MIASTO IDEALNE RENESANSU WŁOSKIEGO - TEORIA A PRAKTYKA

Od końca XV wieku rozpoczęto prace nad poszukiwaniem nowych układów przestrzennych zabudowy miast. W XV i XVI wieku powstaje wiele planów miast idealnych. Miasta idealne w znacznej większości rozwiązywane były jako układy centralne z ulicami promieniście zbiegającymi się na głównym placu. Obrys zewnętrzny terenów zabudowanych stanowią wieloboki lub koła. W renesansie niemal wszyscy projektanci byli teoretykami, którzy tworzyli najczęściej opierając się o traktat Witruwiusza „O architekturze”. Do realizacji miast idealnych dochodziło bardzo rzadko, ponieważ włoskie miasta skoncentrowane były przede wszystkim na prowadzeniu wewnętrznych reform i przekształceń. Należy również powiedzieć o wielkiej wadzie miasta idealnego: projektując i tworząc miasto idealne nie jest możliwy późniejszy rozwój aglomeracji, ponieważ miasto przestanie być „idealne” przez rozrost, reformy, które chciałoby się wprowadzić. Renesansowe miasto projektowano na planie idealnie symetrycznym, który nie ma wiele wspólnego ze strukturą kształtowaną przez bieżące potrzeby miejskiego życia. Wszystkie budynki mają klasyczne elementy: arkady oraz kolumnady.

(Projekt idealnego miasta Leonarda da Vinci - stworzony w 1487r. Pomysł wynikał ze skłonności artysty do utopijnych projektów. W swoim zamyśle dążył do połączenia wymagań praktycznych i estetycznych. Miasto miało być przestronne, o geometrycznych i futurystycznych kształtach. W założeniu miały się tam znajdować liczne place, loggie, tunele i kanały. Notatki Leonarda ukazują jego 2 poziomy: pełniący funkcje estetyczno-społeczne górny poziom dla pieszych i dolny z bezpośrednim dostępem do sieci kanałów, przeznaczonych do transportu towarów i zwierząt, na magazyny, handel i mieszkania ludzi z niższych klas społecznych.)

W roku 1593 rozpoczęła się realizacja pierwszego włoskiego miasta o renesansowym planie - Palmanova. Plan miasta: od sześciokątnego placu w centrum wychodzą symetrycznie (gwieździście) ulice. Miasto otaczają obwałowania tworzące wielokątną gwiazdę. Całość przypomina płatek śniegu. Palmanova była twierdzą, która miała stanowić ochronę Wenecji przed Turkami. Wbrew oczekiwaniom Wenecjan, miasto-twierdza nie zaludniło się wystarczająco szybko, ogłosili oni w 1622r., że przestępcom kryminalnym, którzy tam się osiedlą darowana będzie kara więzienia oraz dostaną działkę w mieście.

Valetta - położone na Malcie. Przykład monumentalnego założenia barokowego (dopiero w baroku dochodzi do realizacji renesansowych projektów) w trudnych warunkach topograficznych. Projekt miasta stworzył uczeń Michała Anioła, Francesco Laparelli. Układ ulic został oparty na planie hippodamejskim, tzn. że ulice przecinają się ze sobą pod kątem prostym. Całe miasto zostało otoczone szeregiem umocnień, oraz dodatkowo od strony lądu fosą. Ze względu na wysokie koszty i brak czasu (obawiano się ponownego ataku Turków) nie wyrównano różnic wysokości poszczególnych części półwyspu, w związku z czym część ulic została zastąpiona schodami (miały one jednak niskie i długie stopnie). W 1980 Valletta została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

La Valetta->

Cechy idealnego miasta (TEORIA):

1. Przemyślany i funkcjonalny jednolity plan

2. Symetryczny, regularny plan (idee Witruwiusza)

3. Położenie na równinie, przy rzece, porcie, szlaku komunikacyjnym i handlowym

4. Każda grupa ludzi ma swoje miejsce

5. Funkcjonalny układ ulic (szachownicowy lub promienisty), dobrze zorganizowana komunikacja

6. Bastiony obronne, zabezpieczenie przeciw najeźdźcami

7. Kontrola przez władcę

(to wszystko moje przemyślenia, więc proszę nie krzyczeć :P):

PRAKTYKA: dlaczego miasta idealne tak rzadko powstawały?

1. Przemyślany i funkcjonalny jednolity plan - do czasu, ponieważ miasto budowane jest jakby „tylko na teraz” - nie ma możliwości rozrostu miasta - utraciłoby to wtedy swoją jednolitość

2. Symetryczny, regularny plan - nie jest to możliwe, potrzeby funkcjonalnego rozplanowania miasta są najważniejsze (np. potrzeba postawienia ulicy ze względów praktycznych w miejscu, które nijak ma się do symetryczności)

3. Każda grupa ludzi ma swoje miejsce - ludzie zawsze będą się mieszać i wraz z rozwojem społeczeństwa granice między ludźmi nie będą aż tak widoczne + czy zdrowe jest dla społeczeństwa jeżeli grupy będą żyć oddzielnie?

4. Odciążenie miasta w przypadku wzrostu liczy mieszkańców jest niemożliwe! (rozbudowa umocnień wolniejsza niż przyrost)

---