Geneza ONZ.
1. Deklaracja „czterech wolności” prezydenta F.D. Roosevelta z 6 I 1941 r.
powojenny świat ma być oparty na 4 podstawowych wolnościach ludzkich:
wolności słowa, wolności wyznania, wolności od strachu, wolności od niedostatku
2. Karta Atlantycka - amerykańsko - brytyjska deklaracja podpisana 14 VIII 1941 r. przez Churchilla i Roosevelta (na pokładzie brytyjskiego pancernika „Prince of Wales” u wybrzeży Nowej Funlandii)
Karta Atlantycka określała wspólne zasady polityki zagranicznej, cele wojny przeciw „państwom osi”, była początkiem istnienia Wielkiej koalicji antyhitlerowskiej, do zakończenia wojny została podpisana przez rządy 47 państw, które wraz z jej podpisaniem stawały się one członkami Koalicji antyhitlerowskiej, państwa podpisujące Kartę Atlantycką deklarowały oparcie swojej polityki na następujących zasadach: 1.wyrzeczenie się ekspansji terytorialnej, 2.nieakceptowanie zmian terytorialnych bez zgody zainteresowanych narodów, 3.prawo wszystkich narodów do wybrania sobie formy rządu, 4. równego dostępu wszystkich państw do handlu światowego, 5.międzynarodowej współpracy gospodarczej, mającej na celu postęp i rozwój ekonomiczny, 6. pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego po statecznym zniszczeniu dyktatury nazistowskiej, 7. swobodnej żeglugi po zakończeniu wojny, 8. dążenia do wyrzeczenia się przemocy w stosunkach międzynarodowych, 9. rozbrojenia państw agresywnych
3. Deklaracja Narodów Zjednoczonych (podpisana 1I 1942 r. w Waszyngtonie przez 26 państw - sygnatariuszy Karty Atlantyckiej, do 25 IV 1945 przystąpiło do niej kolejne 21 państw, po raz pierwszy w oficjalnym dokumencie międzynarodowym pojawia się zaproponowana przez Roosevelta nazwa „narody zjednoczone”, treść Deklaracji: potwierdzenie obowiązywania zasad zawartych w karcie Atlantyckiej, wzajemne współdziałanie państwa w wojnie przeciw państwom osi, zobowiązanie do niezawierania z państwami osi separatystycznego zawieszenia broni lub traktatu pokojowego
4. Konferencja w Bretton Woods „narodów zjednoczonych” (1 - 22 VII 1944) w sprawach walutowych i finansowych - rządy 45 państw podpisują porozumienie w sprawie utworzenia Międzynarodowego Funduszu Walutowego oraz Międzynarodowego Banku Odbudowy i Rozwoju (tzw. system Bretton Woods)
5. Konferencja w Dumbarton Oaks k. Waszyngtonu (21VIII -7 X 1944)
w pierwszej fazie konferencji uczestniczyli przedstawiciele USA, Wielkiej Brytanii i ZSRR ,
w fazie drugiej zaproszono delegację Chin,
uzgodniono wiele istotnych kwestii w sprawie utworzenia ONZ,
przyjęto nazwę ONZ, wstępnie ustalono statut, wewnętrzną strukturę ONZ - powołanie
Zgromadzenia Ogólnego, Rady Bezpieczeństwa, Sekretariatu Generalnego, Międzynarodowego
Trybunału Sprawiedliwości, przyjęto wewnętrzną strukturę Rady Bezpieczeństwa ONZ (5 + 6)
6. Sprawa utworzenia ONZ na konferencji w Jałcie (4 - 11 II 1945)
sprawa utworzenia ONZ: ustalono, że konferencja założycielska ONZ rozpocznie się w San Francisco 25 IV 1945, wezmą z niej udział państwa, które przed 1 III 1945 podpiszą Deklarację narodów Zjednoczonych oraz wypowiedzą wojnę Niemcom
ustalono, że stali członkowie Rady Bezpieczeństwa ONZ będą mieli prawo weta (a zatem decyzje na forum Rady Bezpieczeństwa pięć mocarstw będzie podejmować jednomyślnie)
7. Konferencja założycielska ONZ w San Francisco (25 IV - 26 VI 1945)
początkowo obradowała z udziałem delegacji 46 państw - sygnatariuszy Karty Atlantyckiej i
Deklaracji Narodów Zjednoczonych z 1 I 1942, w trakcie obrad zaproszono przedstawicieli
Argentyny, Danii, Ukrainy, Białorusi
ustalono ostatecznie kompetencje Zgromadzenia Ogólnego, Rady Bezpieczeństwa, potwierdzono wewnętrzną strukturę Rady Bezpieczeństwa (5+6), ustaloną na konferencji w Dumbarton Oaks
w ostatnim dniu konferencji (26 VI 1945) uroczyście podpisano Kartę Narodów Zjednoczonych (podstawę działalności ONZ), weszła w życie 24 X 1945 (24 X - światowy dzień ONZ)
Sprawa polska na arenie międzynarodowej w związku z konferencją w San Francisco:
delegacji polskiej nie było na konferencji założycielskiej ONZ, mimo że rząd RP podpisał zarówno Kartę
Atlantycką jak i Deklarację Narodów Zjednoczonych (były bowiem wtedy dwa polskie rządy: rząd RP w
Londynie uznawany przez USA i W. Brytanię, tzw. Rząd Tymczasowy w Warszawie uznawany przez ZSRR),
Polska podpisała Kartę narodów Zjednoczonych dopiero 16 X 1945
1