodniej Polska z jednej strony poniosła olbrzymie ofiary ludzkie i materialne zapewniając ochronę i rozwój kulturalny oraz gospodarczy krajom Europy Zachodniej, a z drugiej strony wzmocniła swą tożsamość narodową, w której chrześcijaństwo, a właściwie katolicyzm jest jednym z głównych jej wyznaczników.

Na początku XXI w. dominująca w świecie w drugiej połowie XX wieku konfrontacja polityczno-wojskowa została zastąpiona konfrontacją cywilizacyjną demokracji zachodnich
z fundamentalizmem islamskim czego przerażającym symbolem stał się jego atak terrorystyczny na symbole potęgi świata Zachodu 11.09.2001 r. Nie bez racji konfrontacja ta nazywana jest „III wojna światową”, a Polska bierze w niej udział w operacjach wojskowych
w Iraku i Afganistanie Wszystko wskazuje na to, że ta wojna cywilizacji zdominuje XXI wiek.

Równocześnie Zachód poniósł klęskę w próbach narzucania swych największych wartości kulturowych - religii chrześcijańskiej i demokracji w krajach Azji (wcześniej
w krajach Afryki). Ale największą klęskę w walce cywilizacji poniosła już Europa Zachodnia. Chodzi o powszechną laicyzację i upadek wiary chrześcijańskiej - będąca opoką cywilizacji zachodniej - co w połączeniu z inwazją islamu w postaci blisko 20 mln emigracji z krajów islamskich grozi „zastąpieniem” chrześcijaństwa islamem, a tym samym upadkiem cywilizacji zachodniej w Europie Zachodniej,

W takim stanie walki cywilizacyjnej w Europie, przed Polską stoją wyzwania nie tylko jak mądrze obronić się przed podobnym napływem emigrantów do Polski (jaki spotkał kraje Europy Zachodniej), ale również wzięcie udziału w misji reewangelizacji Europy Zachodniej co postulował Jan Paweł II a obecnie Benedykt XVI. W skali globalnej największą szansą ocalenia cywilizacji zachodniej jest wytrwałość Stanów Zjednoczonych w krzewieniu i obronie wartości Zachodu w Świecie… ale również w społeczeństwie amerykańskim również dotkniętym naiwną, chorobą wielokulturowości.

Deklaracja kanclerza Niemiec Angeli Merkel z 16.10.2010 o fiasku wielokulturowości w Niemczech („multi-culti ist Todt”) i konieczności polityki „przewodniej kultury”, jest bardzo ważnym, chociaż spóźnionym dla Europy Zachodniej, przełomem w obronie cywilizacji zachodniej w Europie. Ta deklaracja, jest również potwierdzeniem trafności tez
i praw walki cywilizacji sformułowanych ponad pół wieku przez prof. F. Konecznego, które winniśmy wykorzystać w organizacji bezpieczeństwa narodowego Polski w XXI w,

Arystoteles: Celem państwa jest zatem szczęśliwe życie,
a reszta to środki do tego celu wiodące.

Marsz. J. Piłsudski: Poważnymi przeszkodami w budowie państwa polskiego będzie: nasza abnegacja państwowa i nasza państwowa kultura.

Parę pokoleń minąć musi, zanim stworzy się znowu państwowa kultura polska.

3.2.5. Silna organizacja państwowa

Państwo jest najwyższą formą organizacji życia narodowego, a zarazem podstawowym podmiotem polityczno-terytorialnym stosunków międzynarodowych.

To państwo poprzez jego instytucje: prawo, władzę, administrację, szkolnictwo, gospodarkę i armię ma możliwość ukierunkować oraz wyzyskać energię i zdolność Polaków dla zapewnienia bezpieczeństwa narodowego - przetrwania i tworzenia korzystnych warunków rozwoju dla obecnego i przyszłych pokoleń Polaków.

Z doświadczeń historii Polski jednoznacznie wynika, że tylko silna i sprawna organizacja państwowa jakim była Polska klasyczna X-XVI Piastów i Jagiellonów była w stanie zapewnić, w tak trudnym położeniu geostrategicznym i geopolitycznym, skuteczną ochronę i obronę narodową warunkującą rozwój kultury, nauki, gospodarki i tolerancji religijnej do poziomu mocarstwa europejskiego i miana jednego z najbardziej kulturalnych narodów Europy (ocena H.v. Moltkego) i świata (ocena Erazma z Rotterdamu).

Fundamentalnym wyznacznikiem silnej organizacji państwowej Polski był sprawny (skuteczny i ekonomiczny) obronny system wojskowy Polski klasycznej, który był nie tylko rezultatem „szczególnych starań ówczesnych kierowników państwa polskiego” o obronę kraju i armię, ale także wyboru trafnej strategii obrony, zapewniający przewagę obronną Polski, zapewniającej jej niepokonalność.

Niestety, słabnięcie państwa polskiego już w XVII wieku (bezsilna władza, słaba armia najemna, na którą nie było zresztą pieniędzy, odwrócenie magnaterii i szlachty od państwa) skutkowało utratą bezpieczeństwa i najazdami sąsiadów a w XVIII wieku za „rządów” niemieckiego (saskich) pochodzenia królów Augusta II i Augusta III nastąpił kompletny moralny, organizacyjny i wojskowy rozkład organizacji państwowej. Stan tej „organizacji” państwowej a właściwie anarchii trafnie uwiecznił C.v. Clausewitz w „O wojnie” mianem „bezbronnego stepu… drogi publicznej dla obcych wojsk”. To słabość państwowości polskiej, jej bezbronność sprowokowała (zachęciła), a można nawet stwierdzić, że zmusiła do jej rozbioru przez wielkich sąsiadów.

Okres II Rzeczypospolitej (1918-1939) to dwojakie dziedzictwo, dwojaka bezcenna nauka dla tworzenia bezpieczeństwa narodowego w XXI w. Pierwsza, to fenomenalna siła, zdolność i wytrwałość Polaków w odbudowie, niemal od zera polskiej państwowości, która kierowana geniuszem marsz. J. Piłsudskiego potrafiła odeprzeć inwazję sowiecką chroniąc Polskę i Europę przed zalewem bolszewizmu. To również nadzwyczajny wysiłek społeczeństwa w odbudowie tożsamości narodowej, szkolnictwa, administracji i gospodarki. Innymi słowy z dokonań społeczeństwa II Rzeczypospolitej w odbudowie państwowości winniśmy wynieść optymizm i wiarę w zdolności państwowotwórcze Polaków.

Drugie, niestety tragiczne, dziedzictwo II Rzeczypospolitej to rażący „analfabetyzm strategiczny” (określenie marsz. J. Piłsudskiego z 1924 r.) w przygotowaniu obronnym Polski, skutkujący, mimo olbrzymiego wysiłku społeczeństwa na rzecz wojska i olbrzymiego bohaterstwa polskiego żołnierza, „piorunującą klęską wrześniową” w 1939 r. (określenie gen. W. Sikorskiego z 1942 r.).

Przyczyną tej klęski było całkowite zlekceważenie właściwej, nowoczesnej strategii obrony własnego terytorium (źródła sukcesu niepokonalności Polski klasycznej X-XVII w.). Stanowiło to złamanie prawidłowości strategicznej: „potencjał bez strategii jest niemalże tak samo pozbawiony znaczenia, jak strategia bez potencjału”. Innymi słowy Polska w przygotowaniach obronnych, opierając się na sojuszu z Francją przygotowała tylko jeden, ofensywny (uderzeniowy) środek obrony - wojska operacyjne (dywizje piechoty, brygady kawalerii), który wobec wielokrotnej przewagi liczebnej i technicznej (ich wojsk operacyjnych) Niemiec i ZSRR nie miał jakichkolwiek szans nie tylko zapewnić skuteczna obronę ale nawet zapewnić osłony strategicznej (powstrzymywania bądź sparaliżowania natarcia agresorów) wzdłuż ponad 5000 km granic - pozbawionych umocnień. Polska nie wykorzystała i nie przygotowała do obrony środków nowoczesnej strategii obrony, wynikających z „naturalnej przewagi” (określenie C.v. Clausewitza), jaka ma obrońca własnego terytorium, a które stanowią: powszechna Obrona Terytorialna, przestrzeń
i umocnienie terytorium, współudział całego społeczeństwa w obronie, działania nieregularne w masowej skali, przygotowanie się (stworzenie warunków) do wsparcia sojuszniczego. Błędnym było również kompletne „nieprzygotowanie się na najgorsze” (dyrektywa strategiczna) - czyli na wtargnięcie i okupację, stawiając społeczeństwo w sytuacji konieczności organizacji Polskiego Państwa Podziemnego i jego Armii Krajowej (współcześnie Obrony Terytorialnej) dopiero w warunkach straszliwej okupacji.

Nauka płynąca dla organizacji bezpieczeństwa narodowego Polski w XXI w. z klęski 1939 r. to, absolutna konieczność wykorzystania „dobrodziejstwa bogów” (z sentencji Sokratesa) czyli nauki strategii jako wyjściowego i fundamentalnego zasobu i narzędzia budowy silnego państwa.

Na podsumowanie prezentacji konieczności posiadania przez Polskę silnej organizacji państwowej - jako jednego z podstawowych determinantów bezpieczeństwa narodowego warto przedstawić wskazania w tym względzie dwojga wielkich mężów stanu. Kobieta, jedna z największych polityków końca XX w., która odbudowała z zapaści siłę polityczną i gospodarczą Wielkiej Brytania i walnie, we współdziałaniu z Janem Pawłem II
i Ronaldem Reaganem, przyczyniła się do upadku komunizmu w Europie i zwycięstwa „Solidarności” w przemówieniu w Senacie III RP (4.10.1991) stwierdziła: „wolna przedsiębiorczość, własność prywatna i silne podstawy moralne pozwolą Polsce skutecznie przeprowadzić reformy. Dochodzi do tego również silna obrona wojskowa, ideały liberalne
i instytucje demokratyczne, jeśli mają przeżyć; muszą być bronione siłą. Tragedie, których Polska doznała, wynikały stąd, że wasi drapieżni i agresywni sąsiedzi mieli znaczną militarną przewagę (...) Jedynym sposobem utrzymania pokoju i wolności jest zapewnienie pokojowo nastawionym demokratycznym państwom militarnej przewagi nad państwami agresywnymi
i siejącymi niezgodę”.

Z kolei wielki polski bohater Polskiego Państwa Podziemnego i jego Armii Krajowej, wielki polski mąż stanu podtrzymujący, jako dyrektor Radia Wolna Europa, przez kilkadziesiąt lat wiarę i wolę społeczeństwa polskiego w odzyskanie wolności i suwerenności, główny promotor obok prof. Z. Brzezińskiego, przyjęcia Polski do NATO w swej ostatniej przez śmiercią książce - swego rodzaju jego testamentem politycznym i przesłaniem do Polaków stwierdził m.in.: „Powszechnie przyjętym kryterium bezpieczeństwa jest własny potencjał obronny połączony z układami sojuszniczymi zapewniającymi skuteczne odstraszanie potencjalnego napastnika (...) Drugim elementem bezpieczeństwa jest pokój wewnętrzny zapewniający bazę konstytucyjnego porządku prawnego (...) Utrzymanie wewnętrznej stabilności jest podstawowym zadaniem państwa (...)”.

Dla organizacji bezpieczeństwa narodowego Polski w XX wieku bezcennym przesłaniem sprzed blisko 500 lat są słowa „polskiego Machiavellego” A. Frycza-Modrzewskiego, który w jakże trafnie i... aktualnie zatytułowanym dziele: O poprawie Rzeczypospolitej w jej trzecim rozdziale: Jak Rzeczypospolitą w trwaniu po wieczne czasy zachować postulował - „Aby Rzeczpospolita w całości i godności zawsze mogła pozostać, trzeba do tego trzech rzeczy:

uczciwych obyczajów,
sprawiedliwych sądów,
i biegłości w sztuce wojennej.

Te trzy rzeczy do tego się sprowadzają, że dzięki biegłości w sztuce wojennej Rzeczpospolita od nieprzyjaciół granic swoich obroni, a dobre obyczaje i sprawiedliwe sądy zapewniają jej porządek, dostatek spokój wewnętrzny”.

N. Machiavelli: Mieć przez długi okres pierwszorzędnego przywódcę, jest jednym
z największych możliwych rodzajów szczęścia.

F. Koneczny: Nie ma innej drogi dla rozwoju, jak naśladowanie jednostki wybitnej przez jednostki następne.

Napoleon: Armia baranów, na czele której stoi lew, zwycięży armię lwów na czele której stoi baran.

3.2.6. Silne przywództwo państwa

Dla każdego państwa silne przywództwo, mające wizję zapewnienia mu bezpieczeństwa narodowego oraz zdolność zmobilizowania i sprawnego zorganizowania potencjału całego narodu na rzecz jego ochrony i obrony oraz zapewnienia korzystnych warunków rozwoju jest warunkiem wyjściowym i koniecznym organizacji bezpieczeństwa narodowego. Doświadczenia Polski wykazały, że ze względu na nasze słabości charakteru narodowego - dążenia do wolności bez obowiązków i odpowiedzialności aż do stanu anarchii - silne przywództwo dla Polski jest szczególnie ważnym i koniecznym warunkiem bycia bezpieczną.

Okresy bezpieczeństwa Polski, walki o niepodległość, obrony niepodległości zawsze wiązały się z silnym przywództwem państwowym, które potrafiło w tak trudnym położeniu geostrategicznym, sformułować trafną wizję i strategię, przekonać do niej elity państwowe
i społeczeństwo oraz wdrożyć je w praktykę.

Przez silne przywództwo państwowe w Polsce należy rozumieć nie tylko osoby piastujące najwyższe stanowiska państwowe jak królowie, naczelnicy państwa, premierzy czy prezydenci. Tą misję sprawowali również religijni przywódcy - Prymasi Polski, np.: Jakub Świnka, Prymas Tysiąclecia kardynał Stefan Wyszyński i Papież Polak Jan Paweł II. Niepoślednią rolę w przywództwie sprawowali dowódcy wojskowi, przy czym prawie wszyscy wielcy przywódcy polscy (królowie, naczelnicy państwa) byli równocześnie naczelnymi dowódcami (żołnierzami z powołania i z zawodu). Czołowe miejsce w panteonie polskich przywódców zajmuje tzw. Złota Hetmania XVI i XII: J. Zamojski, S. Koniecpolski, K. Chodkiewicz, J. Tarnowski, S. Żółkiewski, S. Czarniecki, J. Sobieski i inni.

Do rzędu wielkich przywódców państwowych należy zaliczyć również wielkich twórców polskiej gospodarki ze S. Staszicem i E. Kwiatkowskim na czele.

Nieoceniona i… niedoceniana jest wielka rola przywódcza artystów: F. Szopena,
A. Mickiewicza, J. Słowackiego, C.K. Norwida, H. Sienkiewicza, J. Matejki, J. Paderewskiego, M. Konopnickiej i innych.

Do cech wielkich przywódców Polski w tej całej historii można zaliczyć przede wszystkim ich wielki patriotyzm, talent albo nieprzeciętne walory intelektualne, posiadanie misji życiowej służby Polsce oraz wszechstronne wykształcenie (w tym samokształcenie), a także wielkie doświadczenie w praktyce politycznej, wojskowej, gospodarczej, pisarskiej, muzycznej itp.

Warto przytoczyć słowa Pawła Jasienicy, jednego z wielkich popularyzatorów historii Polski, charakteryzującego jednego z największych, najznakomitszego i… długowładającego przywódcę Polski - Kazimierza Wielkiego: „monarcha cieszący się sławą męża usposobionego wybitnie pokojowo, miał niemały talent wojskowy, a w dziedzinie organizacji siły zbrojnej - prawdziwy geniusz”.

Lista wielkich i silnych przywódców Polski jest długa, zaczynają ja królowie Piastowie: Mieszko I, Bolesław Chrobry, Władysław Łokietek, Kazimierz Wielki, najliczniejszą grupę stanowią wielcy królowie i hetmani XVI i XVII wieku na czele ze Stefanem Batorym i wymienionymi uprzednio hetmanami, grupę przywódców walki
o niepodległość otwiera gen. T. Kościuszko - genialny bohater i przywódca Polski i Ameryki, a kończy gen. R. Traugutt - dyktator Powstania Styczniowego, Lista wielkich przywódców Polski XX wieku jest szczególnie imponująca: marsz. J. Piłsudski, gen. W. Sikorski,
W. Witos, W. Korfanty, R. Dmowski, J. Paderewski, E. Kwiatkowski, S. Grot-Rowecki,
W. Anders, J. Nowak-Jeziorański, Z. Brzeziński, S. Wyszyński, Jan Paweł II, J. Glemp,
L. Wałęsa, W. Jaruzelski, L. Kaczyński i wielu, wielu innych.

Młode pokolenie Polaków XXI wieku może być dumne z tego, że w swej historii mamy tak liczny poczet wielkich przywódców, ma tym samym piękne wzorce osobowe dla kształtowania swojego charakteru, dla kontynuacji misji tych wielkich przywódców - służby dla silnej bezpiecznej Polski.

Niestety w swej historii mieliśmy również nieszczęście mieć za „przywódców” postacie, które C.v. Clausewitz określił mianem „geniuszy niedołęstwa”. Symbolami takiego „niedołężnego przywództwa”, które doprowadziło do upadku I Rzeczypospolitej, rozbiorów
i niewoli są blisko 70-letnie rządy Augusta II i Augusta III. Lista „niedołężnych przywódców” jest również długa, ale… raczej nieznana społeczeństwu polskiemu z racji naszej narodowej… wielkoduszności skłonnej przebaczać, a nawet wybielać odpowiedzialnych za klęski narodowe - ze szkodą dla przyszłości. Przykładem takiej pobłażliwości jest wieloletni spór o ocenę władztwa ostatniego króla Stanisława Augusta i… marsz. E. Rydza-Śmigłego. Taka pobłażliwość i brak krytycyzmu wobec złych przywódców jest wielkim błędem i zagrożeniem dla tworzenia bezpieczeństwa narodowego Polski w XXI wieku.

Doświadczenia silnego i słabego przywództwa Polski z całą mocą wymuszają określenie dróg dla wykształcenia silnych przywódców Polski oraz… uniknięcia nieszczęścia „niedołężnego przywództwa”. Drogę dla wykształcenia wielkich - cywilnych i wojskowych przywódców Polski - wskazują nam wspaniałe doświadczenia Szkoły Rycerskiej, która w okresie powszechnej demoralizacji i korupcji elity „przywódczej” upadającej Polski XVIII wieku potrafiła dać Polsce blisko 1000 przyszłych przywódców państwowych na czele z T. Kościuszką, którzy swoim patriotyzmem, wiedzą i poświęceniem rozpoczęli wielkie dzieło walki o wolną i niepodległą Polskę.

Drogę do uniknięcia „niedołężnych przywódców” Polski możemy znaleźć już
w działach klasyków strategii. Jest to bowiem wielki problem wszystkich państw, w całej historii ludzkości. Wzorem innych państw o ugruntowanej kulturze państwowej i wojskowej konieczne jest opracowanie wymogów kompetencyjnych dla osób pretendujących lub wyznaczanych na stanowiska państwowe, decydujące o organizacji bezpieczeństwa narodowego, poczynając od Prezydenta RP - najwyższego zwierzchnika Sił Zbrojnych, Premiera, Ministra Obrony Narodowej, Szefa Sztabu Generalnego WP i innych stanowisk w rządzie, gabinecie Prezydenta, w Sejmie i Senacie.

3.2.7. Postęp naukowo-techniczny a brak postępu moralnego ludzkości

Rewolucja naukowo - techniczna XIX i XX wieku, całkowicie przeobraziła życie ludzkości dając techniczne możliwości zastąpienia mozolnej pracy fizycznej elektrycznością - silnikami parowymi, elektrycznymi, spalinowymi; uciążliwej i powolnej możliwości przemieszczania się - pojazdami mechanicznymi i samolotami; powolnego przesyłania informacji - telegrafem, telefonem, telewizją i Internetem; tradycyjne źródła energii - energią jądrową. Tak olbrzymi postęp naukowo-techniczny miał i ma zasadniczy wpływ na warunki życia ludzkości, gospodarkę a najbardziej na... możliwości prowadzenia walki zbrojnej, której „zapotrzebowanie” na innowacje naukowo - techniczne było, jest i będzie głównym motorem ciągłego przyspieszenia badań naukowych i ich wdrażania w praktykę.

Słowa Jana Pawła II: „nigdy wcześniej nie dysponowano taką mocą, która jest w stanie zmienić świat w kwitnący ogród albo obrócić go wniwecz” oddaje istotę tego, co przyniósł ludzkości olbrzymi postęp naukowo-techniczny. Z jednej strony przyniósł i przynosi olbrzymią poprawę warunków życia - wyżywienia, leczenia, dostępu do informacji, przemieszczania itd., z drugiej jednak strony dostarczył ludzkości środki walki zwielokratniające nawet tysiąckrotnie (broń atomowa) możliwości niszczenia, a nawet całkowitego zniszczenia cywilizacji i życia na globie.

Niestety, doświadczenia tragedii XX wieku - „wieku wojen” wykazały, że olbrzymiemu postępowi naukowo-technicznemu ludzkości nie towarzyszył postęp moralny ludzkości - ludzie we wzajemnych stosunkach w skali narodowej i międzynarodowej
i międzycywilizacyjnej nie stali się lepsi. Wprost przeciwnie - dostępność i nadzwyczajna moc niszczenia nowoczesnej techniki stanowiła, stanowi i będzie pokusą dla zaspokojenia przy jej wykorzystaniu swych dążeń do potęgi, narzucania innym swych wartości do dominacji. Ten brak postępu moralnego wynika zarówno z niezmienności (stałości) słabości natury ludzkiej jak i z tak smutnej dla ludzkości prawidłowości, że wiedza moralna,
w przeciwieństwie do intelektualnej, nie jest addytywna tzn. nie sumuje się, nie narasta.

Dla organizacji bezpieczeństwa narodowej Polski w XXI wieku determinanty postępu naukowo-technicznego i braku postępu moralnego ludzkości oznaczają konieczność nadrobienia opóźnień cywilizacyjnych w stosunku do Zachodu. Wynikły one z wyłączenia Polski w okresie zaborów i dominacji komunizmu ze współtworzenia i korzystania z postępu naukowo-technicznego. Oznacza również konieczność włączenia się Polski do tego nieustannego wyścigu naukowo-technicznego poprzez rozwój i nakłady na naukę oraz innowacyjność i konkurencyjność polskiej gospodarki, a także współpracę z państwami
i organizacjami międzynarodowymi przodującymi w postępie naukowo-technicznym.

Brak postępu moralnego ludzkości oznacza dla Polski konieczność oparcia się
w polityce i strategii bezpieczeństwa na realistycznych i naukowych podstawach tworzenia bezpieczeństwa narodowego, które stanowi klasyka strategii na czele z dziełami
N. Machiavellego i C.von Clausewitza.

Oznacza również konieczność wykorzystania o prowadzenia narodowej polityki historycznej dla eliminacji aberracji politycznych symbolizowanych tezami: „koniec historii”, „Polska jest bezpiecznym krajem”, „NATO nas obroni” itp.

3.3. WYZWANIA STRATEGICZNE DLA ORGANIZACJI BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO POLSKI W XXI WIEKU

Z doświadczeń historycznych Polski wynika szereg wyzwań strategicznych, rozumianych jako niezbywalne potrzeby sformułowania odpowiedzi i podjęcia działań,
w zakresie organizacji bezpieczeństwa narodowego Polski w XXI wieku, wynikających ze strategicznych zagrożeń i szans zapewnienia bezpieczeństwa.

Prof. Z. Brzeziński: Będziemy żyli w świecie
pełnym zagrożeń.

3.3.1. Strategiczne zagrożenia bezpieczeństwa narodowego Polski w XXI wieku

Słabość organizacji państwowej niezdolnej zmobilizować i zorganizować energię
i poświęcenie Polaków dla odrobienia zapóźnienia cywilizacyjnego i zajęcia przez Polskę czołowego miejsca w awangardzie postępu i siły w Europie.
Zanik przezorności narodowej i reaktywna (post factum) postawa wobec zagrożenia wyrażająca się w tezach: Polska jest bezpieczna... nie zagraża nam wojna itp.
Bezbronność Polski wyrażająca się w całkowitym rozkładzie organizacji wojskowej (jak I RP) bądź analfabetyzmem strategicznym (jak II RP).
Katastrofa demograficzna Polski grożąca zmniejszaniem populacji Polaków, głównego i niezastępowalnego składnika siły narodowej oraz zalewem imigrantów.
Utrata tożsamości narodowej obecnego i przyszłych pokoleń Polaków na skutek zaniechania bądź błędnego wychowania młodych pokoleń Polaków z pominięciem tradycji, kultury i historii narodowej.
Słabość nauki polskiej niezdolnej do naukowego wsparcia polskiej polityki i strategii oraz osiągnięcia wysokiego poziomu innowacyjności, wydajności i konkurencyjności polskiej gospodarki.
Wycofanie się - polityczne i wojskowe - USA z Europy grożące kolejnymi próbami Niemiec i Rosji zdominowania Polski.
Osłabienie lub załamanie pozycji USA jako supermocarstwa globalnego grożące destabilizacją i anarchią świata.
Dekadencja i islamizacja Europy Zachodniej grożąca upadkiem cywilizacji łacińskiej (zachodniej).
Opieranie bezpieczeństwa narodowego na sojuszach i obcych siłach, a nie narodowych zdolnościach obronnych.
Laicyzacja, wzorem społeczeństw zachodniej Europy, społeczeństwa polskiego grożąca osłabieniem duchowej, społecznej i państwowej pozycji polskiego katolicyzmu i polskiego Kościoła.
Niski poziom elity politycznej, niezdolnej stworzyć wizję potęgi państwowej
i strategii narodowej oraz zmotywować i zmobilizować społeczeństwo
do nadzwyczajnego wysiłku narodowego.

3.3.2. Strategiczne szanse stworzenia trwałego bezpieczeństwa narodowego Polski w XXI wieku

1. Olbrzymi potencjał żywotności, patriotyzmu, religijności i aktywności narodu polskiego umożliwia odbudowanie suwerennej państwowości polskiej jako czołowej, jak Polska klasyczna, potęgi politycznej, gospodarczej, duchowej, kulturalnej i obronnej - dla zaspokojenia odwiecznych ambicji narodu polskiego oraz potrzeby narodów Europy - istnienia między Bugiem, Wisłą i Odrą silnego państwa - zwornika bezpieczeństwa Europy.

2. Wykorzystanie doświadczeń historycznych narodu polskiego jako bezcennego niezastępowalnego dziedzictwa narodowego dla umocnienia wiary w możliwości i zdolności Polaków do zbudowania potęgi państwowej i skutecznej jej ochrony i obrony oraz dla uniknięcia powtarzania błędów przeszłości, za które minione pokolenia zapłaciłyby olbrzymie daniny krwi, poniżenia i grabieży.

3. Aktywne członkostwo Polski w Unii Europejskiej stwarza możliwość; tak jak wejście Polski do cywilizacji łacińskiej poprzez chrzest Polski w 966 r. nadrobienia olbrzymich opóźnień cywilizacyjnych - przede wszystkim gospodarczych oraz włączenie się Polski do europejskiej czołówki postępu naukowego, gospodarczego i kulturalnego, a także umożliwi Polsce wpływanie na przyszły kształt bezpieczeństwa europejskiego.

4. Członkostwo w NATO zwiększa narodowe zdolności obronne Polski, stwarza - dopóki sojusz funkcjonuje a Polska odbudowuje swą państwowość - swego rodzaju parasol obronny, stwarzający w miarę bezpieczne warunki rozwoju oraz umożliwia Polsce wpływać na misje i organizację funkcjonowania obrony wspólnej NATO.

5. Pozostawienie Stanów Zjednoczonych w Europie i ich przywódcza rola w NATO oraz możliwość strategicznego partnerstwa Polski z USA umożliwia skuteczne powstrzymywanie mocarstwowej ekspansji naszych wielkich sąsiadów.

6. Wyniesienie strategicznej nauki z „piorunującej klęski wrześniowej” (określenie gen. W. Sikorskiego) dla zbudowania narodowej potęgi obronnej zapewniającej skuteczne odstraszanie i obronę oraz realizacje zadań obrony wspólnej NATO w oparciu o nowoczesną strategię obrony państwa ujętej w „O wojnie” C.v. Clausewitza, a także… przy wykorzystaniu doświadczeń strategii obronnej Polski klasycznej Piastów i Jagiellonów.

3.3.3. Strategiczne potrzeby w organizacji bezpieczeństwa narodowego Polski w XXI w.

1. Wykorzystanie sprzyjającej koniunktury polityczno - wojskowej w Europie, w stworzenie której naród Polski wniósł wielki wkład ofiar i wysiłku - zwycięstwo 1920 r., postawienie zapory faszyzmowi i komunizmowi, destrukcja komunizmu przez „Solidarność” - do odbudowania państwowej potęgi Polski w Europie, warunku koniecznego dla bezpieczeństwa Polski i Europy.

2. Wykorzystanie członkostwa Polski w NATO i Unii Europejskiej do nadrobienia zapóźnień cywilizacyjnych i dołączenie do europejskiej czołówki rozwoju gospodarczego
i kulturalnego oraz do kształtowania polityki i strategii europejskiej zgodnie z polskim interesem narodowym.

3. Propagowanie i wdrożenie w myślenie i działania elit politycznych i społeczeństwa kreatywnego (twórczego) podejścia do tworzenia bezpieczeństwa narodowego oraz konieczności współudziału i współodpowiedzialności wszystkich Polaków za bezpieczeństwo narodowe przy jednoczesnej eliminacji myślenia reaktywnego (działania po zaistnieniu zagrożenia), a także kompleksu niższości (tzw. filozofii niemożności) Polaków w stosunku do wielkich sąsiadów i innych narodów Europy.

4. Zmotywowanie i zmobilizowanie społeczeństwa polskiego tworzenia bezpieczeństwa narodowego poprzez sformułowanie, w oparciu o naukę i doświadczenia historyczne, wizji
i strategii bezpieczeństwa narodowego.

5. Wiarygodne (obiektywne) wykorzystanie historii Polski jako podstawowego i niezastępowalnego źródła wiedzy do kształtowania polityki i strategii bezpieczeństwa narodowego oraz wzbudzenie w świadomości Polaków wiary w zdolności naszego narodu do zapewnienia bezpieczeństwa narodowego.

6. Zbudowanie narodowych zdolności do skutecznego odstraszania i obrony oraz realizacji zadań obrony wspólnej NATO.

7. Zapewnienie wzrostu demograficznego (zatrzymanie katastrofy demograficznej) oraz wychowanie młodego pokolenia w duchu tradycyjnych wartości.

3.4. IMPERATYWY STRATEGICZNE ORGANIZACJI BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO POLSKI W XXI W.

Przez imperatywy strategiczne można rozumieć, dokonanie - na podstawie doświadczeń historycznych Polski, nauki strategii i wyzwań strategicznych - wyboru priorytetów i środków właściwych i koniecznych do wdrożenia jako naukowej podstawy organizacji bezpieczeństwa narodowego Polski w XXI wieku.

1. Fundamentem bezpieczeństwa narodowego Polski jest powszechna cywilno-wojskowa organizacja ochrony i obrony narodowej oparta na nowoczesnej strategii wojskowej C. von Clausewitza i koncepcji strategicznej obrony Polski
prof. Z. Brzezińskiego oraz na doświadczeniach potęgi obronnej Polski klasycznej, którego podstawę stanowi obronny system wojskowy składający się z mobilnych wojsk operacyjnych i powszechnej Obrony Terytorialnej (kontynuacji Armii Krajowej).

Taka powszechna cywilno-wojskowa ochrona i obrona narodowa, spełniając wizję twórców Konstytucji 3 maja 1791 (Rozdz. XI. Siła Zbrojna Narodowa. Naród winien jest sobie samemu obronę od napaści i dla przestrzegania całości swojej. Wszyscy przeto obywatele są obrońcami całości swobód narodowych) i realizując zapis Konstytucji III RP (art. 85: Obowiązkiem obywatela polskiego jest obrona Ojczyzny), tworząc niepokonalną potęgę obronną podstawę wiarygodnego odstraszania i obrony, realizacji zadań obrony wspólnej NATO oraz niezwłocznego wsparcia władz i społeczeństwa w sytuacjach klęsk żywiołowych, katastrof technicznych i innych nieszczęść oraz potrzeb.

2. Silna i sprawna organizacja państwowa Polski wyrażająca się w zdolności światłego
i patriotycznego przywództwa stworzenia wizji i strategii budowy potęgi państwowej oraz
w umiejętności przywództwa zmotywowania i zmobilizowania całego społeczeństwa do ochrony i obrony interesów narodowych. Także zmobilizowania do nadzwyczajnego narodowego wysiłku koniecznego do odrobienia ogromnego dystansu opóźnienia cywilizacyjnego od przodujących państw Zachodu i zajęcia przez Polskę czołowej pozycji
w bogactwie i sile militarnej w Europie - tak jak to zdołała osiągnąć Polska klasyczna
X-XVII wieku.

Silne i sprawne państwo polskie to takie, którego priorytetem jest zapewnienie bezpieczeństwa narodowego w oparciu przede wszystkim o narodowe zdolności ochrony
i obrony oraz o zdolności pozyskania wiarygodnych sojuszników, a także współuczestnictwa w organizacji bezpieczeństwa zbiorowego.

Wizja zapewnienia bezpieczeństwa narodowego i jego strategia muszą być oparte na myśleniu kategoriami strategicznymi w tym szczególnie na postrzeganiu przyszłości jako „zmiennej, nieprzewidywalnej, z reguły zaskakującej” oraz na kreatywnym (twórczym) podejściu do tworzenia przyszłego bezpieczeństwa narodowego a nie reaktywnym (reagowaniu na zaistniałe zagrożenia).

Silne i sprawne państwo polskie, to również a przede wszystkim takie, które opiera się na historii Polski - kontynuuje w swej polityce i strategii bezpieczeństwa narodowego doświadczenia zwycięstw, rozwoju i potęgi oraz unika błędów przeszłości, które skutkowały klęskami i tragediami narodowymi.

3. Wychowanie młodzieży polskiej w duchu tradycyjnych wartości narodowych ma decydujące znaczenie dla zachowania tożsamości narodowej oraz dla wyzwolenia
i zmobilizowania olbrzymiej energii ogółu Polaków dla ochrony i obrony narodowej oraz poświęcenia i pracy dla Polski co - w geostrategicznym położeniu Polski - ma decydujące znaczenie dla bezpieczeństwa narodowego, czego dziedzictwem są m.in. pospolite ruszenie Polski klasycznej i Powstanie Narodowe 10-milionowej „Solidarności”.

Strategiczna ranga wychowania młodzieży polskiej w duchu tradycyjnych wartości narodowych wynika na progu XXI wieku przede wszystkim z konieczności odbudowy, po blisko półwieczu destrukcji i demoralizacji komunistycznej, wartości i postaw narodowych. Również z konieczności przeciwstawienia się destrukcyjnemu wpływowi na polska, młodzież dekadencji i relatywizmu moralnego oraz patologii społecznych, które niesie tzw. kultura masowa i konsumpcyjna Zachodu - podobna do zagrożenia, które w XVI-XVIII wieku doprowadziło do zdemoralizowania Polaków i utraty tradycyjnych wartości.

Te tradycyjne wartości narodowe to przede wszystkim polski patriotyzm - rozumiany jako znajomość, przywiązanie i kontynuowania tradycji narodowych, umiłowanie Ojczyzny
i gotowość poświęcenia dla jej obrony i wzbogacenie, to rycerskość bądź szlacheckość - rozumiana jako duch waleczności, honoru, szacunku dla ludzi a szczególnie dla kobiet, to również polskie poczucie godności ludzkiej i wolności - rozumiane jako stanowcze przeciwstawianie się próbom czy usiłowaniom poniżania godności osobistej i godności Polaków oraz niewolenia.

Wychowanie młodzieży w duchu tradycyjnych wartości to zadanie przede wszystkim dla rodziców, szkoły, organizacji pozarządowych (głównie harcerstwa i Strzelca), kościoła
i wojska. Media, a szczególnie telewizja, odgrywają współcześnie olbrzymią, ale niestety raczej destrukcyjna rolę w wychowaniu młodego pokolenia Polaków - promując przemoc, konsumpcyjny styl życia i egoizm życiowy.

W procesie wychowania młodzieży w duchu tradycyjnych wartości narodowych należy wykorzystać wspaniałe doświadczenia Szkoły Rycerskiej, harcerstwa polskiego, Strzelca
i Sokoła, a także wspaniałe dzieła polskiego pisarstwa (H. Sienkiewicz, M. Konopnicka,
C.K. Norwida i innych), poezji i filmu.

Szczególną rolę w procesie wychowania młodzieży spełniają dzieła historyczne - wiarygodne i w formie przystępnej i interesującej wszystkich Polaków (np. P. Jasienica, N. Davies i in.).

Opracowanie i wdrożenie długofalowego, ogólnonarodowego programu wychowania polskiej młodzieży w duchu tradycyjnych wartości stanowi jedno z głównych wyzwań dla polityki i strategii bezpieczeństwa narodowego.

4. Troska o trwałość i pomyślność polskich rodzin oraz o dodatni przyrost naturalny to kluczowy imperatyw tworzenia bezpieczeństwa narodowego Polski w XXI wieku z uwagi na katastrofę demograficzną Polski grożącej wyludnieniem Polski, osłabieniem siły narodowej Polski a także groźbę osłabienia i destrukcji polskiej rodziny - podstawowej komórki społecznej - gdzie rodzą się Polacy i gdzie wychowuje się przyszłe pokolenie.

5. Wszechstronny rozwój gospodarczy i cywilizacyjny przy wykorzystaniu członkostwa w Unii Europejskiej mający na celu odrobienie zapóźnień oraz dołączenie do poziomu bogactwa, sprawności administracji, funkcjonowania sprawiedliwości, szkolnictwa i nauki - najbardziej rozwiniętych państw Europy Zachodniej. Tak jak rozwój gospodarczy Polski klasycznej, tak również rozwój gospodarczy Polski w XXI wieku będzie podstawą materialną bezpieczeństwa narodowego.

6. Członkostwo Polski w NATO jest istotnym środkiem wzmacniania narodowych zdolności obronnych a zarazem obowiązkiem włączenia się Polski w obronę wspólną NATO. Równocześnie trwanie sojuszu i pozostawianie wojsk USA w Europie oznacza skuteczne powstrzymanie Niemiec i Rosji przed kolejnymi próbami użycia przemocy zbrojnej przeciwko Polsce. Polska nie może powtórzyć błędów z tragicznej przeszłości i traktować członkostwa w NATO jako podstawy swego bezpieczeństwa z uwagi na: niepewność co do trwałości i wiarygodności uzyskania wsparcia sojuszu w sytuacji zagrożeń, a także z uwagi na konieczności posiadania własnej zdolności odstraszania i obrony jako warunku otrzymania wsparcia sojuszniczego.

7. Dążenie do strategicznego partnerstwa ze Stanami Zjednoczonymi, niezależnie od członkostwa Polski w NATO, jest dalekosiężną szansą (w sytuacji osłabienia, niewydolności czy rozpadu NATO wiarygodnego wsparcia Polski jako sojusznika USA)nie tylko w sytuacji zagrożenia ale przede wszystkim w procesie modernizacji gospodarki (jak
w przypadku Japonii, Korei Płd, Tajwanu, Izraela i Turcji).

Doświadczenia amerykańskiego wsparcia niepodległości Polski (I i II wojna światowa, Powstanie „Solidarności”, przyjęcie do NATO), tradycje walki Polaków o niepodległość Stanów (K. Pułaski, T. Kościuszko) oraz Polonia amerykańska - przekonują do dążenia do traktowania partnerstwa z USA jako ważnego środka strategii bezpieczeństwa narodowego Polski w XXI wieku.

8. Wspieranie suwerenności i niepodległości wschodnich sąsiadów Polski - Ukrainy, Białorusi, państw nadbałtyckich i Gruzji - stanowi żywotny interes naszego bezpieczeństwa narodowego Polski, ponieważ osłabia a nawet uniemożliwia powrót do imperialnej polityki Rosji. Ten imperatyw strategiczny - to nauka z historii, przestroga przed popełnieniem błędów Rzeczypospolitej z XVII i XVIII wieku, kiedy na wskutek słabości stracono te obszary (za wyjątkiem Gruzji) na rzecz Rosji - co uczyniło ją imperium.

Członkostwo Polski w NATO i Unii Europejskiej stwarza szansę wykorzystania siły tych organizacji w realizacji tego dążenia.

9. Edukacja historyczna i strategiczna elit politycznych i społeczeństwa oraz polityka historyczna są niezbędnymi i niezastępowalnymi środkami dla oparcia tworzenia bezpieczeństwa narodowego Polski w XXI wieku o mądrość, która wynika z doświadczenia historycznego. Chodzi również o uniknięcie powtarzania błędów, których przyczyną było
i jest w Polsce lekceważenie doświadczeń historycznych i „analfabetyzm strategiczny” (określenie marsz. J. Piłsudskiego). A dla Polski strategia, jak określił ją Sokrates „dobrodziejstwo bogów... stanowiące środek zapewniający wolność i szczęście” - tkwi właśnie w historii, w uogólnieniu doświadczeń narodu polskiego.

Zakończenie

Przedstawione w pracy rozwiązania problemów badawczych pozwoliły na sformułowanie możliwie zwięzłej syntezy strategicznej doświadczeń organizacji bezpieczeństwa narodowego Polski w jej ponad tysiącletniej historii.

Zespół autorski starał się zrealizować na polu naukowym słynną sentencję Konfucjusza: „opowiedz mi swoją historię, to ja ci przepowiem twoja przyszłość” w odniesieniu do naczelnej wartości i potrzeby narodowej oraz priorytetowego celu organizacji państwowej jaką jest bezpieczeństwo narodowe. Możemy być dumni, że nasi przodkowie już tysiąc lat temu potrafili, w podobnych a może i gorszych uwarunkowaniach geostrategicznych
i geopolitycznych, zapewnić przez stulecia bezpieczeństwo narodowe w Polsce oraz wnieść wkład w tworzenie bezpieczeństwa europejskiego.

Najwyższy czas by źródeł klęsk i upadku nie szukać w zaborczości sąsiadów lub zawodności sojuszników, lecz we własnych błędach i we własnej słabości. Wiersz znakomitego poety, historyka i jezuity A. Naruszewicza (1733-1796): Głos umarłych (1778) - „czegóż się błędny oskarżasz narodzie / zwalając los twój na obce uciski? / Szukaj nieszczęścia w twej własnej swobodzie / i bodaj na jej opłakane zyski. / Żaden kraj cudzej potęgi nie zwabił, który sam siebie pierwej nie osłabił./ stanowi trafną ocenę a zarazem ostrzeżenie dla przyszłych pokoleń.

Bibliografia

Źródła historyczne

Bazylow L. , Historia Rosji, T. 1- 2, Warszawa 1985

Bocheński A., „Dzieje głupoty w Polsce”, Warszawa 1996

Czubiński A. , Strzelczyk J. , Zarys dziejów Niemiec i państw niemieckich powstałych po II wojnie światowej, Poznań 1986

Czupkiewicz L., „Polanie zachodni i ich państwo”, Wrocław 1998

Czupkiewicz L., „Pochodzenie i rasa Słowian”, Wrocław 1996

Davies N., „Europa”, Wydawnictwo Znak, Kraków 1999

Bór-Komorowski T., „Armia Podziemna”, Bellona, Warszawa 1989

Bezat P., „Teoria cywilizacji Feliksa Konecznego, Krzeszowice 2002

Davies N. , Boże Igrzysko. Historia Polski, Kraków 1991

Engele E., Paananen L., Wojna zimowa. Sowiecki atak na Finlandię 1939 - 1940, Gdańsk 2001

Gall Anonim, „Kronika polska”, Ossolineum, Wrocław 2003

Górski G., „Polskie Państwo Podziemne 1939-1945, Toruń 1998

Jasienica P., „Polska anarchia”, Czytelnik, Warszawa 1993

Jurga T., „Obrona Polski 1939”, Warszawa 1990

Kaczmarczyk Z, Neyman S., „Reformy wojskowe i organizacje siły zbrojnej za Kazimierza Wielkiego”, Warszawa 1958

Koneczny F., „Bizantynizm niemiecki”, Warszawa 2002

Korab - Żebryk R., Operacja wileńska AK, Warszawa 1985

Kronika Thietmara, Ossolineum, Wrocław 2004

Kromer H., „Polska (...)”, Olsztyn 1984

Kuczyński S. M. , Wielka wojna z Zakonem Krzyżackim w latach 1409 - 1411, Warszawa 1987

Kukiel M., „Zarys historii wojskowości w Polsce”, Orbis, Londyn 1949

Lisiewicz D.M., „Plan Burza”, Warszawa 1990

Mistrz Wincenty Kadłubek, „Kronika polska”, Ossolineum, Wrocław 2003

„Najstarsza kronika kijowska. Powieść z minionych lat”, Ossolineum, Wrocław 2005

Piłsudski J., „Rok 1863”, Warszawa 1989

Polskie Siły Zbrojne w drugiej wojnie światowej, T. III Armia Krajowa, Londyn 1950

Porwit M., Komentarze do historii polskich działań obronnych 1939 roku, T 1-3, Warszawa 1983

„Powstanie Warszawskie. Służby w walce”, Warszawa 1999

Piłsudski J., „Rok 1920”, Tuchaczewski M., „Pochód nad Wisłę”, Łodź 1989

Salmanowicz S., Prusy. Dzieje państwa i społeczeństwa, Poznań 1987

Strzembosz T. , Oddziały szturmowe konspiracyjnej Warszawy 1939 - 1945, Warszawa 1983

Trawkowski S., „Jak powstała Polska”, WP, Warszawa 1966

Śledziński K., „Wojowie i grody. Słowiańskie Barbaricum”, Wyd. EGIS, Kraków 2008

Źródła strategiczne

Beaufre A., „Wstęp do strategii. Odstraszanie i strategia”, Warszawa 1968

Bezpieczeństwo narodowe i międzynarodowe u schyłku XX wieku, red. naukowa Davis B. Bobrow, E. Haliżak, R. Zięba, Warszawa 1997

Brzeziński Z., „O Polsce, Europie i świecie 1988-2001”, Warszawa 2002

Clausewitz v.C., „O wojnie”, Lublin 1995

Bocheński J.M., „Polski testament. Ojczyzna, Europa, Cywilizacja”, Komorów 1999

Bocheński A., Bocheński Aleks., „Tendencje samobójcze narodu polskiego”, Wrocław 1995

Friedman G., „Następne 100 lat. Prognoza na XXI wiek (Mocarstwo nad Wisłą?)”, Warszawa 2009

Frycz-Modrzewski A., „O poprawie Rzeczypospolitej”, Księga I. „O dziejach”, Kielce 1997

Kościuszko T., „Czy Polacy mogą się wybić na niepodległość”, Warszawa 1968

Nowak-Jeziorański J., „Polska z bliska”, Kraków 2003

Nowak-Jeziorański J., „Polska wczoraj, dziś i jutro”, Warszawa 1999

Kuźniar R., „Polityka i siła”, Warszawa 2005

Kuźniar R. (red.), „Między polityką a strategią”, Warszawa 1996

Machiavelli N., „Książę. Rozważania nad pierwszym dziesięcioksięgiem historii Rzymu Liwiusza”, PIW, Warszawa 1994

Kutrzeba T., Mossor S., „Studium planu strategicznego Polski przeciw Niemcom”, Warszawa 1987

Moltke v.H., „O Polsce”, Warszawa 1989

Pindel K., „Obrona Narodowa 1937-1939”, MON, Warszawa 1979

Jakubczak R., Flis J. (red.), „Bezpieczeństwo narodowe Polski w XXI wieku. Wyzwanie
i strategie, Bellona, Warszawa 2006

Sikorski W., „Przyszła wojna”, Warszawa 1984

Skarga P., „Kazania sejmowe”, Warszawa 1995

Sun Tzu, „Sztuka wojny”, Warszawa 1994

„Działania nieregularne w Polsce i Europie”, Akademia Podlaska, Warszawa 2007

ZAŁĄCZNIKI

Zał. 1 GEOGRAFIA (MAPA) BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO POLSKI

Zał. 2 HISTORIA BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO

Zał. 3 CENA BEZBRONNOŚCI POLSKI XVII - XX WIEK

Zał. 4 GŁÓWNY PROBLEM STRATEGICZNY OBRONY III RP

Zał. 5 SIŁA OBRONNA POLSKI

Por.: Napoleon: Politykę wszystkich państw wyznacza geografia.

Bocheński A., „Dzieje głupoty w Polsce”, Warszawa 1996, s. 71.

Por.: C. v. Clausewitz określił Polskę XVIII w. jako: „bezbronny step... drogę publiczną dla obcych wojsk”, [w:] „O wojnie”, Lublin 1995, s. 450.

Por.: Koncepcja strategiczna obrony Polski [w:] J. Nowak-Jeziorański, „Polska z bliska”, Kraków 2003, s. 135.

C. v. Clausewitz, „O wojnie”, księga VI, rozdział VI: Zakres środków obrony (państwa), Lublin 1995, s. 443-450.

Por.: Nowak-Jeziorański, „ Słoń i jeż”, [w:] Wprost, 19. 07. 1998 r.

Por.: Stańczyk J., „Współczesne pojmowanie bezpieczeństwa”, PAN, Warszawa 1996.

Zbiorowe „Podstawy bezpieczeństwa narodowego Polski w erze globalizacji”, AON, Warszawa 2008, s. 5.

Art. 85 Konstytucji III RP (1997): Obowiązkiem obywatela polskiego jest obrona Ojczyzny.

„Podstawy bezpieczeństwa narodowego (...) op. cit., s. 164.

Sikorski W., „Przyszła wojna”, Warszawa 1984, s. 89.

Por.: N. Machiavelli.: fundamentem każdego państwa jest dobra armia, i że tam, gdzie jej brak, trudno o dobre prawa i w ogóle o powstanie czegoś dobrego, [w:] Riklin A., „Niccolo Machiavellego nauka o rządzeniu”, Poznań 2000, s. 73.

Nowak-Jeziorański J., „Polska z bliska”, Kraków 2003, s. 127.

Riklin A., op.cit., s. 31.

Tamże, s. 72.

Bocheński A., Dzieje głupoty w Polsce, Warszawa 1996, s. 59.

Por.: R. Dmowski: Między Niemcami a Rosją nie ma miejsca na małe i słabe państwo.

„Mieć przez długi okres pierwszorzędnego przywódcą jest jednym z największych rodzajów szczęścia”, [w:] Jay A., „Machiavelli i zarządzanie”, Warszawa 1996, s. 142.

W ocenie P. Jasienicy Kazimierz Wielki to „monarcha cieszący się sławą męża usposobionego wybitnie pokoju, miał niemały talent wojskowy, a w dziedzinie organizacji siły zbrojnej - prawdziwy geniusz”[w:] „Myśli o dawnej Polsce, Warszawa 1990, s. 171.

Por.: Erazm z Rotterdamu (1467-1536) w liście do Decjusza, doradcy króla polskiego: „składam powinszowania narodowi, który - chociaż niegdyś uważany był za barbarzyński - teraz tak pięknie rozwija się w dziedzinie nauki, praw, obyczajów, religii i we wszystkim co przeciwne jest wszelkiemu nieokrzesaniu, że współzawodnicząc może z najbardziej kulturalnymi narodami świata”, [w:] R. Palacz, „Klasycy filozofii”, Warszawa 1987, s. 102.

Skarga P.., „Kazania sejmowe”, Warszawa 1995.

Frycz - Modrzewski A., „O poprawie Rzeczpospolitej”, Księga I „O obyczajach”, Kielce 1997.

C.v. Clausewitz, „O wojnie”, Lublin 1995, s. 449-450.

„Piotr I potrafił w roku 1717 zredukować stopę liczebną naszego wojska do cyfry 18000, co w proporcji do obszaru kraju jest niczym” - ocena Stanisława Augusta, [w:] Bocheński A., „Dzieje głupoty w Polsce”, Warszawa 1996, s. 138.

C.v. Clausewitz, „O wojnie”, Lublin 1995, s. 614.

Tamże, s. 620.

Por.: Marsz. J. Piłsudski: „być zwyciężonym i nie ulec to zwycięstwo, zwyciężyć i polec na laurach to klęska”.

Napoleon: Gdy cały lud chce walczyć w swojej obronie i jest uzbrojony jest niezwyciężony.

„Obrona terytorialna - komponent nowoczesnej struktury wojskowej, którego powiązanie z systemem niemilitarnym w decydujący sposób wpływa na skuteczność obrony narodowej”, „International Military and Defence Encyclopedia”, Washington 1993, t. 2, s. 2217-2218

Konstytucja USA: „dobrze zorganizowana milicja (współcześnie Homeland Defense / Obrona Terytorialna - przyp. autora) jest niezbędna dla bezpieczeństwa wolnego państwa”

Sun Tzu, „Sztuka wojny”, Warszawa 1994, s. 43,

Tak określa dawnych Polaków H.v. Moltke w „O Polsce”, Warszawa 1996, s. 12.

Tamże, s. 12-14.

C.v. Clausewitz, op. cit., s. 449.

Moltke v.H., op. cit., s. 11.

Skarga P., „Kazania sejmowe”, Warszawa 1995, s. 7.

Tamże, s. 29.

Tamże.

„Tadeusza Kościuszki wskazania obywatelskie”, Warszawa 1992, s. 11.

Tamże, s. 15.

Piłsudski J., „Myśli, mowy i rozkazy”, Warszawa 1989, s. 27.

J. Nowak-Jeziorański, „Polska wczoraj, dziś i jutro”, Warszawa 1998, s. 211.

Tamże, s. 271.

Tamże, s. 205.

Por.: Napoleon - Polityka państwa jest w jego geografii.

Szaniawski J., „Marszałek Piłsudski w obronie Polski i Europy”, Warszawa 2008, s 141.

Sun Tzu, „O wojnie”, Warszawa 1994, s. 116.

Por.: 1. W ocenie prof. F. Konecznego, [w:] Bezuf P., „Teoria cywilizacji Feliksa Konecznego”, Krzeszowice 2002, s. 84.

2. Huntington S., „Zderzenie cywilizacji”, Warszawa 2008, s. 232.

Por.: Koneczny F., „Bizantynizm niemiecki”, Warszawa 2002.

Por.: 1. T. Kościuszko: „Prusak zawsze był wiarołomcą w każdych przypadkach.

2. „Papierfetzen” (niem. świstek papieru) - słynna wypowiedź cesarza Wilhelma II po złamaniu neutralności Belgii w 1914 r.

Por.: Churchill o Rosjanach (Fulton 5.03.46 r.): „z tego com widział podczas wojny u naszych przyjaciół
i sojuszników rosyjskich, doszedłem do przekonania, że niczego bardziej nie podziwiają oni niż siłę, I niczego bardziej nie lekceważą oni niż słabość, a zwłaszcza słabość militarną”.

Por.: H.v. Moltke: „biada temu narodowi, którego byt ma znaleźć od układu, gwarancji, którego on w swej własnej sile nie posiada”, O Polsce, op. cit., s. 79.

Szaniawski J., „Marszałek Piłsudski w obronie Polski i Europy”, Warszawa 2009, s. 105.

Szaniawski J. op. cit., s. 1.

Por.: Bocheński J.M.: „…społeczeństwo starsze cierpi na straszliwe kompleksy niższości, które nie mają żadnych podstaw. To jest bardzo groźne, to podrywa tradycję”, [w:] „Polski testament. Ojczyzna, Europa, Cywilizacja”, Komorów 1999, s. 47.

Por.: Jan Nowak-Jeziorański: „największą zasługą Marszałka było stworzenie zalążków siły zbrojnej i nadludzki wręcz wysiłek stworzenia w bardzo krótkim czasie „od 11 listopada do wojny z bolszewikami, siły zbrojnej. To była jego obsesja (…)”, „Polska z bliska”, Kraków 2003, s. 40.

C.v. Clausewitz: „najlepszą strategią polega na tym, aby zawsze być dość silnym przede wszystkim w ogóle,
a następnie w punkcie decydującym, [w:] „O wojnie, op. cit., s. 203.

Zrealizowanie naczelnej dyrektywy Sun Tzu: „zwyciężaj strategią (własną) strategię (wroga) (…) sprawą najwyższej wagi w wojnie jest rozbicie strategii wroga”, „O wojnie”, op. cit., s. 35, 36.

Por.: marsz. J. Piłsudski: „zwycięstwo w wojnie zależy w ¾ od morale wojska i społeczeństwa a w ¼ od techniki wojskowej”.

Por.: Napoleon: „cała sztuka wojenna polega na doskonałej samoobronie i zdolności szybkiego ataku”.

Kukiel M., „Zarys historii wojskowości w Polsce”, Londyn 1999, s. 301.

Nowak-Jeziorański J., „Polska z bliska”, op. cit., s. 130.

Na przykład sprowadzanie przyczyn klęski do… liczbie lub technicznej przewagi Niemiec nad Polską,
a przecież Francja i Anglia, a także ZSRR miały przewagę liczebną i techniczną nad Niemcami i… poniosły nie niniejszą klęskę niż Polska.

Por.: oceny klęski wrześniowej m.in. przez: feldmarsz. E.v. Manstaina, Liddell Harta, A. Beaufre, F.O. Miksche.

Rozpoczęto tworzenie formacji terytorialnych: brygad i batalionów Obrony Narodowej (50000 żołnierzy).

Przygotowanie umocnienia: Westerplatte, Hel, Wizna, Węgierska Górka były tylko punktami na 3000 km granicy.

Por. np. E. Engel, L. Paananen, Wojna zimowa. Sowiecki atak na Finlandię 1939 - 1940, Gdańsk 2001.

Według szacunków jest to połowa rocznego PKB Niemiec. Gdyby Niemcy miały spłacić taką sumę (bez krachu gospodarki) zajęło by to około 40 lat, [w:] Niemiecki koń trojański, www.wp.pl z 15.09. 2003 (na podstawie publikacji „Wprost”).

„Przyjmując ogólny stan sił AK w pierwszej połowie 1944 r. na 350 tys. ludzi, po odliczeniu 66 tys. żołnierzy, dla których starczyło broni, powiemy, że pozostało 284 tys. ludzi nie uzbrojonych”, [w:] Lisiewicz P.M., Plan Burza, Warszawa 1990, s. 74.

Por.: Norwid C.K. „idzie o zorganizowanie Patriotyzmu (...) owoc zorganizowania poświęcenie i patriotyzmu czyli podniesienia go do dziesiątej potęgi w skutkach”, Myśli o Polsce i Polakach, Warszawa 1993, s. 72.

Por. Konstytucja USA „dobrze zorganizowana milicja (współcześnie Obrona Terytorialna - przyp. aut.) jest niezbędna dla bezpieczeństwa wolnego państwa.

Por.: „Bezpieczeństwo narodowe Polski w XXI w. Wyzwania i strategie”, Bellona, Warszawa 2006, s. 7.

Konstytucja III RP (19997): Art. 85. Obowiązkiem obywatela polskiego jest ochrona Ojczyzny.

Por.: Z. Brzeziński: „…istnieją pewne powszechnie uznane i głęboko ugruntowane fundamentalne punkty stałe w określaniu amerykańskiej racji stanu. Myślę, że znowu jest to funkcja tych dwóch elementów, które nieustannie podkreślam: historii i geografii” [w:] „Myśl i działanie w polityce międzynarodowej”, Aneks, Warszawa 1989, s. 49.

Sun Tzu: Wojenna doktryna radzi (…) nie skupiać się na przewidywaniu ataku wroga tylko uczynić siebie niezwyciężonym, „O wojnie”, Warszawa 1994, s. 93.

Por.: 1. Fredro A.: „nie pomoże męstwo, gdy przezorność mała, samobójcze skłonności Polska ma i miała.

2. Jasienica P. „Tylko głupiec liczy na sprzyjające okoliczności”.

Por.: Nowak-Jeziorański J.: „Powszechnie przyjętym kryterium bezpieczeństwa jest własny potencjał obronny z układami sojuszniczymi, zapewniającymi skuteczne odstraszanie potencjalnego napastnika”, „Polska z bliska”, Kraków 2003, s. 127.

Por.: Prof. Z. Brzeziński, wychodząc z klasyki strategii C.v. Clausewitza przedstawił i propagował „polska koncepcję strategii obronnej opartej na dwóch równorzędnych elementach: niewielkiej, ale mobilnej dobrze uzbrojonej i nowoczesnej armii regularnej (wojsk operacyjnych) zdolnej do szybkiego manewru i operacyjnego współdziałania z NATO, oraz obronie terytorialnej opartej na powszechnej mobilizacji ludzkości wyszkolonej
w sabotażu i w walkach ulicznych i partyzanckich (obronie miast i działaniach nieregularnych - przyp. aut)”, [w:] „Polska z bliska”, op. cit, s. 135.

Por.: Wizja mocarstwowej Polski [w:] Friedman G., Następne 100 lat (…) Mocarstwo nad Wisłą?, Warszawa 2009.

Elementy nauki strategii: kategorie, metodologia, środki, tezy i dyrektywy ujęte w klasyce strategii.

Por. Arystoteles: Wiedza naukowa i umiejętności praktyczne wypływają u ludzi z doświadczenia. Doświadczenie jest poznaniem poszczególnych przypadków a wiedza jest poznaniem ogółu [w:] K. Leśniak, Arystoteles, Warszawa 1989, s. 143.

Autorytety światowej (powszechnej) polityki i strategii: Napoleon, C.v. Clausewitz, H.v. Moltke, H. Kissinger, Z. Brzeziński, G. Friedman i inni.

Autorytety polskiej polityki i strategii: A. Frycz-Modrzewski, gen. T. Kościuszko, S. Staszic, marsz. J. Piłsudski, gen. W. Sikorski, J. Nowak-Jeziorański, Z. Brzeziński i inni.

Por.: 1. Wszelkie działanie ochronne jest prewencyjne ze swej natury, to znaczy: sięgając myślą w przyszłość, przewiduje niebezpieczeństwo i stara się mu zapobiec i nie dopuścić, by się ono rzeczywiście zjawiło (…) przeciwdziałanie aktualnemu działaniu co grozi szkodą nazywamy obroną, Cz. Znamierowski, Rozważania
o państwie, Warszawa 1999, s. 60.

2. Powszechne funkcjonowanie w systemie pojęć z obszaru bezpieczeństwa narodowego terminu „ochrona” (np.: Art. 26 Konstytucji (1997): Siły zbrojne służą ochronie niepodległości państwa..) np. ochrona ludności, ochrona granic, ochrona dziedzictwa narodowego itd., który funkcjonuje również w terminologii NATO np.: ochrona wojsk, ochrona infrastruktury krytycznej itd.

Por.: J. Nowak-Jeziorański: „Powszechnie przyjętym kryterium bezpieczeństwa jest własny potencjał obronny połączony z układami sojuszniczymi, zapewniającymi skuteczne odstraszanie potencjalnego napastnika (…), Polska z bliska, Krakó 2003, s. 127.

Por.: 1. Konstytucja 3 V 1791: Naród winien jest sobie samemu obronę od napaści i dla przestrzegania całości swojej. Wszyscy przeto obywatele są obrońcami całości swobód narodowych.

2. Konstytucja III RP (1997): Obowiązkiem obywatela polskiego jest obrona Ojczyzny.

Por.: gen. W. Sikorski: „Cywilna i wojskowa organizacja obrony narodowej”, Przyszła wojna, Warszawa 1984, s. 69.

Op. cit.: Konstytucje 3 V 1791, 1997.

Por.: N. Machiavelli: „Fundamentem każdego państwa jest dobra armia, i że tam, gdzie jej brak, trudno
o dobre prawo i w ogóle o powstanie czegoś dobrego”, cyt. Za Aloesem Riklinem, Niccilo Machiavellego nauka o rządzeniu, Poznań 2000, s. 73.

C.v. Clausewitz, O wojnie, Księga VI, rozdział VI: Zakres środków obrony, Lublin 1995, s. 443-450.

Por.: marsz. J. Piłsudski: Są w życiu narodów i państw zmagania, które nigdy nie ustają. Polskę na równi
z innymi narodami oczekuje walka we wszechświatowych zapasach o pierwszeństwo w dziedzinie organizacji
i kultury, Myśli, mowy i rozkazy, Warszawa 1989, s. 35.

„Wojenna Doktryna radzi (…) polegać raczej na swojej gotowości obrony, nie skupiać się na przewidywaniu jego ataku, tylko uczynić siebie niezwyciężonym (…) niezwyciężoność zależy od moich działań, zwycięstwo od działań obydwóch stron”, Sun Tzu, Sztuka wojny, Warszawa 1994, s. 47, 93.

Por.: Napoleon: gdy cały lud chce bronić swej wolności i gdy jest uzbrojony - jest niezwyciężony.

Wpływ refleksji geograficznej i refleksji historycznej na myślenie strategiczne (kreowanie przyszłości) prof. Z. Brzeziński określił następująco: „wymowa mapy jest potęgowana przez wiedzę historyczną (…) Perspektywa taka koncentruje uwagę na ścisłej wiedzy między geografia a siłą polityczną, między terytorium a ludnością, między narodowym potencjałem a globalną strategią” [w:] R. Kuźniar (red.), Między polityką a strategią, Warszawa 1994, s. 122.

Por.: 1. Według prof. R. Kuźniara „wyjątkowość pozycji geostrategicznej Polski jest powszechnie postrzegana. Jako jeden z pierwszych dostrzegł to Mackinder, który w swej geopolitycznej wizji stosunków międzynarodowych ogłoszonej na początku tego stulecia (XX w. - przyp. aut.) uznał Europę Środkową za obszar o kluczowym znaczeniu dla panowania nad światem. Historia XX wieku - dwie wojny światowe, zimna wojna, załamanie się podziału Europy - w znacznym stopniu potwierdziła tę koncepcję (..)”. R. Kuźniar, op. cit., s. 181.

Z. Brzeziński, Plan gry. USA-ZSRR, Warszawa 1990, s. XIII.

Por. „Słynne” określenie stanu państwa polskiego w XVIII w. przez C.v. Clausewitza: „bezbronny step… droga publiczna dla obcych wojsk”, [w:] O wojnie, Lublin 1995, s. 450.

Por.: marsz. J. Piłsudski: „cechą dobrego polityka jest między innymi, że umie znaleźć silnego sprzymierzeńca”, [w:] Myśli, mowy i rozkazy, op. cit. , s. 52.

Por.: Układ Ribbentrop-Mołotow 23.08.1939 r.

Por.: marsz. J. Piłsudski: bez względu na to, jaki będzie jej rząd Rosja jest zaciekle imperialistyczna. Jest to nawet zasadniczy rys jej charakteru politycznego (…) Nie trzeba się łudzić, jeżeli nawet zawrzemy pokój - zawsze będziemy celem napaści ze strony Rosji. [w:] Myśli, mowy i rozkazy, op. cit., s. 40, 42.

Por.: gen. T. Kościuszko: Prusak zawsze był wiarołomcą w każdych przypadkach (…) Lękam się, że Niemcy dadzą początek niesnasek przyszłych. [w:] Tadeusza Kościuszki wskazania obywatelskie, Warszawa 1992, s. 10, 18.

Por.: 1. R. Dmowski: Miedzy Rosją i Niemcami nie ma miejsca na małe i słabe państwo polskie.

2. C.v. Clausewitz: najlepszą strategia polega na tym, aby zawsze być dość silnym, przede wszystkim w ogóle, a następnie w punkcie decydującym, [w:] O wojnie, op. cit., s. 203.

3. Margareth Thatcher w przemówieniu do Senatu RP (4.10.91): tragedie których Polska doznała wynikały stąd, że wasi drapieżni i agresywni sąsiedzi mieli znaczną militarna przewagę.

Por.: 1. Sun Tzu: Wojenna Doktryna radzi (…) polegać raczej ma na swojej gotowości obrony, nie skupiać się na przewidywaniu jego ataku, tylko uczynić siebie niezwyciężonym (…) niezwyciężoność zależy od nas samych, Sztuka wojny, Warszawa 1994, s. 93.

2. Napoleon: Gdy cały lud jest pod bronią i chce walczyć w obronie swej wolności, jest on niezwyciężony, Maksymy, Warszawa 1983, s. 46.

Prof. Z. Brzeziński: Bez Ukrainy Rosja przestaje być imperium i na odwrót podporządkowana sobie Ukraina, automatycznie staje się imperium, cyt. za R. Kuźniar, op. cit. s. 146.

Marsz. J. Piłsudski, marzeniem Niemiec jest doprowadzenie do kooperacji z Rosją dojście do takiej kooperacji byłoby naszą zgubą, cyt. za J. Szaniawski, Marszałek Piłsudski w obronie Polski i Europy, Warszawa 2008, s. 164.

Por.: 1. Jeden z największych geniuszy strategicznych historii feldmarsz. H.v. Moltke (1800-1890) tak wyraził swe zafascynowanie powszechną organizacją wojskową klasycznej Polski (do czego Europa „doszła” - do armii narodowej - dopiero po wojnach napoleońskich: „w razach nadzwyczajnych przedstawiała Polska niezwykłe widowisko 150-200 000 szlachty, którzy wsiadali na koń i tworzyli ogromną, lecz nieregularna armię. Zbiorowiska takie zwane były „ pospolitym ruszeniem”, O Polsce, Warszawa 1996, s. 11.

2. Gen. T. Kościuszko w oparciu o doświadczenia rewolucji amerykańskiej, gdzie powstańcy amerykańscy wywodzący się z milicji amerykańskiej (Obrony Terytorialnej) pokonali najemną (zawodową) armię ówczesnego brytyjskiego supermocarstwa postulował w czasie obrad Sejmu Czteroletniego powołania obok 100 000 armii regularnej (współcześnie wojsk operacyjnych) 100 000 milicji (współcześnie Obrony Terytorialnej). Po klęsce Powstania Kościuszkowskiego w znakomitym studium strategii dla Polski: Czy Polacy mogą się wybić na niepodległość (1800) postulował zorganizowanie miliona Polaków do powstania przeciwko zaborcom.

3. Głównym źródłem największego zwycięstwa militarnego w dziejach Polski i jednego z największych zwycięstw w dziejach świata w wojnie 1978-20 był nadzwyczajny wysiłek zorganizowania w ciągu kilkunastu miesięcy ponad milionowej armii (1,3 mln - gen. M. Kukiel).

4. Główna przyczyną, piorunującej klęski wrześniowej (określenie gen. W. Sikorskiego) w 1939 r. była niezdolność (pełnego) wykorzystania potencjału żołnierskiego Polski (ok. 5 mln przeszkolonych żołnierzy do 50 roku życia) - wykorzystano tylko ok. 1 mln.

Por.: Napoleon: Gdy cały lud jest pod bronią i chce walczyć w obronie swej wolności, jest on niezwyciężony, Maksymy, op. cit. s. 76.

Por.: Olbrzymia większość zrywanych sejmów (liberum veto) w XVI i XVII wieku była „dziełem” Litwinów i Rusinów.

Por.: „Powitanie” i współpraca z Armią Czerwoną w 1920 r. i 1939 r. oraz okupantami niemieckimi
w okresie II wojny światowej.

Por.: Sun Tzu: Terytorium jest podstawą istnienia państwa. Jak można go odstąpić, O wojnie, op. cit. s. 19.

Por.: 1. Marsz. J. Piłsudski: Jest jeden wielki pan - władca myśli wojennej i działań - to przestrzeń, którą rozważać musi każdy wódz (...) Trzeba pamiętać, że przestrzeń to wróg, którego też zmóc trzeba, Myśli, mowy
i rozkazy, op. Cit., s. 50.

2. Gen. W. Sikorski: Wszyscy ci wodzowie (Aleksander Wlk., Hannibal, Czingis-chan i Napoleon, nie uniknęli losu, którym im zgotowała wchłaniająca ich siły i osłabiająca stopniowo ich energię działania, niezwyciężona ostatecznie, gdyż nie zorganizowana należycie, a więc nie podbita przez nich przestrzeń, Przyszła wojna, op. cit., s. 254.

3. Feldmarsz. A.N. von Gneisnau: strategia jest sztuką wykorzystania czasu i przestrzeni, [w:] B. Szulc, O wojnie, wojsku i żołnierzach - dla żołnierzy, Toruń 1995, s. 164.

4. Liddel Hart: Pokonała ich (Niemców w II wojnie światowej - przyp. aut.) przestrzeń, Strategia: działania pośrednie, Warszawa 1959 , s. 381.

Por.: Sun Tzu: jeśli jesteś w stanie utrzymać wszystkie ważne strategicznie punkty na swoich drogach, możesz nie obawiać się, że wróg wkroczy, Sztuka wojny, op. cit., s. 65.

C.v. Clausewitz, op. cit., s. 450.

Gdy II RP ponownie była „bezbronnnym stepem” (bez umocnień) wielcy sąsiedzi Polski (oraz Czechosłowacja) zbudowali na granicy... z Polską olbrzymie umocnienia: ZSRR - Linię Stalina, Niemcy, m.in. Wał Pomorski, Międzyrzecki Rejon Umocniony, Umocnienia Prus, Umocnienia Linii Odry.

Por.: W USA sama Gwardia Narodowa (odpowiednik polskiej Obrony Terytorialnej) ma 3735 jednostek GN w 2700 miejscowościach (W USA jest ok. 3100 hrabstw - odpowiedników polskich powiatów).

Określenie prof. Z. Brzezińśkiego [w:] R. Kuźniar (red.), op. cit., s. 122.

Por.: płk/gen. bryg. M. Ojrzanowski: „historia jest dziedziną nauki, z której wynika zrozumienie organizacji wojska i jego doktryn. Pomaga ona w spojrzeniu z szerokiej perspektywy na zasadnicze kwestie obronności narodowej i strategii wojskowej (...) W tym znaczeniu historia daje przykłady oraz wskazówki na przyszłość (...) Celem USAWC jest rozwijanie myślenia historycznego, które w połączeniu z myśleniem koncepcyjnym, krytycznym i perspektywicznym wyrabia efektywne myślenie strategiczne”, Studia w amerykańskiej akademii wojsk lądowych, Myśl Wojskowa 2/2001, s. 92.

Por.: C.v. Clausewitz: Przykłady historyczne wyjaśniają wszystko, a w naukach opierających się na doświadczeniu mają prócz tego najlepszą moc dowodzenia, O wojnie, op. cit., s. 149.

Tamże.

Por.: Księga VI, rozdział VI: Zakres środków obrony (państwa - przyp. aut.), Sztuka wojny, op. cit., s. 443-450.

Por.: C.v. Clausewitz: środki i formy którymi posługuje się strategia są w istocie tak dalece proste, tak znane dzięki ich stałemu powtarzaniu (...), O wojnie, op. cit., s. 160.

Por.: Sun Tzu: Poznaj dobrze wroga i poznaj dobrze siebie, a w stu bitwach nie doznasz klęski, O wojnie,
op. cit., s. 43.

Por.: A. Skrabacz, Charakter narodowy Polaków a bezpieczeństwo narodowe, [w:] Bezpieczeństwo narodowe Polski w XXI wieku,

Por.: Erazm z Rotterdamu (1467-1536): Polska jest jednym z najbardziej kulturalnych narodów świata, cyt. za J. Tazbir, Spotkania z historią, Warszawa 1979, s. 64.

Por.: W 2010 r. uczestnictwo Polaków w organizacjach i stowarzyszeniach pozarządowych wyraża się wskaźnikiem 0,2 (tylko co piąty Polak) a dla porównania Duńczyka 2,6 (Duńczyk jest członkiem 2-3 organizacji).

C.K. Norwid, Gorzki to chleb jest polskość (…), Kraków 1984, s. 56.

Por.: C.v. Clausewitz, op. cit., s. 450.

Napoleon, H.v. Moltke, R. Traugutt, J. Piłsudski, W. Sikorski, J. Nowak-Jeziorańśki.

Por.: J. Nowak-Jeziorański: Strategia usypiania, Gazeta Wyborcza 23.02.2000.

Por.: marsz. J. Piłsudski: I wtedy (gdy protektorką Polski była Katarzyna II, wielkim „przyjacielem” Polski był Fryderyk Wielki… trzecią protektorką Polski była Maria Teresa) jednym z na pierwszym miejscu stawianych warunków było nie co innego, jak rozbrojenie Polski, zmniejszenie jej siły wojskowej, albowiem ten lub inny protektor-sąsiad miał przecież więcej wojska niż Polska. Z chwila zaś, gdy się ma protektora, po co wydawać pieniądze na wojsko, wystarczy ta wielka protekcja, Rok 1863, Warszawa 1989, s. 200.

Por.: H.v. Moltke:… ta zwykle tak bitwa i waleczna polska szlachta, wskutek zbytku, rozkoszy a w części
z winy samego rządu zniewieściała i straciła pierwotną swą siłę, O Polsce, Warszawa 1996, s. 49.

C.K. Norwid, Myśli o Polsce i Polakach, Warszawa 1993, s. 72.

Por.: 6.05.2010 w telewizyjnej audycji „Warto rozmawiać” (TVP1) znany poseł z Krakowa J. Gowin wypowiedział trafny postulat: Polsce potrzebne są Szkoły Rycerskie”.

Por.: Samuel P. Huntington, Zderzenie cywilizacji, Warszawa 2000.

Por.: Prof. F. Koneczny: „Każda cywilizacja póki jest żywotną dąży do ekspansji, toteż gdziekolwiek zetkną się ze sobą dwie cywilizacje żywotne, walczyć ze sobą muszą (…) Walka trwa póki jedna z walczących cywilizacji nie zostanie unicestwiona”, P. Bezat, Teoria cywilizacji Feliksa Konecznego, Krzeszowice 2002.

S. P. Huntington, op. cit., s. 51.

P. Bezat, op. cit, s. 14, 25.

N. Machiavelli: „religia stanowi najbardziej niezbędną opokę cywilizacji”, [w:] A. Riklin, Niccolo Maciavellego nauka o rządzeniu, Poznań 2000, s. 73.

Nazwy cywilizacji wg prof. F. Konecznego.

M.in.: cywilizacje nie przenikają się (tzw. multi-culti) tylko walczą ze sobą aż do unicestwienia jednej z nich; w walce cywilizacji zwycięża ta, która okazała się mniej podatna na obce wpływy, P. Bezat, op. cit., s. 105, 112.

Por.: prof. A. Targowski: „Polska była silnym państwem w czasach władców dynastii Piastów i Jagiellonów, którzy potrafili zbudować silny aparat władzy państwowej (w tym sądowniczej, wojskowej, opartej na fachowym rycerstwie i kościelnej służbie) oraz przedkładali interesy państwa nad partykularne interesy magnackiej oligarchii”, Bezpieczeństwo narodowe Polski w XXI w. Wyzwania i strategie, Warszawa 2006 r.,
s. 82.

Por.: N. Machiavelli: „fundamentem każdego państwa jest dobra armia, i że tam, gdzie jej brak, trudno
o dobre prawa i w ogóle w powstanie czegoś dobrego”, cyt. za Aloes Riklin, op. cit., s. 73.

Por.: „Armia i obrona kraju stały się też przedmiotem szczególnych starań ówczesnych kierowników państwa polskiego”, Z. Kaczmarczyk, S. Weyman, Reformy wojskowe i organizacja siły zbrojnej za Kazimierza Wielkiego, Warszawa 1958, s. 31.

Por.: „Ich rządy (1697-1764) to okres - kompletnego braku koncepcji i myśli patriotycznej, wszechobecnego zgłupienia, powierzchownej religijności, słabej armii, skostniałej oświaty i rozluźnienia obyczajów Polska weszła w czasy saskie jako liczące się mocarstwo europejskie, rozległe, zamożne, a nawet bogate, suwerenne
i niezależne, opromienione chwałą zwycięstwa pod Chocimiem i Wiedniem. A wyszła: …niewola”, cyt. za „Bezpieczeństwo narodowe Polski w XXI w. (…), op. cit., s. 41.

C.v. Clausewitz, op. cit. s. 450.

Por.: J. Nowak-Jeziorański: „analiza doświadczeń z roku 1939 jest koniecznym punktem wyjścia do ustaleń kryterium bezpieczeństwa państwa w chwili obecnej”, Polska z bliska, Kraków 2003, s. 130.

Por. J. Nowak-Jeziorański: „Największą zasługą Marszałka było stworzenie zalążków siły zbrojnej
i nadludzki wręcz wysiłek stworzenia w bardzo krótkim czasie od 11 listopada, do wojny z bolszewikami, siły zbrojnej. To była jego obsesja”, Polska z bliska, op. cit. s. 40.

Por.: Księga VI, rozdział VI: Zakres środków obrony (państwa - przyp. aut.), C.v. Clausewitz, O wojnie, op. cit., s. 443-450.

Amerykański politolog Daniel S. Papp, cyt. za R. Kuźniar (red.) op. cit., s. 187.

Por.: Słynne (C.v. Clausewitz, powtórzone przez S. Mossora): Nawet Napoleon nie był w stanie pokonać
2-krotnie liczniejszego przeciwnika

Por.: „Według Platona, Sokrates powiedział kiedyś, że nie ma większego dla Rzeczpospolitej szczęścia niż mądra władza. Ten zaś, co władzę sprawuje, nic dobrego ani pożytecznego uczynić „nie zdoła, jeśli nie oprze się na wiedzy i mądrości”, A. Frycz-Modrzewski, O poprawie Rzeczypospolitej, Księga I, O obyczajach, Kielce 1997, s. 15-16.

J. Nowak-Jeziorański, Polska z bliska, Kraków 2003, s. 127.

A. Frycz-Modrzewski, O poprawie Rzeczpospolitej, Księga I, O obyczajach, Kielce 1997, s. 15-16.

Por.: Jan Nowak-Jeziorański określa E. Kwiatkowskiego budowniczego Gdyni, magistrali węglowej i COP jako „jednego z najwybitniejszych i najbardziej utalentowanych strategów, jakiego Polska wydała”, Polska
z bliska, op. cit., s. 222.

Por.: C.v. Clausewitz: Nie było nigdy wielkiego, wybitnego wodza o ciasnym umyśle (…) Wódz (…) musi być obeznany z tokiem spraw państwowych i znać tudzież umieć ocenić zasadnicze prądy polityczne, ścieranie się różnych interesów, żywotne zagadnienia i działające osoby”, O wojnie, op. cit., s. 110.

P. Jasienica, Myśli o dawnej Polsce, Warszawa 1990, s. 171.

Por.: H.v. Moltke: „… historia Polski, historią wielkich mężów, a historia Rosji historią wielkiego państwa”, O Polsce, op. cit., s. 63.

Por.: C.v. Clausewitz: „uznajemy istnienie geniusza niedołęstwa na równi z geniuszem właściwego działania! Pierwszy pojawiał się chyba równie często jak drugi i miał co najmniej taki sam wpływ na historię”, cyt za
B. Brodie, op. cit., s. 56.

Por.: Był to - „szczyt dezorganizacji ustrojowo-politycznej państwa” Encyklopedia popularna PWN, Warszawa 1993, s. 52.

Przykład krytycznej oceny tego Wodza, w oparciu o kryterium nauki strategii dokonanej przez J. Nowaka-Jeziorańskiego: „Rydz-Śmigły - to była katastrofa, człowiek, który powinien co najwyżej dowodzić pułkiem”, Polska z bliska, op. cit., s. 14.

Por.: 1. Sun Tzu: Jeśli powierzymy administrację armii ignorantowi w sprawach wojennych, wtedy wprowadzimy tam chaos i frustracje wśród żołnierzy. Cała armia będzie kulała, Sztuka wojny, op. cit., s. 41.

2. N. Machiavelli: Książę musi zarówno w teorii, jak i w praktyce być prawdziwym mistrzem sztuki wojennej, [w:] Aloes Riklin, op. cit., s. 93.

3. C.v. Clausewitz: Wspaniała, tęga głowa, silny charakter oto zasadnicze cechy dobrego ministra wojny, O wojnie, op. cit., s. 768.

Por.: Ojciec J.M. Bocheński: „wyniki nauki i doświadczenia historyczne narzucają z mocą zerwanie z wiarą w postęp (...)Istnieje co prawda dziedzina, w której postęp jest od paru wieków oczywisty - mianowicie dziedzina życia oraz nauk przyrodniczych i oparte na nich techniki. Temu postępowi niepopodobna dzisiaj przeczyć. Jednakże doświadczenie okrucieństwa ludzkiego, przeżytego w takiej skali przez moje pokolenie, że niepodobna dziś mówić na serio o moralnym postępie ludzkości, J.M. Bocheński, op. cit., s. 194-195.

Por.: 1. Ojciec J.M. Bocheński: „...natura ludzka się nie zmienia”, De virtute militari, Kraków 1993, s. 110.

2. Arystoteles: „... człowiek... jest najprzedniejszym ze stworzeń, tak jak i najgorszym ze wszystkich, jeśli się wyłamie z prawa i sprawiedliwości”, K. Leśniak, op. cit., s. 201.

3. N. Machiavelli: „z wyjątkiem niewielu wybitnych osobowości ludzie z natury są źli... Dopiero dobre instytucje czynią ich dobrymi. Tymi instytucjami są religia, własne siły zbrojne i ustawy”, Alois Riklin, op. cit., s. 72

Wg amerykańskiego publicysty Sidneya Justina Harrisa dla ludzkości większym problemem niż bomba atomowa i katastrofa demograficzna - „jest to, że wiedza intelektualna jest addytywna (będąca wynikiem sumowania składników - przyp. aut.), podczas gdy wiedza moralną taka nie jest. Oznacza to, że każda generacja wie więcej niż poprzednia, nie postępuje jednak lepiej”, cyt. za R. Kuźniar, Polityka i siła, Warszawa 2005, s. 9.

Por.: 1. gen. T. Kościuszko: „słabość, brak stałości, zwątpienie o sobie samych - to uważam za najsroższego nieprzyjaciela, za najokropniejszą dla Polski klęskę”, Tadeusza Kościuszki wskazania obywatelskie, op. cit.,
s. 11.

2. prof. A.Z. Kamiński: „Wbrew wypowiedziom niektórych polityków, to nie wydarzenia międzynarodowe są głównym zagrożeniem naszego narodowego bytu. My sami jesteśmy na najlepszej drodze, by zniszczyć to, o czym marzyły pokolenia Polaków: niepodległe państwo polskie”, cyt. za R. Kuźniar, op. cit., s. 188.

Por.: 1. prof. O. Balzer: „ma prawo do życia tylko to, co zdoła się obronić”, Dzieje głupoty w Polsce, Warszawa 1996, s. 59.

2. S. Mossor: „zaniedbanie strategii na niezmiernie obecnie trudnym polu przygotowań wojennych mogą doprowadzić do przegrania wojny jeszcze w czasie pokoju, przed jej rozpoczęciem”, Sztuka wojenna
w warunkach nowoczesnej wojny, Warszawa 1968, s. 206.

Por.: Fundament trwałego bezpieczeństwa w Europie zawarty w tezie pierwszego sekretarza generalnego NATO lorda Ismaya: „to keep America in, Russia out, and Germany down” (zapewnić by USA pozostała
w Europie, Rosja poza nią, zaś Niemcy na kolanach”.

Por.: 1. H.v. Moltke: „Biada temu narodowi (Polakom), którego byt ma zależeć od układu, gwarancji, którego on w swej własnej sile nie posiada”, O Polsce, op. cit., s. 78, 79.

2. marsz. J. Piłsudski: „w każdym narodzie cenioną jest tylko jego samodzielność. Tylko rzeczy własnymi rękami robione posiadają istotne znaczenie”, Myśli, mowy i rozkazy, op. cit., s. 34.

Por.: J. Ratzinger (obecny papież Benedykt XVI): „Bez Boga nie ma bezpieczeństwa”.

Por.: 1. Słynna krytyka polskich „przywódców” przez C.v. Clausewitza: „ich (przywódców polskich) nikczemne obyczaje państwowe i niezmierzona lekkomyślność szły ręka w rękę i w ten sposób pędzili
w przepaść, O wojnie, op. cit. s. 449.

2. prof. Z. Brzeziński: „niepokoi brak poważnej i dobrze funkcjonującej elity politycznej, szerząca się korupcja oraz pewien zanik poczucia odpowiedzialności za państwo, czyli czegoś, co nazwałbym odpowiedzialnym patriotyzmem i co na razie ustępuje miejsca głupowatemu szowinizmowi”, Polska nie jest prowincją Europy, Rzeczpospolita z 17.08.2000.

Por.: gen. W. Sikorski: „Obecne pokolenie przelewa obficie krew po to, ażeby na gruncie polskim zapleniły się znowuż chwasty, lecz po to, ażeby te pokolenia, które po nas przyjdą, żyły i rozwijały się swobodnie oraz bezpiecznie w pełnym blasku wolności, potęgi i chwały”, Dziennik Polski z 15.08.1942

Por.: S. Grabski: „Nie jest przypadkowym zbiegiem okoliczności, że gdy była w narodzie wielka ambicja historyczna, Polska rosła w moc orężną, wzmagało się jej znaczenie wśród innych państw, szedł szybko naprzód postęp nasz gospodarczy, naukowy, artystyczny”, cyt. za R. Kuźniar (red.), op. cit., s. 117.

Por.: Wizję strategicznego partnerstwa Polski z USA propaguje w świecie G. Friedman: „Polska ma prawie 40 mln ludności i nie jest małym krajem, a ponieważ wesprą ją Stany zjednoczone, będzie krajem, którego nie można lekceważyć”, Następne 100 lat. Prognoza na XXI wiek. Mocarstwo nad Wisłą?, Warszawa 2009, s. 135.

Por.: płk Alojzy Horak: „nie ma takiej klęski, któraby nie była nauką zwycięstwa”, Kampania września
w oświetleniu niemieckim, Warszawa 2005, s. 3.

Por.: E. Kwiatkowski: „W tym miejscu Europy, gdzie leży Polska, istnieć może tylko państwo silne, rządne, świadome swych trudności i swego celu, wolne, rozwijające bujnie demokratyczne wartości każdego człowieka, a więc demokratyczne, zwarte i zorganizowane, solidarne i silne wewnętrznie budzące szacunek na zewnątrz, przeniknięte walorami kultury i cywilizacji, państwo nowoczesne, zachodnie, mnożące (…) własne wartości materialne i moralne (…), Rzecz o Polsce przyszłej i obecnej”, Warszawa 1932.

Por.:1. G. Friedman: „A jedna z praw tego świata jest, że żadne państwo nie jest bezpieczne, jeśli nie może bronić się samo”, Nadal mieszkanie w niebezpiecznej dzielnicy, Polska z 10-11.11.09.

2. Art. 3 Traktatu Północnoatlantyckiego: „(…) Strony Traktatu (…) będą utrzymywały i rozwijały swoją indywidualną i zbiorową zdolność do odparcia zbrojnej napaści”.

Por.: prof. Z. Brzeziński określając kluczowe wytyczne dla polityki używa terminu: „Imperatywy strategii Stanów Zjednoczonych”, Plan gry, Warszawa 1990, s. 270.

Por.: „Istotą strategii jest określenie priorytetów, czyli (…) dokonywanie trudnych wyborów”, National Security Strategy of the United States, Biały Dom 1990.

Por.: Dyrektywy wyboru (środków) strategii: „zadaniem strategii jest osiągnięcie celów ustalonych przez politykę, przy jak najlepszym wykorzystaniu posiadanych środków (…) w strategii nie należy obierać za punkt wyjścia, tego, co jest możliwe, ale szukać tego, co jest konieczne i starać się to osiągnąć”, A. Beaufre, op. cit.
s. 30, 161.

Por.: 1. N. Machiavelli: „fundamentem każdego państwa jest dobra armia, i że tam, gdzie jej brak, trudno
o dobre prawa i w ogóle o powstanie czegoś dobrego”, Aloes Riklin, op. cit., s. 73.

2. T. Mazowiecki - pierwszy premier III RP w swoim eksposè: „wojsko jest filarem państwa”.

3. J. Nowak-Jeziorański: „powszechnie przyjętym kryterium bezpieczeństwa jest własny potencjał obronny połączony z układami sojuszniczymi, zapewniającymi skuteczne odstraszanie potencjalnego napastnika”, Polska z bliska, op. cit., s. 127.

Por.: gen. W. Sikorski: „Cywilna i wojskowa organizacja obrony narodowej”, Przyszła wojna, Warszawa 1984, s. 89.

Por.: C.v. Clausewitz, O wojnie, Księga VI, Rozdział VI: Zakres środków obrony państwa, Lublin 1995,
s. 443-450.

„Prof. Z. Brzeziński wysunął w latach dziewięćdziesiątych polską koncepcję strategii obronnej opartej na dwóch równorzędnych elementach: niewielkiej, ale mobilnej, dobrze uzbrojonej i nowoczesnej armii regularnej (wojskach operacyjnych - przyp. aut.), zdolnej do szybkiego manewru i operacyjnego współdziałania z NATO, oraz obronie terytorialnej opartej na powszechnej mobilizacji ludności wyszkolonej w sabotażu i w walkach ulicznych i partyzanckich”, J. Nowak-Jeziorański, Polska z bliska, Kraków 203, s. 135.

Por.: Henry Kissinger: „Polska to Polska, ma swoje prawa i powinna bronić własnych interesów”, Polska powinna bronić własnych interesów, Rzeczpospolita z 14.05.04.

Por.: prof. R. Kuźniar: „Rządzący i rządzeniu muszą mieć przy tym świadomość, iż nadzwyczajny, narodowy wysiłek jest nam niezbędny (...) postęp i sukces wymagają mobilizacji energii, wyrzeczeń i twardych argumentów w obronie podstawowych interesów narodowych”, R. Kuźniar (red.), op. cit., s. 189.

A. Beaufre, Wstęp do strategii. Odstraszanie i strategia, Warszawa 1968, s. 230.

Por.: J. Nowak-Jeziorański, Strategia usypiania, Gazeta Wyborcza z 23.02.2000.

Por.: J. Nowak-Jeziorański: „szczegółowa analiza doświadczeń z roku 1939 jest koniecznym punktem wyjścia do ustalenia kryterium bezpieczeństwa państwa w chwili obecnej”, Polska z bliska, op. cit., s. 130.

J. Nowak-Jeziorański: „...najważniejsza strategiczna dziedzina, jaką są sprawy młodzieży i jej wychowania
w duchu naszych tradycyjnych wartości”, Rzeczpospolita z 13-14.11.1999.

Por.: H.v. Moltke: „...ta zwykle tak bitna i waleczna polska szlachta, wskutek zbytku, rozkoszy a w części
z winy samego rządu, zniewieściała i straciła pierwotną swą siłę”, O Polsce, op. cit., s. 49.

Por.: 1. V. Havel: „...armia zawsze pozostanie szkołą dyscypliny, lojalności wobec kraju, solidarności, jak również szkołą wartości obywatelskiej i wiary we własne siły”, Rzeczpospolita z 18.11..96 r.

2. gen. W. Sikorski: „...wychowanie wojskowe obywatela kraju jest zatem jednym z głównych zadań armii stałej”, Przyszła wojna, op. cit., s. 127.

Por.: J. Nowak-Jeziorański: „Polska może liczyć na pomoc sojuszników tylko wtedy, jeśli będzie chciała
i mogła bronić się sama, jeśli zdobędzie własne możliwości odstraszania napastnika”, Polska wczoraj, dziś
i jutro, Warszawa 1999, s. 246.

Por.: G. Friedmnan: „NATO się rozpada, a kryzys Unii podał w wątpliwość sens istnienia projektu europejskiego dla Niemców, skoro za każdym razem, gdy jakiś kraj strefy euro popada w kłopoty, Berlin musi go ratować”, Nigdy nie jesteście bezpieczni, Fakt, s. 20.07.10.

Por. G. Friedman: „...celem strategicznym USA jest zablokowanie ekspansji Rosji (...) i po to Polska potrzeba jest Stanom” przed końcem wieku (...), Dziennik Gazeta Prawna z 6-8.11.2009.

Por.: H. Kissinger: „...Polska zasłużyła sobie u nas na wielką wdzięczność (za wsparcie USA w Iraku
i Afganistanie po 11.09.2001 - przyp. aut.) Polska powinna bronić własnych interesów, op. cit.

Por.: prof. Z. Brzeziński: „bez Ukrainy Rosja przestaje być imperium i na odwrót - podporządkowaną sobie Ukrainę, automatycznie staje się imperium”, [w:] R. Kuźniar (red.), op. cit., s. 146.

Por.: A. Hamilton - jeden z twórców Konstytucji USA „był realistą i najbardziej cenił sobie mądrość opartą na doświadczeniu”, S. Filipowicz, O władzy grzechy i grzechach władzy, Warszawa 1992, s. 254.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
doswiadczenia organizacji bezpieczenstwa narodowego polski od X do XX wieku wnioski dla polski w XXI
Ustrój i prawo na ziemiach polskich od X do XX wieku, st. Administracja notatki
Rozwój konstytucji na ziemiach polskich od XVIII do XX wieku, Rozwój konstytucji na ziemiach polskic
PRZEGLĄD KONCEPCJI STRAT. PAŃSTW I ORGANIZACJI M.NAROD., semestr II, Strategia Bezpieczeństwa Narodo
Kosman Marceli Rzeczpospolita mniejszości narodowych i etniczych od Piastów do XX wieku
Pozarządowe formy organizacji bezpieczeństwa narodowego(1)
5 LIDDELL HART, semestr II, Strategia Bezpieczeństwa Narodowego, Materiały od wykładowcy
OGÓLNA TEORIA STRATEGII, semestr II, Strategia Bezpieczeństwa Narodowego, Materiały od wykładowcy
14 MOLTKE Star, semestr II, Strategia Bezpieczeństwa Narodowego, Materiały od wykładowcy
powszechna - rozdzia│ XVIII - Kamil , XVIII - Anglia od XVII do XX wieku
10 MAO TSE TUNG, semestr II, Strategia Bezpieczeństwa Narodowego, Materiały od wykładowcy
CHARAKTERYSTYKA STRATEGII BEZPIECZENSTWA NARODOWEGO POLSKI
PRZYSŁOWIA POLSKIE od A do Z, A to Polska właśnie
2 CLAUSEWITZ, semestr II, Strategia Bezpieczeństwa Narodowego, Materiały od wykładowcy

więcej podobnych podstron