Przemiany współczesnej rodziny
Przemiany jakie dokonują się we współczesnej rodzinie były od zarania czasów i są nadal powodowane procesami rozgrywającymi się w makro i mikrospołecznych ramach społeczeństwa ogólnego, globalnego.W naszym państwie przejście od jednego systemu gospodarczego do drugiego niesie wiele zmian, które utrudniają wypełnianie podstawowych funkcji rodziny, co w konsekwencji może prowadzić do jej niewydolności.
Podstawowymi przyczynami zmian we współczesnej rodzinie są:
- procesy typowo społeczne i zewnętrzne, do których należą zmiany
struktury społecznej i zmiany funkcji społecznych,
- procesy ścisłe indywidualne i wewnętrzne, do których należą zmiany w funkcjach rodziny oraz zmiany w strukturze jej potrzeb.
Najważniejsze zmiany jakie zachodzą we współczesnej rodzinie to:
- zmniejszenie autorytetu ojca i męża
- wzrost pzamalżeńskich kontaktów seksualnych
- wzrost liczby rozwodów
- zmniejszanie rozmiarów rodziny
- zwiększona zdolność do modyfikacji i adoptowania się do warunków szybkich
zmian społecznych
- większa swoboda dzieci w sferze manifestowania swojej osobowości,
- industrializacja i urbanizacja życia społecznego,
- trudne warunki materialne i mieszkaniowe
- bezrobocie
Niektórzy badacze twierdzą, że wyżej wymienione zmiany występują
z bardzo wielką siłą, gdzie rodzina staje w obliczu trudnych dla siebie problemów i nie potrafi skutecznie ich rozwiązać.
Jak wynika z powyższych danych współczesna rodzina ulega wyraźnie znaczącym przemianom pod wpływem industrializacji i urbanizacji, to jednak nie traci swego charakteru jako komórka stwarzająca dziecku warunki najbardziej sprzyjające jego rozwojowi. Współczesne kobiety z wielu względów zmuszone są do podejmowania pracy zawodowej, to jednak za zdaniem J. Dembowskiego, „ nie zmniejsza to skłonności i motywacji do pełnienia funkcji matki, a nawet je zwiększa. Dzielenia zaangażowania pomiędzy obowiązki i zadania związane z życiem rodzinnym wymaga znacznego wysiłku. I reorganizacji rytmu codziennych zajęć domowych”. Relacje i zależności ulegają swoistym przekształceniom wraz z upływem czasu, co jest nie bez znaczenia dla dziecka. Znajduje ono w rodzinnym domu wzorce pozwalające na odpowiedni wybór zasad i uznanie ich jako własnych modeli postępowania w różnych sytuacjach codziennego życia. Rodzice stanowią dla dziecka źródło informacji, które przez cale życie wywiera istotny wpływ na jego zachowanie . Miłość i autorytet, z którymi dziecko styka się w rodzinie stanowią dwa niepowtarzalne komponenty wzajemnie się uzupełniające, oddziałujące w trudnym i pełnym konfliktów procesie wychowania. Przeżywane w dzieciństwie radości, urazy, krzywdy, których doznało dziecko wywiera wpływ na jego stosunek do świata
i ludzi. Stosunki interpersonalne w rodzinie mają istotne znaczenie w przemianach rodzinnych. Żadna rodzina nie może stanowić w obecnych czasach zamkniętej i odizolowanej od społeczeństwa struktury, ponieważ wchodzi w rozliczne relacje.
T. Gałkowski uważa, że przemiany we współczesnej rodzinie uzależnione są od wielu warunków. „Życie rodziny kształtują warunki geograficzne i klimatyczne , wpływ czynników etnicznych, historycznych doświadczeń kraju, w którym żyje wyznawane systemy wartości, poziom socjoekonomiczny oraz sposób indywidualnych doświadczeń” . Uważam, że to co w jednym kraju określane jako standard warunków materialnych, w innym może przekraczać nawet górny pułap możliwości danej rodziny. Stąd trudno jest określić uniwersalne zasady w odniesieniu do wpływu czynników ekonomicznych na wypełnianie przez rodzinę funkcji wychowawczej i socjalizacyjnej.
Niewątpliwym jest jednak fakt, że spójność i harmonia jest niezbędnym czynnikiem w całokształcie życia rodzinnego. Warto jednak pamiętać, że każdy z członków rodziny jest zarazem dawcą jak i biorą rożnych wartości i obie te role występują naprzemiennie w codziennych sytuacjach. Rodzina poza tym, że przyjmuje ogólne zasady współżycia obowiązujące w danym społeczeństwie, wytwarza swój niepowtarzalny styl życia, na który składa się wiele czynników. Należą do nich formy przejawiania na zewnątrz emocji, uczuć, oraz postaw wobec rozmaitych zdarzeń i wartości
Elżbieta Kiczor